ŹRÓDŁA PRAWA
*pojecie niejednoznaczne
*znaczenia
I-wiąże się ze słowem źródło:
-pewna inspiracja prawa
-pa-raprzyczyna,która wymaga regulacji
II-jest to jakaś norma moralna
-pojęcia źródła prawa jako pewnej wartości ( wyższej )
-pewne przyrodzone prawa człowieka ( naturalne )
III -jest to norma prawna ,akt normatywny stanowiący przepisy oraz zawierający normy prawne
- w tym znaczeniu ( ścisłym ,prawniczym ) konstytucja określa źródła prawa)
SYTUACJA PRAWNA PRZED WEJŚCIEM KONSTYTUCJI RP Z 1997
· KONSTYTUCJA LIPCOWA odmiennie regulowała źródła prawa-byłto otwarty system źródeł prawa
*konstytucja nie stwierdzała,iż źródłem prawa mogą być tylko takie akty,które są zawarte w konstytucji np.-ustawa konstytucyjna lub ustawodawca decydował jaki organ może wydać rozporządzenie,zarządzenie,uchwałe
-telefonogramy
*akty prawne nie wymagały ogłoszenia
To otwarcie systemu prawa działało przeciwinteresom obywateli
WNIOSKI
-różne źródła sposoby publikacji
-różni autorzy
-prawo mogło być niepubliczne,nieupowszechnione
· USTAWA NIE MIAŁA PRYMATU W STANOWIENIU PRAW I OBOWIĄZKÓW OBYWATELI -nie było wyłączności tej grupy dla ustawowej regulacji -dopuszczano (mimo zasady generalnej , iż prawa obywatelskie stanowi ustawa ) inne formy regulacji, jak : rozporządzenia bądź inne akty prawne -róóżne przedmioty mogły stanowić prawo ( wszystkie organy administracji )
· RZADKI OBOWIĄZEK OGŁASZANIA AKTÓW PRAWNYCH -ogłaszano te akty ,które były ujęte w konstytucji -inne akty nie musiały być ogłaszane -wprowadzono rejestr aktów prawnych wymagających publikacji ( 1969 przez min sprawiedliwości _)
· NIEJAWNOŚĆ PROCEDUR -stosunkowo mało dolegliwy
· STOSUNEK PRAWA WEWNĘTRZNEGO DO MIĘDZYNARODOWEGO -nie włączono prawa międzynarodowego do wewnętrznego -brak styczności prawa wewnętrznego z prawem międzynarodowym,a więc nie było respektowane
· BRAK USTAWY O TWORZENIU PRAWA -postulowano o utworzeniu takiego aktu przez kilkanaście lat-nigdy do tego nie doszło bo: -trudna materia -niewygodne dla władzy -uchwalenie zasad techniki legislacyjnej -brak możliwości sankcjonowania łamania zasady „lex retro non agit „( nigdzie nie było przepisu stanowiącego tylko w kulturze prawnej )
· BRAK KONTROLI KONSTYTUTYWNOŚCI PRAWA -przełamano w połowie lat `80 -Trybunał Konstytucyjny -nigdy do końca nie przełamano,bo można było przegłosować wyrok TK w sejmie
PROPOZYCJE REGULACJI DO KONSTYTUCJI 1997
· koncepcja jednego rozdziału
· koncepcja rozrzucenia
· brak unormowań
Symbolicznie umieszczono w rozdziale III,by wskazać na wagę tych uregulowań Zamknięto źródła prawa -art. 87 Konstytucji z punktu widzenia rodzajów prawnych i co do katalogu podmiotów.Ustanowiono także hierarchiczność aktów prawnych bardzo szczegółowo-art. 87 K.
CECHY SYSTEMU ŹRÓDEŁ PRAWA-KONSTYTUCJA 1997
· umieszczono w rozdziale III - podkreślenie wagi
· zamknięto system źródeł prawa -rodzaje aktów prawnych -katalog podmiotów uprawnionych do wydawania aktów
· hierarchiczność aktów prawnych
· podział źródeł prawa na -zawierające przepisy powszechnie obowiązujące( art. 87 i 234 K )
-zawierające przepisy zewnętrznie obowiązujące ( art. 93 K ) * częściowo otwarty system źródeł prawa
akt powszechnie obowiązujący-obowiązuje wszystkie podmioty
*art. 93 ust. 2 K- wskazuje na pewne granice dla przepisów wewnętrznie obowiązujących
· wprowadzenie prawa międzynarodowego
-art. 9 K
-art. 91 ust. 1 K nieratyfikowane umowy-wewnętrzne prawo
-umowy ratyfikowane:
-bez konieczności uzyskania zgody w ustawie
-za zgodą wyrażoną w ustawie ( art. 89 K )
· jawność prawa
wszystkie akty muszą być poublikowane
USTAWA:
· organiczna-akty uchwalane w sposób szczególny o mocy niższej niż konstytucja, a wyższej niż zwykła ustawa; wskazane w konstytucji
· cechy konstytutywne ustawy -charakter normatywny-źródło prawa powszechnie obowiązujące -abstrakcyjny adresat ( ogólny charakter aktu ) i pewne ogólne wzorce zachowań -uchwalona przez parlament -uchwalona w trybie ustawodawczym
· zakres materialny ustawy -zakres jest nieograniczony -art. 31 -jest tylko w drodze ustaw regulacja tych materii ( + ustrój RP )-pr karne,podatkowe
*art. 31 ogranicza korzystanie z praw..... -podlega opublikowaniu w Dz. U
· akty z mocą ustawy-cechy wspólne z ustawą -zakres materialny -moc prawna cechy różniące akt z mocą ustawy od ustawy: ~~organ uchwalający ~~czas trwania ~~tryb -rozporządzenie prezydenta z mocą ustawy ( art. 234 K -stan wojenny stany nadzwyczajne ) - dekrety z mocą ustawy -Rada Państwa w PRL ( między sesyjne , międzykadencyjne ) - rozporządzenia rządu z mocą ustawy ( z wnioskiem do sejmu )) faktycznie nigdy nie doszło do wydania takich rozporządzeń
ROZPORZĄDZENIE-ART. 92
· wyraźnie określony charakter
· na podstawie upoważnienia
· zgodne z ustawą
· opublikowane w Dz. U.
· rozporządzenie jest aktem władzy wykonawczej lecz reguluje materię ustawową
· zakaz subdelegacji i delegacji *delegacja - własna kompetencja przekazywana innemu organowi )
· musi zawierać wytyczne dotyczące treści aktu-może być dorozumiana-z ustawy wynika w jakim kierunku ma iść rozporządzenie
PRAWO WEWNĘTRZNIE OBOWIĄZUJĄCE
UMOWA MIĘDZYNARODOWA
· ratyfikowane umowy międzynarodowe są źródłami prawa powszechnie obowiązującego
· za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie i nie wymagające tej zgody /różny status /
· ratyfikowana umowa miedzynarodowa za uprzednią zgodą
¯
ustawa
umowa międzynarodowa ratyfikowana
...
palarus