Szkoła systemów społecznych 6.doc

Szkoła systemów społecznych

Szkoła systemów społecznych powstała wykorzystując dorobek nurtu strukturalnego w amerykańskiej teorii socjologii (Parsons i Merton) oraz osiągnięcia tzw. teorii psychologii postaci (Koehler i Lewin).

Z dorobku nurtu strukturalnego zaczerpnęła strukturalne ujęcie organizacji, z teorii socjologii pojęcie systemu, jako pewnej kategorii opisującej tak postrzeganą organizację.

Podstawowym obszarem dociekań badawczych przedstawicieli tej szkoły jest system społeczny.

Ch. I. Barnard, główny przedstawiciel szkoły systemów społecznych traktuje organizacje jako „system świadomie koordynowanego działania dwóch lub więcej osób”, przy czym „każda część wiąże się z inna częścią w jakiś charakterystyczny sposób”, a „całość jest zawsze większa niż suma swych części składowych”.

Motyw więzi pomiędzy elementami systemu społecznego stanowi zasadnicze pojęcie metodologiczne w dorobku tej szkoły. Jej przedstawiciele wyróżniają trzy zasadnicze rodzaje więzi:

·         Komunikację,

·         Równowagę,

·         Podejmowanie decyzji.

Komunikacja stanowi sposób pobudzania do działania poszczególnych części systemu oraz środek koordynacji i kontroli. Spośród siedmiu zasad komunikacji sformułowanych przez Ch. I. Barnarda, trzy należałoby uznać za najważniejsze. Są to:

              - droga komunikacji powinna być możliwie najkrótsza,

              - droga komunikacji winna być wykorzystywana na całej swej długości,

              - wszystkie informacje powinny być autentyczne.

              Równowaga utożsamiana jest z mechanizmem stabilizującym organizacyjna całość oraz umożliwiającym jej adaptację do zmieniających się warunków.

              Podejmowanie decyzji stanowi dla, przedstawicieli tej szkoły „środek regulowania i kierowania strategicznego”.

              Zagadnieniom podejmowania decyzji szczególnie wiele uwagi poświęcił H. Simon. Wyróżnił on w procesie podejmowania decyzji trzy fazy:

              - rozpoznanie, w której trzeba ustalić gdzie i kiedy należy podjąć decyzję,

              - projektowanie, które oznacza poszukiwanie różnych możliwości decyzyjnych,

              - wybór najlepszej decyzji, dokonywany spośród wielu możliwych wariantów, ze względu na przyjęte kryterium optymalizacji.

H. Simon mocno akcentuje potrzebę dążenia do tego, aby pracownicy pełniący funkcje kierownicze podejmowali decyzje optymalne, w miejsce decyzji „wystarczająco dobrych”. Wynika to z barku odpowiednio sprawnych systemów przewidywań skutków oraz przyjmowania nieadekwatnych do celu badania kryteriów ocen podejmowanych decyzji. Skutkuje to ograniczoną racjonalnością decyzji. Należy zatem dążyć do tego, aby większość decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwie sprowadzić do decyzji programowanych, to znaczy takich, dla podjęcia, których istnieją ściśle określone kryteria oraz konkretna procedura.

              Do innych wybitnych przedstawicieli szkoły systemów społecznych zaliczyć można P. Selznika, A. W Gouldnera oraz Etzioniego.

              Badania prowadzone przez P. Selznika dotyczyły warunków, które mogłyby zapewnić zgodność celów ogólnych i zadań bieżących organizacji jako całości oraz jej poszczególnych grup, zarówno na płaszczyźnie formalnej jak i nieformalnej. Da takich warunków takiej „instytucjonalnej identyczności” jak nazywa taki stan, zalicza on prawidłowy obór kadr i ich odpowiednie szkolenie oraz formalizacja procedur.

              A.W. Gouldner najpełniej wykorzystuje w swych pracach podejście systemowe. Głównym jego osiągnięciem badawczym jest interpretacja modeli: systemu racjonalnego i systemu naturalnego, jako narzędzi analizy organizacji. Model systemu racjonalnego zakłada, że organizacja stanowi „racjonalnie myślący środek do osiągnięcia wyraźnie sprecyzowanych celów grupowych”. Natomiast według modelu naturalnego „cele systemu są tylko jedną z potrzeb, które organizacja pragnie zaspokoić

              Etzioni traktuje organizację jako wielki złożony agregat społeczny. W systemach organizacyjnych działają grupy, posiadające pewną ilość celów zbieżnych, ale również - cele rozbieżne.

              Podsumowując dorobek szkoły systemów społecznych na pierwszy plan wysuwa się zarzut, że przedstawiciele tej szkoły preferują analizą psychosocjologiczną, pomijają aspekt materialny przedsiębiorstwa, a w szczególności zagadnienia badania pracy.

              Podstawowymi osiągnięciami tej szkoły są osiągnięcia w zakresie analizy procesów komunikacji i podejmowania decyzji w systemach organizacyjnych.