Temat: Żywienie
Żywienie niemowląt
Probiotyki:
Żywe organizmy, które po spożyciu wywierają korzystny wpływ na organizm gospodarza poprzez poprawę równowagi mikroflory jelitowej, wypieranie szczepów patogennych i stymulację funkcji immunologicznych organizmu.
Cele postępowania dietetycznego
- dostarczanie ilościowo i jakościowo właściwego pożywienia
- eliminacja źle tolerowanych produktów
- ominięcie niesprawnych etapów procesu wchłaniania lub trawienia
- substytucja (adaptacja) enzymatyczna w celu uzyskania regeneracji morfologicznej lub czynnościowej przewodu pokarmowego.
Rodzaje diet:
- dieta bezglutenowa (celiakia, zaburzenia wchłaniania)
- dieta bezlaktozowa i niskolaktozowa (nietolerancja laktozy)
- dieta hipoalergicnza/hipoantygenowa (alergia na białka mleka krowiego/profilaktyka)
- dieta bogatobiałkowa (hipotrofia/mukowiscydoza)
- dieta niskoresztkowa (wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
- dieta bogatoresztkowa (przewlekle zaparcia)
- dieta ubogofenyloalaninowa (fenyloketonuria)
Diety eliminacyjne – rodzaje preparatów:
- hydrolizaty kazein
- hydrolizaty białek serwatkowych
- diety elementarne (aminokwasy)
- preparaty sojowe
- całościowe hydrolizaty (diety hipoantygenowe)
Hydrolizaty kazein
- Preparaty: Nutramigen, Pregestymil
- pozbawiony: laktozy, galaktozy, sacharozy
- zawiera: polimery glukozy, tłuszcze roślinne lub śrdedniołańcuchowe kwasy tłuszczowe
- preparaty: Lofenalac, Nofelan, Nofemix
- hydrolizat z niską zawartością fenyloalaniny
- wzbogacone o polimery glukozy, tryptofan, tyrozynę, metioninę i witaminy ewentualnie olej kukurydziany
Hydrolizaty białek serwatkowych:
- Preparaty: Alfaron, babilon-Pepti, BabilonPepti MCT
- Zawiera – preparaty bezlaktozowe lub ubogolaktozowe
- wzbogacone o syrop glukozowy I w tłuszcze MCT lub tłuszcze roślinne
Diety elementarne:
- Preparaty: Neocate, Babilon-Amino
- Zawiera – jako źródło węglowodanów malodekstyrnę i tłuszcze roślinne oraz karnitynę i taurynę
Mieszanki sojowe
- Preparaty: Prosobee, Babilon-Soya, Isomil, Humana SL, Alsoy
- Mieszanki są produktem hydrolizy białka sojowego
- wzbogacone o oleje roślinne, niektóre ponadto o metioninę, karnitynę, taurynę
- pełne białko sojowe też może uczulać, nie powinno się stosować poniżej 3 m. życia
Fenyloketonuria (PKU)
- zaburzenie przemiany aminokwasów aromatycznych: brak aktywności hydroksylazy fenyloalaniny
- częstość występowania w Polsce: 1/800 żywo urodzonych noworodków
- częstość występowania nosicieli defektu enzymatycznego: 1/40
- choroba genetycznie uwarunkowana, dziedziczenie autosomalne recesywne
- u zdrowych dzieci gen hydroksylazy fenyloalaninowej zlokalizowany jest na ramieniu długim chromosomu 12
Patomechanizm:
Brak aktywności hydroksylazy fenyloalaniny → brak przemiany fenyloalaniny w tyrozyne → gromadzenie się fnyloalaniny w płynach ustrojowych → uszkodzenie układu nerwowego (zaburzenie i opóźnienie mielinizacji, zmniejszenie masy mózgu)
Diagnostyka:
- badanie przesiewowe u wszystkich noworodków
- w Polsce test Guthriego w 3 dobie życia – pozwalający na wykrycie we krwi podwyższonej zawartości fenyloalaniny (inhibicja bakteryjna – nadmiar fenyloalaniny powoduje rozrost bakterii)
- rozpoznanie wstępne musi być potwierdzone oznaczeniem poziomu w surowicy krwi >1.2mmol/L – 20mg%
Przebieg:
- Płód obciążony PKU rozwija się prawidłowo (deficyt enzymu wyrównywany jest przez enzym matki – heterozygoty)
- Noworodek rodzi się nieuszkodzony
- Objawy choroby zaczynają się manifestować stopniowo w kolejnych miesiącach życia
Objawy:
- opóźnienie rozwoju umysłowego – narastające (pod koniec pierwszego roku życia iloraz inteligencji poniżej 50%)
- wymioty
- nadpobudliwość, rytmiczne kiwanie
- fizykalnie: blond włosy, niebieskie oczy
- drgawki u 25%
Leczenie:- dieta eliminacyjna od chwili rozpoznania (najpóźńiej do 3 miesiąca życia)
- istota diety polega na zastąpieniu naturalnych produktów białkowych zawierających fenyloalaninę hydrolizatami białka bez tego aminokwasu.
Celiakia glutenozależna:
- trwała nietolerancja glutenu
- gluten – białko zawarte w: życie, pszenicy, jęczmieniu, owsie (ryż i kukurydza nie zawierają glutenu)
- częstość występowania 1:500 (obecnie nawet 1:300)
- Podstawowa rola procesów autoimmunologicznych
- Wprowadzenie do dietu glutenu (zawierającego szkodliwą frakcję białka – gliadynę) u osobników z predyspozycją genetyczną
- Uszkodzenie struktury powierzni jelita – kosmków (zanik kosmków, zwłaszcza rąbka szczoteczkowatego)
- Zmniejszenie produkcji peptydów jelitowych
- upośledzenie czynności motorycznej jelit i zespół złego wchłaniania
- nieprawidłowe wypróżnienia (obfite półpłynne stolce z dużą ilością śluzu)
- zahamowanie wzrostu (masy ciała i wysokości)
- brak łaknienia
- zmiany usposobienia
- celiakalna sylwetka ciała dziecka (duży brzuch, cienkie kończyny)
Rozpoznanie:
- Biopsja jelita cienkiego (trzykrotna wg ESPGAN 1969)
- Badania serologiczne:
- przeciwciała przeciwretikulinowe (ARA)
- przeciwciała przeciwgliadynowe (AGA)
- przeciwciała przeciw endomysium EmA
Leczenie:
- Dieta eliminacyjna bezglutenowa
- wykluczene z diety produktów zbóż zawierających gluten
- Produkty dozwolone:
- mleko i przetwory mleczne
- mięso, wędliny, drób, jaja, ryby
- kasza i mąka kukurydziana, mąka ziemniaczana, ryż
- masło, tłuszcze roślinne i zwierzęce
- warzywa, owoce, soki
Alergia pokarmowa:
- stan w którym dolegliwości uwarunkowane są przez mechanizmy immunologiczne zależne od czynników dziedzicznych (atopia) jak i od składników pożywienia (głównie białka)
Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby:
- rodzinne występowanie chorób alergicznych
- podwyższony poziom całkowitej IgE (>0.5 IU/ml w krwi pępowinowej)
- karmienie niemowlęcia od urodzenia preparatami mleka krowiego
- infekcje przewodu pokarmowego
- zaburzenia odporności komórkowej i humoralnej
Najczęściej dochodzi do uczulenia na białko mleka krowiego
- u niemowląt u 1.8-7.5%
- u dzieci do 4 r.ż. u 2.2-2.8%
Do częstych innych alergenów należą: jaja, mąka, ryby, orzechy, cytrusy, kakao, czekolada
Rozpoznanie stanu alergii:
- wywiad – nietolerancja pokarmów
- badanie przedmiotowe (objawy skórne)
- testy skórne ( u niemowląt ujemne nie wykluczają alergii)
- RIST, RAST (stężenie IgE og. I swoistej)
- MIF (zahamowanie migracji leukocytów) nadwrażliwość komórkowa
- Test karencji i ekspozycji
- Test prowokacji z podwójnie ślepą próbą
- hydrolizaty kazeinowe lub serwatkowe
- nie należy stosować mleka koziego
Chrapciolek