medycyna podróży.doc

CHOROBY ZAKAŹNE

05.03.2012

Medycyna podróży

MALARIA

„złe powietrze”

·         Plasmodium vivax (zarodziec ruchliwy)

·         Plasmodium ovale (z. owalny)

·         Plasmodium malariae (z. pasmowaty)

·         Plasmodium falciparum (z. sierpowaty)

·         Plasmodium knowlesi (z. małpi)

Wektor – komar z rodzaju Anopheles (Widliszka)

Inne drogi przenoszenia

-        Przetoczenie zakażonej krwi

-        Skaleczenie zabrudzonymi igłami

-        Wniknięcie przez uszkodzoną skórę

-        Zakażenie wertykalne

-        Na odległych terenach endemicznych (airport malaria)

Naturalna oporność

Ø      Hemoglobinopatie – lżejszy przebieg

-        Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa

-        Talasemia

-        Niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej

Sporozoit ze śliną komara > ukąszenie > z prądem krwi > do wątroby > schizochonia wątrobowa > schizonty > merozoity > do krwi > zakażenie komórek układu krwiotwórczego > schizogonia krwinkowa > gametocyty > z krwią do żołądka komara > rozmnażanie płciowe > oocyty > sporozoity > …i od nowa…

·         Niedotlenienie tkanek (!!)

·         Hemoliza, RBC rozpadają się

·         Hipersplenizm

·         Hipoglikemia

·         Supresja szpiku, hamowanie produkcji RBC pod wpływem TNF a

·         Uszkodzenie ściany naczyń włosowatych > wynaczynienia, ogniska zakrzepicy

Mechanizm hipoglikemii

-        Spadek łaknienia – upośledzone przyjmowanie glukozy

-        Zubożenie wątroby w glikogen

Objawy:

-        Okres wylęgania (8-15 dni)

Ø      P. falciparum – 12 dni;

Ø      P. vivax – 13 dni;

Ø      P. ovale – 17 dni;

Ø      P. malariae – 28 dni

§         Niepokój

§         Ogólne rozbicie

§         Bóle mięśni i stawów

§         Bóle głowy

§         Nudności, czasem wymioty…

§         Drżenie

§         Gorączka (!!)

§         Zlewne poty

§         U osób z odpornością śródzakaźną, przewlekle zakażonych – stany podgorączkowe, wzmożona potliwość, osłabienie

§         Powiększenie śledziony i wątroby

§         Żółtaczka lub stan przedżółtaczkowy

§         Ściemnienie moczy

§         Małopłytkowość

§         Leukopenia

§         Niedokrwistość (objaw późny)

§         Wzrost stężenia AlAT, AspAT, LDH, bilirubiny

§         Hipo/hiperglikemia

Plasmodium falciparum

·         = zimnica tropikalna

·         = trzeciaczka złośliwa

·         Najcięższy przebieg kliniczny

·         Stan zagrożenia życia gdy zakażone jest 5% krwinek

·         Postacie

Ø      brzuszna

Ø      wstrząsowa

Ø      mocznicowa

Ø      hemolityczna (?)

Ø      mózgowa

- ostra (śmiertelność 20-40%, a przy drgawkach nawet do 80%)

- rozlana encefalopatia (ból głowy, światłowstręt, zawroty głowy, napady drgawkowe, majaczenie, śpiączka, zniesione odruchy brzuszne, nosidłowe, podeszwowe, oczopląs; NIE podawać GKS )

Ø      płucna

Różnicowanie

·         Infekcje wirusowe

·         Zakażenie dróg moczowych

·         Zakażenie przewodu pokarmowego

·         Denga

·         …

Leczenie:

v     P. falciparum

·         siarczan chininy 650 mg co 8 h 3-7dni

+

·         Doxycyklina 100 mg 2x dziennie przez 7 dni

Lub +

·         Pirymetamina – sulfadoksyna (Fansidar) – 3 tabl jednorazowo w ostatnim dniu przyjmowania chininy

Lub +

·         Klindamycyna

Lub

·         Atowakwon

·         Meflochina (I dawka 750mg, II po 12h 500mg)

·         Halofantryna (500mg co 6h 3 dawki)

·         Artesunat

v     P. malariae, P. vivax, P. ovale

·         Chlorochina (Arechin) (I dawka 600 mg, po 6 godz II dawka 300 mg, kolejna po 24 godz i 48 godz 300mg)

·         Glukonian chinidyny

Zapobieganie nawrotom

·         Prymachina (15 mg / dobę przez 7 dni)

Chemioprofilaktyka

·         Atowakwon / proguanil (Malarone) (1x1 1-2 dni przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 7 dni po powrocie)

·         Meflochina (Lariam) (1 tabl w tygodniu w tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)

·         Chlorochina (Arechin) (2 tabl w tygodniu w tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)

·         Doxycyklina (100mg/dzień tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)

DENGA

Czynnik etiologiczny – arbowirusy z rodziny Flaviviridae

Wektor – komary

Okres wylęgania – 4-7 dni

Postacie:

·         Klasyczna

·         Krwotoczna (DHS)

·         Wstrząsowa (DSS)

Postać klasyczna

-        Gorączka

-        Ból głowy

-        Ból za gałkami ocznymi

-        Bóle mięśni i stawów

-        Nudności, wymioty

-        Wysypka plamisto-grudkowa

-        Limfadenopatia

-        Hepatomegalia

-        Wyzdrowienie po ok. 4-7 dniach

Postać krwotoczna

-        U 90% poniżej 15 r.ż. lub osoby, które wcześniej przechorowały postać klasyczną (2-6 lat wstecz)

-        Przebieg dwufazowy

-        Po spadku gorączki pogorszenie stanu

-        Zaburzenia świadomości

-        Wybroczyny, wysypka krwotoczna

-        Krwotoki z nosa

-        Krwiste wymioty

-        Biegunka z krwią

Laboratoryjnie

·         trombocytopenia

·         leukopenia

·         hipowolemia

·         hipoalbuminemia

Rozpoznanie

·         4x wzrost p/ciał w klasie IgM i IgG

·         Antygeny wirusa

Leczenie

Ø      Jedynie objawowe

1