Wykłady

z

DIAGNOSTYKI KLINICZNEJ

prof. dr hab. Andrzeja Depty.

TOSIEK®

KOLEGIUM REDAKCYJNE

Przewodniczący

Tomasz Doda (TOSIEK),

Redaktor merytoryczny

Specjalne podziękowania dla profesora dr hab.

Skrypt przeznaczony jest dla studentów Wydziałów Medycyny Weterynaryjnej

©Copyright by Tomasz Doda - TOSIEK®

©Copyright by Piotr Burliński – GRAJEK

Wszelkie prawa producenta zastrzeżone. Kopiowanie i publikowanie bez zgody producenta TOSIEK® zabronione.

Diagnostyka

1. Wprowadzenie do tematyki ćwiczeń : obchodzenie się ze zwierzętami, metody i sposoby badania klinicznego. Poskramianie zwierząt.
2. Wywiad. Opis zwierzęcia.
3. Stan obecny – część ogólna : budowa, stan odżywienia i utrzymania, typ konstytucjonalny, zachowanie się zwierzęcia (pozycja, postawa, świadomość, wyraz twarzy, spojrzenie, pobieranie pokarmu i wody, głos chód, ruchy poniewolne.
4. Stan obecny – część ogólna (cd) : ciepłota wewnętrzna ciała, gorączka, tętno, oddechy.
5. Powłoka skórna : badanie kliniczne, włosy i wytwory rogowe, naskórka, badanie skóry właściwej, badania dodatkowe w diagnostyce dermatologicznej.
6. Stan obecny – część ogólna (cd) : błony śluzowe, węzły chłonne, oko.
7. Zaliczanie
8. Układ oddechowy : wydychane powietrze, wypływ z nosa, przewody nosowe, zatoki, worki powietrzne, krtań, tchawica, kaszel.
9. Układ oddechowy (cd) : badanie klatki piersiowej przez oglądanie, omacywanie i opukiwanie (pole opukowe płuc)
10. Układ oddechowy (cd) : badanie klatki piersiowej przez opukiwanie osłuchiwanie (odgłosy opukowe, stłumienia horyzontalne, ruchy oddechowe, nakłucie do jamy opłucnowej)
11. Układ krążenia : badanie serca przez oglądanie, omacywanie i opukiwanie (pole stłumienia sercowego)
12. Układ krążenia : badanie serca przez osłuchiwanie – punkty główne i robocze, tony serca, szmery wewnątrz i zewnątrzsercowe, badanie tętnic i żył
13. Zaliczanie
14. Układ pokarmowy: jama ustna, gardło, przełyk, zgłębnikowanie przełyku.

Badanie kliniczne:

-          badanie przedmiotowe – objawy u pacjenta, narządów,

-          badanie dodatkowe – laboratoryjne, hematologiczne, biochemiczne krwi, surowicy i innych płynów, badanie moczu, badanie treści żwacza, badanie biopsyjne szpiku kostnego, biopsja wątroby, nerki, węzłów chłonnych, badanie mikrobiologiczne, serologiczne, parazytologiczne, metody obrazowania (RTG, USG, endoskopia, tomografia komputerowa), badanie anatomopatologiczne i histopatologiczne.

Plan badania klinicznego.

1.      Opis zwierzęcia (signalement, generalia).

2.      Wywiad (anamnesis).

3.      Badanie stanu obecnego (status presens) – cz. ogólna.

4.      Badanie stanu obecnego (status presens) – cz. szczegółowa.

5.      Badanie dodatkowe (examinatio accesorii).

6.      Podsumowanie wyników badania (expertisis).

7.      Rozpoznanie (diagnosis).

8.      Rokowania (prognosis).

9.      Leczenie (terapia, curatio).

Opis zwierzęcia (signalement, generalia):

1.      gatunek,

2.      płeć

3.      maść, barwa,

4.      wiek,

5.      rasa,

6.      wielkość,

7.      masa ciała,

8.      użytkowość

(bydło, krowa, łaciata czarno biała, 2.5 roku, nizinna czarno biała, ok. 120cm. wysokości, ok. 200 kg, mleczna)

GATUNEK

Charakterystyczne jest to, że mamy do czynienia z wieloma gatunkami (koń, bydło owca, świnia pies, kot królik świnia morska, ptaki użytkowe i ozdobne, płazy gady.

Gatunek usposabia do występowania niektórych chorób:

Konie – morzyska, Bydło – niestrawności, kwasica, zasadowica, wzdęcia, przeładowanie żwacza, Świnia – choroby zakaźne (różyca wywołana przez bakterię Erisipelotrix rusiopathie – indyki także są na nią wrażliwe, czerwonka ch. Aujeszkiego), Koty – FIV, katar koci, syndrom urologiczny u kastratów, Psy – nosówka parwowiroza, leptospiroza.

Reakcja niektórych gatunków na pewne leki może być różna:

-zabronione jest podawanie związków fenolowych kotom (powodują zejście;wcześniej szczepionki przeciw wściekliźnie były konserwowane w związkach fenolowych)

-preparaty nasercowe – związki naparstnicy nie mogą być podawane przeżuwaczom doustnie (przez żwacz)

-związki rtęci u świń i kotów są toksyczne

-niektóre antybiotyki – pochodne amoksycyliny nie mogą być podawane trawożernym (konie)

PŁEĆ

Występują u zwierząt problemy z rozrodem. Samice – patologia ciąży, porodu, laktacji. Samce – syndrom urologiczny kotów, nowotwory gr. Krokowego

MAŚĆ / BARWA

Maści u kona, umaszczenie bydła.

WIEK

Choroby noworodków (niedokrwistość prosiąt, szczeniąt), parwowiroza, koronawiroza, niedobory witaminowe, stany zapalne przewodu pokarmowego u młodych zwierząt  (nie ma specyfiki gatunkowej)

Ostatnio zaczęto zajmować się geriatrią psów i kotów. Szybciej starzeją się psy ras dużych.

Średnia życia:

Rotweiler – 4 lata,                                                       

Dog -  5 lat,

Boxer – 7,5 lat

Psy ras małych – 15 lat

Koń – 35 lat, z wiekiem pojawiają się choroby kończyn.

RASA

Owce Algierskie – są odporne na zarażenie się wąglikiem (bacillus antracis, antrax),

Jamniki – często występują spondyloza, dyskopatia – zesztywnienie odcinka lędźwiowego kręgosłupa, co w dalszym rozwoju choroby prowadzi do porażenia nerwowego. Paraliż kończyn tylnych, brak czucia w kończynach, niefunkcjonowanie zwieraczy odbytu i pęcherza moczowego.

Owczarki niemieckie – gronkowce powodujące  zapalenie skóry, gronkowiec b hemolityczny

WIELKOŚĆ

Wysokość w kłębie – bydło, konie.

Wielkość daje nam informacje, czy rozwój zwierzęcia jest prawidłowy.

WAGA

Znajomość masy ciała jest bardzo ważna do dawkowania leków (na 1kg mc, na 10kg mc, na 50kg mc).

UŻYTKOWOŚĆ

Konie – problemy ortopedyczne.

Bydło mleczne – mastitis.

Psy – otyłość (adipositas, obesitas), cukrzyca (diabetes).

Psy policyjne – choroby układu krążenia, niewydolność lewokomorowa.

Świnie mięsne – PSE

WYWIAD (anamnesis)

W jakich warunkach doszło do wystąpienia objawów chorobowych

1.      Jak się nazywa zwierzę?

2.      Czy doprowadzający jest właścicielem?

3.      Od kiedy zwierzę choruje?

4.      Jakie objawy zauważono u chorego zwierzęcia?

5.      Czy zwierzę chorowało z podobnymi objawami?

6.      Czy choruje jedno lub wiele zwierząt w stadzie?

7.      Czy chorowało rodzeństwo lub rodzice?

Choroby genetyczne - cukrzyca, dysplazja, wnętrostwo, przodożuchwa.

8.      Jakie są warunki zoohigieniczne środowiska?

9.      Jaka może być przypuszczalna przyczyna choroby?

10.  Czy zwierze było leczone u innego lekarza, w innej lecznicy?

METODY BADANIA KLINICZNEGO

              Metoda indukcyjna – planowe i szczegółowe przeprowadzenie badania i na podstawie podsumowania wyników postawienie rozpoznania (diagnosis)

              Metoda dedukcyjna – polega na stwierdzeniu jednego lub kilku charakterystycznych – patognomicznych objawów chorobowych i postawieniu rozpoznania bez szczegółowego badania, stosowane w przypadkach podejrzenia choroby zagrażającej zdrowiu i życiu człowieka i zwierzęcia, choroby zakaźne wymagające szybkiej decyzji i podjęcie odpowiedniego postępowania

Np.: koń z faskowato rozszerzoną klatką piersiową, wykazujący silny niepokój, uderza kończynami o podbrzusze, a był na żniwach i jadł świeże żyto 99.9% ostre rozszerzenie żołądka (dilatatio ventriculi acuta); żołądek powiększa się  i może nawet pęknąć – potrzebna natychmiastowa pomoc

SPOSOBY BADANIA KLINICZNEGO:

1. oglądanie (inspectio)-zorientowanie się co do objawów zewnętrznych i zachowania zwierzęcia
2. omacywanie (palpatio)-tak bada się przede wszystkim organy i narządy
3. opukiwanie (percussio)-

a) opukiwanie bezpośrednie palcem o palec (stosowane u małych zwierząt)

      b)opukiwanie pośrednie- wykonywane przy pomocy młoteczka i plezimetru (daje to silniejszy odgłos opukowy)

4.    osłuchiwanie (auscultatio)-dokonywane fonendoskopem

5.    mierzenie (mensuratio)-pomiar  temperatury wewnętrznej ciała

6.    nakłucie(punctio)-do narządów mięśniowych (biopsja wątroby, jam ciała

7.    badanie dodatkowe (examinatio akccesoria)-badanie hematologiczne, biochemiczne krwi i surowicy, badanie moczu, treści żwacza, rentgen USG videoskopia, EKG

8.    szczepienia diagnostyczne(vaccinatio diagnostica – np. przy tuberkuliniacji

OPIS JEDNOSTKI CHOROBOWEJ

1. przyczyna choroby (aetiologia)
2. wywód choroby (pathogenesis) np. u konia grupowe zapalenie płuc (bakterie pasteurellae) bakterie drogą erogenną wędrują do pęcherzyków płucnych, powstaje przekrwienie stan zapalny
3. objawy (symptomata)

4.      zmiany anatomopatologiczne (laesiones anatomopathologicae)

5.      rozpoznanie (diagnosis)

6. przebieg choroby (decursus morbi)
7. rokowanie (prognosis)
8. zapobieganie (prophylaxis)
9. leczenie (curatio, therapia)

Ad.1              czynniki środowiska zewnętrznego:bakterie, wirusy, substancje toksyczne, metale ciężkie, uszkodzenia mechaniczne, zaurzenia metabolizmu

Ad.2              mechanizm powstawania zmian chorobowych

...