RACHUNKOWOŚĆ
Pierwsze zapisy księgowe pochodzą ze starożytnej Grecji, Babilonii i Rzymu. Już starożytni kupcy włoscy zaczęli używać kont teowych.
Rachunkowość można rozpatrywać jako:
1) Teorię rachunkowości
2) Działanie praktyczne
Przez pojęcie rachunkowości rozumie się całościowy i zwarty system ciągłego i systematycznego gromadzenia i przetwarzania danych oraz prezentacji informacji.
Cechy rachunkowości:
1) Wdrażanie wszystkich procesów i operacji gospodarczych w miernikach pieniężnych
2) Dokonywanie zapisów księgowych wyłącznie na podstawie dokumentacji źródłowych
3) Stosowanie do zapisów księgowych specyficznych urządzeń księgowych zwanych kontami
4) Księgowanie odbywa się zgodnie z zasadą podwójnego zapisu tzn. na dwóch kontach po różnych stronach i w tej samej kwocie
5) Zachowanie ciągłości ewidencji księgowej zgodnie z zasadą od bilansu do bilansu
6) Obowiązek kontroli wewnętrznej przez systematycznie przeprowadzaną inwentaryzację.
Funkcje rachunkowości:
1) Funkcja informacyjna – polega na tworzeniu i zbieraniu informacji oraz przekazywaniu ich w postaci zbiorów liczbowych odbiorcom wewnętrznym, czyli kierownictwu w celu podejmowania określonych decyzji i oceny działalności lub odbiorcom zewnętrznym (bankom, akcjonariuszom).
2) Funkcja kontrolna – sprawdzanie ewidencji składników ewidencjonowanych ze stanami faktycznymi, sprawdzanie poprawności dokonywanych zapisów księgowych.
3) Funkcja sprawozdawczo-analityczna – na podstawie danych z komórek przedsiębiorstwa sporządzane są sprawozdania liczbowe na potrzeby wewnętrzne i zewnętrzne jednostki
4) Funkcja dowodowa – umożliwia przedstawianie dokumentów na potrzeby sądów, organów ścigania.
Ogólne zasady prowadzenia rachunkowości:
1) Zasada kontynuacji działania – zakłada, że w dającej się przewidzieć przyszłości (przynajmniej w najbliższym roku obrotowym) jednostka będzie prowadziła swą działalność w niezmienionym istotnie zakresie, jeżeli nie jest to niezgodne z rzeczywistością lub przepisami prawa
2) Zasada memoriału – wskazuje, że należy ujmować w księgach rachunkowych i zaliczać do wyniku finansowego wszystkie dotyczące danego okresu obrotowego osiągnięte przychody i koszty związane z tymi przychodami, niezależnie od terminu wpływu należności i zapłaty zobowiązań
3) Zasada współjedności – zakłada, że na wynik finansowy wpływają zrealizowane w roku obrotowym przychody i nieodzowne dla ich osiągnięcia koszty
4) Zasada realizacji – zyski powstają dopiero w momencie sprzedaży lub dokonania czynności z nią równoważnej
5) Zasada ostrożności (ostrożnej ceny) – mówi, że wycena aktywów i pasywów musi być dokonana tak, by nie został zniekształcony wynik finansowy
6) Zasada istotności – rachunkowość w jednostce organizacyjnej musi być zorganizowana tak, by zapewniła wyodrębnienie tych wszystkich operacji, które mają istotne znaczenie dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej jednostki.
7) Zasada ciągłości – przewiduje stałe stosowanie z okresu na okres identycznych rozwiązań księgowych w celu porównywalności danych i informacji liczbowych.
Przedmiotem rachunkowości nazywamy zjawiska gospodarcze wpływające w jednostkach gospodarczych na stan i strukturę majątku, źródła jego finansowania oraz efekty działalności.
Podmiotami rachunkowości są wszystkie jednostki gospodarcze prowadzące rachunkowość z formalnego obowiązku lub z wyboru.
Jednostka gospodarcza, która ma na celu wykonywanie pewnych zadań musi dysponować środkami gospodarczymi oraz musi posiadać źródła finansowania tych środków. Środki gospodarcze jednostki to jej majątek lub aktywa. Natomiast źródła finansowania majątku to jej pasywa.
Reguła równowagi bilansowej mówi, że aktywa = pasywa.
O zaliczeniu poszczególnych składników majątku do majątku obrotowego lub majątku trwałego decyduje ich:
- rodzaj,
- wartość,
- okres użytkowania,
- funkcje, jakie spełnia składnik majątku w danej jednostce.
Majątek trwały cechuje:
1) Długotrwały okres użytkowania, bądź wyłączenia z obrotu
2) Stosunkowo wysoka wartość
1) Rzeczowy majątek trwały:
a) Środki trwałe to kompletne i zdatne do użytkowania w momencie przyjęcia środki rzeczowe, których przewidywany okres użytkowania przekracza 1 rok, stanowią one własność lub współwłasność jednostki gospodarczej oraz są użytkowane na podstawie umowy najmu lub dzierżawy bądź innej o podobnym charakterze. Pełnią one rolę środków pracy zużywając się stopniowo oraz zachowując przy tym swoją postać naturalną.
Wyróżniamy 8 grup środków trwałych:
Grupa 0 – grunty i melioracje szczegółowe,
Grupa 1 – budynki,
Grupa 3 – budowle,
Grupa 4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
Grupa 5 – maszyny, urządzenia i aparaty specjalnego zastosowania,
Grupa 6 – urządzenia techniczne,
Grupa 7 – środki transportu,
Grupa 8 – narzędzia, przyrządy, ruchomości.
b) Inwestycje rozpoczęte to ogół poniesionych nakładów pieniężnych (kosztów), które pozostają w bezpośrednim związku z nie zakończoną jeszcze budową, montażem lub przekazaniem do używania nowego lub ulepszonego środka trwałego.
Do kosztów inwestycji zaliczamy:
1) Koszty nabycia gruntów oraz innych składników majątku trwałego, a także koszty związanych z tym prac budowlano-rozwojowych
2) Koszty dokumentacji projektowo-kosztorysowych
3) Koszty nadzoru inwestycyjnego
4) Koszty założenia pierwszej zieleni
5) Koszty przesiedlenia ludzi z terenów przeznaczonych na inwestycje
2) Wartości niematerialne i prawne:
a) Wartość firmy – różnica jaka powstaje pomiędzy ceną rynkową firmy, a wyższą od niej wartością księgową ustaloną na koniec roku. Wartość firmy księgowana jest tylko raz w momencie zakupu.
b) Nabyte prawa majątkowe:
- koszty nabycia projektów wynalazczych;
- koszty patentów;
- koszty oprogramowania, w którym przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż 12 miesięcy;
- koszty założenia i późniejszego rozszerzenia spółki akcyjnej, np. koszt pierwszej reklamy, koszty opracowania statutu;
- koszty zakończonych prac rozwojowych, których efekt jest wykorzystywany do produkcji nowych lub ulepszania już istniejących produktów.
3) Finansowy majątek trwały:
a) udziały w obcych podmiotach gospodarczych, czyli wkłady pieniężne lub rzeczowe wniesione do tych podmiotów;
b) długoterminowe papiery wartościowe;
c) udzielone pożyczki długoterminowe;
d) lokaty, których termin zapada co najmniej po upływie 1 roku od daty, na którą został sporządzony bilans.
4) Należności długoterminowe to kwoty pieniężne należne od osób trzecich fizycznych bądź prawnych, których zapłata nastąpi po upływie 1 roku od daty sporządzenia bilansu.
II. MAJĄTEK OBROTOWY to środki gospodarcze, które na skutek procesów gospodarczych znajdują się w ciągłym ruchu i zmieniają swoją postać.
1) Zapasy to:
a) Materiały:
- materiały podstawowe;
- materiały pomocnicze;
- paliwo;
- części zamienne maszyn i urządzeń;
- opakowania (te opakowania, które zabezpieczają produkty przed zniszczeniem w procesie sprzedaży);
- odpadki.
b) Produkcja nie zakończona;
- produkty w toku (produkty na stanowiskach pracy)
- półfabrykaty (przeszły już pewien etap produkcji, mogą być dalej przetwarzane lub odsprzedane)
c) Produkty gotowe to produkty pracy całkowicie zakończone w danym procesie produkcyjnym, które przeszły przez kontrolę techniczną i przeznaczone są do sprzedaży.
d) Towary to wytworzone przez inne jednostki gospodarcze wyroby nabyte w celu dalszej odsprzedaży.
2) Należności i roszczenia to sumy należne jednostce gospodarczej od osób prawnych lub fizycznych. Powstają one, gdy moment sprzedaży nie pokrywa się z momentem zapłaty. Najczęściej są to: należności z tytułu sprzedaży, należności z tytułu dostaw i usług, należności publiczno-prawne (rozrachunki z Urzędem Skarbowym, z ZUS), należności wewnątrzzakładowe (np. zaliczki na poczet podróży służbowych, z których trzeba się potem rozliczyć).
Jeżeli kwoty należności nie są akceptowane przez dłużnika nazywamy je roszczeniem.
Należności dochodzone na drodze sądowej to roszczenia sporne.
3) Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu ( krótkoterminowe papiery wartościowe) to papiery nabyte w celu dalszej odsprzedaży niezależnie od ich rodzaju z terminem wykupu do 1 roku.
4) Środki pieniężne to zasoby gotówkowe występujące w postaci:
a) gotówki, czyli krajowych i zagranicznych znaków pieniężnych znajdujących się w kasie;
b) środków pieniężnych znajdujących się w kasie;
c) środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym;
d) innych środków pieniężnych:
- złoto nie monetarne oraz metale szlachetne, jeśli nie są wykorzystane w procesach technologicznych
- czeki, weksle płatne w okresie do 3 miesięcy
Źródła finansowania majątku jednostki gospodarczej nazywamy pasywami finansowymi czyli kapitałami i funduszami.
Kapitały wskazują, kto wyposażył jednostki w odpowiednie środki, i kto ma prawo własności do dysponowania tymi środkami.
Prawo własności jest podstawą podziału kapitałów na:
1) Kapitały własne
2) Kapitały obce
I. Kapitały własne stanowią równowartość składników majątku wniesionych przez założyciela jednostki gospodarczej oraz równowartość przyrostu składników majątku w wyniku osiągania przez podmiot zysków.
Kapitały własne jednostek:
1) Przedsiębiorstwa państwowe
a) fundusz założycielski
b) fundusz przedsiębiorstwa
2) Spółdzielnia
a) fundusz udziałowy
b) fundusz zasobowy
3) Spółka akcyjna
a) kapitał akcyjny
b) kapitał zapasowy
c) kapitał rezerwowy
4) Spółka z o.o.
a) kapitał udziałowy
Na kapitały obce składają się:
- kredyty,
- pożyczki,
- zobowiązania (to kwoty pieniężne, które jednostka gospodarcza zobowiązana jest uregulować wobec osób prawnych lub fizycznych w terminach późniejszych).
1) Zobowiązania długoterminowe (powyżej 1 roku):
a) długoterminowe pożyczki, obligacje i inne papiery wartościowe
b) długoterminowe kredyty bankowe
c)...
MAXXDATA