Maria grzegorzewska LISTY do młodego nauczyciela.pdf

MARIA GRZEGORZEWSKA

LISTY DO MŁODEGO

NAUCZYCIELA

Posyłam te listy do Ciebie, Koleżanko, i do Ciebie, Kolego, z gorącym

życzeniem, abyście w swojej pracy znaleźli radość tworzenia i spokój dobrze

spełnionej służby społecznej.

M.G.

DO CZYTELNIKA

Kolego - młody nauczycielu! (Pisząc "kolego", przez uproszczenie zwracam się

jednocześnie do Was Wszystkich, Koleżanki moje, i do Was, Koledzy).

Gdziekolwiek jesteś obecnie, Kolego, i jakkolwiek rozwija Ci się nowa praca, którą

wybrałeś, jesteś mi bliski, interesujesz mnie, chciałabym Ci dopomóc w Twej pracy, więcej -

chciałabym, żebyś w niej pomimo trudności i przeszkód, jakie zapewne przełamywać musisz,

znalazł radość życia a może nawet jego szczęście.

Posłuchaj! Jesteś mi bliski, gdyż pracujemy w tym samym zawodzie nauczycielskim,

Ty zaczynasz stawiać pierwsze nieomal kroki, jesteś na początku drogi swojej - ja, po wielu

już latach pracy, wiem, że przebyłam długą drogę, i że zbliża się dla mnie jej kres. Wiem o

tym, że tak być musi, bo wraz z wiekiem jest to los nieubłagany każdego, ale o tym nie myślę,

jest mi na tej drodze życia dobrze, rozumiem jej znaczenie społeczne - dobrze mi, żem na nią

trafiła, toteż chcę nią jak najdłużej kroczyć i witam serdecznie każdego, kto na nią wchodzi.

I Ty właśnie wszedłeś na tę drogę, idziesz nią, wspólnie będziemy spełniać pracę

naszego zawodu. Kocham moją pracę, więc interesuje mnie każdy, kto do niej wchodzi. Jaki

będzie? Czy wniesie jakie nowe wartości? Czy będzie pracował z chęcią, z zapałem, z

najlepszą wola służenia dobrze wybranej sprawie? Czy zobaczy wszystkie czary i blaski tej

pracy, czy cienie tylko zauważy? Czy dostatecznie zrozumie jej doniosłość społeczną, czy

będzie w tej pracy szczęśliwy?

Więc i Ty jesteś mi bliski, chociaż daleko jesteśmy od siebie i może nigdy się nawet

nie spotkamy osobiście. Chciałabym wiedzieć, dlaczego na tę drogę wchodzisz? Co Cię tam

woła, wzywa, a może w tym właśnie kierunku porywa nawet? Czy widzisz cały ogrom tej

pracy, czy rozumiesz jej doniosłość w budowie przyszłości naszej? Czy doceniasz znaczenie

udziału każdego nauczyciela w całokształcie tej pracy, a więc i swego w tej pracy udziału?

Czy wchodzisz na tę drogę z chęcią, śmiało, z poczuciem siły i możliwości osiągnięcia

dobrych wyników pracy, bez obawy trudności i przeszkód różnej natury - bo czujesz w sobie

siłę do walki i przezwyciężania? Czy, przeciwnie, wchodzisz z chęcią, ale nieśmiało, bez

wiary w swoje możliwości, z obawą trudności i oporów, z lękiem spoglądasz w przyszłość

swojej pracy? Obawiasz się, czy podołasz, czy możliwości Twoje nie są zbyt nikłe w związku

z tym, co zamierzasz? Chciałbyś dobrze, jak najlepiej, bo sprawa ważna, ale czy zdołasz?

Czy może wchodzisz na tę drogę jakimś przypadkiem tylko, rozglądasz się, nie możesz

jeszcze ocenić jej wagi, nie rozumiesz jej znaczenia, nie zrobiłeś wyboru wchodząc na nią?

Chciałbyś się zorientować, na czym polega ta praca, w czym jest jej istota i Twój w niej

udział.

A może w ogóle o tym nie myślisz, przypadek Cię nu nią wprowadził, obojętna Ci jest

zupełnie. Szukasz tylko powierzchownych wskazówek, jak pracować, aby na niej jakiś czas

pozostać nie rażąc otoczenia, nie zwracając na siebie nieumiejętnością swoją uwagi innych.

Może myślisz tylko o sobie, jak sobie życie ułożysz, ile zarobisz, gdzie będziesz, a nie

wchodzisz zupełnie w istotę swojej pracy.

I Ty jesteś mi bliski, bo jesteś ze mną razem na wspólnej drodze życia i pracy. Jesteś

młody jeszcze, zaczynasz tę pracę dopiero, nic o niej prawie nie wiedząc -. właściwie nie

interesując się nią zupełnie. Szkoda - z taką postawą do życia i pracy będzie Ci źle, nudno,

szaro i ciasno, będziesz pędził życie podporządkowane tylko jakimś wskazówkom,

przypadkom, nie rozwiniesz myśli i uczuć swoich, ujarzmisz twórczość Twoją, będziesz

niewolnikiem posady i zarobku - niewolnikiem pracy.

Tym bardziej chciałabym wiedzieć, czy zdołasz ujrzeć przed sobą i rozwiązać tę zagadkę -

dokąd i w jakim celu zmierzasz - czy zdołasz spojrzeć głębiej, zrozumieć doniosłość pracy, w

której masz brać udział i rozpocząć żyć i pracować ze świadomością celu? Wierzę, że

spróbujesz i - jeśli Ci się to uda - będziesz wolnym człowiekiem, twórczość w pracy będzie Ci

niosła zapał i radość. Nuda już Ciebie nie odnajdzie w tej pracy. Nie będziesz już

niewolnikiem pracy, będziesz jej twórcą!

Wam wszystkim, których wspomniałam, i w ogóle Wam wszystkim, którzy

wchodzicie do naszego zawodu, chciałabym pomóc, gdyż wiele z waszych obecnych strapień

przeżyłam na drodze mej pracy, wiele trudności musiałam pokonać, wiele oporów

zwalczyłam, ale też miałam wiele momentów prawdziwego szczęścia.(Zrozumiałam, że aby

dobrze pracować, nie trzeba być geniuszem, mieć jakiś talent specjalny, nie, trzeba mieć tylko

istotnie dobrą wolę, trzeba gorąco chcieć!

Myślę, jakby każdemu z Was w czymkolwiek pomóc. Chciałoby się każdego

zobaczyć, z każdym o jego troskach pomówić, spróbować poradzić, porozmawiać z najlepszą

wolą służenia sprawie i jemu. To jednak jest niemożliwe Próbuję więc pisać listy do

wszystkich i do każdego z osobna. Do wszystkich - i do tych, którzy są blisko, i do tych,

którzy są dalej, a nawet bardzo daleko, niejednokrotnie odcięci bezdrożami od świata, daleko

od stacji kolejowej i od poczty, gdzieś tam, w zapadłym jakimś ustroniu pracę swoją

zaczynają. Słowem listy do wszystkich pisane z potrzeby mojej i Waszej, rozważające różne

zagadnienia związane z naszą wychowawczą i nauczycielską pracą, właściwie zagadnienia

stanowiące istotę tej pracy. Te pierwsze listy chcę głównie poświęcić

doniosłemu znaczeniu wewnętrznej wartości człowieka w jego pracy wychowawczej.

Listy to taka. prosta, miła forma, bezpośredniejsza, niż zwykła książka i stwarzająca

możliwość współpracy z czytelnikiem. Bo wyobraź sobie, że kiedy pójdą te listy

wydrukowane w świat i będziecie je czytać, to niejednemu z Was nasuną się pewne zapytania,

niejasności, niepokoje, refleksje i zechce się nimi ze mną

podzielić. To takie proste - napisze wtedy do mnie list - tylko już taki zwykły, pocztą -

niedrukowany, pod moim adresem (ul. Smulikowskiego 1, Dom Związku Naucz. Polsk.

Warszawa). Miło mi będzie list taki otrzymać, bo to już będzie echo listów moich, które w

świat poszły i - dobrze trafiły.

Z czasem może znowu wydrukuję serię listów do Was wszystkich, jeśli się okaże, że ta

forma pracy jest pożyteczna. Zobaczymy!

Na zakończenie chcę Ci jeszcze powiedzieć, Kolego, że wiem dobrze, jak często żyjesz

w bardzo złych warunkach materialnych, zwłaszcza, jeśli masz obowiązki rodzinne lub

chorobę w domu. Często może Ci być bardzo ciężko i nawet głodno – a nie ma przecież

żadnej wątpliwości, że charakter pracy, skala jej wysiłku i twórczego oddziaływania na

wychowanka i środowisko w dużej mierze zależy i od materialnych warunków życia i pracy

nauczyciela. Wiążą się one bowiem z jego siłami fizycznymi, ze stanem zdrowia,. z

możliwością utrzymania rodziny, kształcenia dzieci, przyjścia z pomocą rodzicom swoim -

słowem z jego spokojem i głęboką troską.

Doskonale wiemy, jak świat nauczycielski walczy z tymi trudnościami, ile sił swoich

w tym kierunku zużytkować musi, ale też nie możemy zamykać oczu na znaną nam dobrze

smutną rzeczywistość, kiedy te warunki biorą nad nim przewagę.

Pomimo to wszystko, jest widocznie jakaś wielka siłą moralną w atmosferze zawodu

naszego, która nauczyciela z tym zawodem łączy, a nawet wiąże tak silnie, że często żyje w

istotnej nędzy, a jednak niezłomnie trwa na posterunku! Społeczeństwo winno to widzieć,

rozumieć, doceniać i dążyć do szybkiej zmiany tych warunków. Teraz już jest to sprawa nagła.

Nie ulega również żadnej wątpliwości, że sprawa atmosfery moralnej odgrywa rolę

wielkiej wagi w pracy wychowawczej, która musi się odbywać w atmosferze poszanowania

człowieka, życzliwości dla niego i poczucia wolności.

Kolego, pisząc do Ciebie te listy, myślę o tych wszystkich sprawach i wyobrażam

sobie, jak Ci jest często źle i smutno, bo to przy tym i niepowodzenia w pracy być mogą i

niesłuszna ocena i różne niepokoje. Tym bardziej więc chcę, żeby te listy dotarły do Ciebie,

zaniosły moje myśli najlepsze i przypomniały, że każdy z nas - my wszyscy, przechodzimy w

życiu i pracy takie złe i smutne okresy, ale wiemy, że się im poddawać nie można, bo miną -

przyjdą inne znowu - jaśniejsze i jasne zupełnie. W takich smutnych chwilach, Kolego,

pamiętaj zawsze, że już nie jesteś sam, że wszedłeś w naszą rodzinę nauczycielską - że

jesteśmy z Tobą wszyscy razem!

Bądź dobrej myśli, Kolego! Listy powiedzą, czego Ci więcej życzę.

Maria Grzegorzewska

Kraków Warszawa, 1946 r.

LIST PIERWSZY

Kolego, zaczynasz pracować w szkole, jesteś nauczycielem - wychowawcą. Szkoła,

nauczyciel - tak się te słowa często wymawia od wczesnego dzieciństwa do p6źnej starości, że

już nie robią żadnego wrażenia, a przecież kryją treść taką doniosłą! To, że się je tak często

wymawia, że są ciągłe na ustach różnych ludzi, w różnym wieku, na całym świecie i zupełnie

niezależnie od rodzaju pracy i stanowisk, to już jest bardzo znaczące. Robi wrażenie, że

wyrazy te, jak powietrze, słońce woda chleb kryją najistotniejszą treść potrzeb życia ludzkiego

i dlatego są ciągle przez ludzi powtarzane. Istotnie słowa te kryją w sobie treść, którą każdy

nieomal człowiek przeżyć musi, gdyż każdy, na całym świecie, gdzie tylko jest zorganizowane

życie społeczne, musi być w szkole w swoim dzieciństwie, a nawet często i w wieku

młodzieńczym, każdy musi mieć nauczyciela podporządkować się jego wymaganiom, jego

myślom, pod jego kierunkiem zdobywać pierwsze elementy szkolne.

W określonych godzinach, codziennie, jak świat długi i szeroki, idą dzieci do szkoły - idą

tłumy dzieci; w określonych godzinach, codziennie, jak świat długi i szeroki, idą nauczyciele

do szkoły - idą tłumy nauczycieli! Idą do szkoły! Ważna i doniosła musi być praca szkoły i

nauczycieli, skoro wszystkie kraje wprowadziły lub wprowadzają u siebie prawo o obowiązku

czy przymusie szkolnym. Nie pozwalają w tym względzie na dowolność swoim obywatelom

zmuszają do posyłania dzieci do szkoły, jeśli opiekunowie, nie rozumiejąc dobra tej pracy dla

dziecka i społeczeństwa, starają się od tego obowiązku uchylić. Praca szkoły i nauczyciela

stanowi istotnie wielkie dobro, wielką wartość kulturalno - społeczną, gdyż wprowadza

każdego człowieka w świat wiedzy, co prawda nikły na razie i bardzo ograniczony. Uczy go

jednocześnie technik różnych; uczy sztuki czytania, pisania, liczenia i dzięki temu z tego

maleńkiego świata wiedzy, w który go wprowadza szkoła początkowa, może kroczyć dalej,

sięgać głębiej, zdobywać wiedzę czystą i stosowaną w różnych zawodach.

Mnóstwo jest dzieci na świecie, więc i mnóstwo, choć mniej znacznie, nauczycieli.

Wszyscy ci nauczyciele od wielu, wielu lat wprowadzali w świat wiedzy, form współżycia i

kultury pokolenie za pokoleniem w różnych epokach w rozmaity sposób i w różnym zakresie.

W istocie swej była to zawsze sprawa dużej wagi, zyskująca coraz większe zrozumienie, coraz

większą nieustępliwość w konieczności brania w niej udziału każdego człowieka.

Pomyśl, Kolego, jaka to ważna sprawa! Każdy człowiek musi przejść przez szkołę,

więc jeśli praca w niej jest dobrze spełniana - jaki wpływ może wywrzeć na losy życia krajów

i ludzkości. Przecież w ciągu tych obowiązujących w szkole powszechnej 7 czy 8 lat prócz

wiedzy samej szkoła, a więc nauczyciel coś tym dzieciom przekazuje swego, w jakiś sposób

działa na nie, coś w nich budzi, rozwija, a czasem hamuje, stara się kształtować warunki

rozwoju, okoliczności pracy i przeżyć. Im jest lepszym człowiekiem, lepiej do pracy

przygotowanym, im ma większą dla drugich życzliwość, głębszą o nich troskę i poczucie

odpowiedzialności za swoją pracę, tym głębszy zostawi ślad w duszach dzieci. Może więc

można by powiedzieć, że im lepszy będzie nauczyciel, tym lepszy będzie świat i życie

każdego człowieka – może?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: