{128}{254}To jest miejsce najwi�kszego|masowego mordu w historii �wiata {268}{333}Auschwitz. {393}{464}Zgin�o tu 1,1 miliona ludzi. {468}{514}To wi�cej ni� ca�kowite straty|brytyjskie i ameryka�skie {518}{609}podczas ca�ej II wojny �wiatowej. {693}{764}Oto opowie�� o rozwoju Auschwitz {768}{860}oraz o sposobie my�lenia sprawc�w. {943}{1014}Historia ta jest oparta|po cz�ci na dokumentach {1018}{1064}i planach odnalezionych po otwarciu|archiw�w w Europie Wschodniej, {1068}{1114}po cz�ci na wywiadach z lud�mi, {1118}{1189}kt�rzy widzieli to na w�asne oczy, {1193}{1284}mi�dzy innymi by�ych cz�onk�w SS. {1343}{1414}Je�li zadasz sobie pytanie:|czy to naprawd� konieczne?, {1418}{1464}odpowied� brzmi: tak, oczywi�cie. {1468}{1514}Powiedziano nam, �e to nasi wrogowie, {1518}{1592}a teraz trwa wojna. {1643}{1714}Jednak okropno�ci Auschwitz|nie przebiega�y w oderwaniu od kontekstu: {1718}{1789}ob�z ewoluowa� r�wnolegle|z hitlerowskimi planami {1793}{1839}podboju Europy Wschodniej. {1843}{1889}Mia�a to by� wojna na wyniszczenie, {1893}{1964}jak �adna inna w dzisiejszych czasach. {1968}{2014}Niewinni cywile mieli by� mordowani {2018}{2110}przez specjalne szwadrony �mierci. {2143}{2242}Wydano rozkaz: maj� by� rozstrzelani. {2268}{2350}Dla mnie to by� obowi�zek. {2418}{2464}W miar� rozwoju dzia�a� wojennych {2468}{2514}hitlerowscy decydenci wprowadzili w �ycie {2518}{2628}jedn� z najbardziej nies�awnych idei w historii, {2643}{2714}kt�r� nazwali �ostatecznym rozwi�zaniem�: {2718}{2793}eksterminacj� �yd�w. {2943}{2989}Droga do masowej zbrodni w Auschwitz {2993}{3039}by�a dla nich d�uga i kr�ta, {3043}{3089}zanim stworzyli to: {3093}{3164}budynki, kt�re s� symbolem ich zbrodni, {3168}{3239}�fabryki �mierci�. {3243}{3289}Ci ludzie, krzycz�cy... {3293}{3339}Wszyscy krzyczeli, rozumie Pan? {3343}{3389}Nie wiedzieli, co robi� - {3393}{3464}drapali w �ciany, p�akali, {3468}{3514}dop�ki gaz nie zadzia�a�. {3518}{3589}Kiedy zamykam oczy, {3593}{3708}jedyna rzecz, jak� widz�,|to te kobiety z dzie�mi... {3718}{3803}trzymaj�ce dzieci na r�kach. {3843}{3914}Oto zaskakuj�ca opowie��|o narodzinach Auschwitz {3918}{4014}i hitlerowskiej polityce masowej zag�ady. {4018}{4064}Auschwitz zbudowano bowiem|z zupe�nie innych powod�w {4068}{4139}ni� zamiar gazowania �yd�w. {4143}{4189}Dopiero potem nazi�ci zacz�li|mordowa� na wielk� skal� {4193}{4239}wykorzystuj�c sposoby, {4243}{4289}kt�re przecz� popularnym wyobra�eniom o SS {4293}{4426}jako mechanicznych zab�jcach,|kt�rzy po prostu wykonywali rozkazy. {4718}{4814}AUSCHWITZ|Nazi�ci i �Ostateczne Rozwi�zanie� {4818}{4905}Odcinek 1|ZASKAKUJ�CE POCZ�TKI {5543}{5589}Wiosn� 1940 roku {5593}{5639}kapitan SS Rudolf H�ss {5643}{5689}wybra� si� w podr� do Polski, {5693}{5832}by obj�� posad� komendanta|w nowym hitlerowskim obozie koncentracyjnym. {5843}{5889}H�ss zmierza� na przedmie�cia miasta Auschwitz, {5893}{5964}le��cego na terenach, {5968}{6081}kt�re Hitler zagarn�� rok wcze�niej|drog� inwazji. {6318}{6389}To tutaj H�ss mia� stworzy�|ten ob�z koncentracyjny: {6393}{6439}pierwszy Auschwitz, {6443}{6489}znany p�niej jako �Stammlager� {6493}{6565}lub �Auschwitz I�. {6618}{6689}Ale kiedy H�ss by� tu pierwszy raz,|w kwietniu 1940 r., {6693}{6794}tylko kilka z tych budynk�w ju� istnia�o. {6843}{6914}Ten okryty z�� s�aw� ob�z koncentracyjny {6918}{6964}rozpocz�� swoje istnienie|jako zbiorowisko rozpadaj�cych si� barak�w, {6968}{7014}nale��cych niegdy� do Wojska Polskiego, {7018}{7129}rozmieszczonych wok� wielkiego placu mane�owego. {7218}{7264}*cytat z �Autobiografii� Rudolfa H�ssa {7268}{7314}�Zadanie nie by�o �atwe: {7318}{7389}w jak najkr�tszym czasie {7393}{7439}mia�em stworzy� ob�z dla 10.000 wi�ni�w, {7443}{7514}korzystaj�c z kompleksu|ju� istniej�cych budynk�w. {7518}{7564}By�y dobrze zbudowane, ale ca�kowicie zaniedbane {7568}{7658}i roi�o si� w nich od robactwa�. {7668}{7714}Ten pierwszy Auschwitz zosta� zbudowany {7718}{7789}dla przetrzymywania nie polskich �yd�w, {7793}{7839}kt�rzy mieli by� umieszczeni w gettach, {7843}{7914}ale g��wnie polskich wi�ni�w politycznych; {7918}{8014}dla ka�dego, kogo nazi�ci uwa�ali za zagro�enie|dla w�adzy okupacyjnej. {8018}{8064}�Prawdziwi �wrogowie pa�stwa� {8068}{8139}musieli by� trzymani pod kluczem. {8143}{8189}Tylko SS by�o w stanie zagwarantowa� ochron� {8193}{8264}narodowosocjalistycznego pa�stwa {8268}{8339}przed wszystkimi zagro�eniami wewn�trznymi. {8343}{8474}Wszystkim innym organizacjom|brakowa�o wystarczaj�cej twardo�ci�. {8518}{8589}Nazistowska okupacja Polski|mia�a by� brutalna. {8593}{8664}Zamierzano uczyni� z Polak�w|nar�d niewolnik�w. {8668}{8714}Jednym ze �rodk�w do osi�gni�cia tego celu {8718}{8814}by�o budowanie miejsc takich jak Auschwitz. {8818}{8959}By�y one wzorowane na obozach,|jakie ju� wcze�niej zak�adano w Niemczech. {9093}{9189}H�ss, kt�ry pracowa�|w takich obozach od 1934 r., {9193}{9239}wiedzia�, �e ma za zadanie stworzy� miejsce, {9243}{9289}kt�re zasia�oby terror w�r�d Polak�w. {9293}{9339}Ale komory gazowe, {9343}{9389}kt�rym Auschwitz zawdzi�cza swoj� ponur� s�aw�, {9393}{9489}nie znajdowa�y si� w�wczas|cho�by w sferze pomys��w. {9493}{9539}H�ss zaadaptowa� nawet cyniczne motto {9543}{9614}niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau: {9618}{9689}�ARBEIT MACHT FREI� -|�Praca czyni wolnym�. {9693}{9791}Umie�ci� je na nowej bramie Auschwitz. {9893}{9964}Polscy wi�niowie przybywaj�cy do nowego obozu {9968}{10078}padali ofiar� straszliwego traktowania przez SS. {10093}{10164}Z 23.000 Polak�w|zes�anych do Auschwitz jako pierwsi {10168}{10266}ponad po�owa nie prze�y�a 20 miesi�cy. {10393}{10439}Jerzy Bielecki zosta� zes�any do Auschwitz, {10443}{10574}bo nazi�ci podejrzewali,|�e jest cz�onkiem polskiego ruchu oporu. {10618}{10689}SS torturowa�o go przez kar� �s�upka�, {10693}{10739}preferowan� r�wnie� w innych obozach. {10743}{10789}Polega�a ona na tym, {10793}{10864}�e wi�zie� by� zmuszony|do utrzymania ci�aru cia�a {10868}{10975}na r�kach wykr�conych i zwi�zanych za plecami. {11143}{11214}I on mnie chcia� powiesi� na tym haku, {11218}{11289}rozkaza� mi: �Sta� na palcach! �. {11293}{11364}Wreszcie zawiesi� mnie na haku, {11368}{11464}a potem wykopa� mi taboret spod n�g,|bez ostrze�enia. {11468}{11514}Poczu�em nagle - Jezusie, Maryjo, Bo�e! - {11518}{11584}potworny b�l! {11668}{11739}Ramiona wy�amywa�y mi si� ze staw�w, {11743}{11834}obie r�ce wyrywa�y si� ze staw�w. {11893}{11939}J�cza�em g�o�no, a on na to tylko: {11943}{12014}�Zamknij si� psie, masz za swoje! {12018}{12088}Masz cierpie�! � {12193}{12264}Mimo i� �ycie w Auschwitz|by�o samo w sobie przera�aj�co brutalne, {12268}{12364}ob�z nie odgrywa� jeszcze|w nazistowskich planach g��wnej roli. {12368}{12414}W pocz�tkach obozu H�ss by� wr�cz zmuszony {12418}{12524}do kradzie�y i wy�udze� podstawowych zasob�w. {12543}{12589}�Poniewa� nie mog�em oczekiwa� �adnej pomocy {12593}{12639}ze strony Inspektoratu Oboz�w Koncentracyjnych, {12643}{12725}musia�em sobie radzi� sam. {12743}{12789}Musia�em jecha� jakie� 60 mil {12793}{12839}do Zakopanego i Rabki, {12843}{12889}tylko dla zdobycia kilku kot��w. {12893}{12939}Nie mia�em poj�cia, {12943}{13043}sk�d wzi�� 100 metr�w drutu kolczastego, {13068}{13190}wi�c musia�em po prostu ukra��|najpilniej potrzebn� ilo��. {13218}{13289}Po dniu sp�dzonym na kradzie�y {13293}{13389}H�ss wraca� do willi,|po�o�onej na skraju obozu. {13393}{13464}�y� tu tak, jak w jego przekonaniu|powinien �y� niemiecki zdobywca {13468}{13565}i traktowa� wi�ni�w jak swoj� s�u�b�. {13618}{13689}Mniej wi�cej co p�tora tygodnia {13693}{13739}przychodzi� po mnie m�odszy oficer ze stra�y {13743}{13789}i zabiera� mnie do willi H�ssa,|�ebym m�g� go ostrzyc. {13793}{13839}�Kein Wort� - {13843}{13914}on do mnie nigdy ani s�owa, {13918}{14017}a ja te� nic nie m�wi�em, bo si� ba�em. {14043}{14089}A kiedykolwiek kusi�o Pana, {14093}{14164}�eby mu wbi� no�yczki w szyj�? {14168}{14239}Mog�em tak zrobi�. {14243}{14314}Mia�em brzytw� w r�ku, mog�em go z�apa�, {14318}{14414}poder�n�� mu gard�o - mog�em tak zrobi�. {14418}{14464}Ale jestem �yw�, my�l�c� istot�. {14468}{14539}Wie Pani, co by si� wtedy sta�o? {14543}{14589}Mogliby wymordowa� ca�� moj� rodzin�, {14593}{14639}mogli wymordowa� po�ow� obozu, {14643}{14743}a na jego miejsce przyszed�by kto� inny. {14768}{14839}Kiedy Hess p�awi� si� w luksusie, {14843}{14889}wi�niowie walczyli o przetrwanie. {14893}{14964}Pozbawieni odpowiedniego wy�ywienia, {14968}{15014}stworzyli sw�j w�asny kodeks post�powania. {15018}{15064}Najgorszym przest�pstwem,|jakie m�g� pope�ni� wi�zie�, {15068}{15164}by�a kradzie� innemu wi�niowi jedzenia. {15168}{15214}Co robiono, �eby pozby� si� takich ludzi? {15218}{15264}Byli likwidowani. {15268}{15339}Gin�li w nocy z r�k innych wi�ni�w. {15343}{15389}Nak�adali takiemu koc na twarz {15393}{15439}i trzymali tak d�ugo, a� przesta� oddycha�. {15443}{15514}A nikt nie zadawa� pyta�. {15518}{15589}Rano blokowy sk�ada� raport: {15593}{15693}�Tylu a tylu nie �yje - ca�kiem nie�le�. {15768}{15864}I nic pan wtedy nie czu�? To by�o normalne? {15868}{15914}Absolutnie, {15918}{15964}to by�o ca�kowicie normalne. {15968}{16014}Mo�e by�y takie przeb�yski, {16018}{16089}pod�wiadome raczej: {16093}{16164}Bo�e, �e to si� wszystko ca�y czas dzieje, {16168}{16239}takie rzeczy jak ta. {16243}{16289}Ale na to nie mo�na by�o nic poradzi�, {16293}{16339}innymi s�owy: nie my�le� o tym, {16343}{16389}by�o - min�o. {16393}{16439}Teraz my�l o tym, gdzie p�j�� do pracy, {16443}{16514}tak �eby m�c przetrwa� nast�pny dzie�. {16518}{16589}�eby po prostu prze�y�... {16593}{16639}Pilnuj swojego chleba, �eby nikt go nie ukrad�, {16643}{16689}�eby� m�g� zje�� �niadanie. {16693}{16764}Id� do pracy i staraj si� znale��|l�ejsze zaj�cie. {16768}{16839}To nas g��wnie zajmowa�o, {16843}{16914}taka by�a ci�g�a czujno��: {16918}{17009}uwa�aj na siebie, musi...
bilu456