zag 8 9 10 13 14.doc

PEDAGOGIKA PORÓWNAWCZA

EGZAMIN 2012/2013

KIERUNEK PEDAGOGIKA

8. Przemiany edukacyjne w krajach europejskich i pozaeuropejskich – identyfikacja obszarów. Edukacja zawodowa i wyższa wobec wyzwań nowoczesnych społeczeństw
i gospodarek. (Proces Boloński i Proces Kopenhaski)

Proces Boloński

Pierwszym dokumentem tego typu, poprzedzającym Deklarację Bolońską, była Deklara-

cja Sorbońska z 25 maja 1998 r. , pod którą podpisy złożyli ministrowie czterech kra-

jów: Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Włoch. Zawarta w Deklaracji Sorbońskiej idea

„harmonizacji” struktury systemów szkolnictwa wyższego w celu zwiększenia mobilności

i poprawy „zatrudnialności” została następnie rozwinięta w Deklaracji Bolońskiej,

podpisanej 19 czerwca 1999 r. przez ministrów 29 krajów (w tym Polski). Liczba państw zaangażowanych w Proces Boloński systematycznie wzrasta. W wyniku decyzji podjętych w Londynie w tworzeniu Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego uczestniczy obecnie formalnie 46 krajów

Proces ten rozpoczął się dnia 19 czerwca 1999r. gdy to ministrowie edukacji 29 krajów podpisali Deklarację Bolońską. Jest to dokument zawierający zadania prowadzące do zbliżenia systemów szkolnictwa wyższego krajów europejskich. Głównym celem Deklaracji Bolońskiej jest stworzenie do 2010 roku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Jego realizacja to:

·         wprowadzenie systemu przejrzystych i porównywalnych  stopni poprzez wdrożenie Suplementu do Dyplomu,

·         przyjęcie systemu kształcenia opartego na dwóch/trzech poziomach kształcenia;

·         powszechne stosowanie systemu punktów kredytowych (tj. ECTS- European Credit Transfer System);

·         promocja mobilności studentów, nauczycieli akademickich, naukowców oraz personelu administracyjnego;

·         promocja współpracy europejskiej w zakresie zwiększenia poziomu jakości szkolnictwa wyższego;

·         promocja europejskiego wymiaru szkolnictwa wyższego, szczególnie w zakresie rozwoju zawodowego, mobilności oraz zintegrowanych programów nauczania, szkolenia i badań.

Stan realizacji zaleceń Deklaracji Bolońskiej omawiany jest na konferencjach ministrów ds. szkolnictwa wyższego. Odbywają się one co dwa lata i kończą komunikatem podsumowującym dotychczasowe osiągnięcia oraz wyznaczającym dalsze działania. Pierwsza Konferencja Ministrów Edukacji krajów sygnatariuszy Deklaracji Bolońskiej, odbyła się w Pradze w dniach 18-19 maja 2001r. Podtrzymała ona ogólne kierunki działań związane z utworzeniem Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego dołączając nowe elementy w postaci:

·         promocji kształcenia przez całe życie;

·         podkreślenia znaczenia współpracy z instytucjami szkolnictwa wyższego oraz studentami;

·         potrzeby promocji atrakcyjności Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego
w świecie.

Podczas kolejnej konferencji Ministrów, (Berlin 18-19 września 2003r.) wskazano na potrzebę wzmocnienia współpracy w ramach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego i Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Podkreślono również konieczność włączenia w Proces Boloński tematyki dotyczącej studiów doktoranckich.

W dniach 19- 20 maja 2005r. odbyła się w Bergen kolejna Konferencja Ministrów Edukacji krajów uczestniczących w Procesie Bolońskim.

Standardy i wskazówki dot. zapewnienia jakości kształcenia

Ramowa struktura kwalifikacji i umiejętności absolwentów w ramach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. W komunikacie wskazano również priorytety rozwoju procesu na kolejne lata tj.: rozwój studiów doktoranckich oraz powiązanie szkolnictwa wyższego ze sferą badań; wymiar społeczny Procesu Bolońskiego tj. zapewnienie dostępności do studiów szczególnie studentom z grup o niższym statusie społecznym oraz usuwanie barier w mobilności studentów oraz pracowników uczelni. Polska włączyła się w proces realizacji Procesu Bolońskiego m.in. podejmując działania zmierzające do powszechnego stosowania Suplementu do Dyplomu, rozwijając trójstopniowy system studiów i system punktów kredytowych ECTS, powołując Państwową Komisję Akredytacyjną, promując mobilność np. w ramach programu Sokrates/Erasmus, Erasmus Mundus lub dwustronnych umów międzynarodowych itp. Nowa Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym w pełni uwzględnia zalecenia Procesu Bolońskiego.
Kolejna Konferencji Ministrów ds. szkolnictwa wyższego obyła się w Londynie w dniach 17-18 maja 2007r. Komunikat Londyński podkreśla wypracowane osiągnięcia oraz wskazuje na dalsze kierunki rozwoju Procesu Bolońskiego. Stwierdza się w nim m.in. iż tworzone w poszczególnych krajach Krajowe Ramy Kwalifikacji winny bazować na zasadach Ram Kwalifikacji dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, ale jednocześnie winny być kompatybilne z  Zaleceniem UE w sprawie Europejskich Ram Kwalifikacji.
Kolejna Konferencja Ministrów miała miejsce w Leuven/ Louvain-la- Neuve
w dniach 28-29 kwietnia 2009 roku. W Komunikacie końcowym zawarte zostało ogólne podsumowanie dotychczasowych osiągnięć w ramach Procesu Bolońskiego oraz wskazano priorytety na kolejne lata. Są nimi m.in.:

·         wymiar społeczny szkolnictwa wyższego;

·         uczenie się przez całe życie w tym wdrożenie krajowych ram kwalifikacji;

·         zatrudnialność i współpraca uczelni z rynkiem pracy;

·         umiędzynarodowienie studiów;

·         wzrost mobilności, tak by w 2020 roku 20% absolwentów szkół wyższych Europejskiej Przestrzeni Szkolnictwa wyższego uczestniczyło w pobycie zagranicznym w ramach studiów. Wspólne kształcenie winno stać się bardziej powszechną praktyką;

·         monitorowanie narzędzi służących do klasyfikowania i porównywania instytucji szkolnictwa wyższego w Europie (klasyfikacje i rankingi szkół wyższych
w Europie).

W dniach 12-13 marca 2010 roku w Budapeszcie i Wiedniu odbyła się specjalna rocznicowa konferencja zbierająca dotychczasowe osiągnięcia Procesu Bolońskiego.
Kolejna Konferencja Ministrów miała miejsce w Leuven/ Louvain-la- Neuve
w dniach 28-29 kwietnia 2009 roku.Kolejna Konferencja Ministrów Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EHEA) odbyła się w Bukareszcie w dniach 26-27 kwietnia 2012.

Komunikat Konferencji w Bukareszcie określa on trzy główne priorytety we wdrażaniu Procesu Bolońskiego na najbliższe trzy lata tj.:

·         Zapewnienie wysokiej jakości szkolnictwa wyższego dla wszystkich.

·         Zwiększenie zatrudnialności absolwentów.

·         Poprawę skali oraz jakości w zakresie mobilności.

Nie istnieje żadne ciało ponadnarodowe, które mogłoby rozliczyć ministra ze sposobu

realizacji przyjętych zobowiązań. Konsekwencją zaniechania działań jest zatem wyłącznie negatywny obraz kraju w opinii europejskiej oraz gorsza pozycja konkurencyjna szkół

wyższych, a przede wszystkim ich studentów i absolwentów w jednoczącej się Europie

Proces Kopenhaski:

Proces kopenhaski: ściślejsza współpraca europejska w zakresie kształcenia
i szkolenia zawodowego.
Rozpoczęty w 2002 r. proces kopenhaski ma na celu poprawę wyników, jakości i atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) poprzez ściślejszą współpracę na szczeblu europejskim. Proces opiera się na uzgodnionych wspólnie priorytetach, które są poddawane przeglądowi co dwa lata.

W Deklaracji Kopenhaskiej ustanowiono priorytety procesu kopenhaskiego dotyczącego wzmocnionej europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego (VET). Celem procesu jest poprawa wyników, jakości i atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego w Europie.

Proces kopenhaski obejmuje:

·         wymiar polityczny ukierunkowany na ustanowienie wspólnych europejskich celów i zreformowanie krajowych systemów kształcenia i szkolenia zawodowego,

·         stworzenie wspólnych europejskich ram i narzędzi zwiększających przejrzystość i jakość kompetencji oraz kwalifikacji oraz ułatwiających mobilność,

·         współpracę ukierunkowaną na uczenie się od siebie nawzajem na poziomie europejskim oraz zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron na poziomie krajowym.

Priorytety wyznaczone w Deklaracji Kopenhaskiej zapewniają podstawę dla dobrowolnej współpracy w obszarze kształcenia i szkolenia zawodowego. Aby osiągnąć cel wyznaczony są one ukierunkowane na:

·         wzmocnienie wymiaru europejskiego w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego,

·         zwiększanie zakresu udostępnianych informacji, wskazówek i porad dotyczących kształcenia i szkolenia zawodowego oraz przejrzystości w tym zakresie,

·         opracowywanie narzędzi do wzajemnego uznawania i zatwierdzania kompetencji oraz kwalifikacji,

·         poprawę zapewniania jakości w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego.

Proces kopenhaski odegrał zasadniczą rolę w podnoszeniu świadomości na temat kształcenia i szkolenia zawodowego na poziomie europejskim i krajowym, w szczególności dzięki wprowadzeniu wspólnych europejskich narzędzi, zasad i wytycznych w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego. Proces ten uruchomił głębokie reformy, które doprowadziły do przyjęcia podejścia opartego na efektach uczenia się. Niemniej jednak konieczne jest ulepszenie komunikacji, aby bardziej zaangażować zainteresowane strony oraz ściślej powiązać kształcenie i szkolenie zawodowe z innymi obszarami polityki, aby sprostać społeczno-gospodarczym wyzwaniom oraz urzeczywistniać mobilność i uczenie się przez całe życie.

Aby obszar kształcenia i szkolenia zawodowego był przygotowany na obecne i przyszłe wyzwania, europejskie systemy kształcenia i szkolenia muszą:

·         być elastyczne i dobre jakościowo,

·         być dostosowywane do zmian na rynku pracy i uwzględniać powstające sektory oraz umiejętności,

·         zapewniać dostosowane do potrzeb i łatwo dostępne doskonalenie zawodowe,

·         zapewniać trwałość oraz doskonałość kształcenia i szkolenia zawodowego przez przyjęcie wspólnego podejścia do zapewnienia jakości,

·         zapewniać ludziom instrumenty dostosowywania się do nowych okoliczności
i zarządzania zmianami, umożliwiając im zdobywanie kompetencji kluczowych,

·         sprzyjać włączeniu społecznemu,

·         ułatwiać i zwiększać mobilność transnarodową osób uczących się oraz nauczycieli w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego,

·         zabezpieczać trwałe finansowanie kształcenia i szkolenia zawodowego oraz gwarantować sprawne przydzielanie i sprawiedliwe dzielenie zasobów.

Proces kopenhaski jest przewiduje opracowanie do roku 2020 systemów kształcenia
i szkolenia zawodowego, które będą bardziej atrakcyjne, pomocne we włączeniu społecznym, adekwatne, dostępne, sprzyjające karierze zawodowej, elastyczne
i nowatorskie.

9. Różnice edukacyjne na świecie.

Każde z państw może w sposób dowolny kształtowac swój system szkolny i egzaminacyjny. Oznacza to, że nikt nie narzuca wybranego modelu i, że każde z państw może tworzyc własną edukację. Jednak ze względu funkcjonowania w Unii Europejskiej i migrację ludzi warto by systemy edukacyjne były na porównywalnych poziomach.

Zgodnie z postanowieniami Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej sfera edukacji zarówno w zakresie struktury kształcenia, jak i jej treści pozostaje w kompetencji każdego państwa. Edukacja nie podlega procesom integracji rozumianej jako ujednolicenie uregulowań prawnych, które narzucałyby konieczność zmian. To państwa członkowskie są odpowiedzialne za treść nauczania i kształt systemów oświaty. Formuła ta zagwarantowana jest w art. 126 i 127 Traktatu
o Wspólnocie Europejskiej.

Edukacja postrzegana jest jako kluczowy element decydujący o powodzeniu prawdziwego integrowania się Europy. Główne jej kierunki określają art. 149 i 150 Traktatu. Mimo pełnej autonomii w systemie edukacji istnieją uregulowania prawne odnoszące się nie do treści kształcenia, a do zapewnienia jednakowego dostępu do edukacji na wszystkich jej szczeblach obywatelom państw członkowskich UE oraz stosowania tych samych mechanizmów uznawania kwalifikacji dla celów zawodowych. Po to aby wdrożyć te uregulowania znowelizowano szereg aktów prawnych dotyczących szkolnictwa. Zmieniono ustawę o systemie oświaty, ustawę
o wyższych szkołach zawodowych, ustawę o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich EU kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych, podejmowania lub wykonywania niektórych działalności.

Aby systemy szkolne były adekwatne do otaczającej nas rzeczywistości prawie wszystkie państwa w Europie przeprowadziły reformę swoich systemów edukacji. Zmiany te koncentrują się na: promowaniu szerszej znajomości języków państw członkowskich, edukacji z zakresu bieżących spraw europejskich, przechodzeniu młodych ludzi z życia szkolnego do zawodowego, edukacji niepełnosprawnych, kampanii propagującej umiejętność czytania i pisania oraz wprowadzaniu nowych technologii informatycznych.

W wielu krajach przeprowadzono reformę organizacyjną systemu szkolnego. Podobnie jak w Polsce czy Hiszpanii oddzielono szkolnictwo niższe średnie (gimnazjalne) od szkolnictwa podstawowego, wprowadzając tym samym większy komfort edukacyjny dla dzieci młodszych i większą spójność psychologiczno-rozwojową nauczania dzieci starszych (13-16 letnich). Wprowadzenie trzystopniowego systemu edukacyjnego pociągnęło za sobą zmianę sposobu nauczania uczniów
w klasach najstarszych. Zwiększono autonomię uczniów przez możliwość profilowania nauki
w dwóch lub trzech latach pobytu w szkole pod kątem zainteresowań indywidualnych lub wymagań szkół wyższych.
Pomiędzy poszczególnymi systemami oświaty można zauważyć szereg różnic począwszy od autonomii szkół i modelu kierowania oświatą: scentralizowany (Francja, Grecja, Włochy) czy zdecentralizowany (Belgia, Niemcy, Wielka Brytania), co jest często wynikiem ustroju politycznego danego państwa, poprzez ilość środków pieniężnych przeznaczanych na sektor edukacyjny, do różnic w wieku rozpoczynania obowiązku szkolnego, czasu jego trwania i ilości godzin spędzanych w szkole przez dzieci
i młodzież.
W przeważającej większości państw Europy obowiązek szkolny rozpoczyna się w wieku 6 lat, ale istnieją dobre wyjątki: wcześniej bo w wieku 5 lat rozpoczynają naukę w szkole dzieci w Holandii i Zjednoczonym Królestwie: Anglii, Walii i Szkocji a najwcześniej bo już 4-latki muszą chodzić do szkoły w Irlandii Północnej. Generalnie w krajach Europy Wschodniej później rozpoczyna się spełnianie obowiązku szkolnego bo w wieku 7 lat. Taki jest też stan prawny w Polsce co powoduje, iż nasze dzieci i młodzież mają
z samego założenia prawa oświatowego realnie mniejsze szanse na dobrą edukację szkolną. Na świecie dobrą praktyką jest zwiększanie okresu pobytu dzieci w szkole. Nasza ostatnia reforma oświaty też poszła tym śladem i wprowadzono 6-letnią szkołę podstawową i obowiązkowe 3-letnie gimnazjum zamiast 8-letniej szkoły podstawowej. Wydłużyło to okres spełniania obowiązku szkolnego o jeden rok. A więc reforma oświaty z założeń prawnych zmierza w kierunku zmian występujących w Europie.
W większości krajów uczniowie uczęszczają do szkoły przez pięć dni w tygodniu (sześć dni
w Luksemburgu i niektórych regionach Włoch). Zależnie od kraju, dnia tygodnia i wieku uczniów różnie wygląda też dzienny wymiar zajęć. Przykładowo roczny godzinowy wymiar zajęć dla uczniów w wieku ok. 10 lat w Holandii wynosi 1000 godz. a na Łotwie tylko 490 godz. We wszystkich krajach Europy Wschodniej występuje podobny roczny wymiar - ok. 600 godzin. W jednym
z krajów, które razem z nami dołączyły do Wspólnoty Europejskiej jest porównywalnie duża ilość godzin -jest to Cypr 812 godz. W Polsce roczny wymiar to 635 godzin a więc w porównaniu do krajów Europy Zachodniej brakuje nam średnio 350 godzin w roku, to około 2 godziny dziennie.
Poszczególne kraje w różny sposób podchodzą do trudności uczniów w nauce.
W niektórych krajach uczniowie, którzy nie opanowali na odpowiednim poziomie programu nauczania do końca danego roku lub nie są dostatecznie dojrzali, muszą powtarzać klasę. Jednakże, w kilku krajach, które przewidują możliwość powtarzania klasy, odsetek uczniów faktycznie repetujących klasę jest bardzo mały: 0,6% we Włoszech i 0,5% w Finlandii. Niektóre kraje wybrały automatyczną promocję przez wszystkie lata kształcenia obowiązkowego, a uczniom mającym trudności zapewniają specjalną pomoc w nauce. Jest to system godny przeniesienia do naszego systemu gdyż eliminuje w dużej mierze stres szkolny u małych dzieci, ale pociąga za sobą dodatkowe nakłady finansowe na pomoc dzieciom nie radzącym sobie z nauką.

10. Podstawowe problemy edukacji na świecie i ich przezwyciężanie. Dostęp do edukacji i równość szans – analiza pojęciowa. Problem dostępu do kształcenia i równości szans edukacyjnych. Edukacja podstawowa i wychowanie przedszkolne jako narzędzie wyrównywania szans.

1) dostęp do edukacji   W krajach Unii, podobnie jak we wszystkich krajach swiata, osoby niepełnosprawne maja niższy poziom wykształcenia w porównaniu z osobami pełnosprawnymi. Warto podkreslic, 1e stosunkowo niski poziom wykształcenia w tej grupie jest zwiazany tak1e z tym, 1e czesc osób ma trudnosci w uczeniu sie (np. osoby z niepełnosprawnoscia intelektualna). Jednak1e w krajach Unii widoczny jest trend właczania dzieci i młodzie1y w powszechny nurt edukacji. Nauka w szkole masowej jest korzystna zarówno dla uczniów niepełnosprawnych i pełnosprawnych, poniewa1 pozwala im zrozumiec, że wszyscy maja prawo do pełnego uczestnictwa i równosci w społeczenstwie. Nie oznacza to, 1e nie ma szkolnictwa specjalnego. Do rodziców nale1y decyzja o wyborze miedzy szkoła integracyjna i specjalna, a szkoły powinny zapewniac własciwa jakosc edukacji. Istnieje koniecznosc reformy systemu edukacji i szkolen w kierunku ułatwienia osobom niepełnosprawnym partycypacji. Wiele państw członkowskich podejmuje działania promujące edukacje włączającą.

Przykłady: Wielka Brytania poszerzyła o edukacje prawo zakazujace dyskryminacji osób niepełnosprawnych. W Holandii dostepna jest pewna kwota pieniedzy, w celu przystosowania szkół na przyjecie dziecka niepełnosprawnego.    Z kolei w Niemczech i w Grecji niepełnosprawni uczniowie moga uczeszczac do szkół masowych. W zależnosci od stopnia i rodzaju niepełnosprawnosci otrzymuja oni specjalne wsparcie pedagogiczne.   W niektórych krajach Unii wprowadza sie specjalne mechanizmy wsparcia młodych osób w okresie miedzy nauka a podjeciem pracy. W Finlandii młode osoby niepełnosprawne do 20. roku życia maja możliwosc pobierania zamiast renty inwalidzkiej zasiłku rehabilitacyjnego, tak by mogły korzystac ze szkolenia zawodowego. Z kolei w Austrii tworzy sie specjalne grupy wspierające integracje zawodowa tej grupy osób, która konczy szkołe/

2) równość szans edukacyjnych - Bez powszechnego dostępu do edukacji na poziomie podstawowym nie mamy szans na zmniejszenie światowego poziomy ubóstwa i na wyrównanie szans życiowych. Choć wciągu ostatnich kilku lat sytuacja nieco się poprawiła, wciąż 75 milionów dzieci w wieku szkolnym nie uczęszcza do szkoły podstawowej. 96% z nich zamieszkuje kraje rozwijające się; blisko połowa – kraje Afryki Subsaharyjskiej. Szacuje się, że w ostatnim z wymienionych regionów aż dwie trzecie nieuczących się dzieci nigdy nawet nie zacznie nauki. Ponad cztery piąte dzieci nieuczęszczjących do szkoły podstawowej mieszka na obszarach wiejskich. Wiele z nich nie uczy się, ponieważ muszą pracować na utrzymanie swoje i rodzin. Szacuje się, że w krajach rozwijających się jest ponad 200 milionów pracujących dzieci.

Dostęp do edukacji zalezy między innymi od: Zamożności rodziców (dzieci z biednych rodzin) Miejsca zamieszkania ( Afryka subsaharyjska, dzieci z obszarów wiejskich) Narodowości  Płci (kraje arabskie, Afryka subsaharyjska, Indie, Pakistan- dziewczynki stanowią większość (55%) dzieci nieotrzymujących wykształcenia) 

3) Analfabetyzm: Brak umiejętności czytania i pisania, a w konsekwencji niemożność porozumiewania się za pomocą słowa drukowanego i pisanego, uważa się za jeden z rodzajów ubóstwa. Umiejętność czytania i pisania stanowi warunek korzystania z prawa do nauki i do swobodnego uczestnictwa w życiu kulturalnym, zaliczanych w Deklaracji Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 10 grudnia 1948 r. do powszechnych praw człowieka. Pod koniec 2005 r. na świecie żyło 880 mln analfabetów, co stanowiło 20% populacji powyżej 15-tego roku życia. Do tej ogromnej rzeszy osób nie potrafiących ani czytać ani pisać trzeba doliczyć 113 mln dzieci nieobjętych nauczaniem. Regionem najbardziej dotkniętym zjawiskiem analfabetyzmu jest Afryka subsaharyjska (40%)

A także: pr...