percepcja.doc

28. ODSŁANIANIE ZABAWKI

Cel:    Poprawa koncentracji uwagi na przedmiotach oraz zapamiętywanie ich przez krótki okres.

Zadanie:  Obserwowanie chowanej zabawki, zapamiętywanie, gdzie jest chowana i od­słonięcie jej.

Pomoce:     Nieduża szmatka (ręcznik, bibułka, chusteczka do nosa), ulubiona mała zaba­wka lub pokarmy.

Procedura:   Pokaż dziecku zabawkę i pozwól mu ją potrzymać przez krótki czas. Nastę­pnie zabierz ją i umieść na podłodze przed dzieckiem. Natychmiast narzuć na zabawkę szmatkę. Powiedz „Oj-oj" i pomóż dziecku odkryć szmatkę jego rękami. Udawaj podniecenie, gdy zabawka zostaje odkryta, aby wzmocnić udział dziecka w działaniu. Nakłaniaj je coraz słabiej, w miarę, jak dziecko będzie wciągać się w zabawę i zacznie samodzielnie odkrywać zabawkę.

29. WODZENIE WZROKIEM

Cel:         Doskonalenie percepcji wzrokowej.

Zadanie:     Obserwowanie rąk osoby, by zobaczyć miejsce umieszczenia przedmiotu.

Pomoce:    Trzy dzbanuszki lub tacki, małe kawałeczki pokarmów jako nagrody.

Procedura:   Usiądź przy stole naprzeciw dziecka i postaw między wami trzy dzbanuszki lub tacki w odległości 15 cm od siebie. Weź drobną nagrodę, na przykład kawałek cukierka, lub ciastka. Powiedz „Popatrz" i poruszaj nagrodą w polu widzenia dziecka. Gdy spojrzy na nagrodę, umieść ją na jednej z tacek. Jeśli dziecko nie chwyci natychmiast nagrody, powiedz „Weź ciastko" i wskaż na odpowiednią tackę. Jeśli nadal nie reaguje, zwróć jego uwagę i poprowadź rękę do ciastka. Powtarzaj działanie wiele razy, aż dziecko zacznie obserwo­wać twoją rękę, zauważy, gdzie umieszczasz ciastko i będzie je brało z tacki bez pomocy.

30. ODZYSKIWANIE ZRZUCONEGO PRZEDMIOTU

Cel: Doskonalenie percepcji wzrokowej.

Zadanie: Obserwacja przedmiotu rzucanego na podłogę, odnajdywanie i podnoszenie go. Pomoce: Dzbanuszek, pięć kolorowych klocków.

Procedura: Połóż w szeregu pięć klocków na brzegu stołu. Weź w dłoń dzbanek i ustaw dziecko obok siebie. Powiedz „Popatrz", w chwili, gdy spychasz jeden klocek ze stołu. Powiedz „Oj-oj" z intonacją zaskoczenia. Wskaż z daleka na klocek i powiedz: „Popatrz... znajdź go... daj mi". Jeśli będzie to konieczne, pomóż dziecku znaleźć klocek, podnieść go i włożyć do dzbanka. Natychmiast daj dziecku nagrodę i pochwal je. Powtarzaj to samo tak długo, aż wszystkie klocki będą zrzucone, znalezione, podniesione i umieszczone w dzbanku. Powiedz wtedy „Skończone... dziękuję ci" i uściśnij dziecko.

31. SZUKANIE NAGRODY POD FILIŻANKĄ

Cel: Doskonalenie percepcji wzrokowej.

Zadanie: Odwrócenie filiżanki w celu otrzymania smakołyku.

Pomoce: Filiżanka, drobne nagrody jadalne (cukierki, orzeszki, rodzynki).

Procedura: Usiądź przy stole naprzeciw dziecka. Weź smakołyk i poruszaj nim w jego polu widzenia. Powiedz „Popatrz", upewnij się, że dziecko cię obserwuje i umieść nagrodę przed nim na stole. Powoli przykryj ją filiżanką. Weź rękę dziecka i pomóż mu postukać w filiżankę. Okaż zaskoczenie, gdy odsłonisz nagrodę i powiedz „Popatrz". Powtórz to samo z inną nagrodą, ale tym razem gestem skłoń dziecko do samodzielnego odsłonięcia nagrody. Kontynuuj działanie, tak długo, aż dziecko będzie w stanie obserwować twoją rękę, zapamiętać, w któ­rym miejscu jest nagroda i odwracać filiżankę bez pomocy.

REAGOWANIE NA ZNANE DŹWIĘKI

Cel:   Oczekiwanie na znane dźwięki i rozpoznawanie ich jako zapowiedź nadcho­dzącego wydarzenia.

Zadanie:  Przerwanie działania na dźwięk dzwonka, skierowanie wzroku w kierunku źródła dźwięku, a następnie przysunięcie się do dorosłego.

Pomoce:    Głośny dzwonek ręczny.

Procedura:   Dziecko odczuwa szczególną przyjemność w kąpieli i w czasie przejażdżki samochodem. Bezpośrednio przed wykonaniem którejś z tych czynności, po-trząśnij mocno dzwonkiem za plecami dziecka. Gdy tylko się odwróci, weź je za rękę i powiedz; „Kąpiel albo Auto", jeżeli jesteś przygotowany do wykona­nia tych czynności. Jeżeli dziecko nie odwraca się na odgłos dzwonka, pokaż mu, jak dzwonisz. Nie rób tego, dopóki sądzisz, że dziecko odbiera dźwięk. Gdy wdroży się do zadania, będzie szybciej reagować. Zawsze potrząsaj dzwonkiem przed tymi dwoma ulubionymi czynnościami dziecka i nie używaj go do innych celów. Gdy przyzwyczai się do tego działania, zacznij stopniowo dzwonić z coraz większej odległości.

33. SKOJARZENIA SŁUCHOWE

Cel: Kojarzenie dwóch różnych dźwięków z dwoma różnymi działaniami, odróżnia­nie dwóch dźwięków i przewidywanie działania związanego z każdym z nich.

Procedura: Wybierz dwa zabawne dźwięki i dopasuj je do dwóch przyjemnych dla dziecka czynności. Na przykład, możesz łaskotać brzuszek dziecka, mówiąc jedno­cześnie „Ti-ti-ti", albo klaskać jego rączkami, mówiąc jednocześnie „Bum". Pamiętaj, aby zawsze kojarzyć konkretny dźwięk z tą samą czynnością. Dziecko nauczy się w końcu słuchać różnych dźwięków i kojarzyć je z określo­nymi czynnościami. Gdy już wielokrotnie powtórzysz ćwiczenie z tymi samymi dźwiękami i czynnościami, od czasu do czasu stosuj tylko czynność, lub dźwięk, aby sprawdzić, czy dziecko przewiduje, co się wydarzy, np. zawahaj się na kilka sekund przed połaskotaniem dziecka.

34. SZUKANIE PRZEDMIOTU

Cel:        Doskonalenie percepcji wzrokowej i umiejętności rozróżniania przedmiotów.

Zadanie:    Szukanie w pokoju określonego przedmiotu (bez rozpraszania przez inne bodźce).

Pomoce:     Pudełko średniej wielkości, trzy pary przedmiotów (na przykład: buty, kubki, jabłka).

Procedura:   Rozrzuć trzy przedmioty po pokoju w miejscach dobrze widocznych. Stań z dziec­kiem w miejscu, z którego może zobaczyć wszystkie te przedmioty. Pokaż mu przedmiot, identyczny jak jeden z rzuconych. Na przykład, pokaż mu but i powiedz „Znajdź but". Jeśli dziecko ma trudności ze znalezieniem przedmiotu, zwróć jego uwagę na odpowiednią część pokoju przez wskazanie ogólnego kierunku. Jeśli nadal ma kłopoty, dotknij palcem trzymany but. W ostateczności, weź dziecko za rękę, pokaż mu but i powiedz „Znajdź but" i przejdź z nim do poszukiwanego przedmiotu. Zabierz oba buty do miejsca rozpoczęcia ćwiczenia i odłóż je do pudełka. Nagradzaj dziecko za każdym razem, gdy w pudełku znajdzie się para przedmiotów, nawet jeśli musiałeś pomagać mu w poszukiwaniu.

Powtarzaj ćwiczenie, dopóki wszystkie przedmioty nie znajdą się w pudełku. Jeśli dziecko rozumie mowę, używaj tylko polecenia słownego, nie pokazując wzorcowego przedmiotu.

35. ZABAWA W ZASŁANIANIE

Cel:        Doskonalenie percepcji wzrokowej i pamięci,

Zadanie:     Znalezienie przedmiotu ukrytego pod jedną z trzech różnych filiżanek.

Pomoce:    Trzy różne filiżanki, trzy jednakowe filiżanki, jadalne nagrody.

Procedura:   Usiądź przy stole naprzeciw dziecka. W pierwszej części ćwiczenia użyj trzech różnych filiżanek, lub trzech różnych naczyń (na przykład, filiżanki, kubka i dzban­ka). Ustaw przed dzieckiem filiżanki do góry dnem, powiedz „Popatrz" i poruszaj w polu jego widzenia kawałkiem jadalnej nagrody. Gdy upewnisz się, że dziecko obserwuje twoją rękę, schowaj nagrodę pod jednym z naczyń. Powiedz „Weź ciastko" i wskaż na naczynia, dając do zrozumienia dziecku, że ma szukać nagrody. Jeśli wygląda na zakłopotane, pomóż mu odwrócić właściwe naczynie. Okaż zadowolenie ze znalezienia nagrody i pozwól dziecku ją wziąć. Gdy będzie już w stanie obserwować twoją rękę i znaleźć nagrodę pod jednym z trzech różnych naczyń, powtórz ćwiczenie używając trzech identycznych filiżanek. Gdy opanuje umiejętność znajdowania nagrody pod właściwą filiżanką spośród trzech jednakowych, użyj tylko dwóch filiżanek, ale zmień ich położenie natychmiast po schowaniu nagrody pod jedną z nich. Pamiętaj, aby za każdym razem upewnić się, że dziecko obserwuje twoją rękę, gdy ukrywasz nagrodę.

36. DOPASOWYWANIE KLOCKÓW DO WZORÓW             

Cel:  Doskonalenie percepcji wzrokowej i umiejętności umieszczania przedmiotów na wyznaczonych miejscach.

Zadanie: Ułożenie czterech klocków na przygotowanym wzorcu.

Pomoce: Cztery klocki, tablica lub biały papier, pisak.

Procedura: Przygotuj kilka arkuszy do ćwiczeń poprzez zaznaczanie na nich różnych wzorców położenia czterech klocków. Zamaluj kontury by kształty były wy­raźnie widoczne. Przykłady prostych rysunków są pokazane na rysunku. Połóż jeden z arkuszy przed dzieckiem i daj mu klocek. Wskaż jedno z miejsc, na których można położyć klocek i powiedz „Połóż go tu". Poprowadź rękę dzie­cka, by położyło klocek na wyznaczonym miejscu. Natychmiast je nagrodź i powtarzaj postępowanie, dopóki wszystkie klocki nie znajdą się na arkuszu. Powtórz ćwiczenie z drugim arkuszem, ale tym razem, przy czwartym klocku -mówiąc „Połóż go tu" - nie pokazuj pozostałego wolnego miejsca. Sprawdź, czy dziecko znajdzie wolne miejsce i prawidłowo położy na nim klocek. Sto­pniowo redukuj swoją pomoc, aż dziecko będzie wykonywało zadanie bez wskazywania.

37. ROZRÓŻNIANIE RYSUNKÓW

Cel:       Doskonalenie umiejętności spostrzegania wzrokowego i dopasowywania.

Zadanie:     Dopasowanie par prostych rysunków.

Pomoce:     Pisak lub kredki, papier.

Procedura:   Wykonaj na kartkach proste rysunki pisakiem lub kredką (rys. 2.2). Na każdej z kartek ma być jeden rysunek. Każdy z wzorów wykonaj dwa razy. Umieść jeden zestaw rysunków na stole przed dzieckiem, rozkładając tak, aby mogło widzieć wszystkie na raz. Weź w dłoń drugi zestaw. Daj dziecku jeden rysunek z twojego zbioru i powiedz: „Znajdź taki sam". Skieruj rękę dziecka tak, aby mogło ono porównać rysunek z każdą kartką na stole. Jeśli rysunek nie jest dopasowany, mówimy „Nie pasuje" i porównujemy go z następną kartką. Gdy znajdziemy taki sam rysunek, mówimy „Tak, pasuje" i odkładamy na bok obie pasujące do siebie kartki. Upewnij się, czy dziecko obserwuje, jak porównu­jesz. Powtarzaj ćwiczenie, dopóki wszystkie rysunki nie zostaną dopasowane. Na początku użyj w zestawie tylko trzech rysunków, ale w miarę jak rozwijają się umiejętności dziecka, stopniowo zwiększaj ich ilość i złożoność wzorów.

Rys. 2.2. Wzory do łatwego porównywania.

38. ROZRÓŻNIANIE PRZEDMIOTÓW WYDAJĄCYCH DŹWIĘKI

Cel:         Doskonalenie rozróżniania słuchowego.

Zadanie:     Dopasowywanie dźwięków do przedmiotów, które je wydają.

Pomoce:    Trzy pary przedmiotów wydających dźwięki (dzwonek, kołatka, piszcząca za­bawka, grzechotka, gwizdek itd.).

Procedura:   Usiądź z dzieckiem przy stole. Umieść przed nim i przed sobą po dwa różne przedmioty wydające dźwięki. Wydaj dźwięk jednym ze swoich przedmiotów, a następnie weź rękę dziecka i pomóż mu w ten sam sposób użyć takiego samego przedmiotu, który leży przed nim. Odłóż dwa pierwsze przedmioty i powtórz czynności z drugą parą. Obie pary przedmiotów połóż z powrotem na poprzednie miejsca. Weź ponownie pierwszy przedmiot, użyj go i gestem skłoń dziecko do tego samego. Sprawdź, czy właściwie wybiera ze swojej pary. Jeśli nie, powstrzymaj je i naprowadź jego rękę na właściwy przedmiot. Powtarzaj procedurę, zmieniając na przemian przedmioty. Gdy dziecko będzie już stale wybierało poprawnie, zmieniaj kolejność wybierania przedmiotów, aby nie była to już prosta naprzemienność.

Na zakończenie umieść swój zestaw przedmiotów wydających dźwięki w pu­dełku za plecami. Wybierz przedmiot i wydaj nim dźwięk tak, aby dziecko nie widziało, którego użyłeś. Daj mu wybrać i użyć odpowiedni przedmiot z jego zestawu. W miarę wzrostu umiejętności dziecka, zwiększaj ilość przedmiotów w zestawie, ale zawsze upewnij się, czy wydają wyraźne, różniące się dźwięki.

40. UKŁADANIE KLOCKÓW WEDŁUG WZORU             

Cel: Doskonalenie umiejętności różnicowania wzorów.

Zadanie: Naśladowanie rozmieszczenia pięciu klocków według wzorca podanego przez

nauczyciela.

Pomoce: Dziesięć klocków.

Procedura: Usiądź z dzieckiem przy stole. Umieść przed nim pięć klocków, a pięć zatrzy­maj dla siebie. Powiedz „Popatrz" i ustaw swoje klocki w wyraźnie dostrzegal­ny wzór (rys.2.4). Upewnij się, czy dziecko cię obserwuje przy układaniu wzoru z klocków, a następnie skieruj jego uwagę na to co zrobiłeś. Dotknij jego klocków i powiedz: „Ty też to zrób". Początkowo będziesz musiał prowa­dzić rękę dziecka, aby dokładnie odtworzyć wzór. Powtarzaj zadanie z trzema różnymi wzorami w każdej sesji. Ograniczaj pomoc, w miarę jak dziecko zaczyna samodzielnie naśladować wzory. Nagradzaj je po każdym samo­dzielnym naśladowaniu.

Rys. 2.4. Wzory konstrukcji z klocków.

41. SORTOWANIE WEDŁUG KSZTAŁTU

Percepcja wzrokowa, 3-4 lata

Czynności poznawcze, dopasowywanie, 3-4 lata

Cel:

Zadanie:

Pomoce:

Procedura:

Doskonalenie koncentracji uwagi i umiejętności dopasowywania kształtów. Sortowanie według trzech różnych kształtów. Kolorowy papier lub karton.

Wytnij kilka prostych trójkątów, kwadratów i kółek. Upewnij się, czy każdy kształt jest tej samej wielkości i koloru. Ułóż przed dzieckiem po jednej figurze każdego kształtu. Podawaj dziecku pojedynczo kolejne figury i staraj się spo­wodować, aby układało je na właściwych stosach. Jeśli dziecko próbuje poło­żyć figurę na niewłaściwym miejscu, zatrzymaj je i naprowadź jego rękę na właściwe. Jeśli jest zakłopotane, prowadź jego rękę z figurą od stosu do stosu, aby mogło porównywać kształt swojej figury z leżącymi na stosach i mów za każdym razem „Nie pasuje", albo „Pasuje". Nazywaj każdy kształt, który poda­jesz dziecku. Początkowo nie będzie ono rozumiało nazw, ale z czasem nauczy się odbierać różnice w ich brzmieniu.

42. ROZRÓŻNIANIE ROZMIARÓW I KSZTAŁTÓW

Cel:   Doskonalenie koncentracji uwagi i umiejętności dopasowywania.

Zadanie:  Dopasowywanie różnych figur o różnych rozmiarach.

Pomoce:  Papier, karton, klej, nożyczki.

Procedura:  Wytnij z papieru pary różnej wielkości kwadratów, kółek, trójkątów i prostoką­tów. Upewnij się, czy wszystkie wycinanki są tego samego koloru. Naklej jeden zestaw figur na dużym kawałku sztywnego kartonu (rys. 2.5). Karton umieść przed dzieckiem. Weź do ręki drugi zestaw i jeden jego element daj dziecku. Pozwól mu porównywać go z elementami na kartonie, dopóki nie znajdzie identycznego. Jeśli dziecko okazuje zakłopotanie, pokaż mu, jak dopasować elementy wzorca. Powtarzaj procedurę, dopóki wszystkie elemen­ty nie zostaną umieszczone na kartonowym wzorcu.

43. UKŁADANKI-1

Cel:   Doskonalenie koncentracji uwagi i umiejętności rozróżniania kształtów.

Zadanie: Obserwacja rąk nauczyciela, branie od niego elementów układanki i dopaso­wywanie ich zgodnie z wycięciami.

Pomoce:    Prosta, trzy lub czteroelementowa układanka.

Procedura:  Wyjmij wszystkie elementy z układanki i pustą połóż na stole przed dzieckiem. Wszystkie elementy trzymaj w dłoni tak, aby dziecko ich nie widziało. Potrzy­maj jeden z elementów przed nim i powiedz: „Popatrz". Poruszaj elementem w jego polu widzenia, dopóki nie popatrzy. Następnie włóż mu go do ręki i pomóż obracać nim nad każdym z wycięć układanki, aż znajdzie właściwe miejsca. Następnie pomóż mu włożyć element w wycięcie. Powtórz zadanie z kolejnymi elementami, stopniowo redukując swoją pomoc, w miarę jak dziecko zaczyna samodzielnie dopasowywać elementy. Nagradzaj je po każ­dym prawidłowo umieszczonym elemencie. Jeśli dziecko ma trudności z do­kładnym wkładaniem elementu w wycięcie, nie dopuszczaj do jego frustracji i udzielaj mu koniecznej pomocy. Celem tego zadania jest dopasowywanie kształtów elementów do wycięć. Postaraj się za każdym razem inaczej trzy­mać element, aby dziecko musiało obserwować twoją rękę w celu zidentyfiko­wania go.

44. UKŁADANKI - II

Cel:   Doskonalenie koncentracji uwagi.

Zadanie:  Obserwowanie ręki nauczyciela i dopasowywanie wskazanego elementu do właściwego wycięcia układanki.

Pomoce: Prosta, trzy lub czteroelementowa układanka.

Procedura: Wyjmij wszystkie elementy z układanki i rozłóż je na stole tak, aby znajdowały się ze wszystkich stron pustej układanki. Powiedz „Popatrz" i wskaż jeden z elementów. Gdy dziecko patrzy na ten element, powiedz „Włóż go". Jeśli będzie to konieczne, pomóż mu podnieść element, dopasować go do wcięcia w układance i umieścić we właściwym miejscu. Jeśli dziecko próbuje podnieść inny element niż wskazany, zatrzymaj je i skieruj jego uwagę na właściwy. Powtarzaj ćwiczenie dopóki wszystkie elementy nie znajdą się w układance. Ponieważ jest to początkowe zadanie dotyczące percepcji wzrokowej, nie przejmuj się, jeśli dziecko nie jest w stanie właściwie włożyć elementów w wy­cięcie. Nagradzaj je za każdym razem, gdy zrobi to poprawnie.

ROZRÓŻNIANIE KOLORÓW             

Cel:   Doskonalenie koncentracji uwagi, rozróżnianie kolorów i uogólnianie dotyczą­ce barw.

Zadanie:    Podzielić grupę ośmiu różnych przedmiotów ze względu na kolor.

Pomoce: Osiem różnych przedmiotów, cztery w jednym, i cztery w drugim kolorze podstawowym, dwie tacki.

Procedura:   Połóż na stole przed dzieckiem dwie tacki. Umieść przedmiot w jednym kolo­rze na pierwszej z tacek i nazwij ten kolor. Przedmiot w innym kolorze umieść na drugiej tacce i także nazwij kolor. Przedmioty, których kolory...