Od form abstrakcyjnych do głębi materii - matura próbna - 2008 - test - PR.pdf - Testy maturalne - games4you

dysleksja

Miejsce na identyfikacj´ szko∏y

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY

Z OPERONEM

J¢ZYK POLSKI

POZIOM ROZSZERZONY

LISTOPAD

ROK 2008

Czas pracy 180 minut

Instrukcja dla zdajàcego

1. Sprawdê, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron.

Ewentualny brak zg∏oÊ przewodniczàcemu zespo∏u nadzo-

rujàcego egzamin.

2. Rozwiàzania zadaƒ zamieÊç w miejscu na to przeznaczo-

nym.

3. Pisz czytelnie. U˝ywaj d∏ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nieu˝ywaj korektora, a b∏´dne zapisy wyraênie przekreÊl.

5. Pami´taj, ˝e zapisy w brudnopisie nie podlegajà ocenie.

6. Mo˝esz korzystaç ze s∏ownika poprawnej polszczyzny

i s∏ownika ortograficznego.

Za rozwiàzanie

wszystkich zadaƒ

mo˝na otrzymaç

∏àcznie

50 punktów

˚yczymy powodzenia!

Cz´Êç I – 10 pkt

Cz´Êç II – 40 pkt

Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy

PESEL ZDAJÑCEGO

KOD

ZDAJÑCEGO

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

Kopiowanie w ca∏oÊci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadaƒ przez

dyrektorów szkó∏ bioràcych udzia∏ w programie Próbna Matura z OPERONEM.

J´zyk polski. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Cz´Êç I – rozumienie czytanego tekstu

Przeczytaj uwa˝nie tekst, a nast´pnie wykonaj zamieszczone pod nim zadania. Odpowiadaj jedynie

na podstawie tekstu i w∏asnymi s∏owami – chyba ˝e w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tylu od-

powiedzi, o ile jesteÊ proszona/y. W zadaniach zamkni´tych wybierz tylko jednà z zaproponowanych

odpowiedzi.

Umberto Eco, Od form abstrakcyjnych do g∏´bi materii (fragment)

1. „Szukaç posàgów wÊród kamieni”

Sztuka wspó∏czesna odkry∏a wartoÊç i p∏odnoÊç materii. Nie znaczy to oczywiÊcie, ˝e artyÊci in-

nego czasu nie byli Êwiadomi, ˝e pracujà nad pewnym materia∏em, i nie rozumieli, jak z owego ma-

teria∏u wywodzà si´ ich konstrukcje, niejedna twórcza podpowiedê, przeszkoda i wyzwolenie. Ju˝

Micha∏ Anio∏ utrzymywa∏, rzecz powszechnie znana, i˝ rzeêba jawi∏a mu si´ jako ju˝ potencjalnie za-

warta w bloku marmuru, tak ˝e artyÊcie nie pozostawa∏o nic innego, jak odkuç z kamienia to, co

zb´dne, aby wydobyç na Êwiat∏o owà form´, jakà materia ju˝ zawiera∏a. I tak posy∏a∏ on, jak opowia-

dajà biografowie, „swojego cz∏owieka, aby szuka∏ posàgów wÊród kamieni”. Je˝eli jednak artyÊci za-

wsze wiedzieli, ˝e powinni prowadziç dialog z materià i odnajdywaç w niej êród∏o inspiracji, to

twierdzono przecie˝, ˝e materia jest sama w sobie bezkszta∏tna, a pi´kno powstaje dopiero potem,

gdy odciÊnie si´ w niej pewna idea i pewna forma. Estetyka Benedetta Crocego uczy∏a wr´cz, ˝e

prawdziwa inwencja artystyczna rozwija si´ w momencie intuicji i ekspresji, która spe∏nia si´ ca∏ko-

wicie we wn´trzu twórczego ducha, podczas gdy jego techniczne uzewn´trznienie, przek∏ad poetyc-

kiej fantazji na dêwi´ki, kolory, s∏owa lub kszta∏ty kamienia stanowi∏by jedynie fakt uboczny, który

niczego w gruncie rzeczy nie dodaje do pe∏ni i skoƒczonoÊci dzie∏a.

2. Wspó∏czesne przewartoÊciowanie materii

W reakcji na to przekonanie estetyka wspó∏czesna przewartoÊciowa∏a materi´. Inwencja, która

mia∏aby si´ ca∏kowicie mieÊciç w domniemanych g∏´biach Ducha i nie mieç nic wspólnego z wyzwa-

niami fizycznej i konkretnej rzeczywistoÊci, jest bladym fantazmatem. Pi´kno, prawda, inwencja,

kreacja nie stanowià jedynie cz´Êci jakiejÊ anielskiej duchowoÊci, ale majà tak˝e do czynienia ze

Êwiatem rzeczy, których mo˝na dotknàç, które wydzielajà zapach, przy upadku robià ha∏as, za spra-

wà prawa grawitacji cià˝à ku do∏owi i poddane sà zu˝yciu i przemianom, upadkowi oraz rozwojowi.

Podczas gdy teorie estetyczne ca∏kowicie przewartoÊciowa∏y wag´ pracy „nad”, „za pomocà”

i „w” materii, artyÊci XX wieku cz´sto skupiali uwag´ wy∏àcznie na niej, tym intensywniej, im bar-

dziej porzucenie modeli figuralnych popycha∏o ich do nowych odkryç w królestwie mo˝liwych

form. I tak dla wi´kszej cz´Êci sztuki wspó∏czesnej materia staje si´ ju˝ nie tylko cia∏em dzie∏a, ale

tak˝e jego celem, przedmiotem dyskursu estetycznego. Malarstwo zwane abstrakcyjnym oznacza∏o

triumf plam, p´kni´ç, grudek, fa∏d i nakapaƒ itp.

Niekiedy artysta pozwala dzia∏aç samym materia∏om, kolorom, którymi swobodnie pryska na p∏ót-

no, workowi lub metalowi, które z ca∏à bezpoÊrednioÊcià mówià o przypadkowym i nieprzewidzia-

nym rozdarciu. W ten sposób dzie∏o sztuki zdaje si´ wyrzekaç wszelkiej formy, aby pozwoliç obra-

zowi lub rzeêbie staç si´ czymÊ niemal naturalnym, darem przypadku, podobnie jak figury, które fale

morskie rysujà na piasku lub krople deszczu ˝∏obià w b∏ocie. Niektórzy malarze abstrakcyjni nadali

swoim dzie∏om tytu∏y, które przywo∏ujà obecnoÊç surowego materia∏u, istniejàcego przed intencjà ar-

tystycznà: makadam , asfalty , bruki , t∏uczeƒ , pleÊnie , odciski , gleby , tkaniny , aluwia , ˝u˝le , rdze , od-

ci´cia , wióry … Lecz artysta nie zaprasza nas tak po prostu (za pomocà pisemnego przes∏ania, za∏ó˝-

my) do pójÊcia i obserwowania na w∏asnà r´k´ rdzy i asfaltu, smo∏y i p∏ótna worków porzuconych

na jakimÊ strychu, ale sam u˝ywa tej materii, aby stworzyç pewne dzie∏o; w ten sposób wybiera jà

i uwyraênia, a zatem nieforemnemu i abstrakcyjnemu nadaje jednak pewnà form´ i odciska na nim

J´zyk polski. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

piecz´ç swego stylu. Jedynie zobaczywszy dzie∏o sztuki abstrakcyjnej, mo˝emy si´ czuç zach´ceni

do zg∏´biania wra˝liwszym okiem tak˝e plam naprawd´ przypadkowych, naturalnej rozciàg∏oÊci

t∏ucznia, rozwijania si´ pewnych tkanin, wymi´tych albo dziurawych. Tak zatem owo badanie mate-

rii i praca nad nià prowadzi nas do odkrycia w niej sekretnej pi´knoÊci.

3. Przedmiot znaleziony

Tak zatem powinniÊmy postrzegaç poetyk´ przedmiotu znalezionego (lub ready made ), jakà ju˝

na poczàtku wieku zaproponowali tacy artyÊci jak Duchamp. Przedmiot istnieje samodzielnie, ale ar-

tysta dzia∏a jak ktoÊ, kto przechadzajàc si´ po pla˝y, odkrywa muszl´ lub kamieƒ wyg∏adzony przez

morze, zanosi je do domu i k∏adzie na stó∏, tak jakby by∏y dzie∏ami sztuki, które objawiajà nieocze-

kiwane pi´kno. W ten sposób zosta∏y „wybrane” jako rzeêby: przyrzàd do osàczania butelek, ko∏o ro-

weru, kryszta∏ bizmutu, bry∏a geometryczna poczàtkowo o funkcjach dydaktycznych, kieliszek znie-

kszta∏cony przez temperatur´, manekin lub nawet pisuar. Naturalnie intencjà takiego wyboru jest

prowokacja, ale tak˝e przekonanie, ˝e ka˝dy (najbardziej niepozorny nawet) przedmiot ma aspekty

formalne, na które rzadko zwracamy uwag´. Gdy ju˝ zostanà wyodr´bnione, „umieszczone w ra-

mach” i poddane naszej kontemplacji, przedmioty te nabierajà znaczenia estetycznego, tak jak gdy-

by podrobione by∏y r´kà autora.

4. Od materii reprodukowanej do przemys∏owej, ku g∏´bi materii

Kiedy indziej artysta nie znajduje, lecz w∏asnà r´kà odtwarza odcinek drogi, graffiti na murze, jak

w przypadku chodników ulicznych Dubuffeta lub p∏ócien zepsutych przez infantylne bazgro∏y Cy

Twombly’ego. Tutaj dzia∏anie artystyczne jest bardziej widoczne, artysta odtwarza Êwiadomie

izapomocà wyrafinowanej techniki to, co musi jednak wydawaç si´ przypadkowe, materi´ w sta-

nie dzikim . Innym razem materia nie jest naturalna, ale jest odpadkiem przemys∏owym lub przed-

miotem komercyjnym, który przesta∏ ju˝ byç u˝ytkowany i odzyskany zosta∏ z kub∏a na Êmieci.

I oto César komprymuje 1 , zniekszta∏ca i eksponuje wykrzywiony metal starej ch∏odnicy samocho-

dowej, Arman wype∏nia przezroczystà szkatu∏k´ stosem starych okularów, Rauschenberg przykleja

do p∏ótna oparcie krzes∏a lub tarcz´ zegara, Lichtenstein w ogromnych rozmiarach i nadzwyczaj

wiernie kopiuje winiet´ ze starego albumu komiksów, Andy Warhol proponuje puszk´ Coca-Coli lub

zupy Campbella…

W tych wypadkach artysta staje si´ rzecznikiem drwiàcej polemiki przeciw uprzemys∏owionemu

Êwiatu, wystawia dokumenty archeologiczne wspó∏czesnoÊci, konsumowanej dzieƒ po dniu, petryfi-

kuje 2 w swym ironicznym muzeum rzeczy, które widujemy na co dzieƒ, nie zdajàc sobie sprawy, ˝e

dzia∏ajà one na nasz wzrok jak fetysze. Wszelako za sprawà swej dzikiej lub te˝ drwiàcej polemiki

uczy nas tak˝e kochaç owe przedmioty; przypomina nam, ˝e równie˝ Êwiat przemys∏u ma „formy”,

które mogà przekazaç nam emocj´ estetycznà. Po tym, gdy przedmioty te przesta∏y ju˝ byç dobrami

konsumpcyjnymi, sta∏y si´ niepotrzebne, zosta∏y ironicznie odkupione ze swojej „niepotrzebnoÊci”

i swego „ubóstwa”, wr´cz swojej n´dzy – objawia∏y nieoczekiwane pi´kno. DziÊ wreszcie wyrafino-

wane techniki elektroniczne pozwalajà nam odnaleêç nieoczekiwane aspekty formalne tak˝e w samej

g∏´bi materii, tak jak kiedyÊ mo˝na by∏o podziwiaç pod mikroskopem pi´kno kryszta∏ków Êniegu.

Rodzi si´ w ten sposób nowa forma przedmiotu znalezionego, który nie jest przedmiotem rzemieÊl-

niczym ani przemys∏owym, ale g∏´bokim znamieniem natury, tkaninà niewidzialnà dla naszego oka.

Oto nowa „estetyka fraktali 3 ”.

U. Eco, Historia pi´kna , pod red. tego˝, prze∏o˝y∏a A. Kuciak, Poznaƒ 2006, s. 401–409

1 komprymowaç – t∏oczyç, spr´˝aç; zacieÊniaç, redukowaç

2 petryfikowaç – utrwalaç coÊ w pewnej niezmiennej formie

3 fraktal – obiekt samopodobny (tzn. taki, którego cz´Êci sà podobne do ca∏oÊci) albo „nieskoƒczenie subtelny” (ukazujàcy

subtelne detale nawet w wielokrotnym powi´kszeniu)

J´zyk polski. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie 1. ( 1 pkt )

WyjaÊnij tytu∏ pierwszego akapitu „Szukaç posàgów wÊród kamieni”.

Zadanie 2. ( 1 pkt )

Jaka jest zasadnicza ró˝nica mi´dzy podejÊciem do materii artystów epok poprzednich i artystów

wspó∏czesnych?

Zadanie 3. ( 1 pkt )

Umberto Eco wielokrotnie przywo∏uje wspó∏czesnych artystów i ich dzie∏a. W jakim celu to czyni?

Zadanie 4. ( 1 pkt )

Na czym polega dzia∏anie artysty w procesie przemiany np. ko∏a rowerowego w dzie∏o sztuki?

Zadanie 5. ( 1 pkt )

Czym kieruje si´ artysta, wybierajàc okreÊlone przedmioty, aby uczyniç z nich dzie∏o sztuki?

J´zyk polski. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie 6. ( 1 pkt )

Autor wielokrotnie pos∏uguje si´ liczbà mnogà, np. „zaprasza nas”, „prowadzi nas”, „powinniÊmy”,

„zwracamy”, „pozwalajà nam”. W jakim celu to czyni?

Zadanie 7. ( 1 pkt )

Umberto Eco analizuje ró˝norodne podejÊcia wspó∏czesnych artystów do materii. Wymieƒ trzy

z nich.

Zadanie 8. ( 1 pkt )

„Tak zatem powinniÊmy postrzegaç poetyk´ przedmiotu znalezionego…” – to poczàtek zdania

w cz´Êci trzeciej tekstu. OkreÊl, jakà funkcj´ w strukturze tekstu pe∏ni to zdanie.

Zadanie 9. ( 1 pkt )

OkreÊl stosunek autora do sztuki wspó∏czesnej:

A. ironia

B. akceptacja

C. pot´pienie

D. oboj´tnoÊç

Zadanie 10. ( 1 pkt )

Wymieƒ trzy role, jakie – wed∏ug Umberto Eco – sztuka pe∏ni w ˝yciu cz∏owieka.

Od form abstrakcyjnych do głębi materii - matura próbna - 2008 - test - PR.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: