Starożytny Rzym: ekspansja
Przyczyny:
— dążenie do zdobycia ziem pod uprawę i hodowlę;
— przeludnienie;
— chęć zdobycia łupów wojennych;
— chęć czerpania stałych zysków z podbitych ziem;
— dążenia polityków i wodzów do wojny — prawo do triumfu.
Armia rzymska:
— stała armia;
— mobilizacja: mężczyźni w wieku 17-46 lat;
— powołany stawiał się z własnym uzbrojeniem;
— dyscyplinę utrzymywano przez kary cielesne i nagrody;
— skład legionu:
• 30 manipułów (3 tys. ciężkozbrojnych piechurów: długa włócznia, tarcza, skórzany pancerz, żelazny miecz);
• 1200 lekkozbrojnych: krótkie oszczepy, lekkie plecione tarcze, skórzane hełmy;
• 300 jeźdźców;
• rzemieślnicy.
Podbój Półwyspu Apenińskiego (do 264 r. p.n.e.):
— trzy wojny z Samnitami; zakończone w 290 r. p.n.e. zdobyciem Kampanii i Apelii;
— wojna z Tarentem, który uzyskał pomoc króla Epiru, Pyrrusa:
• 275 r. p.n.e.: klęska Pyrrusa pod Benewentem;
• zajęcie miast greckich w Italii;
— związane podbitych terenów sojuszem:
▪ sprzymierzeńcy (sojusznicy) muszą dostarczać pomoc zbrojną i daniny;
▪ Rzym nie wtrąca się w sprawy wewnętrzne, pilnuje tylko, aby władzę sprawowali wierni mu politycy;
▪ Sojusznicy otrzymują obywatelstwo rzymskie w I w. p.n.e.;
— kolonie: osady zakładane w miejscach strategicznych, na szlakach komunikacyjnych i wybrzeżach; pod względem administracyjnym i urbanistycznych wzorowane na Rzymie.
Wojny punickie: Rzym–Kartagina:
— założona w IX w. p.n.e. przez Fenicjan (Punijczyków) w północnej Afryce; obejmuje wpływem Sycylię i Hiszpanię;
— I wojna punicka: 264‑241 r. p.n.e.; zwycięstwo Rzymu: Kartagina zwraca Sycylię, ogranicza flotę, płaci kontrybucję;
— II wojna punicka: 218-202 r. p.n.e.; agresja Kartaginy: marsz Hannibala przez Pireneje, południową Galię i Alpy, zwycięstwo pod Kannami w 216 r. p.n.e.; wyprawa Publiusza Korneliusza Scypiona (Afrykańskiego) na tereny afrykańskie Kartaginy = zmuszenie Hannibala do opuszczenia Italii; klęska (i samobójstwo) Hannibala pod Zamą (202 r. p.n.e.); Kartagina traci posiadłości hiszpańskie i flotę, płaci kontrybucję;
— III wojna punicka: 149–146 r. p.n.e.: całkowite zburzenie Kartaginy i sprzedanie w niewolę jej mieszkańców; opanowanie i utworzenie prowincji w Afryce (Korneliusz Scypion Afrykański).
Do końca II w. p.n.e.: zajęcie Grecji, Macedonii, Azji Mniejszej. Podbój Galii przez Cezara (52 r. p.n.e.: pokonanie Wercyngetoryksa, dowódcę powstania Galów).
Podboje cesarskie: Egipt (30 r. p.n.e.), Brytania (I w. n.e.), Dacja, Armienia, Mezopotamia (cesarz Trajan, przełom I/II w.); utworzenie Imperium Romanum.
isamar