Przyczyny narkomanii. :1.Przyczyny tkwiące w środowisku rodzinnym: a) konflikty i nieporozumienia, b) trudna sytuacja rodzinna, c) błędy wychowawcze rodziców. 2. Przyczyny tkwiące w środowisku szkolnym: a) niepowodzenia w nauce, b) kłopoty związane ze szkołą, c) metody wychowawcze szkoły. 3.Przyczyny tkwiące w środowisku rówieśniczym: a) wzorowanie się na rówieśnikach, b) namawianie przez osoby odurzające się, c)chęć poprawy kontaktów rówieśniczych, d) poszukiwanie akceptacji, e) chęć zaimponowania. 4. Przyczyny tkwiące w społeczeństwie: a) brak dostatecznej wiedzy na temat narkomanii, b) przypadkowy kontakt ze środowiskiem odurzającym się, c) brak możliwości atrakcyjnego spędzenia czasu wolnego, d) protest przeciwko rzeczywistości, e) przyczyny polityczne. 5.Przyczyny tkwiące w sferze funkcjonowania osobowościowego: a) zaspokojenie potrzeby poznawczej, b) przymus ( jako skutek nałogu), c) reakcja ucieczkowa, d) kryzys egzystencjalny, e) niedojrzałość, f) poczucie odrzucenia, g) poszukiwanie wolności, h) skutek porażek życiowych. Klasyfikacja ta nie jest zbyt częsta, gdyż niektóre wyróżnione kategorie zachodzą za-kresowo na siebie , ale niejasność i dwuznaczność niektórych wypowiedzi ankietowa-nych sprawiła, że niemożliwe stało się bardziej rozłączne pogrupowanie uzyskanych ankietowych danych. Główne przyczyny odurzania się tkwią w sferze osobowościowej młodego człowieka i dotyczą przede wszystkim zaspakajania potrzeby poznawczej, bądź są formą reakcji ucieczkowej od rzeczywistości i własnych niedostatków lub też wynikają z doznawa-nych niepowodzeń i przeżywanych porażek życiowych. Dołączają się do tego uwarun-kowania tkwiące w kontaktach rówieśniczych, polegające na poszukiwaniu uznania i znaczenia w grupie młodzieżowej, oraz wynikające z namowy, a czasem i przymusu stosowanego przez odurzających się kolegów. Wśród innych przyczyn dość często wy-mieniane są przez młodzież: wzorowanie się na otoczeniu, brak odpowiednich rozrywek oraz przymus odurzania się jako przyczyna wtórna (skutek nałogu). Pierwszy kontakt z narkotykami jest z reguły spowodowany ciekawością. Ciekawość tę mogą pobudzić publiczne dyskusje o narkomanii oraz rozmowy w kręgu znajomych. Początkowo odrzucane oferty po przełamaniu zahamowań przekształcają się we własną inicjatywę używania narkotyków. W kolejnym stadium pojawia się wpływ, a potem nacisk innych osób lub grupy. Zachęty pochodzą głównie z kręgu znajomych. Często objawy zażycia narkotyku (np. wymioty), rozczarowują nowicjusza, ale nacisk innych, że może początkujący przyjął niewłaściwą dawkę lub stosował złą technikę, zachęca do pozostawania w grupie narkomanów. Jedną z norm grupy narkomańskiej jest „koleżeństwo”. Oznacza ono tyle, że młody narkoman powinien zachowywać się „koleżeńsko”, tzn. nie tylko być częstowanym, ale też częstować innych, a więc kupować narkotyki. Stopniowo staje się handlarzem nar-kotyków – najpierw okazjonalnie, później stałym, zwłaszcza wówczas, gdy zerwie związek z rodziną, zawodem i zyska zaufanie grupy może awansować w hierarchii. Te-raz już nie potrzebuje zachęt, wykazuje własną inicjatywę i sam zajmie pozycję pośred-nika zlecającego drobną sprzedaż narkotyków innym. Staje się swojego rodzaju „praco-dawcą”. Okres dojrzewania młodzieży jest tym etapem życia, w którym często dochodzi do załamania systemu wartości, konfliktów z otoczeniem, zwrotu ku wartością material-nym. Ponadto młodzi ludzie uczą się biernego przeżywania. Pasywność i przesyt mate-rialny paraliżują fantazję i inicjatywę. Stąd wszelkiego rodzaju leki uspokajające, uśmierzające ból lub pobudzające stają się środkami przezwyciężania konfliktów oraz źródłem silnych przeżyć. Zażywanie leków staje się czynnością powszednią, zwłaszcza że są one zawsze i wszędzie dostępne. Jako czynnik sprzyjający narkomanii wymienia się także: upadek autorytetu rodziny, szkoły, brak kontroli środowiska, industrializację i anonimowość życia w miastach. Te warunki prowadzić mogą nie tylko do powstawania agresywnych gangów młodzieżo-wych, ale także do narkomanii, samobójstw itp. Na podstawie wyników badań stwier-dzono istnienie związku między przestępczością młodocianych a problemem zażywania narkotyków. Innym zagadnieniem związanym z narkomanią jest dysfunkcjonalność wychowawczej roli rodziny i szkoły. Niejednokrotnie obserwuje się związki między nadużywaniem narkotyków, alkoholu i leków przez rodziców i naśladownictwem tych zachowań przez dzieci. Już pierwsze przekroczenie progu szkolnego może być dla dziecka stresowym wydarzeniem, mającym wpływ na dalszy przebieg nauki. Nowe środowisko, oderwanie się od rodziców, agresywni rówieśnicy czy niepotrzebnie wygórowane obowiązki szkolne powodują konflikt, ucieczkę w chorobę bądź utratę równowagi psychicznej. Różnice w ich przystosowaniu społecznym mogą być więc znaczne. U jednych pro-blemem będą wady wymowy, nieśmiałość, moczenie się, trudności w nawiązywaniu kontaktów, u innych – nadwrażliwość, pobudliwość. Dominujący wychowawcy mogą także stanowić poczucie zagrożenia. Nieodpowiedni dobór rówieśników może okazać się szkodliwy dla danego dziecka. Wagarowanie i porzucenie szkoły świadczy o bardzo silnym zagrożeniu w środowisku szkolnym. Wśród młodzieży zauważ się opóźniony rozwój psychiczny i osobowy w stosunku do przyśpieszonego rozwoju fizycznego, co może dodatkowo komplikować czas ukończe-nia szkoły podstawowej czy rozpoczęcia studiów, a nawet wpływać na zmianę planów życiowych. W dziedzinie rozwoju uczuć i postaw społecznych niepokojące są objawy nieufności i podejrzliwości wobec różnych instytucji państwowych. Postawy takie - jak Podkreśla sama młodzież – uwarunkowane zostały niespełnieniem dotychczasowych obietnic, poczuciem oszukania, zakłamaniem starszego pokolenia. Nie należy się zatem dziwić, że młodzież charakteryzuje postawa apatii, zobojętnienia, brak motywacji do działania, brak wytrwałości w dążeniu do celu, poczucie zmęczenia i wyczerpania czy też rozmaite postawy buntu wobec istniejącej rzeczywistości. W środowisku poza rodzinnym i poza szkolnym tkwi obecnie wiele zagrożeń dla młodzieży. Dotyczy to młodzieżowych podkultur i postaw aspołecznych, które od cza-sów II wojny światowej nasiliły się w wielu krajach, w tym także w Polsce. ÂŚwiadczą one o stanach frustracji, niezaspokojonych potrzebach. Młodzież porzucała naukę, dom rodzinny i przystawała do grup nieformalnych ponieważ tam czuła się wolna i akcepto-wana. Konsekwencje przyjmowania narkotyków. Narkomania uznawana jest za czynnik kryminogenny, ale rodzaj i charakter związków narkomanii z przestępczością powinien być rozpatrywany wedle wyczerpującego systemowego schematu zdarzeń, jakie dany element rzeczywistości (w tym przypadku używanie środków narkotycznych) ma dla innego elementu rzeczywistości (w tym wy-padku przestępstwa). Zakładając istnienie takiego rodzaju związku przyczyno – skut-kowego można wyróżnić trzy rodzaje powiązań. Rodzaj pierwszy polega na bezpośred-nim związku pomiędzy potrzebą zdobycia środka , a podjętym konkretnym działaniem w celu jej zaspokojenia (nielegalna produkcja, kradzież, włamanie itp.). Drugi rodzaj polega na wzmocnieniu motywacji przestępczej działania środka odurzającego. Trzecim rodzajem jest wspomagająca rola narkotyku w działaniu przestępczym (chodzi o czyny popełnione bądź w stanie „rauszu narkotykowego” bądź w stanie głodu). Narkomani dopuszczają się często drobnych kradzieży w rodzinie, w miejscu lecze-nia, sklepie. Cięższą kategorią przestępstw są włamania do mieszkań i samochodów. W mniejszym stopniu notuje się oszustwa bankowe i kredytowe, przy czym jednak w tych sprawach prawie w ogóle nie prowadzi się dochodzenia. „Inną formą przestępczości – jedną z najpoważniejszych – jest prostytucja narkomanek (-ów). Jest ona karalna jedynie w wyjątkowych przypadkach. Istnieją dwie formy jej występowania: prostytucja w kręgu znajomych (wśród narkomanów) oraz prostytucja prawdziwa, uprawiana z każdym za pieniądze, mająca charakter zawodowy. Wiele nar-komanek ma partnerów, korzysta z ich działalności przestępczej lub działalność tą z nimi uprawia. Często też partnerzy zmuszają narkomanki do prostytucji, „aby sami mogli czerpać z tego zyski”. Uprawianie prostytucji wiąże się z niebezpieczeństwem zarówno dla narkomanek, jak i klientów, ze względu na możliwość pobicia, rabunku, kradzieży, oszustwa itp. zdarzeń”. Dość często można spotkać się z hipotezą, że przyjmowanie narkotyków prowadzi do obniżenia się poziomu agresywności. Zażywanie narkotyków może także powodować przemieszczenie się agresji raczej do wewnątrz (autoagresja) niż na zewnątrz. Zacho-wania przestępcze związane z narkotycznym uzależnieniem mają na celu głównie zdo-bycie pieniędzy i narkotyków, a nie przemoc jako taką. „Wycinki badań amerykańskich wskazały jednak na istnienie całkiem odwrotnej zależności. Za istnieniem takiej prze-ciwnej zależności między narkomanią a zachowanie agresywnym przemawiają trzy argumenty: 1. Przestępstwa popełniane prze narkomanów (zdobywanie, posiadanie i przekazywanie narkotyków) często wiążą się z użyciem przemocy; 2. Takie przestęp-stwa, jak rabunek, zawierają elementy przemocy; 3. Wewnątrz środowiska narkomanów często popełniane są akty agresji i przemocy skierowane na członków grupy. Tego ro-dzaju zachowania są jednak ciemną liczbą, gdy nie są one zgłaszane. Uważa się, że nie wykryte zachowania przestępcze zawierają więcej aktów agresji i przemocy niż zacho-wania wykryte”. Następstwem odstawienia narkotyku może być ból, trwoga, depresja, bezsenność itp. Agresywne zachowania przestępcze w celu zdobycia środka odurzającego stają się wte-dy bardzo prawdopodobne. Mania prześladowcza, jako często występujący syndrom chorobowy, może także wyzwalać nieobliczalne zachowania agresywne. Zdobywanie narkotyków i pieniędzy często odbywa się w drodze przemocy. W literaturze poświęca się uwagę różnym narkotykom jako potencjalnym „wyzwalaczom” agresji. Badania tej problematyki natrafiają na wiele trudności ze względu na złożoność i zmienność oddziaływania poszczególnych narkotyków. Różne ich dawki i kombinacje, warunki sytuacyjne, w jakich są one zażywane, oraz cechy osobowości zażywających je ludzi mają wpływ na ich zmienne oddziaływanie. „Własności wzmagania agresywności przypisywane są amfetaminom i kokainie. Pochodne opium, w tym i heroiny, są także wiązane z przestępczością, gdyż prowadzą do najszybszego i najsilniejszego uzależnienia”.
AGARR