ISTOTA PEDAGOGIKI SPECJALNEJ, CELE I ZADANIA, PODZIAŁ
Pedagogika specjalna – jest nauką szczegółową pedagogiki ogólnej. Ma charakter teoretyczny i praktyczny. Przedmiotem pedagogiki specjalnej jest opieka, terapia, kształcenie i i wychowanie osób z odchyleniami od normy, najczęściej jednak mniej sprawnych lub niepełnosprawnych bez względu na rodzaj, stopień i złożoność objawów oraz przyczyn i skutków zaistniałych anomalii, zaburzeń, trwałości lub ograniczeń.
Odchylenia od normy mogą mieć charakter nie tylko poniżej normy ale również powyżej normy, tzn. właściwości człowieka określane jako ponadprzeciętne lub wybitne zdolności ogólne i kierunkowe wchodzą w zakres zainteresowań pedagogiki specjalnej.
Osoby będące przedmiotem i podmiotem pedagogiki specjalnej można podzielić:
1. Osoby mające trudności w poznawaniu świata i komunikowania się z nim w skutek braku lub uszkodzenia analizatorów zmysłowych
2. Osoby u których procesy poznawcze przebiegają w sposób nieprawidłowy w skutek czego mają obraz poznawczy nieadekwatny do rzeczywistości. Ich zdolność rozumowania jest ograniczona, a procesy intelektualne oceniane są poniżej normy. Jednocześnie mają zaburzenia w umiejętnościach przystosowania społecznego.
3. Osoby mające z powodu uszkodzenia narządów ruchu lub przewlekłej choroby ograniczoną zdolność do działania, do ekspresji, do aktywnego udział w życiu społecznym
4. Osoby wymagające resocjalizacji, niedostosowanie społeczne w skutek zaniedbań i błędów wychowawczych, rodzajów i szkoły, prowadzących do konfliktu z normami obyczajowymi i prawnymi
5. Jednostki znacznie przekraczające poziom normy inteligencji, zdolności, potrzebujące stymulacji i ukierunkowanie kształcenia
Problematyka odnosząca się do wymienianych populacji:
· Etiologię – przyczyny obniżania sprawności psychofizycznej
· Fenomenologię – zjawiska, objawy towarzyszące upośledzeniom
· Profilaktyka – zapobieganiu występowaniu lub pogłębianiu się schorzenia niepełnej sprawności
· Terapię wychowawczą – wychowanie korygujące, usprawniające oraz lecznicze osób niepełnosprawnych
· Przystosowanie do życia – mimo niepełnosprawności oraz integrację społeczną
Przedmiotem pedagogiki specjalnej jest zatem rehabilitacji i rewalidacja osób poniżej normy, ich wychowanie i kształcenie, ale również stymulowanie do rozwoju jednostek ponadprzeciętnych.
Specyfika pedagogiki specjalnej, szczególnie jej zainteresowań wyraża się w głównie w zasadach i metodach postępowania profilaktycznego, uprawniającego, naprawczego, kompensacyjnego z wykorzystaniem specjalnych urządzeń i pomocy naukowo – dydaktycznych stosowanych rzez odpowiednio przygotowanych wychowawców, nauczycieli, terapeutów.
Zdaniem M. grzegorzewskiej pedagogikę specjalną charakteryzuje specyficzny cel, tj. rewalidacja społeczna jednostek z upośledzeniem umysłowym, chorych, z niepełnosprawnością narządu wzroku i słuchu, niedostosowanych społecznie lub w inny sposób odchylonych od normy.
Za Marią Grzegorzewską przyjmujemy następującą, klasyfikację osób niepełnosprawnych, rehabilitowanych przez pedagogów specjalnych:
1. Niewidomi i niedowidzący
a. Niewidomi od urodzenia lub przed 5 rokiem życia
b. Ociemniali
c. Niewidomi i ociemniali z dodatkowymi upośledzeniami
d. Niewidomi
e. Niedowidzący
f. Słabo widzący w wysoki stopniu
2. Głusi i niedosłyszący
a. Głusi od urodzenia
b. Ogłuchli niemówiący
c. Głusi z upośledzeniem umysłowym
d. Głusi z dodatkowymi niepełno sprawnościami
e. Niedosłyszący
3. Głuchoniewidomi
4. Upośledzenie umysłowe (stopień lekki, umiarkowany, znaczny, głęboki)
5. Przewlekle chorzy
6. Osoby z uszkodzeniem narządów ruchu
7. Osoby z trudnościami w uczeniu się w skutek dysharmonii rozwoju
8. Osoby społecznie niedostosowane
madzia3b95