NORMA PRAWNA-to elem.prawa wynika z przepisów prawa,skierowana do abstrakt.adresata.,część składowa systemu prawa zabezpieczona przymusem.Przepis prawny –to część aktu prawnego wydrębniona jako art.paragraf,ustęp,punkt.Pzepis to podstawowy zapis ustawy lub rozporządzenia.Tworzą go tylko organy władzy publicznej.Z przepisu prawnego jest norma prawna.Hipoteza precyzuje adresata i okoliczności w których należy się zastosować do dyspozycji .Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej. Może przybrać formę zakazu nakazu dozwolenia. Określa ona postępowanie do jakiego obowiązany jest adresat normy. W prawie( przeważnie karnym) wyst.normy sprzężone:norma sankcjonująca-składa się z.dysproz. i sankcji Hipot. okreś .fakt naruszenia normy sankcjonowanej a dysp.jest właściwą sankcją przedstawioną jako sposób postępowania.Norma sankcjonowana to jak gdyby hipoteza.,precyzuje przesłanki które uruchamiają norme sankcjonującą.-(kto zabije człowieka-n.sankcjonowana)podlega karze pozbawienia wolności do lat 3-dyspozycja i sankcja
Żródła prawa
Norma prawna traci moc w znaczeniu formalnym a nie materialnym
Prawo w znacz. formalnym-żródła prawa obowiązują do momen.derogacji.Są tylko te normy które zostały wyrażnie określone w przepisach prawa oraz te które dadzą się z tych przepisów wyinterpretować(to co jest w artykule tekście prawnym)
SYSTEMY PRAWA
Wznacz.dynamicznym uznaje za swój element tylko taką normę prawna ,która została wydana przez organ który posiada do tego kompetencje na podstawie normy podstawowej-obowiązujacej konstytucji i prawa europejskiego.Warunkiem walidacyjnym(ważnościowym)uznana normy za obowiązującą są powiązania kompetencyjne pomiędzy normą podstawową czyli konstytucją a innymi normami praw
W znacz.statycznym. Istotą tego systemu polega na tym że warunkiem uznania normy za ważna są powiązania treściowe tej normy z normą podstawową .Jeśli zwykła norma koliduje z treścia normy podst.to nie spełnia warunków walidacji .Merytoryczność przepisu.
LUKI W PRAWIE
TETYCZNA-merytoryczna(prawo jest nie przestrzegane)w jakaś dziedzina jest nie unormowana prawem i zapowiadają jej regulację
AKSJOLOGICZNA(prawo jest przetrzegane)-polega na tym że osoba krytykuje nie objęte przepisami prawa jakieś wycinki życia :utylizacja telewidz.
KONTRATYPY-kiedy dwa przepisy nakazują adresatowi w tych samych okolicznościach każe sie zachować w danej sytuacji tak że trzeba złamać jedną z norm prawnych.Zrealizowanie jednego przepisu niweczy dyspozycję drugiego przepisu.
SPRZECZNOŚCprzepisu-że 4 .12 mamy być w w-wie a drugi mówi ze 4.12 w Gd.
Tu możemy złam 2 normy.
NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne
REGUŁY Kolizyjnego do rozstrzygnięcia sprzeczności między przepisami prawa
Zwykła norma przegrywa zawsze z Zasadą prawa
W zasadach prawa trzeba wybrać tą zasadę która jest bardziej efektywna dla życia społecznego.Kolizje między zasadnością prawa rozwiązuje się drogą argumentacji.Zwykłe normy prawne są konkluzywne-albo całą realizujemy albo nictylko w
Hierarchiczna-ustaw.wyższa uchyla ust.niższą
Temporalna(czasowa,chronologiczna)-o tej samej mocy prawnej,tego samego rzędu ustawa-ustawa , rozporz-rozporządz
Merytoryczna-przepis cczegółowy uchyla przepis ogólny akty tejsamej mocy ustawa-ustawa
P R A W O faktem społ.obowiąz.wszędzie gdzie jest społecz.Reguluje normuje stosunki czł-czł, państw-państ.Charakt.normatyw.J.est pisane j.prawnym Prawo to zespół norm zakaz.i nakaz.ustanowionych przez upoważ.organ w określ .procedurze.sejm i senat.Charakt.zewnętrzny w stos. Do czł.bo tworzone przez państwo.
Stosowanie prawa-proces polegający na wydaniu decyzji konkret-indyw na podst aktu stanowienia praw
Kontynentalne -pozytywne-stanowione(u nas w Polsce)źródłem prawa jest ustawa.Prawo traktujemy jako rozkaz,nie podlega ocenie kryteriów moralnych
Zwyczajowe –w Wb i uSA i występują precedensy.To orzeczenia sądów(każda ustawa niweluje precedens)
Naturalne-traktuje normy prawne jako narzędzie do realizacji moralności i sprawiedliwości.(że prawo jest instrumentem w formie przepisu prawa)jeżeli kolidują obowiązujące przepisy prawa z normami moralnymi to wybieramy normę moralną. a nie obowiązujący przepis
SANKCJE karne odbiera się lub ogranicz.dostęp do dóbr i wolności
Dyscyplinująca-ostrzegawcza
Resocjalizująca-naprawcza
Odpłaty-odpłata za zło wyrządzone innej osobie
Eliminacyjna-dożywotnia kara pozb.wol.
Sankcje egzekucyjne(prawo adm.i cyw. –egzekucyjna polega na przymuszeniu adresata dby zrealiz.dysp.przepisu
-ze świadczenia
-restytucyjna-doprowadz.do stanujaki był przed narusz.przepisu prawnego(burzenie samowole,przywrócenie do pracy)
sankcja nieważności-od początku(uniew.małzeństwa)
od momentu złam prawa-kiedy stwierdzi to org.państ.wyr TK(abonament)
PRAWO-jest przestrzegane kiedy jego adresaci wykonują dyspozycje zawarte w treści prawa
Nieprzestrzeganie jest w stosunku do luki tetycznej
Przestrzeganie prawa w znacz.socj.
Oportunistyczne-polega na tym że adr.wypeł.dyspoz.normy prawnej bo jest dla niego korzystna (jak widzimy radar)
Konformistyczne-przestrzegamy prawo bo robi to większość ludzi
Legalistyczna-ponieważ mamy nawyk posłuchu dla włady
RODZAJE NORM PRAWNYCH
Generalne-adres.jest do wszystkich do nieokreśl.podmiotu.Wskazuje on cechy podmiotom prawa do którego jest adresowany (każdemu zapewnia się wolność,cudzoziemcy mogą ,matka po i przed urodzeniem)
Indywidualne-określają adresata z imie. i nazw.lub nazwa konkreta np. prezydent,bank
Abstrakcyjne-że dysproz powinna być wykonana tyle razy ilekroć zostaną spełnione zdarzenia określone hipotezą.TO PRZEPIS POWTARZALNY.(w każdy poniedziałek)
Konkretne-że jeśli wykonana jest jego dyspozycja to przestaje on obowiązywać(kiedy
PRAWORĄDNOŚĆ-to legalizm
SPRAWIEDLIWOŚĆ-to równość(w zasadach prawnych i w prawie w znaczeniu materialnym,zasada sprawiedliwości)-oddaj każemu co mu się słusznie należy
Równość formalna (matematyczna)-wszyscy równo.Ta sama grupa społeczna.Identyczny katalog praw osob i politycz.Żródła prawa obowiązują do momen.derogacji Akty nieposłuszeństwa zakazane
Równośc materialna(geometryczna)-nakazuje aby słabszemu dać więcej uprawnień niż silniejszemu,silniejszemu więcej obowiązków.Żródła prawa tracą moc nie tylko w drodze derogacji ale również kiedy jest niesprawiedliwość prawa. Żródłem prawa są nie tylko normy wynikające z tekstów prawnych ale też sprawiedliwość.Akty nieposłuszeństwa są dozwolone (przeciwko prawu a nie władzy)
ZWYKŁE NORMY PRAWNE
Posiadają precyzyjnie określony zakres normatywny.Jasno formułują wynikające z nich dyspozycje.Sa przestrzegane jeśli zastosowano wszystkie dyspozycje .Sa konkluzywne-albo cała realizujemy albo nic
ZASADA PRAWNA-sprawiedliwości
Ogólny zakresie normatywny. Trzeba się odwołać do wykładni systemowej .Jest przestrzegana mimo że nie realizowane są wszystkie wynikające z niej dyspozycje .Ma charakter optymalizacyjny(traktat nie był opublikowany a działa)W zasadzie prawnej sprawi
edliwośc jest na pierwszym miejscu
WYKŁADNIA PRAWA wjest dyrektywą-interpretacja prawa,ustalenie właściwego sensu przepisów prawnych
RODZAJE WYKŁADNI
Ze względu na podmiot dokonujący wykładni:
WYKŁADNIA AUTENTYCZNA-dokonywany przez ten sam organ od którego przepis prawa pochodzi.Może istnieć tylko w zakresie niektórych rozporządzń prawa podatkowego i finansowego.Sedzia związany jest z wykładnią prawa autentyczną.(nie ma wykł.autent.w zakresie konstytucji,ustaw,rozporządzeń)
WYKŁADNIA DOKTRYNALNA-naukowa-dokonują przedstawiciele nauki,prawnicy,w komentarzach w glosach-komentarz do orzeczenia sądowego.
WYKŁADNIA SĄDOWA-dokonywana przez sąd w trakcie rozpatrywania sprawy sądowej.
Dzieli się :1wykładnię sądową operatywną-na potrzeby konkretnej sprawy(ile spraw tyle wykł ,operatywnych.2wykl.sąd.wiążącą-polega na tym że znaczenieprzepisu ma obowiązywac inne podmioty stosujące ten przepis(wszystkie sądy też niższe)3.WYKŁ WIĄŻĄCA POWSZECHNIE-już nie obowiązuje
SPOSOBY DOKONYWANIA WYKŁADNI
JĘZYKOWA-LITERALNA-interpretuje przepis jak w słowniku j.polskiego.Precyzyjnie określa przepis.Jest nią zwykła norma prawna.(jak w słowniku)WYKŁADNIA SYSTEMOWA( prawo powinno być sprawiedliwe)-tyczy się władzy publicznej i relacji między władzami.Przy zasadach prawa trzeba się do niej odwołać.Polega ona na tym że znaczenie przepisu prawnego ustala się w powiązaniu z zasadami prawa lub przepisami wyższego rzędu-konstytucja.Wynika z systemu np -.przydzielają adwokata z urzędu.WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA-FUNKCJONALNA-polega na tym ze zwrot prawny może być w pewnych przypadkach interpretowany w sposób rozszerzający,jeśli przyczyni się do bardziej efektywnej realizacji Elu dla którego powołano dany przepis-to znaczy prawo do nauki-jeśli państwo nie zapewni to trzeba rozszerzyć prawo o szkoły niepubliczne.
ROZWINIĘCIE PRAWA TO WYKŁADNIA SYSTEMOWA ALBO CELOŚCIOWA.
WALIDACJA(ważność)-tylko w systemie dynamicznym .Jeżeli zwykła norma koliduje z treścią normy podstawowej w systemie statycznym to nie spełnia warunków walidacyjnych.
DEROGACJA-to unieważnienie przepisu
WALIDACJA(ważność)-tylko w systemie dynamicznym .Jeżeli zwykła norma koliduje z treścią normy podstawowej w systemie statycznym to nie sp...
Milka_1507