Dziedzictwo antyku.doc

Dziedzina

Grecja

Rzym

Charakterystyka ogólna

Wybrani przedstawiciele (p.n.e.)

Filozofia

Znaczny rozwój od VI w. p.n.e..; pojawienie się wielkich systemów filozoficznych przy zainteresowaniu filozofii przyrody i strukturą bytu.

Rozkwit w V-VI w. p.n.e., żyjący

wówczas autorzy wpłynęli na rozwój dziedziny aż do naszych dni

Tales z Miletu (ok. 620-540) Pitagoras z Samos (570-196) Sokrates (469-399)

Platon (427-347)

Arystoteles (384-322)

Zenon z Kitionu (332-263) Epikur (342-270 p.n.e.)

Plotyn (204-207 n.e.)

Kontynuacja niektó­rych kierunków greckich (neoplatonizm. a zwł. stoicyzm):

Marek Aureliusz (121-180 n.e.)

Mate-

matyka

Stworzenie podwalin matematyki, m.in. przez wprowadzenie metody dedukcyjnej i dowodzenia twierdzeń. Początkowa duża przewaga geometrii

Pitagoras z Samos (ok. 570-496) Euklides (365-300 p.n.e.) Archimedes (287-212 p.n.e.) Diofantos ([II w. n, e,;

Dziedzina lekceważo­na, brak większych osiągnięć

Poezja epicka

Obszerne poematy pisane heksame-trem. Rozwój w epoce archaicznej (VIII-VII w. p.n.e.)

Homer (VIII W. p.n.e.)

Hezjod (ok. 700 p.n.e.)

Wergiliusz (70-19 p.n.e.) – Eneida

Poezja liryczna

Rozwój po okresie rozkwitu poezji epickiej. Tematyka bliska codzien­ności, utwory krótkie, pojawienie .się licznych form wierszy

Anakreont (572-487 p.n.e.)

Safona (VII-VI w. p.n.e.)

Horacy (65-8 p.n.e.) Owidiusz (43 p.n.e. –

   18 n.e.)

Archi­tektura

Podstawowa dziedzina – budowle sakralne z kamienia i drewna. Wykształcone trzy porządki: monumentalny dorycki, znacznie lżejszy joński i najbardziej ozdobny koryncki. Szerokie stosowanie kolumn, dążenie do maksymalnej harmonii wszystkich elementów budowli

Iktinos i Kallikrates (V w. p.n.e. – Paitenon w Atenach) Mnesikles (V w. p.n.e.) Hippodamos z Miletu (V w. p.n.e. – urbanistyka)

Pyteos (IV w. p.n.e.)

Sokrates z Knidos (III w, p.n.e. – latarnia morska na Karos)

Znakomity rozwój zwią­zany z postępem tech­niki (szerokie zastoso­wanie łuku i kopuły, a także cementu i wy­palanej cegły). Wielkie budowle (termy, łuki. akwedukty, teatry i in.) w całym państwie

Rzeźba

Rozkwit w okresie klasycznym, później zachowanie wysokiego po­ziomu. Realizm, Świetne przedsta-wianie postaci ludzkich. Typowe surowce to kamień i brąz

Fidiasz (495-430 p.n.e.)

Poliklet (2 poł. V w. p.n.e.)

Lizyp (IV w. p.n.e.)

Praksyteles (IV w. p. n e.)

Skopas (IV w. p.n.e.)

Rozwój od I w. p.n.e., znakomity poziom m.in. rzeźby portretowej

Ceramika i malarstwo

Do IV w. p.n.e. malarstwo gł. jedno-lub kilkubarwne na ceramice, później rozwój malarstwa ściennego, mozai­ki i portretu (rządku zachowane)

Ergotimos i Klitas (1 poł, VI w.) Eufronios (2 poł. VI w. p.n.e.,) Apollodoros (kon. V w. p.n.e.) Apelles z Kolofonu (IV w. p.n.e.)

Wysoki poziom malarstwa i mozaiki, większość twórców

nieznana

Historio­grafia

Dążenie do krytycznego i bezstron­nego opisu przy zachowaniu literac­kich wartości dziel

Herodot (484-430 p.n.e.) Tukidydes (ok. 460-400 p.n.e.) Polibiusz (200-123 p.n.e.,)

Cezar (100-44)

Tacyt (55 - ok. 120 n.e.)

Teatr

Pierwotnie związany ze świętami re­ligijnymi. Rozkwit w okresie klasycz­nym w Atenach – podział na tragedię i komedię, duże efekty osiągane za pomocą świadomie ograniczonych środków artystycznych

Ajschylos (525-456 p.n.e.) Sofokles (497/6 p.n.e.) Eurypides (485-406 p.n.e.) Arystofanes (445-385 p.n.e.) Menander (342-293 p.n.e.)

Plautus. (254-184),

rozwój komedii

Nauki przy­rodnicze

Dominacja opisu, klasyfikacji i rozumowania przy praktycznym braku wykonywania doświadczeń. Próby systematyzacji wiedzy

i pierwsze ogólne teorie.

Główne osiągnięcia od IV W. p.n.e. przez cały okres hellenistyczny

Hipokrates (460-375, medycyna) Arystoteles (384-322 p.n.e., różne dziedziny)

Teofrast (381-287, botanika) Archimedes (287-212, fizyka) Klaudiusz Ptolemeusz  (100-168, astronomia, geografia)

Pliniusz Starszy (23-79

   n.e., różne dziedziny)

Galen (ok. 130 - ok. 200 n.e., medycyna)