Dethlewson T. - Poprzez chorobę do samopoznania.pdf - Poradniki,książki,e-boki - milenakunach

Thorwald Dethlewson, Rudiger Dahlke

PRZEZ CHOROBĘ DO SAMOPOZNANIA

Przedmowa

Jest to ksiąŜka niewygodna, gdyŜ odbiera człowiekowi chorobę jako alibi dla jego nie rozwiązanych

problemów. Chcemy w niej pokazać, Ŝe chory nie jest niewinną ofiarą jakichś niedoskonałości natury,

lecz takŜe sam jest sprawcą swej choroby. Nie mamy przy tym na myśli jakiegoś zanieczyszczenia

środowiska, cywilizacji, niezdrowego trybu Ŝycia lub tym podobnych znanych "winnych"; chcielibyśmy

natomiast na plan pierwszy wysunąć metafizyczny aspekt "bycia chorym". Symptomy widziane od tej

strony okazują się cielesnymi formami wyrazu konfliktów psychicznych, a poprzez swą symbolikę

wskazują kaŜdorazowy problem pacjenta.

W pierwszej części ksiąŜki przedstawimy teoretyczne przesłanki i filozofię choroby.

Gorąco polecamy staranne i dokładne, a nawet kilkakrotne przeczytanie pierwszej części przed

przystąpieniem do lektury części drugiej. Tę ksiąŜkę moŜna by określić mianem kontynuacji czy teŜ

egzegezy naszej pierwszej ksiąŜki zatytułowanej Schicksal als Chance (Przeznaczenie twoją szansą),

chociaŜ staraliśmy się nadać jej własny wymiar i odrębność. Niemniej uwaŜamy lekturę ksiąŜki Schicksal

als Chance za dobry wstęp lub uzupełnienie zwłaszcza gdyby część teoretyczna miała sprawić trudności.

W części drugiej przedstawiamy najczęstsze objawy chorobowe w ich symbolicznym znaczeniu,

odczytując je jako formy wyrazu problemów psychicznych. Indeks poszczególnych symptomów

zamieszczony na końcu ksiąŜki umoŜliwi czytelnikowi w razie potrzeby szybkie odnalezienie określonego

symptomu. Niemniej naszym pierwszorzędnym zamiarem jest nauczenie czytelnika poprzez inter

pretacje nowego sposobu widzenia, które ma mu umoŜliwić samodzielne rozpoznawanie oraz

rozumienie sensu i znaczenia symboli.

Jednocześnie posłuŜyliśmy się tematem choroby jako pretekstem do poruszenia wielu tematów

światopoglądowych i ezoterycznych, których znaczenie rozsadza węŜsze ramy choroby. Ta ksiąŜka nie

jest trudna, ale teŜ nie jest tak prosta i banalna, jak moŜe się wydać tym wszystkim, którzy nie rozumieją

naszej koncepcji. Ta ksiąŜka nie jest naukowa, gdyŜ brak w niej ostroŜności cechującej "naukową

prezentację". Została napisana dla ludzi gotowych pójść drogą zamiast usiąść na jej skraju i spędzać czas

na Ŝonglowaniu nie wiąŜącymi i pustymi frazesami. Ludzie, których celem jest oświecenie, nie mają czasu

na naukę oni potrzebują wiedzy. Ta ksiąŜka natrafi na bardzo wielki opór jednocześnie mamy jednak

nadzieję, Ŝe trafi takŜe do ludzi (niewielu lub wielu), którzy zechcą ją potraktować jako pomoc na swej

drodze. Bo właśnie dla nich ją napisaliśmy!

Autorzy

CZĘŚĆ I

Teoretyczne przesłanki rozumienia

choroby i zdrowia

1 Choroba i symptomy

Rozum człowieka

Nie jest w stanie uchwycić prawdziwej nauki.

WszakŜe gdy wątpi

I nie rozumie,

MoŜecie ze mną spokojnie o tym Podyskutować.

Yoka Daishi "Shodoka"

śyjemy w czasach, w których współczesna medycyna stale prezentuje zdumionym oczom laika

świadectwa swych graniczących z cudem moŜliwości i umiejętności. Jednocześnie coraz donośniejsze

stają się głosy tych wszystkich, którzy wyraŜają zasadnicze votum nieufności pod jej adresem. Coraz

większa jest liczba tych, którzy znacznie większym zaufaniem darzą po części bardzo stare, po części

takŜe nowoczesne metody przyrodolecznictwa czy sztuki homeopatii niŜ metody naszej wielce naukowej

medycyny akademickiej. W przypadku tej ostatniej nie brak rozlicznych podstaw do krytyki skutki

uboczne, zamazanie róŜnicy między objawem i przyczyną, zagubienie wymiaru ludzkiego, eksplozja

kosztów ale znacznie ciekawszy od samego przedmiotu krytyki jest fakt, Ŝe się w ogóle pojawiła.

Krytyka bowiem ma to do siebie, Ŝe nim pojawi się w racjonalnym kształcie, wypływa z niejasnego

odczucia, Ŝe coś jest nie w porządku i Ŝe obrana droga mimo, a moŜe właśnie z powodu konsekwentnej

realizacji nie prowadzi do oczekiwanego celu. Niezadowolenie z medycyny odczuwa niemało ludzi

łącznie z wielu młodymi lekarzami. Ale ta jednomyślność ginie gdzieś z chwilą, gdy zaczyna się wska

zywać nowe alternatywne sposoby rozwiązań. Jedni widzą zbawienie w socjalizacji medycyny, inni w

zastąpieniu chemioterapeutyków naturalnymi środkami roślinnymi. Gdy jedni widzą rozwiązanie

wszelkich problemów w badaniu promieniowania ziemskiego, inni zaklinają się, Ŝe nie ma nic

skuteczniejszego niŜ homeopatia. Specjaliści od akupunktury i poszukiwacze ognisk zapalnych w organiz

mie Ŝądają odejścia od patrzenia na wszystko w perspektywie morfologicznej i zwrócenia się ku sferze

energetycznej procesów zachodzących w organizmie. Wszystkie te alternatywne kierunki i metody

chętnie określa się mianem medycyny holistycznej, które to pojęcie oznacza dąŜenie do tego, by obok

otwartości na róŜnorodność stosowanych metod nie tracić z oczu całego człowieka jako jedności cielesno

duchowej. Fakt, Ŝe medycyna klasyczna straciła z oczu człowieka, stał się juŜ zresztą widoczny prawie dla

kaŜdego. Daleko posunięta specjalizacja i analiza jako podstawowa koncepcja badawcza, prowadzona

równolegle z coraz większym i dokładniejszym rozpoznaniem detalu, musiały nieuchronnie doprowadzić

do utraty z po1a widzenia całości.

Gdy się śledzi tę bardzo odświeŜającą dyskusję i procesy zachodzące w medycynie, zwraca uwagę

fakt, jak bardzo owa dyskusja ogranicza się do metod i ich funkcjonowania i jak niewiele dotychczas

mówi się o teorii czy teŜ filozofii medycyny. Choć, co prawda, medycyna w znacznym stopniu Ŝyje

konkretnym działaniem praktycznym, to przecieŜ w kaŜdym działaniu wyraŜa się świadomie lub nie

stojąca za nim filozofia. Współczesna medycyna ponosi fiasko nie z powodu braku moŜliwości swego

działania, lecz z powodu sposobu widzenia świata, sposobu, na którym często milcząco i bezrefleksyjnie

opiera swe działania. Medycyna ponosi fiasko z powodu swej filozofii lub ściślej rzecz biorąc z

powodu braku tej filozofii. Działania medycyny kierowały się dotychczas jedynie funkcjonalizmem i

skutecznością; brak wszelkich głębszych aspektów wewnętrznych wywołał w końcu pod jej adresem

krytykę, Ŝe jest nieludzka. Wprawdzie owa nieludzkość wyraŜa się w wielu konkretnych sytuacjach

zewnętrznych, ale problemu nie da się rozwiązać poprzez sięganie po dalsze funkcjonalne zmiany

sytuacji. Wiele symptomów dowodzi, Ŝe medycyna jest chora. I jak kaŜdego innego pacjenta tak i

"pacjenta medycyny" nie da się wyleczyć majstrowaniem przy symptomach. Tymczasem większość

krytyków medycyny klasycznej i zwolenników alternatywnych sposobów leczenia przejmuje jako

oczywistość jej światopogląd i cele, koncentrując całą swą energię wyłącznie na zmianie form (metod).

W ksiąŜce tej pragniemy na nowo zastanowić się nad problemem choroby i leczenia. Nie zamierzamy

bynajmniej przyjmować przy tym jej tradycyjnych i podstawowych wartości, uwaŜanych przez

wszystkich za niepodwaŜalne. Ta postawa czyni wszakŜe nasze przedsięwzięcie dość trudnym i

niebezpiecznym, gdyŜ w tej sytuacji musimy postawić kilka niewygodnych pytań takŜe w sprawach

będących przedmiotem zbiorowego tabu. Zdajemy sobie sprawę, Ŝe tym samym czynimy krok, który z

pewnością nie będzie następnym krokiem medycyny na drodze jej rozwoju. Pomijamy w tych

rozwaŜaniach pewną liczbę kroków, które medycyna będzie musiała jeszcze uczynić. Zapewne dopiero

ich głębokie zrozumienie dostarczy przesłanek dla merytorycznego przyswojenia sobie koncepcji, która

legła u podstaw tej ksiąŜki. Dlatego niniejszą prezentacją nie myślimy pobudzać rozwoju medycyny jako

pewnej zbiorowości, zwracamy się raczej do tych jednostek, których indywidualne moŜliwości

rozumienia sytuacji wyprzedzają nieco jej (zawierający sporą dozę inercji) rozwój jako całości.

Procesy funkcjonalne jako takie nigdy nie są obarczone znaczeniowo. Sens wydarzeń wynika z ich

interpretacji. Dopiero ona umoŜliwia nam odczytanie ich znaczenia. Tak więc podniesienie się słupka rtęci

w szklanej rurce, widziane w izolacji, nie ma absolutnie Ŝadnego sensu; dopiero gdy ten proces

zinterpretujemy jako wyraz zmiany temperatury, rzecz cała nabierze znaczenia. Gdy ludzie zaprzestają

interpretowania wydarzeń zachodzących w świecie i biegu własnego losu, ich byt pogrąŜa się w miałkości

i bezsensie. By umieć coś zinterpretować, potrzeba układu odniesienia, układu istniejącego na zewnątrz,

poza obszarem, wewnątrz którego manifestuje się rzecz interpretowana. Tak więc procesy tego

materialnego i formalnego świata stają się interpretowalne dopiero wtedy, gdy sięgnie się po metafizyczny

system odniesienia. Dopiero gdy widzialny świat form "stanie się alegorią" (Goethe), nabierze on dla ludzi

znaczenia i sensu. Tak jak litera i cyfra są formalnymi nośnikami kryjącej się za nimi idei, tak teŜ

wszystko, co widzialne, wszystko, co konkretne i funkcjonalne, jest jedynie wyrazem idei, a tym samym

łącznikiem ze światem niewidzialnym. W uproszczeniu moŜna te dwie sfery nazwać takŜe formą i treścią.

W formie wyraŜa się treść i to przez nią formy stają się pełne znaczeń. Znaki pisma, nie przekazujące

Ŝadnych idei ani znaczeń, pozostają dla nas bezsensowne i puste. I nic tu nie zmieni choćby naj

skrupulatniejsza analiza znaków. Wyraźnie i w sposób dla kaŜdego zrozumiały wyraŜa się ten związek w

sztuce. Wartość obrazu nie wynika z jakości płótna i farb; materialne składniki obrazu są jedynie

nośnikami i pośrednikami idei, którą w swym wnętrzu nosił artysta. Płótno i farba umoŜliwiają

uwidocznienie tego, co zwykle pozostaje niewidoczne, a tym samym stają się fizycznym wyrazem

metafizycznej treści.

Te proste przykłady są jedynie próbą zbudowania mostu ułatwiającego zrozumienie prezentowanej w

tej ksiąŜce metody interpretującego traktowania tematu choroby i leczenia. Tym samym opuszczamy,

jednoznacznie i rozmyślnie, obszar "medycyny naukowej". Nie rościmy sobie pretensji do "naukowości",

gdyŜ punkt, z którego wychodzimy, jest zupełnie inny z czego wynika równieŜ, Ŝe nie tyczy nas

naukowa argumentacja ani sięga krytyka naszego sposobu podejścia do tematu. Z rozmysłem wy

chodzimy poza ramy nauki, gdyŜ ta ogranicza się przecieŜ do szczebla funkcjonalnego, tym samym

jednocześnie uniemoŜliwiając zamanifestowanie się znaczenia i sensu. Postępując w ten sposób, nie

wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom zagorzałych racjonalistów i materialistów; zwracamy się do ludzi

gotowych podąŜać krętymi i bynajmniej nie zawsze logicznymi ścieŜkami ludzkiej świadomości. Dobrą

pomocą w takiej podróŜy przez ludzką duszę są: obrazowe myślenie, fantazja, umiejętność kojarzenia,

ironia i słyszenie podtekstów językowych. Nasza droga będzie wymagać i to w znacznej mierze

umiejętności radzenia sobie z paradoksami i dwuznacznościami bez natychmiastowego wymuszania

jednoznaczności poprzez niszczenie jej biegunów.

W medycynie jak i w języku potocznym mówi się o najróŜniejszych chorobach. W tym językowym

niechlujstwie uwidacznia się bardzo wyraźnie szeroko rozpowszechnione niezrozumienie faktu, który legł

u podstaw pojęcia zwanego chorobą. Choroba jest słowem, które w zasadzie moŜe być uŜywane tylko w

liczbie pojedynczej liczba mnoga, choroby, jest równie bezsensowna jak liczba mnoga od słowa zdrowie

zdrowia. Choroba i zdrowie są pojęciami wymagającymi liczby pojedynczej, poniewaŜ odnoszą się do

stanu człowieka, a nie jak się to przyjęło w dzisiejszym języku do organów czy części ciała. Ciało

nigdy nie jest chore lub zdrowe, gdyŜ wyraŜają się w nim jedynie informacje pochodzące ze świadomości.

Ciało samo z siebie niczego nie czyni, o czym kaŜdy moŜe się przekonać, obserwując zwłoki. Ciało

Ŝywego człowieka zawdzięcza swe funkcje właśnie owym dwóm instancjom niematerialnym, które

zazwyczaj nazywamy świadomością (duszą) i Ŝyciem (duchem). Świadomość przedstawia przy tym

informację, która objawia się w ciele i podlega transpozycji do sfery widzialnej. Świadomość ma się do

ciała tak jak program radiowy do odbiornika. PoniewaŜ świadomość stanowi jakość niematerialną i

samodzielną, więc oczywiście ani nie jest produktem ciała, ani nie zaleŜy od jego istnienia.

To, co nieustannie dzieje się w ciele istoty Ŝywej, jest wyrazem odpowiedniej informacji ewentualnie

zagęszczenia odpowiedniego obrazu (obraz to po grecku eidolon, odpowiada mu zatem równieŜ pojęcie

"idei"). Gdy puls i serce podąŜają określonym rytmem, temperatura ciała zachowuje stałą wartość,

gruczoły produkują hormony lub gdy tworzą się przeciwciała (antygeny), to są to funkcje niewytłumaczal

ne na bazie samej tylko materii, są natomiast w całości zaleŜne od odpowiedniej informacji, której

punktem wyjścia jest świadomość. Gdy róŜnorakie funkcje ciała w określony sposób współgrają, powstaje

wzorzec, który odczuwamy jako harmonijny i dlatego nazywamy go zdrowiem. Gdy jakaś funkcja

wymyka się spod kontroli, w mniejszym lub większym stopniu zaczyna zagraŜać harmonii całości, wtedy

mówimy o chorobie.

Choroba oznacza więc odejście od harmonii czy teŜ zakwestionowanie zrównowaŜonego dotychczas

porządku (później przekonamy się, Ŝe, widziana pod innym kątem, choroba jest właściwie ustanowieniem

równowagi). Zakłócenie harmonii dokonuje się jednak w świadomości na płaszczyźnie informacji i

objawia się jedynie w ciele. Ciało jest zatem sferą objawiania się i urzeczywistniania świadomości, a tym

samym takŜe wszystkich procesów i zmian, które dokonują się w świadomości. Tak jak cały świat

materialny jest jedynie sceną, na której przyjmuje kształt gra archetypów, stając się w ten sposób alegorią,

tak i materialne ciało jest sceną, na której obrazy świadomości pragną uzyskać swój wyraz. Dlatego gdy

świadomość człowieka popada w stan nierównowagi, staje się to widoczne i odczuwalne w jego ciele jako

symptom. Stąd wprowadzającym w błąd jest twierdzenie, Ŝe ciało jest chore chory moŜe być jedynie

człowiek natomiast owo bycie chorym objawia się w ciele jako symptom. (Gdy wystawia się tragedię,

przecieŜ nie scena jest tragiczna, lecz utwór!)

Symptomów jest wiele ale wszystkie są wyrazem jednego i tego samego zdarzenia, które nazywamy

chorobą, a które zawsze dokonuje się w świadomości człowieka. Tak jak ciało nie moŜe Ŝyć bez

świadomości, tak teŜ bez świadomości nie moŜe "chorować". W tym miejscu zapewne zrozumiałe stanie

się zastrzeŜenie, Ŝe nie akceptujemy przyjętego dziś powszechnie podziału na choroby somatyczne,

psychosomatyczne, psychiczne i umysłowe. Tego rodzaju koncepcja raczej utrudnia niŜ ułatwia

moŜliwość rozumienia istoty rzeczy.

Nasz sposób widzenia sprawy odpowiada do pewnego stopnia modelowi psychosomatycznemu, z tą

wszakŜe róŜnicą, Ŝe odnosimy go do wszystkich symptomów, nie czyniąc Ŝadnych wyjątków.

RozróŜnienie "somatyczny" /"psychiczny" moŜna w najlepszym razie odnieść do płaszczyzny, na której

symptom się manifestuje ale jest ono bezuŜyteczne, gdy idzie o lokalizację choroby. StaroŜytne pojęcie

chorób ducha jest zupełnie mylące, gdyŜ duch nigdy nie moŜe zachorować w tym wypadku chodzi

wyłącznie o symptomy, które manifestują się na płaszczyźnie psychicznej, a więc w świadomości

człowieka.

Tak więc będziemy tu próbować rozwinąć jednolity obraz choroby, w którym rozróŜnienie

"somatyczny"/"psychiczny" w najlepszym razie będzie się odnosiła do dominującej płaszczyzny

wyraŜania się symptomu.

Wraz z pojęciowym rozróŜnieniem między chorobą (płaszczyzna świadomości) a symptomem .

(płaszczyzna cielesna) nasz sposób widzenia choroby nieuchronnie ulegnie przemieszczeniu, odchodząc

od dobrze znanej analizy wydarzenia cielesnego w stronę słabo nam dziś jeszcze w tym kontekście

znanego widzenia go w płaszczyźnie psychicznej. Działamy zatem jak krytyk, który próbuje poprawić złą

sztukę teatralną nie poprzez analizę i zmianę kulis, rekwizytów i aktorów, lecz od razu zabiera się do

samego tekstu.

Konsekwencją pojawienia się symptomu w ciele człowieka jest (w mniejszym lub większym stopniu)

zwrócenie nań uwagi i przerwanie w ten sposób, niekiedy gwałtownie, dotychczasowej jednostajności

Ŝycia. Symptom jest sygnałem, który ściąga na siebie uwagę, zainteresowanie i energię, a tym samym

powoduje zakwestionowanie normalnego, równomiernego toku Ŝycia. Symptom wymusza na nas uwagę

czy chcemy tego, czy teŜ nie. To pochodzące z zewnątrz zakłócenie odczuwamy jako pewnego rodzaju

dyskomfort i dlatego mamy zazwyczaj tylko jedno pragnienie: spowodować, by czynnik zakłócający

zniknął. Człowiek nie lubi, gdy mu coś zakłóca normalny tok Ŝycia dlatego podejmuje walkę z

symptomem. Walka absorbuje, jest zajęciem przykuwającym uwagę w ten sposób symptom powoduje

sytuację, w której musimy się nim zająć.

Od czasów Hipokratesa medycyna szkolna próbuje wmawiać chorym, Ŝe symptom jest wydarzeniem

mniej lub bardziej przypadkowym, którego przyczyn naleŜy szukać w procesach funkcjonalnych. By je

zbadać, dokłada się znacznych starań. Medycyna szkolna starannie unika nadawania symptomowi

znaczenia, odsyłając tym samym zarówno sam symptom, jak i całą chorobę w obszar pozbawionej

znaczenia błahości. Ale tym sposobem sygnał traci swą właściwą funkcję symptomy zostają pozbawione

znaczenia sygnalnego.

W celu lepszego zrozumienia tej sytuacji posłuŜmy się porównaniem: samochód ma na desce

rozdzielczej róŜne lampki kontrolne, które zapalają się tylko wtedy, gdy jakaś waŜna funkcja mechanizmu

przestaje prawidłowo działać. Jeśli podczas jazdy zapali się taka lampka kontrolna, bynajmniej nas to nie

ucieszy. PrzecieŜ to znak, Ŝe powinniśmy przerwać jazdę. Czujemy to. Mimo zrozumiałego niepokoju

bardzo głupio byśmy postąpili, wyładowując naszą złość na lampce, w końcu to dzięki niej

dowiedzieliśmy się o czymś, z czego wcale nie tak szybko zdalibyśmy sobie sprawę, gdyŜ to coś znajduje

się na obszarze dla nas "niewidocznym". Tak więc zapalenie się owej lampki potraktujemy jako bodziec

do wezwania mechanika, który spowoduje, Ŝe lampka przestanie świecić, a my, teraz juŜ spokojni,

pojedziemy sobie dalej. Ale niewątpliwie bardzo byśmy się zdenerwowali, gdyby interwencja mechanika

ograniczyła się do samego tylko usunięcia Ŝaróweczki. Wprawdzie lampka przestałaby świecić czego

wszak równieŜ sobie Ŝyczyliśmy ale droga prowadząca do uzyskania oczekiwanego przez nas rezultatu

wydałaby się nam zbyt prosta. Wiemy, Ŝe znacznie sensowniejsze będzie stworzenie sytuacji, w której

świecenie lampki okaŜe się zbędne, niŜ uniemoŜliwienie jej świecenia. W tym celu trzeba jednak oderwać

wzrok od lampki i skierować go na obszary połoŜone głębiej w celu ustalenia, co właściwie nie jest w

Dethlewson T. - Poprzez chorobę do samopoznania.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: