zarzadzanie_ryzykiem_w_sektorze_publicznym.pdf

PodręcznikwdroŜeniasystemuzarządzania

ryzykiemwadministracjipublicznejw

Polsce

Zarządzanieryzykiem

wsektorzepublicznym

Polski podr ę cznik procesu zarz ą dzania ryzykiem

S pistreści

P RZEDMOWA ....................................................................................................................................... 4

W ST Ę P ..................................................................................................................................................... 6

C ZYM JEST RYZYKO ? ............................................................................................................................ 6

C ZYM JEST PROCES ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ? .................................................................................... 7

D LACZEGO ZARZĄDZANIE RYZYKIEM JEST WAśNE ? ........................................................................... 10

S TRUKTURA ZARZ Ą DZANIA RYZYKIEM ................................................................................. 13

J AK NALEśY ZBUDOWAĆ STRUKTURĘ ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ? ...................................................... 13

D OKUMENTACJA DOT . ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ............................................................................... 13

P OLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM .................................................................................................. 13

P ROCEDURA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ............................................................................................... 15

ROCZNY RAPORT DOT . ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ................................................................................ 15

R OLE I ZADANIA .................................................................................................................................. 16

P LANY ŁADU ORGANIZACYJNEGO ....................................................................................................... 16

W DRO ś ENIE ZARZ Ą DZANIA RYZYKIEM.................................................................................. 17

J AK WDROśYĆ ZARZĄDZANIE RYZYKIEM ? .......................................................................................... 17

R OLA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO ........................................................................................................ 19

R OLA BHP.......................................................................................................................................... 19

I DENTYFIKACJA RYZYKA ............................................................................................................. 21

J AK MOśNA ZIDENTYFIKOWAĆ RYZYKO ?............................................................................................ 21

M ETODY IDENTYFIKACJI RYZYKA ....................................................................................................... 22

„Burza mózgów” ........................................................................................................................... 22

Kwestionariusze ............................................................................................................................. 24

Do ś wiadczenia i prognozy na przyszło ść ....................................................................................... 24

A NALIZA RYZYKA ............................................................................................................................ 27

J AK MOśNA DOKONAĆ ANALIZY RYZYKA ?.......................................................................................... 27

P UNKTOWA OCENA RYZYKA....................................................................................................... 40

J AK NALEśY WYKONAĆ PUNKTOWĄ OCENĘ RYZYKA ? ........................................................................ 40

HIERARCHIZACJA RYZYKA ......................................................................................................... 43

J AK NALEśY DOKONAĆ PRIORYTETYZACJI RYZYKA ( OKREŚLIĆ JEGO KOLEJNOŚĆ )?............................ 43

R EJESTR RYZYKA ................................................................................................................................ 43

Z ARZ Ą DZANIE RYZYKIEM ............................................................................................................ 46

J AK NALEśY ZARZĄDZAĆ RYZYKIEM ?................................................................................................. 46

P ODJĘCIE DZIAŁAŃ ............................................................................................................................. 46

M ONITORING RYZYKA ........................................................................................................................ 47

NiniejszypodręczniksporządzonowramachśrodkówprojektuUETransitionFacility2004/016829.01.08

„ZarządzanieryzykiemiwzmocnienieefektywnościsłuŜbaudytuwewnętrznegowjednostkachsektorafinansówpublicznych”

Polski podr ę cznik procesu zarz ą dzania ryzykiem

ZAŁ Ą CZNIKI

Załącznik nr 1: Polityka zarządzanie ryzykiem

Strona 46

Załącznik nr 2: Zakres zadań i obowiązków grupy ds.

zarządzania ryzykiem

Strona 61

Załącznik nr 3: Szablon zapisu wyników sesji burzy mózgów

w celu identyfikacji ryzyka

Strona 64

Załącznik nr 4: Kwestionariusz identyfikacji ryzyka

Strona 68

Załącznik nr 5: Lista mechanizmów kontrolnych ryzyka

(wewnętrzne mechanizmy kontrolne)

Strona 76

Załącznik nr 6: Szablon punktowej oceny ryzyka

Strona 80

Załącznik nr 7: Szablon rejestru ryzyka

Strona 82

NiniejszypodręczniksporządzonowramachśrodkówprojektuUETransitionFacility2004/016829.01.08

„ZarządzanieryzykiemiwzmocnienieefektywnościsłuŜbaudytuwewnętrznegowjednostkachsektorafinansówpublicznych”

Polski podr ę cznik procesu zarz ą dzania ryzykiem

P rzedmowa

Zarządzanie ryzykiem to kwestia kluczowa dla wszystkich organizacji,

zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Proces ten jest wynikiem

debaty dotyczącej governance (ładu organizacyjnego), która toczyła się

szczególnie w ciągu ostatniego dziesięciolecia. Niedawne niepowodzenia firm

i organizacji w sektorze publicznym i prywatnym na całym świecie, zwróciły

uwagę organizacji na potrzebę skutecznej identyfikacji i zarządzania

ryzykiem.

JednakŜe, świadomość istnienia potrzeby lepszego zarządzania ryzykiem nie

oznacza automatycznie lepszego zarządzania ryzykiem. Wiele organizacji

sektora publicznego i prywatnego regularnie wykonuje czynności związane

z zarządzaniem ryzykiem, corocznie na potrzeby organów regulacyjnych lub

nieregularnie, niezaleŜnie od innych działań. Niestety, Ŝadna z powyŜszych

metod nie umoŜliwia realizacji celów i nie jest zgodna z duchem governance

(ładu organizacyjnego), natomiast obie z nich przyczyniły się do niepowodzeń

firm i organizacji.

Tym samym, organizacje winny wpisać świadomość ryzyka, zarówno

w odniesieniu do zadań, które mogą zostać nieprawidłowo wykonane oraz

moŜliwości, które mogą zostać wykorzystane, w ramy całej swojej

działalności. Organizacje, które potrafią w ten sposób uwzględnić świadomość

zarządzania ryzykiem, będą w stanie wykorzystać proces zarządzania

ryzykiem w celu poprawy uzyskiwanych wyników oraz podniesienia

zadowolenia wszystkich zainteresowanych stron.

Polski Rząd uznaje wartość dodaną, jaką moŜe przynieść właściwe

zarządzanie ryzykiem obywatelom oraz polskiej administracji publicznej.

Niniejszy podręcznik został opracowany w celu przedstawienia metodologii,

która umoŜliwi kierownikom JSFP kaŜdego szczebla zrozumienie roli oraz

sposobu, w jaki proces zarządzania ryzykiem moŜna wpisać do zakresu ich

obowiązków.

Istotną sprawą jest równieŜ fakt, by wszyscy pracownicy jednostek

administracji państwowej w pełni rozumieli podstawową koncepcję

zarządzania ryzykiem. Jej celem nie jest przeciwstawianie się ryzyku, lecz

zarządzanie nim zgodnie z polityką akceptacji ryzyka realizowaną przez

kierownictwo. Dlatego teŜ, Rząd podejmie odpowiednie starania, których

celem będzie zapoznanie kierowników jednostek administracji publicznej

z właściwą metodologią zarządzania ryzykiem i odpowiednie jej wdroŜenie.

NiniejszypodręczniksporządzonowramachśrodkówprojektuUETransitionFacility2004/016829.01.08

„ZarządzanieryzykiemiwzmocnienieefektywnościsłuŜbaudytuwewnętrznegowjednostkachsektorafinansówpublicznych”

Polski podr ę cznik procesu zarz ą dzania ryzykiem

Rządy i słuŜby publiczne w państwach Unii Europejskiej coraz częściej muszą

udostępniać informacje o sposobie i zakresie inwestycji w zarządzanie

ryzykiem. Zainteresowane strony oraz jednostki dokonujące takich inwestycji

chcą mieć pewność, iŜ ryzyko jest odpowiednio zarządzane, a zasoby są

chronione i właściwie wykorzystywane. Pod koniec 2005 r., Komisja

Europejska opublikowała dokument 1 określający strategię zarządzania

ryzykiem w Komisji w odniesieniu do świadczonych usług. Polska

administracja publiczna powinna wdroŜyć właściwe systemy zarządzania, aby

zademonstrować spełnienie odpowiednich standardów zarządzania. Jest to

warunkiem postrzegania państwa członkowskiego jako miejsca, gdzie warto

inwestować oraz silnego partnera w interesach.

Zdecentralizowany system administracji powierza odpowiedzialność za

zarządzanie ryzykiem personelowi kierowniczemu wyŜszego szczebla

kaŜdego ministerstwa, agencji lub władz samorządowych. Kierownictwo

zapewnia:

realizację celów;

ochronę aktywów;

wydajne, ekonomiczne i efektywne wykorzystanie zasobów.

Utworzenie skutecznego systemu zarządzania ryzykiem odgrywa zasadniczą

rolę w tym procesie. Dlatego teŜ, kaŜdy kierownik JSFP będzie zobowiązany

wdroŜyć środki odpowiednie do osiągnięcia tego celu.

Niniejszy podręcznik procesu zarządzania ryzykiem został opracowany po to,

by ułatwić wdroŜenie procesu zarządzania ryzykiem w administracji publicznej

poprzez udzielenie wskazówek kadrze kierowniczej. Jego skuteczne

wdroŜenie przyczyni się do poprawy governance (ładu organizacyjnego) oraz

wyników uzyskiwanych przez polską administrację.

1 KuskutecznemuispójnemuzarządzaniuryzykiemwsłuŜbachKomisji(SEC/2005/1327)

NiniejszypodręczniksporządzonowramachśrodkówprojektuUETransitionFacility2004/016829.01.08

„ZarządzanieryzykiemiwzmocnienieefektywnościsłuŜbaudytuwewnętrznegowjednostkachsektorafinansówpublicznych”

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: