wegiel.pdf

Akwarium od strony technicznej

W giel aktywowany

Andreas Iliopoulos, John G. Reclos i George Reclos

Z j!zyka angielskiego przeło$yła Marzenna Kielan

Artykuł ten po raz pierwszy ukazał si! w magazynie FAMA w styczniu 2002 r.

Wprowadzenie

Wielu z nas u$ywa filtrów kaskadowych zawieszonych w rogu akwarium i zasilanych powietrzem. Zwykle u$ywamy w nich

jako wkładu waty akwarystycznej lub w!gla. Wielu hobbystom udało si! w ten sposób odnie'3 sukces w funkcjonowaniu

ich pierwszego akwarium, tego typu system filtracyjny jest bowiem nadal jednym z najlepszych dla takich wła'nie

pierwszych, i nie tylko, zbiorników.

Oczywi'cie nie wata akwarystyczna (wkład mechaniczny) jest Iródłem tego sukcesu, mo$e ona bowiem wyłapywa3

jedynie du$e cz1steczki zanieczyszcze6. Tymczasem najbardziej niebezpieczne s1 w wodzie niewidoczne gołym okiem

zanieczyszczenia, nadaj1ce jej charakterystyczny, $ółtawy kolor i nieprzyjemny zapach, które ostatecznie zmieni3 si!

mog1 w substancje 'miertelnie niebezpieczne dla ryb. Jest tylko jeden sposób rozwi1zania takiego problemu –

zastosowanie w!gla drzewnego. Usunie on w bardzo wydajny sposób substancje organiczne, zanim zd1$1 przekształci3

si! w zanieczyszczenia zaburzaj1ce czysto'3 wody, jej zapach i bezpiecze6stwo.

Definicje

Wykorzystanie specjalnych technik produkcyjnych pozwala na uzyskanie wysoce porowatego w!gla, którego

powierzchnia wynosi około 300-2000 metrów kwadratowych na gram. Tego typu w giel aktywny lub aktywowany jest

u$ywany powszechnie dla usuni!cia nieprzyjemnego zapachu wody lub lotnych i płynnych substancji koloryzuj1cych.

W!giel aktywowany jest amorficzn1 postaci1 znanego nam dobrze w!gla. Oznacza to, $e w przeciwie6stwie do innych

form (odmian allotropowych) w!gla: diamentu, grafitu, fullerenów czy sadzy, odznacza si! on nieregularn1,

nieuporz1dkowan1 struktur1 atomów.

Wiadomo ci ogólne

W!giel drzewny to jedwabi'cie gładkie, l'ni1ce, nieregularne w kształcie fragmenty zw!glonego drewna. Tego rodzaju

w!giel ma w akwarystyce ograniczone zastosowanie. Jest on odpowiedni jedynie od zbiorników słodkowodnych,

zamieszkanych przez niewielk1 liczb! ryb. Sprzedawany jest jako w!giel akwarystyczny lub w!giel do filtrów. W ci1gu

ostatnich lat zast!puje go jednak coraz cz!'ciej w!giel aktywowany (w skrócie WA).

Produkuje si! ró$ne rodzaje w!gla, które słu$1 do usuwania ró$nych zanieczyszcze6. Sekret działania WA le$y w

sposobie jego przygotowania. I tak na przykład, je'li w czasie procedury wytwarzania u$yte zostaj1 kwasy, powstaje

w!giel o skrajnie porowatej powierzchni. Tego typu ciało jest u$ywane jako wkład do filtrów nap!dzanych powietrzem.

Zupełnie ró$ne rodzaje w!gla uzyska3 mo$na, poddaj1c go w czasie produkcji wysokim temperaturom i ci'nieniu.

W!giel aktywowany jako produkt finalny zawsze jest substancj1 wysoce porowat1, ale wielko'3 tych porów uzale$niona

jest od gazów u$ytych w czasie aktywacji, a tak$e od rodzaju soli nieorganicznych (miedI, fosforany, siarczany,

krzemiany czy sole cynku), które zostały dodane w czasie procedury aktywacji. Tak wi!c jeste'my w stanie

wyprodukowa3 w!giel aktywowany o bardzo ró$nych wła'ciwo'ciach. Ka$dy hobbysta mo$e znaleI3 bez problemu WA

odpowiedni do akwarium, który został aktywowany w temperaturze 2000°C w warunkach pró$ni, bez u$ycia kwasów itd.

Sprzedawany jest wówczas jako w!giel aktywowany lub „super aktywowany”.

Funkcja

WA działa na dwa ró$ne sposoby. Mo$e usuwa3 substancje organiczne poprzez pochłanianie ( absorpcj ) ich swoj1

podobn1 do g1bki struktur1 b1dI te$ poprzez przył1czenie ich ( adsorpcj ) dzi!ki wi1zaniom chemicznym.

W czasie absorpcji wykorzystywana jest niezliczona liczba otworów. Mo$emy wyobrazi3 sobie w!giel jako materiał o

zbyt wielu kieszeniach (bardzo małych kieszeniach, im mniejsze tym lepsze), które mog1 zosta3 wypełnione niezliczon1

liczb1 drobnych przedmiotów (cz1steczki). Mo$emy wi!c powiedzie3, $e w!giel działa wówczas niczym bardzo wydajny

filtr mechaniczny, który jest w stanie pochłon13 drobiny wielko'ci cz1steczki. Warto jednak utrzyma3 t! wysok1

funkcjonalno'3 w!gla jak najdłu$ej. Pod tym wzgl!dem wydajna filtracja mechaniczna poprzedzaj1ca moment zetkni!cia

Akwarium od strony technicznej

si! w!gla aktywowanego z wod1 jest niezwykle istotna. Je'li jej nie zastosujemy, te nadzwyczajne wła'ciwo'ci w!gla

wyczerpi1 si! bardzo szybko.

Wa$nym słowem, które zostało u$yte w tym artykule, jest tak$e adsorpcja . Je'li substancja adsorbuje, oznacza to, $e

powoduje przył1czenie jakiego' zwi1zku poprzez chemiczne wi1zanie. Ogromna powierzchnia w!gla aktywowanego

umo$liwia mu niemal niezliczon1 ilo'3 wi1za6. Je'li pewne zwi1zki chemiczne przechodz1 obok jego powierzchni,

przyczepiaj1 si! do niej i zostaj1 uwi!zione w pułapce.

W!giel aktywowany jest bardzo dobry do uwi!zienia innych, opartych na w!glu zanieczyszcze6 (zwi1zków organicznych),

jak równie$ substancji takich jak chloramina. Wiele innych zwi1zków chemicznych nie przył1cza si! do w!gla zupełnie –

sód, azotany itp. – przechodz1c przez niego swobodnie. Oznacza to, $e w!giel aktywowany oczyszcza wod! z pewnych

zanieczyszcze6, ignoruj1c zupełnie inne. Oznacza to tak$e, $e w chwili, gdy wykorzystana zostanie cała powierzchnia

w!gla zdolna do wi1zania innych substancji, przestaje on działa3. W takim momencie nale$y dokona3 wymiany zło$a

filtruj1cego. Adsorpcja polega na polaryzacji cz1steczek. Spolaryzowane cz1steczki maj1 dwa bieguny, które ró$ni1 si!

swoj1 „sympati1” wobec cz1steczek wody; jedna ze stron jest wi!c hydrofilna („lubi” wod!), podczas gdy druga wykazuje

hydrofobowo'3 („nie lubi” wody – „lubi” lipidy). Kiedy spolaryzowana cz1steczka organiczna zbli$a si! do spolaryzowanej

powierzchni WA, jest wyłapywana przez ni1 jej hydrofobow1 stron1 i usuwana w ten sposób z wody, w której si! znajduje.

W!giel aktywowany ma jednak mo$liwo'3 wyłapywania nie tylko zwi1zków organicznych, ale i nieorganicznych. Ta

zdolno'3 jest szczególnie wa$na. Znajduj1ca si! poni$ej lista zawiera niektóre pierwiastki i cz1steczki, które usun13

mo$na dzi!ki w!glowi aktywowanemu. Znajduj1 si! na niej zarówno zwi1zki organiczne, jak i nieorganiczne (dane

uzyskane dzi!ki uprzejmo'ci Greckiego Przedsi!biorstwa Wodoci1gowego).

Zanieczyszczenia MCL ( Maximum Contamination Level czyli maksymalna

dopuszczalna zawarto'3 zanieczyszcze6 – przyp.tł. ), mg/l

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zanieczyszczenia nieorganiczne

Organiczne zwi1zki kompleksowe arsenu

0,05

Organiczne zwi1zki kompleksowe chromu

0,05

Rt!3 nieorganiczna (Hg+2)

0,05

Organiczne zwi1zki kompleksowe rt!ci

0,002

Zanieczyszczenia organiczne

Benzen 0,005

Endryn 0,0002

Lindan

0,004

Metoksychlor

0,1

1,2-dichloroetan

0,005

1,1-dichloroetylen

0,007

1,1,1-trichloroetylen

0,200

Trihalometany ogólne

0,10

Toksafen

0,005

Trichloroetylen

0,005

2,4-D

0,1

2,4,5-TP

0,01

Para-dichlorobenzen

0,075

Czynnik SMCL ( Secondary Maximum Contamination Level – przyp. tł. )

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Barwa

15 jednostek

Zwi1zki powierzchniowo czynne

0,5 mg/l

Zapach

3 próg ( w normie polskiej „niewyczuwalny” – przyp. tł. )

Miejsce wykorzystania

Kiedy ju$ zdecydujemy, jaki rodzaj w!gla jest odpowiedni do naszego akwarium, musimy zdecydowa3 si! tak$e, w którym

miejscu systemu filtracyjnego powinni'my go umie'ci3.

Akwarium od strony technicznej

Opcji jest kilka. Mo$emy umie'ci3 w!giel w pojemniku filtra wewn!trznego, kanistrowego lub kaskadowego. Mo$emy te$

wykorzysta3 do tego celu specjalnie skonstruowan1 komor! zrobionego przez nas filtra wewn!trznego.

Mo$emy wło$y3 go nawet do komory, któr1 zaprojektowali'my w zrobionym przez nas sumpie. Nawet w filtrze

zraszaj1cym mo$emy znaleI3 odpowiednie miejsce do umieszczenia w!gla aktywowanego.

Mo$emy tak$e skonstruowa3 pojemnik na w!giel poł1czony z naszym systemem filtracyjnym. Dobrym rozwi1zaniem jest

tak$e umieszczenie w!gla w pojemniku poł1czonym z w!$em, którym płynie woda wlewana do akwarium i wreszcie

mo$emy umie'ci3 go na drodze wody powracaj1cej z filtra do akwarium, zmuszaj1c j1 do przej'cia przez w!giel, zanim

wleje si! do zbiornika.

Alternatywne miejsca wykorzystania

Wymuszenie przepływu wody przez pojemnik zawieraj1cy torebk! z w!glem aktywowanym nie jest najlepszym

sposobem jego wykorzystania; w ten sposób, podobnie jak w przypadku zło$a do filtracji mechanicznej, łatwo ulega on

„zatkaniu”. W ten sposób wi!kszo'3 w!gla jest „izolowana” i cz!'3 wody po prostu przepływa pomi!dzy torebkami. W tym

czasie przepływ wody zmniejsza si!. Mo$emy unikn13 takiej sytuacji, je'li nie zastosujemy torebek (zwłaszcza tych o

drobnych oczkach) lub je'li pomi!dzy nie wło$ymy kratki. Chodzi o to, $eby wykorzysta3 torebki (co znacznie ułatwia

utrzymanie w!gla w jednym miejscu), ale $eby nie wymusza3 obiegu wody bezpo'rednio przez torebki – powinna je

swobodnie opływa3, zapewniaj1c odpowiednio długi kontakt z porowat1 struktur1 w!gla, co spowoduje usuni!cie

zanieczyszcze6.

Mo$emy tak$e uło$y3 torebki z WA w sumpie, a zanieczyszczenia organiczne zostan1 usuni!te w czasie, gdy woda

przepływa3 b!dzie nad WA (poprzez dyfuzj!). W taki sposób spowodujemy, $e woda pozostanie czysta, a pierwiastki

'ladowe nie b!d1 usuwane tak szybko jak wówczas, gdy woda przepływa bezpo'rednio przez WA.

Nale$y by3 przy tym bardzo ostro$nym i upewni3 si!, $e torebki nie b!d1 swobodnie porusza3 si! wewn1trz sumpa oraz

$e zostały one zatopione naprzeciwko wlotu do pompy. Mo$emy w tym celu wykorzysta3 plastikowe koszyczki, panele lub

pojemniki na jaja – nale$y utrzyma3 torebki z WA w jednym miejscu (z dala od wlotu do pompy).

Mo$emy tak$e umie'ci3 torebki wewn1trz akwarium, w pobli$u najwi!kszego przepływu wody lub za skałami, a w

zbiorniku, w którym znajduje si! filtr pod$wirowy mo$emy zakopa3 torebki z WA pod $wirem, obok kominów

powietrznych. Ta metoda mo$e jednak w czasie wymiany w!gla wywoła3 bałagan w całym akwarium.

Ilo – cz stotliwo wymiany

Po zako6czeniu dywagacji na temat instalacji torebki z w!glem aktywowanym w akwarium, czas zastanowi3 si!, jakiej

ilo'ci powinni'my u$y3 i jak cz!sto wymienia3 w!giel, aby spełniał on swoj1 funkcj!. Odpowiedzi na te pytania nie s1

łatwe – nie ma gotowych recept.

Ró$ne zbiorniki maj1 odmienne potrzeby, jest bowiem wiele parametrów (wielko'3 akwarium, zwierz!ta, stosowane

pokarmy i sposoby piel!gnacji), które okre'laj1 cz!stotliwo'3 zmiany WA i jego ogóln1 ilo'3 zastosowan1 w systemie.

Wszystkie parametry zastosowane wcze'niej maj1 wpływ na ilo'3 rozpuszczonego w!gla organicznego ( RWO ), który

b!dzie obecny w naszym systemie (aminokwasy, kwasy organiczne, białka, w!glowodany, hormony ro'linne,

karotenoidy, fenole, witaminy itp.) RWO jest wi!c sum1 ogóln1 wszystkich zwi1zków organicznych. Wysoka warto'3

RWO wpływa negatywnie na wzrost ryb, wywołuj1c stres metaboliczny i osłabiaj1c odporno'3 na choroby.

W latach osiemdziesi1tych i dziewi!3dziesi1tych prowadzono na ten temat wiele bada6 (Thiel, Moe, deGraaf, Hovanec,

Spotte). Wi!kszo'3 z nich sugeruje stosowanie około 500 g WA na 100 litrów wody. Zacz13 nale$y od zastosowania 20 g

WA na ka$de 100 l, a nast!pnie zwi!ksza3 ka$dego miesi1ca t! ilo'3 tak długo, a$ uzyskamy zalecane 500 g/l.

Ilo'3 taka jest mniej lub bardziej zasadna. Zaleca si! j1 dla akwariów rafowych, ale została przetestowana (z dobrym

skutkiem) w wielu innych zbiornikach, z wieloma ró$nymi gatunkami zwierz1t. Oczywi'cie wielko'3 ta jest pewnego

rodzaju 'redni1 i tak wła'nie nale$y na ni1 spojrze3. Zbiornik o wi!kszej liczbie mieszka6ców (przerybiony) b!dzie tak$e

potrzebował wi!cej WA.

Parametry wpływaj'ce na działanie WA

Proces adsorpcji uzale$niony jest od nast!puj1cych czynników:

Akwarium od strony technicznej

1) Fizycznych wła ciwo ci WA, takich jak wielko ', rozmieszczenie porów oraz powierzchnia.

Ilo'3 oraz rozmieszczenia porów odgrywaj1 kluczow1 rol! w procesie filtrowania. Najlepsza filtracja zachodzi, gdy pory s1

du$e tylko na tyle, aby przepu'ci3 cz1steczki zanieczyszcze6.

2) Chemicznych wła ciwo ci w gla aktywowanego lub ilo ci tlenu i wodoru, jakie on zawiera.

Powierzchnia w!gla mo$e wchodzi3 w chemiczne interakcje w cz1steczkami organicznymi. Tak$e reakcje elektryczne

pomi!dzy powierzchni1 WA a niektórymi zanieczyszczeniami mog1 dawa3 rezultat w postaci adsorpcji lub wymiany

jonów. Adsorpcja jest wi!c determinowana przez chemiczne wła'ciwo'ci powierzchni czynnej. Te wła'nie chemiczne

wła'ciwo'ci okre'lane s1 w znacznym stopniu przez proces aktywacji w!gla. Ró$ne rodzaje WA, utworzone w ró$nych

procesach aktywacji, b!d1 miały wła'ciwo'ci chemiczne, które oka$1 si! mniej lub bardziej „atrakcyjne” dla ró$nego

rodzaju zanieczyszcze6. I tak na przykład chloroform jest adsorbowany najlepiej przez WA, który ma najmniejsz1 ilo'3

tlenu powi1zanego z porowat1 powierzchni1.

3) Składu chemicznego i koncentracji zanieczyszcze0

Du$e cz1steczki organiczne s1 najlepiej adsorbowane przez WA. Zasada główna mówi, $e substancje podobne maj1

tendencj! do wi1zania si! (asocjacji). Cz1steczki organiczne i w!giel aktywowany s1 substancjami podobnymi, a zatem

tendencja dla wi!kszo'ci organicznych substancji chemicznych do asocjacji z w!glem aktywowanym jest silniejsza ani$eli

do pozostawania w stanie rozpuszczonym w 'rodowisku sobie obcym, jakim jest woda. Ogólnie rzecz ujmuj1c, najgorzej

rozpuszczalne zwi1zki organiczne s1 najsilniej adsorbowane. Cz!sto jednak mniejsze cz1steczki chwytane s1

najmocniej, bowiem znacznie lepiej dopasowuj1 si! do mniejszych porów.

Koncentracja zanieczyszcze6 organicznych mo$e wpływa3 na proces adsorpcji. Dowolny filtr zawieraj1cy WA mo$e by3

wydajniejszy ni$ jakikolwiek inny przy niskiej zawarto'ci w wodzie zanieczyszcze6, ale mo$e okaza3 si!

niewystarczaj1cy, gdy zanieczyszcze6 b!dzie du$o.

4) Temperatury i pH wody

Adsorpcja poprawia si! zwykle, gdy spadaj1 pH i temperatura wody. Reakcje chemiczne i rodzaje zwi1zków chemicznych

s1 blisko zwi1zane z tymi parametrami. W niskim pH i niskiej temperaturze wody wiele substancji organicznych przybiera

form! silniej absorbowan1.

5) Przepływu wody i czasu ekspozycji wody na WA

Proces adsorpcji zale$y tak$e od czasu, w jakim woda jest wystawiona na działanie WA. Dłu$szy czas pozwala na

wyłapanie przez WA wi!kszej ilo'ci zanieczyszcze6. Wydajno'3 zmienia si! tak$e wraz z ilo'ci1 WA zastosowanego w

filtrze oraz zmniejszeniem pr!dko'ci przepływu wody przez taki filtr.

Co kupi – na co zwróci uwag ?

Zwykle dobrej jako'ci WA pozostaje aktywny przez okres około sze'ciu miesi!cy. Po tym czasie zwi1zki organiczne

zaczynaj1 akumulowa3 si! w systemie i WA traci aktywno'3. Powinni'my wi!c wymieni3 około 30% w!gla, a pozostał1

jego cz!'3 wypłuka3 w wodzie akwarium. Powodem takiego działania jest fakt, $e WA działa zarówno jako zło$e filtruj1ce

biologicznie, jak i chemicznie. Je'li wi!c wymienimy cały w!giel, działanie zło$a biologicznego ulegnie zaburzeniu, co

wpłynie powa$nie potencjał denitryfikacyjny zbiornika (zwłaszcza je'li u$ywamy du$ych ilo'ci WA). Powinni'my zatem

doda3 nowego WA do starego, co pozwoli bakteriom nitryfikacyjnym i denitryfikacyjnym na szybk1 kolonizacj!, a kolonie

bakterii ju$ istniej1ce w starym WA zostan1 zachowane. Wypłukanie 70% starego WA w wodzie akwarium zredukuje

nieco ilo'3 mechanicznych zanieczyszcze6, pozostawiaj1c jednocze'nie zło$e biologiczne w stabilnym stanie tak, aby

nadal było w stanie przez wiele miesi!cy usuwa3 nadmiar substancji organicznych.

Dobrym i ciekawym rozwi1zaniem pomagaj1cym okre'li3, kiedy powinni'my wymieni3 WA w naszym systemie

filtruj1cym, jest zainstalowanie na jednym z boków akwarium kawałka białego plastiku pomalowanego do połowy $ółtaw1,

nierozpuszczaln1 w wodzie farb1. Kiedy, patrz1c od strony drugiego boku zbiornika, nie jeste'my w stanie odró$ni3

$ółtawej cz!'ci plastiku od białej, to znak, $e w!giel nale$y ju$ podmieni3.

Jak ju$ wspomniałem, istnieje wiele sposobów na wyprodukowanie WA, tak wi!c nie ka$dy jego rodzaj jest taki sam.

Powinni'my wybiera3 ten, który wyprodukowano z przeznaczeniem do akwarium: o drobnej granulacji, jednolicie czarny i

z mo$liwie jak najmniejsza ilo'ci1 pyłu. Zanim wło$ymy WA do naszego systemu, nale$y go dokładnie wypłuka3,

Akwarium od strony technicznej

usuwaj1c resztki pyłu. Niektóre firmy u$ywaj1 kwasu fosforowego, aby zwi!kszy3 powierzchni! w!gla, bowiem kwas ten

tworzy w w!glu wi!cej otworów. Tego typu WA nadaje si! do filtrowania powietrza, jest jednak całkowicie nieprzydatny w

akwarium, nawet je'li zostanie porz1dnie wypłukany. Nadal b!dzie bowiem zawierał du$e ilo'ci fosforanów. Je'li jednak

zostanie zastosowany w akwarium i b!dzie podmieniany nawet cz!'ciej, ni$ sugerował to sprzedawca w sklepie,

b!dziemy nieustannie zastanawiali si!, dlaczego w zbiorniku wyst!puje zakwit glonów.

Mo$emy tak$e sprawdzi3 nasz WA przy pomocy testu na zawarto'3 fosforanów. Do fiolki nala3 nale$y tyle wody, ile

zaleca test na zawarto'3 fosforanów, a nast!pnie doda3 odpowiedni1 ilo'3 odczynnika. Teraz do fiolki wrzuci3 nale$y

kilka ziarenek WA (5 czy 6 wystarczy). Je'li kolor naszego roztworu b!dzie wykazywa3 niebieskawy odcie6 lub, co

gorsza, b!dzie intensywnie niebieski, oznacza to, $e nasz w!giel uwalnia do wody fosforany. Taki w!giel b!dzie w

naszym akwarium zupełnie bezu$yteczny.

WA ma tak$e inn1 cech! – starzeje si!. Kiedy tak si! dzieje, niektóre substancje wcze'niej absorbowane b!d1

prawdopodobnie uwalniane ponownie do wody.

Niektórzy akwary'ci wi1$1 u$ywanie WA z niewyja'nionymi do ko6ca problemami, które wyst1pi3 mog1 w zbiorniku,

takimi jak choroba zwana dziurawic1 i innymi dolegliwo'ciami. Dlatego te$ zanim nowe badania zwi1zane z tym tematem

nie zostan1 opublikowane, lepiej wybiera3 w!giel do akwarium bardzo uwa$nie.

Czy warto? Powody, dla których warto rozwa+y zastosowanie WA w naszym zbiorniku

Wykorzystanie WA w systemie filtracyjnym akwarium nie powoduje usuni!cia mikrobów, sodu, azotanów, fluorków i nie

redukuje twardo'ci. Ołów i inne metale ci!$kie usuwane s1 jedynie przez bardzo specyficzne rodzaje WA. Dopóki

producent nie zaznaczy, $e jego produkt eliminuje metale ci!$kie, nabywca powinien pami!ta3, $e w!giel taki nie b!dzie

skuteczny w ich usuwaniu.

Jak w przypadku ka$dej filtracji chemicznej WA usuwa z wody wraz z zanieczyszczeniami tak$e substancje po+yteczne

(na przykład pierwiastki 'ladowe). Efektowi takiemu mo$na zapobiega3, dokonuj1c regularnych, cz!'ciowych podmian

wody oraz dodaj1c regularnie pierwiastki 'ladowe (np. brak jodu w akwarium rafowym mo$e okaza3 si! zabójczy dla

korali mi!kkich). Prowadzi to jednak do powa$nej w1tpliwo'ci, poniewa$ nie mo$emy by3 pewni, ile takich wa$nych

substancji zostało usuni!tych (o ile nie sprawdzimy zawarto'ci w wodzie ka$dej z nich) lub jak szybko s1 one usuwane.

Ma to szczególne znaczenie w przypadku zbiorników z ro'linami (usuwane s1 nawozy, chelaty $elaza itp.), a tak$e w

przypadku substancji dodawanych w celu poprawy jako'ci $ycia ryb (takich jak witaminy). Zdarzy3 si! wi!c mo$e, $e

zastosowanie w!gla sko6czy si! dodawaniem do wody coraz wi!kszej ilo'ci witamin, pierwiastków 'ladowych i nawozów,

a$ wreszcie sami nasycimy nimi nasz WA.

Zwi kszenie ilo ci bakterii: Kiedy woda przechodzi przez WA, niektóre bakterie (przede wszystkim heterotroficzne)

zostaj1 przez niego zatrzymane. Problem polega na tym, $e te wła'nie schwytane przez zło$e bakterie namna$aj1 si!

niesłychanie w ciepłym, wilgotnym i zawieraj1cym tlen 'rodowisku pomi!dzy drobinami w!gla. A poniewa$ WA jest luIny,

nie ma bariery, która nie pozwoliłaby namna$aj1cym si! wewn1trz filtra bakteriom na wydostanie si! wraz z wod1

przepychan1 przez filtr. Przeprowadzono testy, które wykazały, $e niektóre filtry wypuszczaj1 o tysi1ce bakterii wi!cej

ani$eli do nich trafia!

Nowy w!giel aktywowany zredukuje tak+e poziom rozpuszczonego w wodzie tlenu , co na krótki czas spowodowa3

mo$e niedobór tego gazu w akwarium.

WA powinien by usuwany z akwarium ilekro3 chcemy zastosowa3 w zbiorniku leki (w innym przypadku cały preparat

leczniczy zostanie zaabsorbowany przez w!giel). Taka konieczno'3 mo$e okaza3 si! wi!c powodem do rozpatrzenia

praktyczno'ci czy wygody w stosowaniu w!gla.

Tymczasem ogólne trendy, jakie mo$na zaobserwowa3, d1$1 do maksymalnego uproszczenia czynno ci zwi1zanych z

opiek1 nad akwarium i jego mieszka6cami. Podej'cie typu „to łatwe” stało si! nadrz!dn1 zasad1 wielu akwarystów. W

takim kontek'cie dodanie jednego wi!cej (w znacznym stopniu nieprzewidywalnego w skutkach) czynnika do zbiornika

jest niepo$1dane.

ZakoDczenie

Niektórzy akwary'ci u$ywaj1 WA nieustannie, inni okresowo. Niektórzy nie stosuj1 go wcale. Jak ju$ to

przedyskutowali'my, istniej1 argumenty za i przeciwko stosowaniu w!gla – wnioski ostateczne czy sugestie nie powinny

w takiej sytuacji by3 narzucane przez autorów tego tekstu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: