09 - 01. 12. 2010.doc

Filozofia kultury                                                                                                                              01. 12. 2010r

Kapitalizm Maxa Webera vs teoria Karola Marksa → próbą pogodzenia jest spojrzenie na kapitalizm w aspekcie rodzenia się gospodarki społecznej /księgowość, przedsiębiorstwa, banki, itp. - wymiar instytucjonalny/

Marks „przedsiębiorcy muszą uzyskiwać największe zyski” → nie interesowała go aksjologia;

Jak się rodzą instytucje i świadomość kompatybilna z instytucjami → taka świadomość może przyczynić się do rozwoju instytucji ale również poruszać je w sposób niewystarczający.

Max Weber: światopogląd chrześcijański przyczynił się do rozwoju, jako jeden z czynników, kapitalizmu /pewnych elementów/ → protestantyzm.

K. Marks – zwolennik procesów regulowanymi pewnymi prawami → wizja nowologiczna, taka której wszystkie mechanizmy mogą być opisane w postaci praw naukowych, np. tak jak teoria ewolucji Darwina.

/twierdził, że prawem rozwoju ludzkości: potrzebują zaspokojenia podstawowych potrzeb/

/naturalizm metodolgiczny/.

M. Weber: wiedza przygodna → w historii nie ma praw, zmienność historyczna nie daje się opisać żadnymi prawami itp. Historia jest przygodna. /poglądy antynaturalistyczne/.

K. Marks: Idea wartościująca → kreują działania ludzkie/wspólnotowe;

Badanie na całym świecie możliwych relacji światopoglądu z działaniem praktycznym.

Protestantyzm: ruch fundamentalistyczny w obrębie chrześcijaństwa;
→ pojawienie się herezji w obrębie chrześcijańskiego świata
→ nadmierne obciążenie podatkami świata przez Watykan.

→ Handlowanie odpustami przez KRK, bunt przeciwko dekadencji, nieobyczajności, itp.

/Herezja → to odnowa kościoła kończąca się porażką, bądź odszczepieniem/.

Ruch fundamentalny noszący cechy herezji → który okazał się przeformułowaniem chrześcijaństwa;

·         3 ruchy religijne w ramach chrześcijaństwa: prawosławie, protestantyzm, katolicyzm;

1.       Luter: chciał przywrócić katolicyzm do początkowego stanu → przetłumaczył, jako pierwszy, biblię na j. Niemiecki, zniósł klasztory, zezwolił na śluby

-         kult pracy jako powołania → waloryzacja pracy; praca podniesiona do wartości nadającej godności człowiekowi. /luter odwraca aksjologię/.

2.       Kalwin: ruchy w obrębie protestantyzmu → protestantyzm ascetyczny /analizowany przez Webera/;

Kalwinizm przyjmuje od Lutra, nie jako dogmat, że praca w zawodzie jest zewnętrznym wyrazem miłości bliźniego.

-         protestantyzm ascetyczny:

→ Kalwinizm;
→ Pietyzm;
→ Metodyzm;
→ Baptyści, menonici, kwakrzy;
 

Idee sprzyjające budowaniu kapitalizmu:

-         Idea predestynacji → przeznaczeni do łaski → na wyroki boskie działanie ludzkie nie ma wpływu /odpusty, różańce, itp. nie wpływają na boga; protestancka wizja boga: twór niedostępny dla rozumu i niepojęty dla serca, ma swoje prawa, postępuje wedle swojej wiedzy, która nie musi być wspólna z człowiekiem → bóg nieprzewidywalny dla człowieka; człowiekowi powinno zależeć na bogu, a on się o człowieka nie stara/ → żyć by być przygotowanym do odbioru łaski, najlepiej pracować w swoim powołaniu; chciano przyjąć dogmat: osoby, które mają powodzenie w pracy będą zbawione.
 

-         Znosi się spowiedź → grzech to odpowiedzialność za własne czyny przez całe życie.
 

-         Organizacja duchownych jest zupełnie inna → KRK – hierarchia; protestantyzm – kontakt z bogiem jest bezpośredni → pastor nie jest wyróżniony względem boga /świeccy duchowni/.
 

-         Wewnętrzna asceza → /asceza zewnątrzświata – życie klasztorne, odcięcie się od świata, tradycja katolicka/ polega na tym że istnieje zakaz wydawania pieniędzy na swoje uciechy, przyjemności; bogacenie w imię boga, nie dla celów konsumpcyjnych; pieniądze wydawane na rozwój swojego przedsiębiorstwa.
/działalność artystyczna jest czymś gorszym/.
 

-         Światopogląd protestancki: Etyka – etyka protestancka związana z obudowaniem normatywnym działań człowieka w gospodarce.
Kazania Benjamina: np. pamiętać że umów, które się podpisuje należy dotrzymać; punktualność w pracy, interesach, nie traceniu czasu, itp. ← z tego typu pouczeń zaczynają się kazania /pieniądz robi pieniądz ← motto kazań/.

M. Weber: Duch kapitalizmu: etyka protestancka →  fragment światopoglądu protestanckiego, etyka w dalszym swoim rozwoju przekształca się w ducha kapitalizmu → zostaje przyjęta przez wszystkich i obumiera jej znaczenie religijne.

Kościół katolicki tworzy kliki → podwójne standardy dla swoich i obcych.

Odmiany życia etycznego, które pilotuje pewna wiara:

brak spowiedzi, indywidualna rozmowa człowieka z bogiem, brak odpuszczenia grzechów, buduje to inny rodzaj kultury – za czyny bierzemy odpowiedzialność /Hegel to podkreśla w swojej twórczości/; Człowiek który sam rozmawia z bogiem, rodzi się na kształt autonomicznego sumienia – kontroler samego siebie → etyczność. Po raz pierwszy w protestantyzmie mamy do czynienia z etycznością → refleksja wierzącego nad swoimi czynnościami. Sam w tej rozmowie mogę stwierdzić na ile moje działanie jest grzechem → sędzia sam dla siebie.

Katolicyzm: etyka pasterska → osoba o funkcji pasterza, która dba o swoje owce /ważna metafora dla KRK/.

Pasterzem jest hierarchia kościelna, w protestantyzmie jest nim wyłącznie bóg.

Prawosławie: utrzymywanie porządku etycznego to kontrola przez donoszenie.