Owce 5w.doc

WYKŁAD 5
ŻYWIENIE I ROZRÓD

Zasady żywienia jagniąt

Zapotrzebowanie jagniąt na składniki pokarmowe zależy od:

- wieku

- masy ciała jaką mają osiągnąć jako dorosłe zwierzęta

Zasady:

- za podstawę przyjmuje się średnią masę ciała matek przed stanówką i zwiększa o ok. 5kg

- istotne jest, czy jagnięta korzystają z mleka matek do 100 dnia czy są wcześniej odsadzane

- w normach podaje się zapotrzebowanie na składniki pokarmowe poza mlekiem matki

- jagnięta żywi się grupowo

- w grupie różnica między najmłodszymi i najstarszymi jagniętami nie powinna przekraczać 2 tygodni, a w ostateczności 3 tygodni

- dla każdej grupy ustala się średnią datę urodzenia oraz wiek i na tej podstawie ustala się poziom żywienia

- poziom żywienia zmienia się co 10 dni

- ze słabo rozwijających się jagniąt należy stworzyć osobną grupę i żywić je do woli

- po osiągnięciu średniego wieku 120 dni – grupy wiekowo-żywieniowe łączy się i różnicuje żywienie w zależności od płci, wg norm dla młodzieży

Przyzwyczajanie jagniąt do pobierania paszy

- od 2 tygodnia życia

- do woli bardzo dobre siano oraz pasze treściwe – owies

- żywienie normowane po 30 dniu życia

Żywienie jagniąt opiera się na:

- dawkach o wysokiej koncentracji składników pokarmowych

- paszach o wysokiej jakości

W lecie i w ziemie:

- dobre siano (0,1 – 0,6kg)

- treściwe – do 0,5kg (ziarno owsa, jęczmienia, pszenicy, otręby pszenne, poekstrakcyjna śruta sojowa)

Latem:

- bardzo dobre zielonki

W ziemie:

- kiszonki lub buraki półcukrowe albo marchew w ilości zależnej od wieku 0,5 – 2kg

- okopowe można zastąpić suchymi wysłodkami buraczanymi (0,1 – 0,4kg)

Od 3 miesiąca

- poekstrakcyjna śruta rzepaku i związki szotowe niebiałkowe - mocznik, amoniakowane wysłodki buraczane

Jagnięta wcześniej odsadzone od matek (5 – 6tyg.):

- pasze mlekozastępsze, np. mleko w proszku

Pojenie owiec

Około połowę ciężaru dorosłej owcy stanowi woda, a u młodych jagniąt może ona stanowić nawet do 70%.

Zwierze znacznie dłużej przetrzyma brak paszy niż wody.

Źródłem wody dla zwierzęcia jest:

- woda pitna

- woda wegetatywna (zawarta w paszy)

- woda metaboliczna (z rozkładu – syntezy związków chemicznych)

Zapotrzebowanie na wodę określa się:

- w stosunku do suchej masy spożytej paszy

- niewystarczające pojenie obniża spożycie paszy nawet do 20 – 30%

Orientacyjnie, na jednostkę wagową spożytej paszy objętościowej suchej owca potrzebuje 3 – 4-krotnie więcej wody.

Ilość pobranej wody zależy od:

- wieku

- stanu fizjologicznego

- produkcji mleka

- wysiłku fizycznego

- rasy

- warunków środowiskowych (temperatura, wilgotność, ciśnienie)

Zapotrzebowanie na wodę pitną zależy od:

- ww. czynników

- bezpośrednio od zawartości wody w dawce pokarmowej

Orientacyjnie – owca dorosła wypija około 3 – 4l wody, a jagnię – 1 – 3l.

Woda do pojenia powinna być zdrowa i czysta.

Rozród u owiec

Cykl rujowy

- cykl rujowy trwa 16 – 21 dni

- ruja trwa 24 – 36 godzin

- owulacja po 24 – 27 godzinach

- zdolność komórki jajowej do zapłodnienia 1 – 25 godzin

- przeżywalność plemników 16 – 24 godziny

- krycie po 6 – 12 godzinach od pierwszych objawów rui

- drugie krycie po 16 – 24 godzinach

W calu zwiększenia ilości komórek jajowych stosowana jest superowulacja i stymulacja rui.

Systemy stanowienia

Krycie dzikie – tryki przez cały rok przebywają w stadzie razem z maciorkami starszymi i młodszymi

- brak kontroli

- nieznane pochodzenie jagniąt

- wykoty przez cały rok

- na początki sezonu walki tryków o prymat, pod koniec sezonu tryki osłabione

- duży procent maciorek jałowych

Krycie wolne – tryki wpuszczane są do stada w określonym terminie i na określony czas

- nieznane pochodzenie jagniąt

- nadmierna eksploatacja tryków

- tryki kryją kilkakrotnie te same maciorki często nie dopuszczając do krycia innych

Krycie grupowe – w dużych stadach towarowych

- stado dzieli się na grupy (150 sztuk) i na noc wpuszcza się 5 – 6 tryków, w dzień tryki są odłączane i intensywnie żywione

Przygotowanie pomieszczeń do stanówki

- krycie z ręki

- zagroda dla tryka o powierzchni 2x3,5m2 i wysokości 1,5m

- zagroda dla maciorek grzejących się (6 – 8% wielkości stada)

- krycie haremowe

- kojce na 25 szt.

- inseminacja – pomieszczenie do oceny i konserwacji nasienia

Praktyczna organizacja stanówki

- 7:00 – 8:00 – wyszukiwanie maciorek grzejących się, krycie po 4 godzinach

- 15:00 – 16:00 – wyszukiwanie maciorek grzejących się, krycie następnego dnia rano

Drugie krycie po 8 godzinach od pierwszego.

Ocena kondycji maciorek i tryków stadnych

Optymalna kondycja w różnych cyklach produkcyjnych

Przygotowanie tryka do stanówki

- przygotowanie rozpoczynamy 1,5 miesiąca wcześniej

- zwiększamy ilość paszy treściwej

- zmniejszamy ilość pasz objętościowych

- strzyża

- korekcja racic

- kontrola narządów płciowych

Stały dostęp do wybiegów – zapewnienie ruchu. Dwa tygodnie przed stanówką tryki powinny być umieszczone w zagrodach w owczarni gdzie przebywają maciorki.

Przygotowanie maciorek do stanówki

- 2 – 3 tygodni przed stanówką stosujemy obfitsze żywienie (tzw. podpędzanie maciorek, flushing)

- zapewnienie ruchu

- korekcja racic

Ilość maciorek do krycia dla 1 tryka w sezonie rozrodczym

- młody tryk (3 skoki/dzień) – 20 – 30 maciorek

- starszy tryk (4 – 6 skoków/dzień) – 40 – 45 maciorek

Ciąża

- 4 dni od zapłodnienia zarodek w formie blastocysty dociera do macicy

- wzmożone wydzielanie progesteronu

- 12 – 13 dzień – przemieszczenie zarodków do rogów macicy

- 14 – 18 dzień do zapłodnienia – następuje zagnieżdżenie w błonie śluzowej macicy

- w okresie od zapłodnienia do implantacji zamieralność zarodków wynosi 20 – 30%

- zamieralność zarodków zależy od rasy, liczby owulacji, wieku maciorki i czynników środowiska wewnętrznego i zewnętrznego

Przygotowanie do wykotów

- zagrody dla maciorki z jagnięciem (10% stanu matek)

- odkazić owczarnię mlekiem wapiennym lub kreoliną

- przygotować jodynę, dziegieć, spirytus denaturowy, gumową gruszkę, nożyczki, nici jedwabne, wiadra do wody, podgrzewacz do mleka, butelki i smoczki

Poród

- poród trwa od 3 do 10 godzin

- łożysko zostaje wydalone 1 – 3 godziny po porodzie

Pomoc przy porodzie i postępowanie z jagnięciem w okresie poporodowym

- pomoc jest potrzebna przy nieprawidłowym ułożeniu płodu (zawinięta nóżka lub główka)

Po porodzie

- usuwamy śluz z nozdrzy

- odcinamy pępowinę (2 – 3cm od brzucha) i dezynfekujemy jodyną, a następnie smarujemy dziegciem

- jagnię podsuwa się matce do wylizania

- podsadzić jagnię do wymienia aby pobrało siarę

- łożysko należy wynieść z owczarni

- matkę z jagnięciem przeprowadzamy do kojca (na 3 – 4 dni)

- następnego dnia ważymy jagnię i nadajemy na wełnie numer wykotu matce i jagnięciu (ten sam)

- obcinanie ogonków między 3 a 4 kręgiem ogonowym (w 14 dniu)

- zakładanie kolczyków (w wieku 4 – 6 tygodni)

Wyniki użytkowości rozpłodowej maciorek używanych do rozrodu w wieku 6 – 10 miesięcy

Płodność maciorek w zależności od miejsca deponowania nasienia przechowywanego w ciekłym azocie