Pedagogika Penitencjarna 07.03.2009
MAŁOLETNI- (prawo cywilne) niepełnoletni, wyjątek stanowi kobieta, która ukończyła 16r. życia i za zgodą sądu wstąpiła w związek małżeński
17lat- dolna granica odpowiedzialności karnej
NIELETNI- wszystkie osoby objęte postępowaniem uregulowanym w UPN (1982):
1) Osoba, która nie ukończyła 18r. życia i toczy się wobec niej postępowanie w związku z zapobieganiem lub zwalczaniem demoralizacji (demoralizacja rozumiana jest jako łamanie zasad współżycia społecznego np. włóczęgostwo, nierząd, używanie alkoholu lub innych, uchylanie się od obowiązku szkolnego, udział w grupach przestępczych)
2) osoby, które ukończyły 13 r. życia, ale nie ukończyły 17 lat i toczy się wobec nich postępowanie o dokonanie czynu karalnego
3) osoby, wobec których wykonywane są orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 lat
ŚRODKI WYCHOWAWCZE STOSOWANE WOBEC NIELETNICH: upomnienie, nadzór instytucji, organizacji związanej z wychowaniem młodzieży, skierowanie do ośrodka kuratorskiego, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, przepadek rzeczy uzyskanych z przestępstwa, umieszczenie w placówce opiekuńczo- wychowawczej, nadzór odpowiedzialny rodziców, nadzór kuratora
ŚRODEK POPRAWCZY- umieszczenie w zakładzie poprawczym
MŁODOCIANI- 17-21 r. życia( do 1997 do 24 r. życia)
PEDAGOGIKA PENITENCJARNA- wynosi się od poaitenta( łac.- kara, pokuta). Nazywana jest pedagogiką więzienną lub kryminalną. Powstanie jej związane jest z ewolucją teorii i praktyki wykonywania kary pozbawienia wolności. Rozwój ten przyczynił się do odejścia od modelu odwetowego. Poprzez model ogólno- prewencyjny, aż do modelu resocjalizacyjnego. Narodziny ped. penitencjarnej to poszukiwanie optymalnych sposobów pracy z osobami umieszczonymi w warunkach izolacji. Karol Lukas za pomocą zabiegów wychowawczych.
Kara przestała być zagadnieniem prawnym, ale także pedagogicznym, psychologicznym, medycznym. Powinna odpowiadać na pytania:
Co robić i jak postępować z człowiekiem, który przebywa w zakładzie karnym, tak by zmienić jego osobowość i uchronić przed recydywą?
Wskazuje się na interdyscyplinarność ped. Penitencjarnej:
1. Kryminologia- nauka o przestępcy, objawach i przyczynach przestępczości
2. Psychologia- szczególnie ważne są ustalenia z psychologii społecznej, rozwojowej i klinicznej. Dostarcza informacji o stadiach rozwoju społecznego, mechanizmach zachowań i uspołecznienia, procesie kształtowania osobowości i określa reakcje ludzi na sytuacje izolacji. Psychologia penitencjarna- zajmuje się problematyka człowieka uwięzionego
3. Psychiatria i psychopatologia- psychiatria kliniczna- nerwica, psychozy
4. Socjologia
5. Patologia społeczna- zajmuje się dewiacjami, w tym przestępczością, ale w odróżnieniu od kryminologii zajmuje się też zjawiskami, które nie są przestępczością ( homoseksualizm, rozwody)
6. Prawo penitencjarne- całokształt norm regulujący proces kary pozbawienia wolności oraz ograniczenia wolności- granice oddziaływań resocjalizacyjnych
7. Więzienioznastwo- nauka o charakterze opisowym, układu stosunków więziennych, historycznego rozwoju systemu więziennictwa, typów i rodzajów zakładów karnych oraz metod wykonywania kar
Ped. penitencjarna próbuje wyjaśnić takie pojęcia jak: socjalizacja, wychowanie, resocjalizacja, resocjalizacja penitencjarna, demoralizacja, zachowania aspołeczne, wykolejenie społeczne, nieletni, młodociany
Ped. penitencjarna ma ambicje wypracować skuteczne sposoby postępowania ze skazanymi. Zajmuje się więc resocjalizacją w warunkach więziennych, która polega na świadomym i celowym procesie oddziaływania na osoby wykolejone przestępczo w celu przysposobienia ich do pełnienia konstruktywnych ról społecznych w sposób zgodny ze społecznymi oczekiwaniami. Resocjalizacja ta ma być swoistą formą pomocy, dzięki której sprawca czynów zabronionych podejmie decyzję o zerwaniu z karierą przestępczą. Podstawowym jej celem nie jest eksponowanie i stosowanie kar, ale posługiwanie się środkami, które powinny być stosowane w zależności od potrzeby wychowawczej. Należy podkreślić, że istnieje rozbieżność pomiędzy formułowaniem celów pedagogicznych, a penitencjarnymi. O ile pierwsze są określone przez pedagogikę resocjalizacyjną, posiadają szeroki wachlarz celów adekwatnych do osobowości wychowanka, środków za pomocą których można oddziaływać, to drugie sa określone przez KKW i zastępują ubogi zakres oddziaływań na skazanych. Warto zobaczyć, że wychowanie resocjalizacyjne, a resocjalizacja karna zadowala się abstynencja przestępczą, chociaż podkreśla także kształtowanie postaw i postawę moralną.
Pedagogika Penitencjarna 21.03.2009
Pedagogika Penitencjarna 13.06.2009
TYPOLOGIA ZAKŁADÓW KARNYCH
Zasada wolnej progresji- każdy skazany jest opiniowany na podstawie swojego zachowania i może zostać przeniesiony do innego zakłady ( albo o mniejszym, albo o większym rygorze) tzn., że sami decydują w pewnym stopniu o swoim dalszym losie
I.NAUCZANIE
W zakładach karnych prowadzi się nauczanie obowiązkowe w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum, a także umożliwia się nauczanie w zakresie ponad podstawowym i ponad gimnazjalnym i na kursach zawodowych. Pierwszeństwo w uzyskaniu możliwości objęcia nauczania w szkole ponad gimnazjalnej i na kursach zawodowych mają więźniowie, którzy nie ukończyli 21 lat i nie mają wyuczonego zawodu, albo po odbyciu kary nie będą mogli go wykonywać(egz). Udostępnienie pomocy naukowych, praca w warsztatach, i praktyczna nauka zawodu jest obowiązkowa, jeśli wynika z programu nauczania. Jeśli dyrektor wyrazi zgodę, skazany może iść na studia wyższe.
SKAZANYà--nieprzerwany rok nauki--àURLOP( 14 dni, jeżeli nie ma on prawa do takiego z tytułu wykonywanej pracy)
II. ZATRUDNIENIE
Zatrudnia się skazanych, albo na podstawie skierowania do pracy, albo umowy( o pracę, zlecenie, o dzieło), albo na innej podstawie prawnej za zgodą dyrektora. Skazany musi wyrazić zgodę jeśli jest praca w warunkach szkodliwych lub nieodpłatnie. Jeżeli skierowanie do pracy to nie obowiązują przepisy prawa pracy, z wyjątkiem czasu, bezpieczeństwa i higieny.
Przy zatrudnieniu uwzględnia się: zawód, zainteresowania, wykształcenie, zdolności, rodzaj, warunki oraz czas, określa lekarz. Można zwolnić skazanego kształcącego się z obowiązku pracy. Skazany na dożywocie może pracować tylko na terenie zakładu karnego.
Jeżeli skazany zatrudniony jest w pełnym wymiarze godzin otrzymuje min.:
-½ wynagrodzenia minimum określonego na podstawie odrębnych przepisów
-po roku nieprzerwanej pracy zwolnienie od pracy na 14 dni roboczych z prawem do wynagrodzenia, skazany NIE MOŻE zrzec się prawa do zwolnienia od pracy
- urlop wypoczynkowy przysługuje na okres 18 dni roboczych
UPRAWNIENIA: dodatkowe lub dłuższe widzenie, dodatkowe zakupy, dodatkowo lub częściej udział w imprezach sportowych i kulturalnych, dłuższe spacery
Żelazna kasa-środki pieniężne przekazywane osadzonemu w dniu zwolnienia, przeznaczone na dojazd i utrzymanie. Wysokość jednego przeciętnego wynagrodzenia pracownika.
Za prace porządkowe oraz pomocnicze wykonywane na rzecz jednostek organizacji Służby Więziennej( S.W) oraz na rzecz samorządu terytorialnego w wymiarze nie większym niż 90 godz. miesięcznie wynagrodzenie nie przysługuje. W celu przyuczenia się do wykonywania zawodu za zgodą skazanego można zezwolić na okres nie dłuższy niż jeden miesiąc.
III. DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNO- OŚWIATOWA
-Wypozyczalnia książek i prasy - urządzenia audiowizualne w świetlicach i celach
IV. NAGRODY ( za dobre zachowanie, albo w celu wywołania poprawy go)
Zezwolenie na:
-dodatkowe dłuższe widzenie
- widzenie bez nadzoru
- widzenie w osobnym pokoju( pomieszczeniu) bez osoby nadzorującej
- zatarcie wszystkich lub niektórych kar dyscyplinarnych
- nagroda rzeczowa lub pieniężna
- widzenie bez nadzoru poza zakładem karnym z osobą godną zaufania na okres nie przekraczający jedno razowo 30 h tzw. przepustki nagrodowe
- opuszczenie zakładu karnego bez dozoru na okres nie dłuższy jednorazowo 14 dni tzw. przepustki nagrodowe
-pochwała
- częstszy udział w zajęciach kulturalno- oświatowych
- przekazanie upominku osobie wskazanej przez skazanego
- widzenie we własnej odzieży
- otrzymanie dodatkowej paczki z jedzeniem
- dodatkowe zakupy
Telefoniczne porozumienie się z osobą godną zaufania
V.KARY DYSCYPLINARNE
Analogicznie do nagród ( przeważnie na 3 miesiące)
Dodatkowo umieszczenie w celi izolacyjnej na okres do 28 dni
VI. CHARAKTERYSTYKA INSTYTUCJI TOTALNYCH.
-Instytucje totalne to : zakład karny, zakony, szpitale psychiatryczne itp.
- fizyczne bariery uniemożliwiające kontakt ze światem zewnętrznym
- całe życie mieszkańców toczy się w jednym miejscu
- codziennie członkowie pozostają w bezpośredniej styczności z innymi osobami
- wszystkie czynności są wg ściśle określonego planu narzuconego odgórnie
- poszczególne czynności są przymusowe i stanowią część ogólnego planu
- wyraźny podział na podwładnych i nadzór
- budowanie wzajemnych stereotypów
- zaplanowane jest zaspakajanie potrzeb podwładnych( instytucja przejmuje odpowiedzialność za wszystko)
- nieprawidłowe zasady wiążące pracę z płacą
- wytwarzają napięcie miedzy środowiskiem macierzystym , a światem instytucji ( na samym początku przecięte wszystkie więzià następnieà proces degradacji)
- zjawisko rozróbki ( angażowanie się w działalności zakazane i zmiana statusu podwładnego)
VII. TECHNIKI ADAPTACYJNE SKAZANYCH
Wycofanie- radykalne odcięcie się od otoczenia, koncentracja wyłacznie na sobie i na swoich sprawach. Następuje wtedy zobojętnienie na sprawy innych- strategia ta prowadzi do nadużycia mechanizmów obronnych np. ucieczka w marzenia i idealizacja, nadmierny egocentryzm, więzienny infantylizm, depersonalizacja i autyzm ( fantazjowanie to substytut realnego działania, najczęściej niedojrzali emocjonalnie).
Bunt- celowe prowokowanie sytuacji, odmowa jakiejkolwiek współpracy z personelem.
Zadomowienie- typowa taktyka recydywistów, stwarzanie w zakładzie karnym możliwości swobody działania i znośnych warunków egzystencji (taktykę tę realizują osoby, które nie przeżywają szoku uwięzienia i są odporni na sytuacje trudne i o przewadze orientacji poznawczej nad orientalną)
Konwersja- zdaje się przejmować wszelkie poglądy personelu i grać doskonałego więźnia. W przeciwieństwie do zadomowionych skazańców, konwertyta jest bardziej zdyscyplinowany
Fiksacja na pewnych rzeczach i czynnościach powtarzających się jakby kompulsywnie
Mechanizm hamowania przeżywania sytuacji bolesnej- więzień stara się nie Myślec o domu, o wolności, unika rozmów na ten temat, przyjmuje postawę obojętności wobec życia poza murami, a w zakładzie karnym wypełnia sobie czas rozmaitymi zajęciami
Taktyka zimnej kalkulacji- wybiera stosownie . o wyborze techniki adaptacji decyduje tzw. Proces prizonizacji . Twórcą koncepcji prizonizacji jest Clemmer
Prizonizacja- asymilacja kultury więziennej, głównie norm niepisanego kodeksu postępowania więźnia, łagodzenie dolegliwości choć też integracja z grupami nieformalnymi i bezkrytyczna akceptacja przestępczości. Rozpoczyna się po kilku tygodniach osadzenia, zmienia osobowość, a przebieg jej zalezy od:
- ilości skazań - ubiegłych doświadczeń
- charakteru związku więźnia ze światem zewnętrznym - stopnia akceptacji i identyfikacji podkultury więziennej
VIII. MIĘDZYNARODOWE STANDARTY POSTĘPOWANIA Z OSOBAMI POZBAWIONYMI WOLNOŚCI
1. Dorobek intelektualny Johna Howarda w książce „O stanie więzień”1777
2. Dorobek intelektualny Jeremiego Bethoma „Teoria kar i nagród”1802
3. Lata 70te XIX wieku- kongresy międzynarodowe 1950 ostatni Kongres w Hadze
4. 1951- działalność ONZ kontynuuje działalność kongresu europejska konwencja
5. Rozwój międzynarodowego prawa humanitarnego oraz praw człowieka, gdzie silnie podkreślano sytuacje osoby pozbawionej wolości
6. 1955- Genewa- powstały wzorcowe reguły minimum postępowania z więźniami
7. Reguły te stały się inspiracją dla twórców ich europejskiego odpowiednika, czyli Europejskich Reguł Więziennych (ERW) 1987- przyjęte przez Radę Europy
IX. FILOZOFIA ERW (100 reguł)
1. Kara jest ostateczną koniecznością, a pierwszeństwo mają środki o charakterze probacyjnym
2. Potrzeba popularyzacji ERW
3. Zasadą przeprowadzanie regularnych inspekcji zakładów penitencjarnych przez wykwalifikowanych inspektorów określających poziom ERW
4. Zasada ochrony praw osobistych więźniów
5. Zasada łatwej dostępności ERW w języku ojczystym
6. Zasada humanitarnego traktowania więźniów, zasady muszą być stosowane bezstronnie, bez dyskryminacji ze względu na rasę, płeć, wiek, wyznanie, pochodzenie, religie, politykę
7. Zasada celowego postępowania z więźniami w sensie podtrzymywania stanu zdrowia, ich szacunku dla samych siebie oraz rozwijanie samo odpowiedzialności i wspieranie takich postaw i umiejętności, które ułatwiają skuteczny powrót więźniowi do społeczeństwa
X, PAKTY I KONWENCJE
1. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych przy ONZ 1966 à na mocy tego paktu powstałà Komitet Praw Człowieka
2. Europejska Konwencja Praw Człowieka- Rzym 1950- rozpatrywanie wniosków i spraw należy do Europejskiego Trybunału z siedzibą w Strasburgu
3. Konwencja Przeciwko Torturom oraz Innemu Okrutnemu, Nieludzkiemu lub poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu przyjęta przez ONZ 1984 à powstajeà Komitet Przeciwko Torturom
4. Europejska Konwencja Przeciwko Torturom oraz Innemu Okrutnemu, Nieludzkiemu lub poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu- Strasburg 1987- kontrole prowadzone przez Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom
XI. PODKULTURA WIĘZIENNA
diabel123