G. Filipiak „Funkcje wsparcia społecznego w rodzinie”

Autorka powołuje się na teorię E. Durkheima (typy samobójstw) : „fundamentalną i ochronną rolę dla kondycji psychofizycznej człowieka odgrywają więzi społeczne i poczucie integracji z grupami pierwotnymi, w tym przede wszystkim z rodziną”

·         istotne jest, aby człowiek posiadał takie związki z otoczeniem, które będą dawać mu wsparcie

·         oparcie mogą dawać tylko grupy o silnej integracji społecznej

·         taka integracja tworzy się dzięki systemowi wyrazistych norm i reguł

·         dzięki oparciu w takiej zintegrowanej grupie o klarownych wartościach i normach jednostka zyskuje poczucie równowagi i sensu życia

(ale: związki nie mogą być ani zbyt swobodne, ani zbyt restrykcyjne)

Przywoływana jest także koncepcja analizy transakcyjnej E. Berne: potrzeba kontaktu społecznego jest równie silna, co potrzeby biologiczne. Człowiek pragnie czuć się ważny jako osoba, dąży do zdobycia uwagi i akceptacji otoczenia za pomocą różnych gier i chwytów, co nie zawsze prowadzi jednak do ‘zdrowej’ komunikacji.

Wsparcie społ. – (def.), niezbędny wkład otoczenia w poczucie jednostki, że może być pewna swojej osobistej ważności i akceptacji siebie jako osoby. Wiąże się z pojęciem „integracji społecznej” i „więzi” Wsparcie ma dostarczać jednostce pewnych informacji na temat jej samej.

Pojęcie to zostało zoperacjonalizowane jako „podtrzymanie” trojakiego rodzaju:

a)      p. emocjonalne – jednostka wie, że jest otoczona miłością i opieką

b)     p. samooceny – że jest ceniona i szanowana

c)      p. społeczne – że jest włączona do sieci komunikacji społecznej i zobowiązań

Siłę wsparcia społ. kształtują również jakość oraz częstotliwość kontaktów z otoczeniem (czy są oparte o wzajemną bliskość etc.), które zapewniają poczucie bezpieczeństwa i przynależności.

Rodzina ma szczególne znaczenie dla kształtowania wsparcia społecznego; jest grupą pierwotną, wyróżniają ją więzi osobowe o silnym ładunku emocjonalnym. W związku z postępującymi przemianami rodziny, zaczynają w niej dominować  funkcje emocjonalno-społeczne (wg badań największe oczekiwania wobec rodziny są związane właśnie z funkcją emocjonalną i towarzyską, mniej: opiekuńczą i kontrolną); rodzina ma być przede wszystkim wspólnotą bliskich, akceptujących się osób i zaspokajać potrzeby emocjonalne swoich członków.

Wsparcie udzielane przez rodzinę:

-          jest utrwalone społecznie przez zespół oczekiwań i norm (rodzina podejmuje działania zaradcze i interwencyjne w trudnych sytuacjach)

-          wyraża się również w bieżących relacjach rodzinnych, ma charakter naturalny

Badania CBOS z 1994 r. (Badane rodziny dzielono na wiejskie/miejskie, niezamożne/sytuowane, robotnicze/inteligenckie, religijne/niepraktykujące.)

1. Wartość „udane życie rodzinne” jako cel i dążenie życiowe najrzadziej wskazywały osoby z rodzin inteligenckich i niepraktykujących.
2. Wsparcie społeczne w rodzinie koreluje pozytywnie z wysokimi kompetencjami intelektualnymi oraz religijnością i dobrobytem.
3. Wsparcie emocjonalne wiąże się z dobrobytem, religijnością i środowiskiem wiejskim.
4. Najsłabsze podtrzymanie emocjonalne występuje wraz z obojętnością religijną i środowiskiem miejskim, a społeczne – środ. wiejskim i niskimi kompetencjami intelektualnymi.

Wsparcie społeczne mierzono m.in. poprzez wskazania odpowiedzi: „często rozmawiamy o ważnych sprawach rodzinnych” i „późne powroty do domu są ustalane z obojgiem rodziców” (lub jakoś podobnie). Wsparcie emocjonalne – „dom jest miejscem w którym mnie kochają i rozumieją”, w przeciwieństwie do: „dom jest miejscem, w którym tylko jem i sypiam”.