Teoria polityki.pdf

1. Polityka w ujęciu ogólnym: po prostu polityka – ta polityka determinuje często

politykę w ujęciu szczegółowym.

• istota: odrębności, rozbieżności i sprzeczności interesów społecznych zagrażające

równowadze i spoistości społecznej oraz wywołujące walkę o władzę w państwie,

• polityka jako działanie teoretyczne (wypracowywanie rozwiązań) i praktyczne

(podejmowanie i wykonywanie decyzji), mające na celu utrzymanie równowagi i

spoistości społecznej oraz ochronę przed partykularyzmami,

• podmioty władzy politycznej są powołane do dokonywania i narzucania wyborów

wynikających z istoty polityki np. sądy.

2. Polityka w ujęciu szczegółowym: np. polityka gospodarcza – polityka z

przymiotnikami np. wojskowa, gospodarcza, społeczna. każda polityka

szczegółowa jest to dość duży obszar podejmowania decyzji. Podmioty starają się

nagłaśniać interesy pewnej grupy np. ruch feministyczny.

• istota: zróżnicowane interesy i potrzeby społeczne odnoszące się do szczegółowych

dziedzin życia społecznego określające aktywność podmiotów politycznych

(państwowych i niepaństwowych),

•polityka jako aktywność podmiotów politycznych w szczegółowych dziedzinach

życia społecznego za pomocą różnych form i kanałów artykulacji interesów

społecznych oraz regulacji procesów zaspokajania potrzeb społecznych,

• podmiotami polityki szczegółowej są: organy państwa oraz podmioty społeczne

(ruchy, partie, organizacje, komitety)

Charakter polityk szczegółowych:

w polityce szczegółowej podmiot zawsze zakłada określaną (ale nie jedyną)

interpretacje danego problemu społecznego (polityczna diagnoza sytuacji, polityczny

wybór)

każda polityka szczegółowa jest zawsze działalnością konkretnego podmiotu

politycznego dlatego wyraża określony styl myślenia i preferencje dla wybranych

metod, środków i zasad,

polityka szczegółowa jest konfrontacją różnych, wzajemnie alternatywnych

projektów rozwiązania określonego problemu społecznego

polityka szczegółowa (merytoryczna) opiera się na spornej ocenie fachowości

podmiotu politycznego z powodu: rozbieżności co do wyobrażeń o standardach

wiedzy, myślenie w kategoriach wyjątkowej własnej koncepcji jest także podejściem

stronniczym, politycznym, spornym,

każda polityka szczegółowa oznacza preferowanie wybranego sposobu rozwiązania

danej kwestii, dlatego też nie ma jedynie charakteru specjalistycznego i

administracyjnego.

3. Podwójne ideologiczne uwarunkowania polityki:

• walka o władzę w państwie i kształtowanie mechanizmu rządzenia (polityka w ujęciu

ogólnym) warunkiem realizacji polityk szczegółowych

polityka w ujęciu szczegółowym jest to stronnicze poszukiwanie konfliktotwórczych

środków do realizacji określonych celów społecznych,

polityka w ujęciu ogólnym jest to walka o przejęcie władzy, aby użyć wybranych środków

do rozwiązywania problemów społecznych,

bez zdobycia władzy i sterowania mechanizmem rządzenia nie jest możliwe realizowanie

polityk szczegółowych,

• charakter polityk szczegółowych (merytorycznych)

w polityce szczegółowej podmiot zawsze zakłada określaną (ale nie jedyną) interpretacje

danego problemu społecznego (polityczna diagnoza sytuacji, polityczny wybór)

każda polityka szczegółowa jest zawsze działalnością konkretnego podmiotu politycznego

dlatego wyraża określony styl myślenia i preferencje dla wybranych metod, środków i zasad,

polityka szczegółowa jest konfrontacją różnych, wzajemnie alternatywnych projektów

rozwiązania określonego problemu społecznego

polityka szczegółowa (merytoryczna) opiera się na spornej ocenie fachowości podmiotu

politycznego z powodu: rozbieżności co do wyobrażeń o standardach wiedzy, myślenie w

kategoriach wyjątkowej własnej koncepcji jest także podejściem stronniczym, politycznym,

spornym

 każda polityka szczegółowa oznacza preferowanie wybranego sposobu rozwiązania danej

kwestii, dlatego też nie ma jedynie charakteru specjalistycznego i administracyjnego.

4. Systemowe uwarunkowania polityki.

 Demokracja – głosowanie (część sprawowania władzy przez obywateli), wpływ wolności

 dyktatura dała wolność ludności w Hiszpanii (gen. Franco) – uchroniono ich przed niewolą

zewnętrzną ZSRR

 negatywny wpływ wolności – totalitaryzm, autorytaryzm

 czy demokracja może wpływać na ograniczenie wolności?

-gdy partia, którą popiera większość obejmie władzę to może narzucić swoje poglądy

mniejszości – zamienia się w tyranię i despocję.

5. Narodowe i społeczne uwarunkowania polityki.

Społeczne uwarunkowania polityki

 tam gdzie życie społeczne jest bardziej skomplikowane, trzeba nim kierować i jeśli się to

robi, mamy do czynienia z polityką

 teoretycy polityki piszą, że jest to dziedzina władzy, władza zaś, jak ją określał Weber to

możność przeprowadzenia swojej woli w jakiejś sytuacji społecznej, nawet wbrew oporowi.

Zakres władzy zależy od środków, jakimi się dysponuje, zaś środki te, jakkolwiek byłyby

różnorodne, zawsze są ograniczone (co przysparza kłopotów sprawującym władzę)

 polityka to walka o władzę, stanowiska i wpływy(ogólne kompetencje socjotechniczne i

psychotechniczne) LUB realizowanie polityk szczegółowych(użyteczne są kompetencje w

jakiejś dziedzinie życia społecznego)

 legitymizacja władzy – uprawomocnienie, politycy mogą uzyskać więcej mniejszymi

środkami

Narodowe uwarunkowania polityki

 Naród – wspólnota religii, zamieszkania, świadomości własnej łączności z innymi

członkami wspólnoty i świadomość swojej odrębności

 Nacjonalizm – miłość do własnego narodu i działanie na jego rzecz, zakłada, że wszystkie

narody mają równe prawa do rozwoju, ale istnieje hierarchizacja na słabsze i silniejsze! Nie

zakłada nienawiści do innych narodów w przeciwieństwie do szowinizmu – gloryfikacja

własnego narodu i bezkrytyczne podejście do niego.

 Pozytywny wpływ nacjonalizmu: rozwój aktywności obywateli, stabilizuje sytuacje w

wypadku kryzysu, działalność narodowowyzwoleńcza, mobilizacja kraju, rozszerza sferę

wolności, nieangażowanie się w sferę polityki.

 Negatywny wpływ nacjonalizmu zamiana nacjonalizmu w szowinizm lub rasizm,

ogranicza wolność wobec innych narodowości (jesteś swój albo wróg – odbija się to na

innych rodakach – spotykają ich represje)

6. Historyczne i kulturowe uwarunkowania polityki.

Historyczne uwarunkowania polityki

 pojęcie „polityka” pochodzi z języka greckiego, od l. mn. Przymiotnika rodzaju nijakiego

„politikon”. Przymiotniki „politikos”, „politike”, „politikon” interpretowano jako: społeczny,

publiczny, państwowy, powszechny, obywatelski, codzienny, zwyczajny itd.

 sam termin polityka oraz wyrazy od niego pochodne wiążą się pod względem

etymologicznym z pierwotnym i podstawowym pojęciem polityczno-prawnym starożytnych

Greków – pojęciem „polis”

 ”polis” stanowiła organiczną wspólnotę wolnych obywateli, podporządkowanych

podobnym celom i interesom

LUB

 od greckiego „politea” – co oznacza republikę czyli organizację państwową (Platon i

Arystoteles) – takie ujęcie polityki cechowało położenie akcentu na umiejętne kierowanie

ludźmi (państwem), sztukę rządzenia państwem traktowano jako posiadanie pewnego kunsztu

i zdolności, predyspozycji w tym względzie

 próbę wytłumaczenia pojęcia polityki podejmowali: Św. Tomasz z Akwinu, Marsyliusz z

Padwy, Niccolo Machiavelli, F. Bacon, J. Locke, Monteskiusz, Rousseau, T. Paine i wielu

innych – politykę najczęściej łączyli ze sztuką rządzenia państwem

Kulturowe uwarunkowania polityki

 polityka jest sferą regulacji zachowań ludzkich związanych z procesem rządzenia, a sposób

regulacji tych zachowań to domena kultury sprawowania władzy – kultura wpisana jest w

politykę i współokreśla jej istotę

 kultura polityczna kumuluje w sobie całe bogactwo interakcji miedzy jednostkami i

wspólnotami ludzi związanych z rządzeniem – stąd wiele ujęć kultury politycznej, w których

akcentuje się wielorakie wymiary polityki:

-historyczny

-etyczny

-techniczny

-psychologiczny

-socjalizacyjny

 typy kultur politycznych:

* kultura zaściankowa – niska świadomość polityczna, prymitywne plemiona afrykańskie

* kultura poddańcza – przedkładanie adaptacji i podległości wobec poleceń płynących z

systemu politycznego – państwa Azji Centralnej

* kultura uczestnictwa – dążenie do podmiotowości politycznej, aktywne uczestnictwo w

życiu politycznym

 są też typy mieszane: zaściankowo-poddańcza, poddańczo-uczestnicząca, zaściankowo-

uczestnicząca

 wstępuje też:

* kultura polityczna totalitarna i autorytarna(w państwach faszystowskich, uzasadnia

panowanie i wymusza posłuszeństwo) oraz obywatelska kultura polityczna (akceptacja

pluralizmu i wolnej gry sił politycznych pod warunkiem przestrzegania i wolności praw

obywatelskich)

7. Prakseologiczne i technologiczne uwarunkowania polityki

Prakseologiczne uwarunkowania polityki:

 prakseologia – nauka o metodach celowego działania

a)liberalna – zakłada wolność absolutną

- negatywny wpływ: skrajnie do braku pomocy (radź sobie sam), prawo silniejszego (tyrania),

pozytywny wpływ: może świadomie działać, rozwijać się, poszerzać swoją świadomość i

wiedzę, ma większy zakres i swobodę działania.

b)konserwatywna

-negatywny wpływ: tradycja może zamykać na opinie z zewnątrz, nauka, ekonomia,

społeczeństwo; pozytywny wpływ: przywiązanie do tradycji zapewnia stabilizację

c)socjalistyczna – ideą socjalizmu jest równość absolutna, politykę ujednolicenia prowadzi

państwo

-negatywny wpływ: jeżeli państwo na siłę wyrównuje te grupy do najniższych, negacja

indywidualizmu, pozbawia społeczeństwo jednostek wybitnych; pozytywny wpływ: poszerza

sferę działania politycznego grup niższych

Technologiczne uwarunkowania polityki

 nauka, technika, rozwój gospodarczy

 pozytywny wpływ: rozwój ekonomiczny może spowodować, że dzięki ułatwieniom

komunikacyjnym, ludzie mogą korzystać z wynalazków itp. (głosować, korzystać z urzędów),

ułatwienie działalności politycznej, jeżeli państwo się rozwija następuje produkcja masowa-

tańsza niż detaliczna, nakłady są mniejsze, pieniądze za produkty trafiają do przedsiębiorców

ci zaś mogą płacić więcej pracownikom, praca człowieka może być krótsza i łatwiejsza,

dostęp do alternatywnych źródeł informacji, społeczeństwo może patrzeć władzy na ręce,

nauka daje podstawy do tworzenia ideologii

 negatywny wpływ: brak wolności technologicznej to państwo dyktatorskie, społeczeństwo

ma tylko jedną opcję do przyjęcia, brak alternatywnych punktów odniesienia, bomby

atomowe, terroryzm

8. Normatywistyczna filozofia polityczna:

celem filozofii nie jest poznanie rzeczywistości politycznej lecz jej ukształtowanie

zgodnie z własnymi „dobrymi normami”

polityka polega na: tworzeniu idei odnoszących się do problemów społecznych,

formułowaniu norm wytyczających ład społeczny,

realizacji wartości i ideałów.

9. Egzystencjalna filozofia polityczna:

celem filozofii jest poznanie: natury politycznej, rzeczywistości politycznej, na którą

składają się relacje pomiędzy grupami społecznymi oraz sposoby ich rozstrzygania,

statusu (egzystencji) podmiotów politycznych, (co zrobić aby naród istniał),

polityka polega na: zarządzaniu stanem normalnym, traktowanym jako pochodna

sytuacji wyjątkowej, jako stan przejściowy przed stanem krytycznym.

10. Charakterystyka polityki: partykularnej, organicznej, „samoobsługi”.

Polityka partykularna: każdy podmiot forsuje własny, partykularny, cząstkowy interes. Każdy

z podmiotów dokonuje:

 własnej kalkulacji kosztów, zysków i strat, nie kieruje się regułami utrzymania

równowagi społecznej

 interpretacji sytuacji w której polityka jest prowadzona. Dzieje się to na trzy sposoby:

podmiot polityki sam definiuje co to jest dobro wspólne,

każdy z podmiotów polityki narzuca swoje poglądy jako słuszne,

każdy z podmiotów politycznych dokonuje stronniczego wyboru ocen, wartości.

Polityka organiczna jest to działalność na rzecz dobra wspólnego. Najczęściej uruchamiana

jest w sytuacjach wyjątkowych. Może być realizowana na dwa sposoby:

 porozumienie się różnych podmiotów politycznych,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: