MODELE MEDIACJI
Dr Agata Gójska
Mgr Rafał Milewski
Mediator powinien prowadzić postępowanie mediacyjne w oparciu o zasadę samodzielności i autonomii stron konfliktu. Neutralność
Czy mediacja jako procedura jest neutralna?
n Promowanie wartości kultury Zachodu: równości, autonomii decyzyjnej, otwartości komunikacyjnej
Jedna czy wiele mediacji:
n różne wizje konfliktu - różne modele mediacji
n Różne wizje konfliktu różne modele mediacji
n Siła: konflikt jest walką o dominację
organizacja/ mobilizacja
n Prawa: konflikt jest rywalizacją pomiędzy roszczeniami do praw
rzecznictwo/ poparcie
n Potrzeby i interesy: konflikt to dążenie do zaspokojenia niezgodnych potrzeb w sytuacji ograniczonych zasobów
pomoc w rozwiązaniu problemu
n Kryzys w interakcji
przywrócenie konstruktywnej interakcji
Mediacja ewaluatywna: siła i prawa
n Przedmiotem porównań czyni się potencjalne postanowienie sądu w sprawie (siła wyznaczana przez prawo; odwołanie się do prawnie determinowanej sprawiedliwości i słuszności)
n Mediator dokonuje rekomendacji co do możliwych rozwiązań
n Istotny wpływ mediatora na strukturę, przebieg i rezultat mediacji
n Adwokaci jako istotni aktorzy procedury (jako reprezentanci stron, ale także model mediacji zdominowany przez środowisko prawnicze)
n Model mediacji wahadłowych lub częste spotkania na osobności (także z samymi pełnomocnikami stron)
Mediacja facylitatywna
n Wspomaganie negocjacji w celu osiągnięcia (realistycznego i sprawiedliwego /fair/) porozumienia rozwiązującego kwestie sporne w oparciu o rzetelne informacje
n Mediator kontroluje proces, strony kontrolują wynik
n Sprawiedliwość i inne zasadnicze kryteria definiowane przez strony
n Procedura niesformalizowana, głównie wspólne spotkania (nie jedynie)
Mediacja transformatywna(R.B.Bush, J.Folger)
Konflikt destabilizuje spostrzeganie siebie i drugiej strony
n Poczucie słabości
n Poczucie „samozaabsorbowania” (self-absorption)
Przyjmuje to formę błędnego koła, prowadząc do degeneracji interakcji, która staje się destruktywna, alienująca i dehumanizująca
Model transformatywny
W konflikcie ludzie dynamicznie poruszają się między dwoma wymiarami
n EMPOWERMENT
n Wzrost jasności, pewności siebie, osobistej siły, organizacji, decyzyjności
n RECOGNITION
n Wzrost uważności wobec drugiego, troski, otwartości na człowieczeństwo drugiego, szacunku i zrozumienia dla sytuacji drugiego
Model transformatywny - założenia
n Strony oczekują przede wszystkim wsparcia w zmianie (transformacji) interakcji z destruktywnej na konstruktywną podczas rozważania rozmaitych kwestii i opcji porozumienia
n Rolą mediatora jest wspieranie stron w dokonywaniu przejścia w kierunku empowerment (wzmocnienia siebie) i recognition (uznania dla drugiej strony)
n Porozumienie nie jest celem mediatora (ponieważ odciąga jego uwagę od głównego celu jakim jest empowerment i recognition)
n Porozumienie może ale nie musi być celem stron
n Mediator w minimalnym stopniu strukturyzuje proces
Modele mediacji - (ukryte) założenia cd.
n Model ewaluatywny
n protekcjonalizm i paternalizm
n subiektywne definiowanie natury konfliktu (zewnętrzne kryteria rozstrzygające)
n struktura mediacji jako mechanizm kontroli
n Model facylitatywny
n sprawiedliwość/ słuszność
n wsparcie dla słabszego uczestnika
n struktura mediacji jako wsparcie
n Model transformatywny
n samostanowienie
n człowiek uczy się także popełniając błędy (nie chronienie słabszego uczestnika)
n struktura mediacji jako konstrukt stron (o ile jej potrzebują)
RODZINA W ROZWODZIE
Przystosowanie do stresu związanego z rozwodem (Amato, 2000)
1)Rozwód
2) Czynniki pośredniczące (stresory)
Dorośli
Wyłączna opieka lub utrata opieki nad dziećmi
Utrata wsparcia emocjonalnego
Przeciągający się konflikt z byłym małżonkiem
Pogorszenie sytuacji materialnej
Inne stresujące zdarzenia związane z rozwodem
Dzieci
Pogorszenie wsparcia rodzicielskiego i skutecznej kontroli
Utrata kontaktu z jednym z rodziców
Konflikt między rodzicami
3) Moderatory (czynniki ochronne)
Zasoby (indywidualne, interpersonalne, strukturalne)
Definicja i znaczenie małżeństwa
Cechy demograficzne
4) Przystosowanie
Dotkliwość i czas trwania problemów psychologicznych, behawioralnych i zdrowotnych
Funkcjonowanie w nowych rolach
Tożsamość i styl życia niezwiązany z dotychczasowym związkiem
Krótkoterminowo (model kryzysu)
Długoterminowo (model chronicznego napięcia)
Polska rodzina w rozwodzie
- Rozwody
n Kulminacja w roku 2006 – 72 000 par; w roku 2007 i 2008 odpowiednio - 66 000 par
- Separacje
n Od 1 300 w roku 2000, kulminacja w roku 2005 – 11 600, w roku 2007 ok.4 000
- Małżeństwa rozwiedzione w roku 2007 wychowywały ponad 59 000 dzieci (poniżej 18 roku życia), a przebywające w separacji – 6 000
- Inicjatywa przeważnie po stronie kobiet – 70% spraw (formalne usankcjonowanie rozstania, zgodne z „emocjonalnym podziałem pracy” w rodzinie)
Przyczyny rozstania
n niezgodność charakterów (27% spraw wymieniana jako jedyny powód rozstania, 33% razem z innymi przyczynami),
n niedochowanie wierności małżeńskiej (11%/ 25%)
n nadużywanie alkoholu (7%/ 22%)
Forma rozstania: brak orzekania winy (około 72%), orzeczenie winy męża (ok.20% spraw)
Płaszczyzny/ stadia rozwodu (Bohannan, 1970)
n Emocjonalna
n Legalna
n Rodzicielska
n Ekonomiczna
n Społeczna
n Psychiczna
Fazy rozstania w perspektywie indywidualnej (Weisman; Kressel)
n Zaprzeczanie
n Żałoba
n Złość i gniew
n Rekonstrukcja
Fazy rozstania w perspektywie indywidualnej (E.Kuebler-Ross, T.Schnelzer)
n Zaprzeczenie i izolacja
n Nie przyjmowanie do wiadomości informacji o rozstaniu
n Upór, otępienie, zamrożenie, szok
n Wybuch emocji
n Szukanie winnych, pretensje do partnera
n Gniew i złość na partnera, na los, na siebie
n Wybuchy agresji, drażliwość, nadmiarowość reakcji
n Nienawiść, ucieczka
n Targowanie się
n Chaos i destabilizacja
n Faza przejścia i orientacji
n Kwestie praktyczne/ pytania dotyczące nowej tożsamości
n Faza depresji i melancholii
n regres, smutek, objawy depresji, myśli samobójcze, poczucie beznadziei i osamotnienia
n lęk i bezradność
n żal, smutek, nostalgia, tęsknota i refleksja
n opłakiwanie przeszłych strat
n lecznicze oddziaływanie, ukojenie
n pożegnanie z tym co było, stanięcie wobec nowego tworzenia siebie
n Pogodzenie z losem, wejście w nowe życie
n Czy jest jasność co do przyczyn rozstania, na ile jestem w stanie je zrozumieć?
n Czy mam jasność własnych oczekiwań i potrzeb i czy je respektuję?
n Czy mam jasność na czym będzie mi szczególnie zależało w potencjalnym nowym związku?
n Czy mam nowe cele zawodowe i prywatne? Czy odżyły jakieś stare zainteresowania lub pojawiły się nowe?
n Czy potrafię akceptować siebie ze swoimi mocnymi i słabymi stronami?
n Czy udaje mi się znów ufać ludziom?
Kobiety w sytuacji rozstania
n Główny opiekun dziecka (57% spraw; wspólna opieka – 37%, ojcowie - 7%)
n Kolizja wymagań rynku pracy i roli matki
n Pogorszenie sytuacji materialnej – nierówności na rynku pracy i obniżenie konkurencyjności kobiety-matki, „feminizacja ubóstwa”
n „Pułapka podwójnej regresji”
n Trudność w nawiązaniu nowych relacji
n Im mniejsza zmiana, tym mniejszy kryzys (ale też istotne wcześniejsze inwestycje)
n Zwiększenie objawów somatycznych (nerwicowych)
Mężczyźni w sytuacji rozstania
n Stabilna sytuacja ekonomiczna
n Mniej głęboki wgląd we własne przeżycia związane z rozstaniem
n Osłabienie w zakresie kontaktów z dzieckiem (społecznie usankcjonowane)
n Większe możliwości nawiązywania nowych relacji (nietrwałość więzi)
Pułapki rozstania
n Kolizja potrzeb/ doświadczeń na płaszczyźnie małżeńskiej i rodzicielskiej (renegocjowanie granic)
n Syndrom „taty z Disneylandu”
n Dysproporcje finansowe między rodzicami
n Polaryzacja ról rodzicielskich
n Rodzina pochodzenia
Dziecko w sytuacji rozwodu
n Analiza sytuacji dzieci w rodzinach wysoko i niskokonfliktowych, pełnych i niepełnych
n W rodzinach wysokokonfliktowych trudności dzieci pojawiają się długo przed rozwodem
n&...
paniInka