Organizacje niepodległościowe działające na terenie Wielkopolski w latach 1945-1956.pdf

(8938 KB) Pobierz
- 154 -
ZWIĄZEK WIĘŹNIÓW POLITYCZNYCH OKRESU STALINOWSKIEGO
OKRĘG WIELKOPOLSKA
KOMISJA HISTORYCZNA
_________________________________________________________________________________
HENRYK CZARNECKI
HENRYK CZARNECKI
ORGANIZACJE NIEPODLEGŁOŚCIOWE
DZIAŁAJĄCE NA TERENIE WIELKOPOLSKI
w latach 1945 – 1956
PRZEWODNIK PO DOKUMENTACH SĄDOWO – WIĘZIENNYCH
ORGANIZACJE NIEPODLEGŁOŚCIOWE
DZIAŁAJĄCE NA TERENIE WIELKOPOLSKI
w latach 1945 - 1956
PRZEWODNIK PO DOKUMENTACH SĄDOWO - WIĘZIENNYCH
_________________________________________________________________________________
POZNAŃ 2009
POZNAŃ 2000
1029882583.002.png
- 2 -
HENRYK CZARNECKI
ORGANIZACJE NIEPODLEGŁOŚCIOWE
DZIAŁAJĄCE NA TERENIE WIELKOPOLSKI
w latach 1945 – 1956
PRZEWODNIK PO DOKUMENTACH SĄDOWO – WIĘZIENNYCH
PAMIĘCI TYCH CO OJCZYŹNIE ODDALI SWE śYCIE
TYM KTÓRZY MŁODOŚĆ SPĘDZILI W STALINOWSKICH WIĘZIENIACH
WSZYSTKIM śYJĄCYM W WOLNEJ POLSCE - KU PAMIĘCI
POZNAŃ 2009
- 3 -
SPIS TREŚCI
str
1. Wstęp ............................................................................................ 4
2. Alfabetyczny wykaz organizacji ........................................................ 7
3. Informacje o organizacjach i źródła dokumentacyjne ...................... 12
4. Wykaz osób straconych na mocy wyroków sądowych ...................... 101
5. Wykaz zachowanych teczek osobowych więźniów straconych ............ 104
6. Protokoły wykonania wyroku śmierci ............................................... 105
7. Zdjęcia sygnalne członków organizacji ............................................. 115
8. Indeks zdjęć i protokołów wykonania kary śmierci ............................. 124
9. Druki ulotne i rozkazy ..................................................................... 125
10. Indeks nazwisk członków organizacji ................................................ 141
11. Postscriptum ................................................................................... 154
¨
JeŜeli niniejszy przewodnik pomoŜe komukolwiek w odnalezieniu poszukiwanej wiedzy
tematycznej, będzie to wystarczającą satysfakcją dla autora.
Opracowanie tego tematu nie byłoby moŜliwe do zrealizowania bez wielkiej Ŝyczliwości ówczesnego
Dyrektora Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu pana
prokuratora mgr Tadeusza Anteckiego oraz Prezesa Związku Więźniów Politycznych Okresu
Stalinowskiego Oddział Wielkopolska w Poznaniu pana mgr Józefa Hasińskiego.
Henryk Czarnecki
- 4 -
1. Wstęp
Niniejsze opracowanie jest zbiorem wiedzy o zasobach archiwalnych, ich lokalizacji oraz zawartości,
pomyślane jako przewodnik mogący być pomocnym dla historyków prowadzących badania tego okresu, dla
środowisk kombatanckich oraz dla wszystkich poszukujących informacji o organizacjach
niepodległościowych i ludziach działających w tych strukturach w latach 1945 1956 na terenie
Wielkopolski.
Materiały w tym " Przewodniku " to dokumenty sporządzane przez pracowników bezpieczeństwa,
prokuratorów i sędziów "słuŜących" ówczesnemu systemowi politycznemu, stąd charakterystyczny język
oraz uŜywane określenia
Tematyka działań niepodległościowych w latach 1945 1956 organizacji kontynuujących lub dopiero
podejmujących swą walkę o odzyskanie suwerenności Kraju i niepodległy byt narodu Polskiego, mimo
upływu półwiecza, nigdy nie została przebadana kompleksowo.
Do chwili obecnej jedynym źródłem informacji w tym zakresie były opracowania pracowników
aparatu bezpieczeństwa i milicji. W materiałach tych znajduje się wiele nieścisłości i świadomych
przekłamań.
Dochodzenie prawdy, ustalanie barw politycznych oraz pokazywanie tła toczących się wydarzeń
pozostawiam historykom.
Na rynku wydawniczym pojawiło się sporo wspomnień oraz opracowań fragmentarycznych o tej tematyce.
Aby opracować pełną monografię konieczne było podjęcie tego tematu w ramach działalności
badawczej OKBZPNP we współpracy ze Związkiem Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego O/
Wielkopolska w Poznaniu.
Badania zagadnień związanych z działalnością organizacji niepodległościowych na terenie
Wielkopolski w latach 1945 1956 jako temat, zostały podjęte w Okręgowej Komisji Badania Zbrodni
Przeciwko Narodowi Polskiemu w grudniu 1992r. Podstawą rozpoczęcia prac było pozyskanie kopii
"Informatora Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Biuro " C „ 1 oraz udostępnienie przez Prokuraturę i Sąd
Wojewódzki części akt sądowych, w tym repertoriów Wojskowych Sądów: Okręgowego i Rejonowego w
Poznaniu oraz Sądu Garnizonowego w Poznaniu, dotyczące lat 1945 1956 jak i " Ksiąg Głównych
Więźniów " Zakładów Karnych działających na terenie Wielkopolski ( Wronki, Rawicz, Poznań ). 2
Uzyskano takŜe dostęp do będących w zasobach A.P. 3 teczek osobowych więźniów Wronek i Rawicza z lat
1945 1956.
W latach 1994 – 1998 przeprowadziłem kwerendę akt sądowych: Wojskowych Sądów,
Okręgowego i Rejonowego, dotyczących 148 spraw karnych przeciwko osobom z 81 organizacji i
nielegalnych związków. 4 Na podstawie wyników badań ustalono liczbę organizacji działających na terenie
Wielkopolski jako 158 jednostek. 5
W wyniku przeprowadzonej kwerendy 1171 teczek osobowych więźniów uzyskałem dane
dotyczące 81 organizacji w tym 8 dotychczas nieznanych. Aktualny stan wiedzy w tym przedmiocie
pozwolił na aktualizację " Rejestru " obejmującego 166 organizacji. 6 Obecnie nie ma moŜliwości
kontynuowania penetracji akt sądowych dla określenia stanów osobowych oraz zakresu prowadzonej
działalności organizacji, bowiem nie moŜna pozyskać dalszych akt. Szczególnie dotyczy to procesów
sądowych organizacji działających na pograniczu ościennych województw, a toczących się w latach 1945
1956 przed Sądami na tamtych terenach. Akta tych spraw prawdopodobnie pozostają w Sądach
Wojewódzkich w Łodzi, Wrocławiu lub Centralnym Archiwum Wojskowym. Brak dostępu do akt
operacyjnych będących w posiadaniu UOP a wykorzystywanych w poprzednich latach w pracach
naukowych pracowników aparatu bezpieczeństwa nie pozwala na poszerzenie zakresu wiedzy tematycznej.
1
„ Informator o nielegalnych organizacjach i bandach zbrojnych działających w Polsce Ludowej w latach 1944-1956
„ wyd. MSW - Biuro „ C „ W-wa 1964r. Tajne.
2
Archiwum Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu.
3
Zbiór 1171 j.a. Okręgowy Zarząd Zakładów Karnych w Poznaniu w tym 1041 dotyczące skazanych za
przynaleŜność do nielegalnych organizacji.
4
Akta procesowe - Składnica akt Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu, CA WP w Rembertowie, Archiwum Śląskiego
Okręgu Wojskowego we Wrocławiu.
5 Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu - Zespół IPN - grudzień 1992r. „Rejestr
organizacji antykomunistycznych w Wielkopolsce 1945-1956 „
6 Aktualizacja na koniec 1999r.
- 5 -
Działalność niepodległościowa organizacji w okresie od zakończenia II wojny Światowej na terenach
Wielkopolski była szczególnie trudna. Ogromne straty poniesione przez Wielkopolan podczas okupacji
niemieckiej, zatrzymany front na linii Odra Nysa ŁuŜycka, ogromne nasycenie terenu jednostkami
frontowymi i geograficzne ukształtowanie terenu nie sprzyjały prowadzeniu działalności konspiracyjnej.
Mimo tego juŜ od połowy maja 1945r. nastąpiła aktywizacja działań i rozwój organizacji
niepodległościowych w Poznaniu i w poszczególnych powiatach Wielkopolski:
Powiat
1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 Ilość org.
w pow.
ChodzieŜ
1
2
2
Czarnków
1
1
2
Gniezno
2
1
1
1
2
2
2
2
5
Gostyń
2
3
2
1
1
1
5
Jarocin
1
2
2
1
1
1
1
4
Kalisz
2
2
4
3
2
4
1
8
Kępno
3
2
2
1
2
4
Koło
3
3
7
1
1
1
1
6
Konin
7
6
4
1
2
2
2
14
Kościan
1
1
1
2
4
Krotoszyn
7
2
2
1
3
3
1
1
1
12
Leszno
1
2
2
2
Międzychód
1
1
1
Mogilno
4
2
1
1
1
2
6
Nowy
Tomyśl
4
1
1
1
2
2
7
Oborniki
1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
Ostrów
3
1
2
2
1
1
5
Piła
1
2
1
1
4
1
1
5
Pleszew
1
1
2
Poznań
7
6
3
10
10
9
6
7
1
2
1
31
Poznań
powiat
3
2
2
2
2
2
1
2
2
2
8
Rawicz
1
1
1
1
3
Słupca
1
1
1
2
1
3
Szamotuły
1
1
3
2
1
4
Śrem
2
2
2
Środa
1
1
Trzcianka
2
2
1
1
1
4
Turek
2
3
2
1
1
3
Wągrowiec
1
1
1
1
2
1
1
3
Wolsztyn
1
1
2
Września
2
1
1
1
3
61
42
33
31
38
44 27
29
12
9
3
0
166
Zestawienie to potwierdza masowość podejmowanych działań niepodległościowych przy róŜnym jego
nasileniu w poszczególnych latach. Liczba członków organizacji ciągle jeszcze nie została dokładnie
określona. Jedynym dostępnym dotychczas źródłem informacji o składach osobowych i liczebności
poszczególnych organizacji był wspomniany” Informator” 7 . Na podstawie danych zawartych w repertoriach
Sądów Wojskowych 8 moŜna obecnie określić w duŜym przybliŜeniu liczbę osób skazanych ( na podstawie
prawomocnych wyroków ) w latach 1945 1956.
NiŜej podane liczby nie obejmują wszystkich członków organizacji, bowiem dotyczą tylko tych, którzy
zostali skazani przez Sądy Wojskowe, a nie obejmują nie aresztowanych, czy aresztowanych i sądzonych
na innych terenach. Zatem liczby te nie są reprezentatywne dla całej konspiracji wielkopolskiej.
7 „:Informator o nielegalnych antypaństwowych organizacji i bandach zbrojnych działających w Polsce Ludowej w
latach 1944-1945 „ W-wa 1964 - Tajne
8 Archiwum OKBZ
1029882583.003.png 1029882583.004.png 1029882583.005.png 1029882583.001.png
 

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin