Artykuł.pdf

Warsztat pracy skutecznego nauczyciela —

Wsparcie ucznióW ze specyficznymi trudnościami

W uczeniu się z klas i–iii

Moduł 3

rola nauczyciela w udzielaniu pomocy

psychologiczno-pedagogicznej rodzicom

uczniów ze specyficznymi trudnościami

w uczeniu się z klas i—iii

autorki:

izabela mańkowska

małgorzata rożyńska

Po realizacji modułu uczestnik:

• umie zorganizować wsparcie dla rodziców dzieci ryzyka dysleksji,

• ma wiedzę na temat różnorodnych form pomocy rodzicom,

• zna zasady współpracy z rodzicami oraz sposoby aktywizacji rodziców w realizacji zaleceń,

• zna konsekwencje braku współpracy rodziców ze szkołą i nieudzielania dziecku pomocy w domu,

• wie, jak wspólnie z rodzicami motywować dziecko do pokonywania trudów edukacyjnych, biorąc

pod uwagę charakterystykę rozwoju dziecka w tym wieku.

1. Organizowanie wsparcia dla rodziców dzieci ryzyka dysleksji

W procesie wspomagania rozwoju dziecka ryzyka dysleksji ważna jest współpraca nauczyciela

z rodzicami, która powinna być oparta na wzajemnym zaufaniu, ustalaniu wspólnego postępo-

wania i obustronnym uzupełnianiu we wszelkich działaniach edukacyjno-wychowawczych. sto-

sunek nauczyciela do ucznia z trudnościami w uczeniu się wpływa istotnie nie tylko na kształ-

towanie się osobowości dziecka, ale również na relacje nauczyciel—rodzic. rodzic jest czułym

obserwatorem zarówno działań pedagogicznych, jak i samego nauczyciela. Brak należytej uwa-

gi ze strony nauczyciela może wywołać brak zaufania u rodzica. kompetencja, otwartość, go-

towość do współpracy, chęć udzielania pomocy oraz dyskrecja nauczyciela sprawiają, że dzie-

ci oraz ich rodzice postrzegają go jako osobę zaufaną, na której można bezwzględnie polegać.

Partnerska współpraca na poziomie nauczyciel—rodzice—uczeń

do ważnych działań pedagogicznych nauczyciela należy zaliczyć zapewnienie dziecku ryzyka dys-

leksji i jego rodzicom bezpieczeństwa i poczucia akceptacji. trzeba sprawić, aby nie czuli się wyklu-

czeni, a wręcz przeciwnie — byli pewni, że są tak samo ważni i w pełni wartościowi jak wszystkie

inne dzieci i ich rodzice w danej klasie. W budowaniu partnerskich relacji na poziomie szkoła—ro-

dzice znaczenie mogą mieć postawy rodziców (m. Bogdanowicz, a. adryjanek, m. rożyńska, Uczeń

z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców , gdynia 2007, s. 77—79). niezwykle istotnym

aspektem przy budowaniu programu wsparcia jest wypracowanie jednolitej płaszczyzny porozu-

mienia i podjęcie współpracy w relacjach:

rodzice

nauczyciel dziecko

Zasady współpracy pomiędzy nauczycielem, rodzicem i uczniem:

• stworzenie klimatu otwartości, w którym wszystkie strony (nauczyciel—rodzic—uczeń) wykazują

zrozumienie i gotowość do pokonywania trudności w nauce dziecka,

Moduł 3. rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom

uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas i—iii

• zapoznanie rodzica z jego prawami i obowiązkami,

• zawarcie umowy/kontraktu o współpracy lub ustalenie zasad współpracy,

• systematyczna wymiana informacji na temat postępów dziecka lub napotykanych przez niego

trudności,

• wskazywanie miejsc (poradni, instytucji), w których rodzic może znaleźć dodatkową pomoc dla

dziecka lub rodziny,

• udzielanie wskazówek, jak pracować z dzieckiem w domu,

• udział rodziców w obradach Zespołu w sprawie określenia rodzaju pomocy niezbędnej uczniowi,

a także dokonania oceny jej skuteczności.

Karta praw i obowiązków

nauczyciel w roli „pomagającego” musi być otwarty zarówno na ucznia i jego rodziców, jak i na

samego siebie, czyli dbać o własny warsztat pracy. znajomość praw i obowiązków każdej ze stron

daje szansę na kompetentne pomaganie rodzicom i wspieranie ucznia z trudnościami w uczeniu

się.

SPRAWDŹ SIĘ

na podstawie Karty praw i obowiązków określ role rodziców ucznia z dysleksją

i nauczycieli w udzielaniu pomocy.

Zawarcie umowy/kontraktu o współpracy

kontrakt/umowa (może być ustna) polega na przyjęciu przez każdą ze stron zobowiązania udzie-

lania pomocy dziecku, które doznaje niepowodzeń szkolnych. Ważne jest, aby kontrakt zawar-

ty został trójstronnie: przez rodziców, dziecko i nauczyciela. zadania realizowane w ramach tej

współpracy powinny być określone przy udziale wszystkich zainteresowanych.

zaleca się zapoznać dziecko z zasadami pracy podczas wspólnej rozmowy z rodzicami i wychowaw-

cą. powinno się ono stać świadomym uczestnikiem procesu pomocy. Już w młodszym wieku szkol-

nym dziecko jest w stanie zrozumieć, że nauka jest ważna, że warto rysować i czytać, a od czasu

do czasu udać się do specjalisty. dziecko w klasie i jako naturalne przyjmie polecenie codziennego

czytania książeczek wraz z rodzicami. dobrze, gdy cele wyznaczane dziecku są możliwe do osią-

gnięcia, ponieważ wtedy wysiłek włożony w ich realizację przynosi szybkie efekty. z celów zawsze

powinny wynikać konkretne zadania do wykonania.

kontrakt powinien uwzględniać między innymi:

• systematyczny udział ucznia w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych (terapia powinna trwać

przynajmniej przez 2 lata) lub innych,

Moduł 3. rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom

uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas i—iii

• pracę dziecka w domu pod kierunkiem rodziców,

• sposoby pracy z dzieckiem, metody wybrane do wspomagania rozwoju i procesu uczenia się dziec-

ka.

dla rodziców, a zwłaszcza dla dziecka, ważne jest doświadczenie sukcesu. Jeśli się pojawi, trzeba

go dostrzec i wzmocnić. W działaniu pedagogicznym należy uwzględnić ocenę skuteczności udzie-

lonej dziecku pomocy. W wyniku postępów poczynionych przez dziecko (lub ich braku) konieczna

będzie zmiana zadań. oczywiste jest to, by zadania dla każdej ze stron były konkretne i ułatwiały

współdziałanie.

Wymiana informacji na temat postępów

Warunkiem odpowiedniej współpracy jest wymiana informacji na temat postępów, a także ocena

możliwości udzielenia dziecku pomocy i realnej perspektywy poprawy. rodzice nie zawsze zauwa-

żają, że ich dziecko nie radzi sobie w szkole, ponieważ jego zachowanie może być odmienne w obu

środowiskach, na przykład uczeń nieśmiały na zajęciach szkolnych może nie ujawniać takich za-

chowań w domu. dlatego ważne jest, by nauczyciel utrzymywał stały kontakt z rodzicami.

Przed spotkaniem z rodzicami warto przygotować odpowiedzi na następujące pytania:

• W jaki sposób rodzice mogą pomóc swojemu dziecku?

• Jak współpracować z nauczycielem, aby najlepiej pomóc dziecku?

• Jak pracować z dzieckiem w domu?

• Jak motywować dziecko do systematycznej pracy?

• co robić, gdy dziecko na lekcjach nie nadąża z zapisywaniem notatek i zadania domowego?

• kiedy, gdzie i jak można się kontaktować z psychologiem, terapeutą, pedagogiem, logopedą?

• gdzie się udać z dzieckiem na badania psychologiczno-pedagogiczne? Jak przebiega badanie

dziecka?

• co oznacza określenie „dostosowanie wymagań”?

• Jakie są sposoby dostosowywania wymagań, oceniania i warunków pracy do potrzeb dziecka ry-

zyka dysleksji na lekcjach?

Rodzice mogą oczekiwać wyjaśnień w następujących kwestiach:

• Sposób kontaktowania się z nauczycielem.

kwestię tę ustalają wspólnie nauczyciel i rodzice. mogą to być: spotkania, korespondencja ma-

ilowa lub kontakt telefoniczny. Ważne jest, aby uwagi pisemne były przez rodziców podpisywa-

ne, komentowane. Brak takiego uzgodnienia może powstrzymywać rodziców przed kontaktami

z nauczycielem, z obawy przed postrzeganiem ich jako natrętnych lub nadopiekuńczych. Warto

też uzgodnić, w jakich sprawach obie strony mają się kontaktować.

Moduł 3. rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom

uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas i—iii

• Szkolne procedury, które dotyczą dziecka ryzyka dysleksji:

— rozpoznanie trudności przez nauczyciela na podstawie kwestionariusza rozpoznawania ryzyka

specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu;

— pełna diagnoza w poradni psychologiczno-pedagogicznej, jeśli zaistnieje taka potrzeba;

w tym wypadku rodzic podejmuje inicjatywę i zgłasza się z dzieckiem do poradni; badanie po

klasie trzeciej może stwierdzić występowanie dysleksji i jest ważne na wszystkie etapy edu-

kacyjne;

— udział rodziców w posiedzeniu zespołu, na którym są podejmowane decyzje w sprawie rodzaju

pomocy, jaka zostanie udzielona uczniowi, na przykład włączenie dziecka do zajęć korekcyjno-

kompensacyjnych.

• Rodzaje wsparcia, które szkoła może zaproponować dziecku.

nauczyciel informuje rodziców o rodzaju zajęć, które są wskazane dla dziecka, np. zajęcia wy-

równawcze, korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne. ciekawym rozwiązaniem jest włączenie

dziecka do programu „czytamy razem”. Wskazane są również zajęcia sportowe (basen, taniec),

które pozwalają dziecku odreagować napięcie. niektóre z zajęć ruchowych, na przykład ćwicze-

nia równoważne, koordynacji ciała, mają dodatkowo charakter terapeutyczny. zajęcia artystycz-

ne (plastyka, muzyka, teatr, taniec) stwarzają możliwości rozwijania uzdolnień dziecka i odno-

szenia sukcesów.

• Szczegóły dotyczące współpracy (najlepiej przygotować je w formie pisemnej):

— terminy zajęć obowiązujących ucznia w danym semestrze,

— terminy stałych konsultacji z nauczycielami uczącymi dziecko i szkolnymi specjalistami,

— propozycje ćwiczeń, które uczeń powinien systematycznie wykonywać w domu pod kontrolą

rodziców (na przykład program ortograffiti z Bratkiem), a także ćwiczeń pomocnych przy

odrabianiu zadań domowych, na przykład relaksacyjnych,

— propozycje publikacji dla rodziców, w których mogą szukać inspiracji i pomysłów do pracy

z dzieckiem,

— kontakt z najbliższym oddziałem polskiego towarzystwa dysleksji.

Polskie Towarzystwo Dysleksji, będące członkiem European Dyslexia Association (Europejskiego

Towarzystwa Dysleksji), rozpoczęło działalność w 1990 roku. Zrzesza rodziców dzieci ze specy-

ficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu, czyli dysleksją rozwojową, oraz profesjonalistów

służących im pomocą: psychologów, logopedów i specjalistów terapii pedagogicznej. Towarzy-

stwo ma obecnie oddziały w całej Polsce.

Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Dysleksji

ul. Matki Polki 3a, 80-251 Gdańsk

tel. 58 341 06 97

e-mail: ptd@ptd.edu.pl

www.ptd.edu.pl

Moduł 3. rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom

uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas i—iii

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: