I. Wymienić stany przedrakowe przełyku oraz omówić zespół Mallory’ego Weissa
1. Stany przedrakowe przełyku:
A. owrzodzenie
B. achalazja
C. leukoplakia
D. oparzenia (gł. chemiczne)
E. przewlekłe stany zapalne
F. zespół Plummer-Wilsona (postać zanikowego zapalenia przełyku, główny objaw to dysfagia, z dołączającą się niedokrwistością z niedoboru Fe)
G. przełyk Barreta (metaplazja nabłonka wielowarstwowego płaskiego w gruczoły żołądka)
2. Zespół Mallory’ego Weissa:
A. u alkoholików
B. pod wpływem silnych, powtarzających się wymiotów- pęknięcia błony śluzowej przełyku i wpustu żołądka:
· głównie na tylnej ścianie przełyku,
· równoległe do osi długiej narządu,
· przeważnie drobne, kilkucentymetrowe,
· niekiedy w głębszych warstwach,
· czasem z nieswoistym naciekiem zapalnym
C. Objawy:
§ obfite krwawienia tętnicze z pęknięć błony śluzowej
§ owrzodzenia
§ zapalenie śródpiersia
II. Obraz kliniczno-morfologiczny raka przełyku
1. Występowanie:
A. górna część przełyku- 20%
B. na poziomie rozwidlenia tchawicy- 37%
C. 1/3 część dolna- 43%
2. Klasyfikacja:
A. rak płaskonabłonkowy- najczęstszy (90%)
· rak brodawkowaty
· rak wrzecionowatokomórkowy- najgorszy
B. gruczolakorak- rzadziej (10%)
C. złożone:
· carcinoma adenosquamosum
· carcinoma mucoepidermale
· carcinoma asenoidocysticum
· rak drobnokomórkowy
· rak niezróżnicowany
3. Makroskopowo:
A. zmiana wczesna:
· białe zgrubienie błony śluzowej
B. zmiana późna:
· egzofitycznieà postać polipa- 60%
· endofitycznieà postać owrzodzenia- 25%
· rozlane nacieczenieà pogrubienie i usztywnienie ściany przełyku, zwężenie światła przełyku- 15%
4. Objawy kliniczne:
A. ślinotok
B. trudności w połykaniu (rak jest już wtedy zaawansowany)
C. spadek masy ciała
D. czkawka
E. chrypka
F. kaszel
G. ból
5. Czynniki sprzyjające:
A. tryb życia: alkoholizm (25x częściej), palenie tytoniu (7x)
B. gorące potrawy
C. przedłużony kontakt pokarmów z błoną śluzową (achalazja, z. Plummera-Wilsona, zwężenia przełyku)
D. modzelowatość stóp i dłoni
E. dieta: wysoki poziom nitratów w diecie, zanieczyszczenie treści pokarmowej grzybami
F. niedobory: wit. A,C, tiaminy, ryboflawiny, Zn, Mo
G. schorzenia w dzieciństwie: celiakia
H. ektopowe tkanki innych narządów- ‘odpryski’ powstające w czasie rozwoju
6. Przerzuty:
A. z części górnej- do ww. szyjnych
B. z części środkowej- do ww. okołotchawiczych
C. z części dolnej- do ww. jamy brzusznej
D. z krwią: do krtani, tarczycy, tchawicy, płuc, wątroby, kości, nadnercza
III. Wymienić stany przedrakowe żołądka, opisać rolę H. pylori
1. Stany przedrakowe żołądka:
A. polipy gruczołowe
B. niedokrwistość złośliwa
C. przewlekły wrzód, blizna powrzodowa
D. niedojrzała metaplazja jelitowa
E. choroba Menetriera- przewlekłe przerostowe zapalenie w obrębie dołeczków
F. kikut po resekcji
G. przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka
2. Rola H. pylori:
A. alkalizuje sok żołądkowy- wytwarza ureazę, która rozkłada mocznik do NH3 i CO2
B. powoduje uwolnienie cytokin
C. wywołuje reakcję immunologiczną
D. narusza barierę żołądkową przez toksyny lub proteazę- H+ wnika więc do błony śluzowej i wywołuje stan zapalny:
· faza ostra- napływ granulocytów
· faza przewlekła- pojawiają się limfocyty i komórki plazmatyczne, działają IL, TNF, PAF, leukotrieny
E. niekwestionowana rola w etiopatogenezie zapalenia żołądka, wrzodu żołądka i dwunastnicy, a być może i raka zołądka:
3. Patomechanizm prawidłowa błona śluzowa à zakażenie H. pylori à ostre zapalenie żołądka à przewlekłe zapalenie żołądka (gastritis chronica B) à metaplazja jelitowa w żołądku à dysplazja à wczesny rak żołądka à zaawansowany rak żołądka
IV. Przewlekły wrzód żołądka- przyczyny i powikłania:
1. Przyczyny:
A. warunkiem powstania i utrzymania się wrzodu jest istnienie soku żołądkowego, niemniej powstanie wrzodu żołądka nie zawsze wiąże się z hipersekrecją (większe znaczenie w przypadku wrzodu dwunastnicy)
B. ze względu na to, że wrzodowi zawsze towarzyszy przewlekłe zapalenie żołądka, większość chorych wydziela mniej kwasu solnego niż ludzie zdrowi; nadmierne wydzielanie soku stwierdza się jedynie u niewielu osób cierpiących na wrzód
C. wspólnym czynnikiem patogenetycznym zap. przewlekłego i wrzodu jest zakażenie H. pylori (bakterię tę wykrywa się u 75% chorych z wrzodem żołądka)
D. czynniki genetyczne są ważne, ale nie działają wyłącznie (wrzód u obu bliźniaków jednojajowych tylko u 50% par)
E. rola kofeiny i alkoholu, niegdyś bardzo uwypuklana, obecnie jest kwestionowana
F. nadal aktualny jest pogląd o szkodliwym wpływie palenia tytoniu
2. Powikłania:
A. wrzód przewlekły drąży głęboko:
· na przedniej ścianie żołądka może się przebić do jamy otrzewnej (zapalenie, odma otrzewnej)
· na tylnej ścianie, nawet przebity, jest często zamykany wskutek zlepiania się żołądka z sąsiadującymi tkankami; dno takiego wrzodu może stanowić trzustka, która jest oporna na działanie soku żołądkowego
B. krwotok, obfitszy niż z raka żołądka, który jest znacznie gorzej ukrwiony, niż błona śluzowa prawidłowa
C. wrzód przewlekły rakowacieje w częściach obwodowych (do 5% przypadków)
V. Obraz kliniczno-morfologiczny raka żołądka
1. Lokalizacja:
A. okolica oddźwiernikowa- do 50%
B. krzywizna mniejsza- do 30%
C. postać rozlana- do 15%à linitis plastica
D. krzywizna większa- do 5%
E. może przechodzić na przełyk
Ostatnio obserwuje się tendencję do przesuwania się raka w wyższe partie ściany żołądka.
2, Występowanie:
A. najczęstszy neo przewodu pokarmowego
B. u mężczyzn na 2 miejscu ( po raku płuc)
C. u kobiet na 3 (po raku sutka i szyjki macicy )
D. częściej u mężczyzn, gł. po 40 r.ż.
E. zależy od szeregu czynników wewnątrz- i zewnątrzpochodnych
3. Czynniki zagrożenia:
A. Czynniki zewnątrzpochodne:
· niedobór warzyw i owoców w diecie
· miękka woda pitna
· gorące posiłki
· potrawy marynowane, solone, wędzone, smażone
· związki azotowe
· węglowodory aromatyczne
· niedobór witamin A, B1, B2, C
· palenie tytoniu
· zak. H. pylori
B. Czynniki wewnątrzpochodne:
· grupa krwi A
· zanikowe zapalenie błony śluzowej
· metaplazja jelitowa
· achlorhydria soku żołądkowego
· stan po resekcji
· polipy
· niedokrwistość złośliwa
· przewlekły wrzód/blizna powrzodowa
4. RAK WCZESNY:
A. Lokalizacja:
· oddźwiernik- 35%
· krzywizna mniejsza- 30%
· wpust- 25%
...
lubernat