MARIAN BRANDYS
Pisarz historyczny, eseista, dziennikarz. Urodzony 25 stycznia 1912, zmarł 20 listopada 1998. Dzieciństwo spędził w Łodzi, ukończył w tym mieście Gimnazjum Zgromadzenia Kupców (1930), studiował ekonomię i prawo na Uniwersytecie Warszawskim (magisterium w 1935). Walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku w grupie generała Kleeberga. W latach 1939-1949 był jeńcem oflagów niemieckich. Po wojnie pracował jako dziennikarz w Gdyni (1945-1948) i w Warszawie (od 1949), pisząc reportaże, felietony i recenzje. Od 1950 w kolegium redakcyjnym "Nowej Kultury", w latach 1957-1958 szef działu reportażu. Po wojnie wstąpił do PPR, później w PZPR, z której wystąpił w 1966 i związał się z opozycją demokratyczną. W 1976 podpisał "List 101" będący wyrazem protestu przeciwko projektowanym zmianom w konstytucji PRL; od tego czasu został objęty zakazem druku.Rozpoczynał swoją twórczość fabularyzowanymi reportażami z kraju i zagranicy - m.in. z budowy Nowej Huty (POCZĄTEK OPOWIEŚCI), podróży do Włoch (SPOTKANIA WŁOSKIE), ZSRR (WYPRAWA DO ARTEKU), Afryki (OD KAIRU DO ADDIS ABEBY, popularne opowieści reportażowe dla młodzieży - ŚLADAMI STASIA I NEL, Z PANEM BIEGANKIEM W ABISYNII). Począwszy od zbioru szkiców O KRÓLACH I KAPUŚCIE zwraca się ku historii - pisze opowieści biograficzne o bratanku ostatniego króla (NIEZNANY KSIĄŻĘ PONIATOWSKI), Józefie Sułkowskim (OFICER NAJWIĘKSZYCH NADZIEI), Marii Walewskiej (KŁOPOTY Z PANIĄ WALEWSKĄ) oraz rozległy cykl KOZIETULSKI I INNI oraz KONIEC ŚWIATA SZWOLEŻERÓW, którego głównym wątkiem są losy słynnego lekkokonnego pułku gwardii - bohaterów Somosierry i innych bitew napoleońskich w dobie Królestwa Kongresowego oraz konieczność dramatycznych wyborów politycznych, aż do czasów Powstania Listopadowego. Marian Brandys stworzył swoisty typ "reportażu z przeszłości", udokumentowanej narracji (liczne cytaty z listów i pamiętników), odtwarzającej klimat obyczajowy epoki, psychologię i osobowość bohaterów, dociekającej racji moralnych i intelektualnych kierujących ich decyzjami.Marian Brandys był od 1972 członkiem Polskiego PEN Clubu (od 1988 członkiem zarządu), od 1980 do rozwiązania w 1983 członkiem Zarządu Głównego ZLP. Był laureatem wielu nagród, m.in. nagrody Fundacji im. Jurkowskiego (1975) i nagrody paryskiej "Kultury" im. Z. Hertza (1982).Twórczość:
· SPOTKANIA WŁOSKIE, Czytelnik, Warszawa 1949
· NOWA HUTA, ZG ZMP, Warszawa 1950
· POCZĄTEK OPOWIEŚCI, PIW, Warszawa 1951
· DOM ODZYSKANEGO DZIECIŃSTWA, Nasza Księgarnia, Warszawa 1953
· WYPRAWA DO ARTEKU. NOTATKI Z PODRÓŻY DO ZSRR, Nasza Księgarnia, Warszawa 1953
· WIEWIÓRCZAK, Nasza Księgarnia, Warszawa 1955
· WYPRAWA DO OFLAGU, PIW, Warszawa 1955
· HONOROWY ŁOBUZ, Nasza Księgarnia, Warszawa 1957
· OD KAIRU DO ADDIS ABEBY, MON, Warszawa 1957
· O KRÓLACH I KAPUŚCIE, PIW, Warszawa 1959
· NIEZNANY KSIĄŻĘ PONIATOWSKI, Iskry, Warszawa 1960
· ŚLADAMI STASIA I NEL, Nasza Księgarnia, Warszawa 1961
· Z PANEM BIEGANKIEM W ABISYNII, Nasza Księgarnia 1962
· OFICER NAJWIĘKSZYCH NADZIEI, Iskry, Warszawa 1964
· KOZIETULSKI I INNI, Iskry, Warszawa 1967
· KŁOPOTY Z PANIĄ WALEWSKĄ, Iskry, Warszawa 1969
· KONIEC ŚWIATA SZWOLEŻERÓW Iskry, Warszawa:
o Cz. 1 CZCIGODNI WETERANI 1972
o Cz. 2 NIESPOKOJNE LATA 1972
o Cz. 3 REWOLUCJA W WARSZAWIE 1974
o Cz. 4 ZMĘCZENI BOHATEROWIE 1976
o Cz. 5 NIEBOSKA KOMEDIA - [1] ODEJŚCIA I POWROTY 1978, [2] OGIEŃ I POPIÓŁ 1979
· NAJDZIWNIEJSZE Z MIAST, RUCH, Warszawa 1972
· MOJE PRZYGODY Z HISTORIĄ, Puls, Londyn 1981
· TWARDY CZŁOWIEK, Oficyna WE, Warszawa 1982
· Z DWÓCH STRON DRZWI, NOWA, Warszawa 1982
· STRAŻNIK KRÓLEWSKIEGO GROBU, Iskry, Warszawa 1984
· GENERAŁ ARBUZ, Iskry, Warszawa 1989
· MOJE PRZYGODY Z WOJSKIEM, Puls, Londyn 1992
· JASIENICA I INNI, Warszawa 1995
volvoxglobator