2. znaczenie terminu konstytucja
Termin wywodzi się od łac. Constituere, co oznacza ustanawianie, urządzanie, nadawanie określonej formy. Utożsamiana jest ze sposobem organizacji życia politycznego i społecznego.
Konstytucja w sensie materialnym: normy prawne, dotyczące zasad ustroju państwa, organizacji i funkcjonowania państwa i określające status jednostki w państwie.
Konstytucja w sensie formalnym: normy prawne przyjęte w szczególnym postępowaniu i zawate w akcie prawnym o szczególnej nazwie.
Podziały:
f. lassall: konstytucja rzeczywista (rzeczywisty, aktualny układ sił politycznych istniejący w każdym państwie), konstytucja pisana (akt sporządzony na piśmie, który nabiera trwałości i wartości, jeżeli odzwierciedla układ sił).
w. Lenin: konstytucja rzeczywista, fikcyjna (nieoddająca aktualnego układu sił).
k. loewenstein: konstytucja normatywna (wywodząca się z władzy ustrojodawczej narodu, określająca zasady organizacji państwa, gwarantująca podstawowe prawa jednostce, stanowiąca najwyższy szczebel w hierarchii prawa pozytywnego), konstytucja nominalna (brak możliwości realnego wypełniania jej nakazów z powodu braku odpowiednich warunków), konstytucja semantyczna (faktyczna władza znajduje się w ręku jednostki lub grupy).
Ze względu na zakres regulacji: konstytucje pełne i niepełne.
Ze względu na tryb zmiany: konstytucja sztywna (może być zmieniana tylko w szczególnym trybie), konstytucja elastyczna (może być zmieniana jak ustawy).
Wyróżnia się konstytucje zamknięte i otwarte.
Definicja prof. Banaszaka: Konstytucja to akt prawny o najwyższej mocy prawnej w państwie, co wyraża się w szczególnym trybie jego uchwalania i zmiany oraz w nazwie, określający zasady ustroju państwa, suwerena i sposoby sprawowania przez niego władzy, podstawowe prawa, wolności i obowiązki jednostki oraz zawierająca postanowienia dotyczące trybu zmiany swoich norm.
Czynniki warunkujące powstanie konstytucji: szkoła prawa natury; koncepcja umowy społecznej; teoria podziału władzy; koncepcja suwerenności ludu; racjonalizm; liberalizm i egalitaryzm.
Czynniki warunkujące rozwój konstytucji: wojny napoleońskie, rozwój kapitalizmu; wiosna ludów, pozytywizm prawniczy; wzorce krajów demokratycznych, wpływ standardów prawa międzynarodowego.
weronia155