Temat : Aparat ruchowy człowieka i wady postawy ciała.
Na aparat ruchowy człowieka składa się układ szkieletowy (kostny), określany jako bierny aparat ruchu i układ mięśniowy, który jest czynnym aparatem ruchowym.
Szkielet pełni funkcję zarówno podpory dla miękkich części ciała, jak również ochrania narządy wewnętrzne otaczając je. Na układ szkieletowy składają się: kości czaszki, kręgosłup, kości klatki piersiowej, kończyn górnych oraz dolnych razem z obręczami - odpowiednio barkową oraz miedniczą. Pod względem budowy szkielet tworzy tkanka kostna i tkanka chrzęstna. Dzięki odpowiednim właściwościom tkanki kostnej budujące szkielet kości są wytrzymałe na obciążenia, elastyczne i odporne na zginanie. Elementem, dzięki któremu możliwe jest wykonywanie ruchów, są połączenia ruchome kości, zw. stawami. Wraz z upływem lat zmianie ulega chemiczny skład kości (zawartość soli mineralnych). Bardzo często dochodzi do zmniejszania się zawartości wapnia, powodującej obniżenie masy i wytrzymałości kości, a na skutek tego zwiększa się prawdopodobieństwo ich złamań lub uszkodzeń. Jest to tak zwane rzeszotowienie kości, inaczej osteoporoza - choroba występująca u ludzi starszych, atakująca częściej kobiety. Częstą przypadłością są również zwyrodnienia stawów, do których może dochodzić pod wpływem dźwigania dużych ciężarów, zwłaszcza obciążających tylko jeden odcinek szkieletu, zbyt intensywnych i nieprawidłowo wykonywanych ćwiczeń.Dzięki współpracy szkieletu z układem mięśniowym możliwe jest wykonywanie ruchów, czy zachowanie prawidłowej postawy ciała. Mięśnie przyczepiające się do kości zwane są szkieletowymi. Ich praca zależy od naszej woli. Działają one w ten sposób, że się kurczą, skracając swoją długość. Mogą się kurczyć bardzo silnie (np. przy podnoszeniu dużych ciężarów) lub delikatnie (np. podnoszenie lekkich przedmiotów). Często za ruch odpowiadają dwa rodzaje działających przeciwstawnie mięśni, np. jedne powodują zginanie ręki, a drugie jej prostowanie. Do prawidłowej pracy mięśniom potrzebna jest energia, uzyskiwana dzięki zachodzącym procesom oddychania - rozkładany jest glikogen (lub glukoza pochodząca z krwi) przy obecności tlenu. Podczas dużego wysiłku może brakować tlenu i powstaje kwas mlekowy, powodujący zmęczenie mięśni.
Aparat ruchu człowieka jest podatny na różnego typu wady lub zniekształcenia. Część z nich może być wrodzona, ale zdecydowaną większość powodują: nieprawidłowa postawa podczas wykonywania różnych czynności (czytania, odrabiania lekcji, czy stania), brak ruchu, złe odżywianie. W przypadku urazów układu ruchowego ważne jest umiejętne udzielenie pierwszej pomocy, które może uchronić przed kalectwem. Aby układ ruchowy mógł służyć przez cały okres życia, trzeba o niego dbać już od najmłodszych lat.
Aparat ruchu:
Ze względu na budowę i właściwości narząd ruchu człowieka dzielimy na:
* Układ szkieletowy (część bierna) składający się z:
o kości
o połączeń międzykostnych:
+ a) wolnych, czyli stawów wraz z ich elementami dodatkowymi
+ b) ścisłych połączeń międzykostnych (więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty)
* Układ więzadłowy
* Układ mięśniowy (część czynna - obdarzona zdolnością kurczenia się) czyli mięśnie i ich ścięgna.
W nieco szerszym znaczeniu, to również znajdujące się w nich receptory, oraz część układu nerwowego, sterująca jego czynnością.
Ogólnie można powiedzieć, że wymienione układy tworzą w ciele człowieka skomplikowany system dźwigni, dzięki któremu możemy:
* zmieniać położenie całego ciała (wykonywać ruchy lokomocyjne)
* zmieniać ułożenie części ciała względem siebie, na przykład zgiąć rękę lub nachylić głowę
* utrzymać odpowiednią postawę ciała, co ma dla nas szczególne znaczenie, ponieważ jesteśmy istotami dwunożnymi
* znacznie osłabiać skutki działania rożnego rodzaju przeciążeń, na przykład w trakcie wykonywania gwałtownych ruchów
Nauka o anatomii prawidłowej człowieka opisuje systematycznie poszczególne elementy anatomiczne. Organizm człowieka stanowi anatomiczną i funkcjonalną całość, jednak w celu usystematyzowania anatomii został podzielony na pewne partie. Przy szczegółowym opisywaniu narządu ruchu rozpatrujemy więc kończynę górną, kończynę dolną, tułów, głowę.
Układ ruchu Ze względu na budowę i właściwości układ ruchu można podzielić na:
• część czynną – układ mięśniowy • część bierną – układ szkieletowy
Dzięki współdziałaniu tych układów możemy:
* wykonywać ruchy lokomocyjne
* zmieniać ułożenie ciała względem siebie
* utrzymać odpowiednią postawę ciała
* osłabiać skutki działania różnych przeciążeń
Aktywną częścią aparatu ruchu jest zespół mięśni szkieletowych, który stanowi przeciętnie 40% masy całego ciała. Typowy mięsień szkieletowy zbudowany jest z brzuśca (2) oraz ścięgien (1). Brzusiec jest skupieniem włókien mięśniowych. Ma czerwone zabarwienie ze względu na obecność barwnika - mioglobiny. Większość mięśni ma jeden brzusiec, np. mięsień pośladkowy, niektóre mają ich jednak więcej, np. mięsień dwugłowy ramienia. Ścięgna zbudowane są z tkanki łącznej i ich funkcją jest przymocowanie mięśni do kości.
Mioglobina - Jest to złożone białko globularne, którego zasadniczą funkcją jest magazynowanie tlenu w mięśniach czerwonych (poprzecznie prążkowanych). Podczas nadmiernego wysiłku, mioglobina uwalnia zmagazynowane cząsteczki O2 i pozwala mitochondriom na syntezę ATP.
Mechanizm skurczu i rozkurczu mięśnia- Odcinek miofibryli ograniczony dwoma liniami Z i będący podstawową jednostką strukturalno – czynnościową włókienka kurczliwego nazwano sarkomerem. Zawiera on połowę prążka jasnego, prążek ciemny oraz połowę następnego prążka jasnego. W stanie spoczynku jego długość wynosi kilka mikrometrów, a w momencie skurczu skraca się ok. 2 razy.
Model wyjaśniający molekularny mechanizm skracania się miofybryli zakłada, że w czasie skurczu miofibryli filamenty cienkie – aktynowe, wsuwają się między filamenty grube – miozynowe – „ślizgają się’. Jeżeli skrócą się wszystkie miofibryle, to efektywnie skurczy się cała komórka, a jeśli skurczą się wszystkie lub część komórek w mięśniu to jego długość także zmaleje.
U osób prowadzących mało ruchliwy tryb życia wydolność układu oddechowego i krwionośnego są zbyt małe, aby zaopatrzyć intensywnie pracujące mięśnie. Wówczas często zasoby tlenu okazują się niewystarczające dla intensywnie pracujących komórek mięśniowych – szybko narasta tak zwany dług tlenowy. W tych warunkach komórki przejściowo rozkładają cząsteczki glukozy beztlenowo. Powstają wówczas małe ilości ATP oraz kwas mlekowy, który zakłóca funkcjonowanie włókien mięśniowych.
Dochodzi do zmęczenia mięśnia, osłabienia skurczów wskutek wyczerpywania się rezerw ATP oraz gromadzenia się kwasu mlekowego. Mięśnie stają się słabsze, sztywne, a ich ruch sprawia ból – mówimy wówczas o zakwaszeniu mięśni. Kwas mlekowy zostaje rozłożony dopiero po kilkunastu godzinach od ustania wysiłku – przenika do krwi, a następnie transportowany jest do wątroby, gdzie ulega przemianie w glukozę.
Podział mięśni
Ze względu na miejsce położenia:
* mięśnie głowy
* mięśnie szyi
* mięśnie tułowia
o grzbietu
o klatki piersiowej
o brzucha
* mięśnie kończyny górnej
* mięśnie kończyny dolne
Podział mięśni- Rozróżniamy dwa typy komórek mięśniowych, tworzących mięśnie - szybkie i wolne. Mięśnie zbudowane z włókien szybko się kurczących, odpowiadają za akcje szybkie, krótkie i intensywne. Tworzą je włókna białe - ich kolor wynika z faktu, że zawierają one ograniczoną ilość mioglobiny oraz ograniczoną ilość mitochondriów co sprawia, że włókna te odnawiają energię w głównej mierze dzięki procesom beztlenowym. Do mięśni składających się w znacznej mierze z włókien białych zaliczamy między innymi - mięsień dwugłowym ramienia (biceps).
Mięśnie zbudowane z włókien wolnych są przystosowane głównie do ruchów ciągłych o małej intensywności. Są one także bogate w mioglobinę oraz mitochondria, co sprawia, że charakteryzują się one czerwonym kolorem - ukrwienie tych mięśni jest o wiele lepsze niż mięśni zbudowanych z włókien szybkich, a odnowa energii przebiega głównie dzięki przemianom tlenowym. Zaliczamy do nich między innymi - mięśnie międzyżebrowe.
Typy morfologiczne mięśni:
A – wrzecionowaty
B – dwugłowy
C – dwubrzuścowy
D – pierzasty
E – półpierzasty
F - wielodzielny
Szkielet- Jest to część bierna układu ruchu. Stanowi rusztowanie ciała i jest oparciem dla mięśni. Ponadto pełni również inne funkcje:
* ochronną dla narządów,
* krwiotwórczą (szpik kostny wypełniający wnętrze kości tworzy ciałka krwi),
* magazynującą (w kościach gromadzi się wiele soli mineralnych, szczególnie wapń).
Podstawowym materiałem budulcowym szkieletu człowieka jest tkanka kostna oraz w mniejszym stopniu chrzęstna.
Budowa kości-
a – nasada kości
b – trzon kości
c – nasada kości
d – istota gąbczasta
e – istota zbita
f – okostna
g – jama szpikowa
Okostna - włóknista błona ochraniająca kość od zewnątrz, jest silnie unaczyniona (odżywia kość) i unerwiona.
Wzrastanie kości na długość
W kościach długich organizmów młodocianych między nasadą a trzonem występuje warstwa chrząstki zwanej nasadową. Dzięki narastaniu tkanki kostnej w bezpośrednim sąsiedztwie chrząstki nasadowej kość wydłuża się. Proces ten trwa aż do momentu zakończenia wzrostu. Pod wpływem hormonów rozmnażanie się komórek zostaje zahamowane. Chrząstki nasadowe ulegają skostnieniu, nasady zrastają się z trzonem i rozrastanie się kości na długość ustaje.
U człowieka dorosłego szkielet składa się z około 206 kości – liczba ta jest większa u dzieci ze względu na wiele punktów kostnienia (około 270 u noworodka i 356 u 14-latka); spada dopiero po połączeniu się np. trzonów z nasadami.
Ze względu na budowę zewnętrzną kości podzielono na kilka grup:
* kości długie np. kość udowa, ramienna
* kości płaskie np. kości czaszki, łopatka
* kości krótkie np. kości nadgarstka, stępu
* kości różnokształtne np. kręgi
*
Budowa stawu
1 – więzadło
2 – torebka stawowa, warstwa włóknista – błona, która zamyka od zewnątrz jamę stawową, zapewnia stabilność i odgranicza staw od otoczenia
3 – torebka stawowa, warstwa maziowa – produkuje maź, która nawilża chrząstki stawowe zmniejszając tarcie
4 – powierzchnia stawowa kości
5 – chrząstka stawowa – pokrywa powierzchnie stykających się kości, zapobiega ich ścieraniu, ułatwia poślizg
6 – jama stawowa – przestrzeń wypełniona mazią
Rodzaje stawów
1 – staw kulisty np. staw barkowy
2 – staw eliptyczny, np. staw promieniowo–nadgarstkowy
3 – staw siodełkowy, np. staw nadgarstkowo–śródręczny kciuka
4 – zawiasowy, np. staw łokciowy
5 – obrotowy, np. staw między pierwszym a drugim kręgiem szyjnym
Szkielet człowieka można podzielić na dwie części. Pierwszą część stanowi szkielet osiowy. W jego skład wchodzą: czaszka, kręgosłup oraz żebra i mostek. Drugą część stanowi szkielet kończyn górnych oraz dolnych wraz z ich obręczami
Kręgosłup
Kręgosłup jest:
* osią i główną podporą ciała
* narządem ruchu
* osłoną dla rdzenia kręgowego
Zbudowany jest 33 – 34 kręgów i dzieli się na pięć odcinków:
* 1 - szyjny (7 kręgów)
* 2 - piersiowy (12 kręgów)
* 3 - lędźwiowy (5 kręgów)
* 4 - krzyżowy (5 kręgów zrośniętych w jedną kość krzyżową)
* 5 - ogonowy (4 – 5 kręgów zrośniętych w kość ogonową)
Obręcz miednicowa
W skład obręczy miednicowej wchodzą: kości biodrowe, kulszowe i łonowe
WADY POSTAWY KRĘGOSŁUPA
Przyczyna ich występowania nie jest jednoznacznie określona, niemniej jednak czynniki, które wydają się być głównymi powodami wad postawy, to bez wątpienia spadek aktywności fizycznej oraz wybitnie siedzący tryb życia. Winą za powstawanie wad postawy obarcza się również mało racjonale żywienie dzieci i młodzieży, ubogie w składniki niezbędne do prawidłowego rozwoju kośćca (tj. białka witaminy, makro- i mikroelementy), szczególnie ważne w fazie jego silnego rozwoju i wzrostu.
Wada postawy to zaburzenia w stojącej pozycji ciała, które nie mieszczą się w przeciętnych fizjologicznych normach postawy ciała. Postawa wadliwa jest nieestetyczna i często określa się ją jako "zmęczoną".
Najczęściej spotyka się podział wad budowy i postawy na duże zasadnicze grupy:
1) Wady wrodzone
a) kości
b) mięśni
2) Wady nabyte
a) rozwojowe
b) nawykowe
Wady nabyte mogą być wywołane przebytymi chorobami i określamy je terminem - rozwojowe lub powstają na skutek zaburzenia nawyku prawidłowej postawy ciała - wady nawykowe.
Wady nabyte rozwojowe powstają najczęściej w wyniku następujących chorób; krzywicy, gruźlicy i choroby Scheuermanna.
Wady nabyte nawykowe upatruje się w trzech sterach czynników, do których należą:
1) czynniki środowiskowe,
2) czynniki morfologiczne,
3) czynniki fizjologiczne.
ad1) Czynniki środowiskowe - przyczyną powstawania wad są: siedzący tryb życia (odrabianie lekcji, czytanie, oglądanie programów telewizyjnych, spożywanie posiłków), niewłaściwe obuwie i ubiór, nieodpowiednie noszenie tornistra z książkami, niedostosowanie ławki szkolnej do warunków fizycznych dziecka, złe oświetlanie i odległość od tablicy w szkole, ograniczanie aktywności ruchowej.
ad2)Czynniki morfologiczne - często przyczyną wad postawy jest zaburzenie napięcia mięśni, tzw. dystonia mięśniowa, powstała na skutek; choroby, przemęczenia. Jedne grupy mięśniowe ulegają nadmiernemu napięciu i skróceniu, a inne rozciągnięciu i osłabieniu, np.; powstawanie pleców okrągłych - rozciągnięcie więzadeł kręgosłupa i wywołanie nieprawidłowych warunków kształtowania się poszczególnych kręgów (kręgi klinowe dające w efekcie plecy okrągłe).
ad3) Czynniki fizjologiczne - istotą zaburzeń jest tutaj nawyk nieprawidłowej postawy. Podstawą tego rodzaju wady często są zaburzenia czucia głębokiego, krótkowzroczność, osłabienie słuchu.
W przebiegu rozwoju wad postawy wyróżniamy trzy okresy:
I okres - zmian czynnościowych
Jedne grupy mięśni ulegają osłabieniu i rozciągnięciu, w innych występuje wzmożone napięcie i ich skrócenie. Czas trwania tego okresu może być różny w zależności od czynników, które powodują powstawanie wad. Może on wynosić od kilku tygodni do kilku miesięcy.
II okres - powstawania przykurczy (więzadeł , mięśni i ścięgien)
W tym okresie wprowadzenie ćwiczeń korekcyjnych może być jeszcze całkowicie skuteczne. Okres ten może trwać przez kilka tygodni, miesięcy a nawet lat.
III okres - zmian strukturalnych , czyli utrwalonych przykurczy
Wady postawy w tym okresie określamy jako patologiczne. Ćwiczenia korekcyjne pozwalają zapobiec dalszemu postępowaniu wady, jednak całkowita jej likwidacja jest już niemożliwa i często wymaga złożonego postępowania rehabilitacyjnego.
-Niemały wpływ na postawę ciała ma stan psychiczny człowieka. Dziecko upośledzone umysłowo, przelęknięte, zasadniczo przybiera złą postawę.
-Wszelkiego rodzaju niedopatrzenia i zaniedbania w stwarzaniu odpowiednich warunków rozwoju mogą spowodować utrwalanie się złych nawyków i doprowadzić do zniekształcenia w budowie i postawie ciała.
-Do najczęstszych wad postawy kręgosłupa należą; plecy okrągłe, plecy wklęsłe, plecy płaskie, boczne skrzywienie kręgosłupa -skolioza.
Do drobnych odchyleń (błędów) można zaliczyć niewielkiego stopnia odstawanie łopatek, asymetrię barków, asymetrię żeber i klatki piersiowej.
Plecy okrągłe-
charakteryzują się nadmiernym wygięciem kręgosłupa ku tyłowi i zmniejszonym przodopochyleniem miednicy. Przy małej brodzie cały tułów nachylony jest do przodu, a równowagę można zachować poprzez cofnięcie całej miednicy ku tyłowi.Zmiany zachodzące w przypadku pleców okrągłych zależą od stopnia wygięcia kręgosłupa i okresu rozwoju wady. Więzadła rozpięte między wyrostkami kolczystymi kręgosłupa są rozciągnięte, natomiast na trzonach kręgowych skrócone. Trzony kręgowe oraz chrząstki międzykręgowe są od przodu spłaszczone, a od tyłu wyższe. Mięśnie prostownika grzbietu są osłabione, co powoduje wysunięcie do przodu głowy i barku. Mięśnie klatki piersiowej i brzucha są skrócone. Wynikiem tych zmian jest szybsze męczenie się oraz zmniejszany zakres ruchów kręgosłupa i w stawach barkowych.
Skośne ustawienie żeber oraz spłaszczenie górnej części klatki piersiowej zmniejszają zakres ruchów oddechowych i znacznie upośledzają oddychanie. Zmiany te niekorzystnie wpływają na układ krążenia.W kształtowaniu nawyku prawidłowej postawy należy uświadomić dziecku, co jest prawidłowe, a co wadliwe w jego postawie. Można to robić poprzez porównanie z jakimś wzorcem (fotografia, kolega, rysunek) lub korzystając z lustra.
Stopniowo dziecko koryguje swoją postawę, a więc cofa głowę, ściąga łopatki oraz barki w tył i w dół, tak by znalazły się one na jednakowym poziomie, a klatka piersiowa uwypukliła się. Przy plecach okrągłych należy wzmocnić w pozycji zbliżenia przyczepów (tj. skorygowanej) mięśnie karku (z cofnięciem głowy), mięsień prostownik grzbietu odcinka piersiowego oraz mięśnie ściągające łopatki, natomiast rozciągnąć należy mięśnie piersiowe oraz zębate przednie.
Plecy wklęsłe
Plecy wklęsłe to nadmierne uwypuklenie fizjologicznej krzywizny lędźwiowej. Charakterystyczne dla tej wady jest znaczne wygięcie lordozy lędźwiowej, zaakcentowane przodopochylenie miednicy, brzuch wypięty. Przykurczone są nadmiernie mięśnie; biodrowo-lędźwiowy, prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego i towarzyszące, a rozciągnięte i osłabione mięśnie brzucha (zwłaszcza prosty) i pośladkowe.
Przy każdej nieprawidłowej postawie dziecka należy korygować poszczególne elementy układu; nóg, miednicy, brzucha, odcinka lędźwiowego kręgosłupa, a następnie piersiowego i głowy. W początkowym okresie należy dokonywać tych korekcji lokalnych w pozycji leżącej tyłem, później w pozycji siedzącej przy ścianie, a następnie stojącej również przy ścianie.
Plecy płaskie
Plecy płaskie charakteryzują się spłaszczeniem obu krzywizn kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej. Wadę tę spotyka się najczęściej u dzieci wątłych, z ogólnie słabym umięśnieniem. U dzieci z płaskimi plecami i słabym umięśnieniem należy stosować ćwiczenia ogólno wzmacniające. Nie należy unikać pozycji lordozujących i kifotyzujących.
Skolioza -
boczne skrzywienie kręgosłupa charakteryzuje się odchyleniem osi anatomicznej od osi mechanicznej w trzech płaszczyznach; czołowej, strzałkowej i poprzecznej. Jest to schorzenie ogólnoustrojowe powodujące wiele zmian wtórnych w układach narządu ruchu, oddychania, krążenia.
Przyjęto następujące kryteria podziału skolioz:
- lokalizację skrzywienia; piersiowe, lędźwiowe, szyjne
- liczbę łuków; jednołukowe, wielołukowe
- pierwotność skrzywienia; pierwotne i wtórne
- stopień mechanicznego wyrównania skrzywienia; wyrównane i nie wyrównane
- stopień anatomicznego czynno-biernego wyrównania się skrzywienia
- stopień zaawansowania procesu patologicznego; funkcjonalne i strukturalne
- okres ujawniania się skrzywienia i przyczynę powstawania; wrodzone, rozwojowe, idiopatyczne.
Leczenie skoliozy jest bardzo trudne. Ogólnym celem leczenia jest usunięcie lub zmniejszenie skrzywienia, a jeśli jest to nieosiągalne, to przynajmniej zatrzymanie postępu s krzywienia i utrzymanie osiągniętych wyników.
Wada postawy - wszelkie odstępstwa od prawidłowej postawy.
Do wad postawy zalicza się:
* postawę skoliotyczną (skolioza czynnościowa),
* plecy okrągłe (kifoza czynnościowa),
* plecy wklęsłe (lordoza czynnościowa),
* PLECY KOŁYSKOWE -W tym typie wady również występuje zwiększone przodopochylenie miednicy. Doprowadza to do powstania hiperlordozy w odcinku lędźwiowo - krzyżowym (kręgosłup odgina się w odcinku lędźwiowo - krzyżowym ostro do tyłu, tworząc krótką, ostrą lordozę), a w odcinku wyższym kręgosłupa tworzy się nadmierna kifoza piersiowo - lędźwiowa. Spojenie łonowe jest tu najbardziej wystającą ku przodowi częścią ciała.
Charakterystyczne w tej wadzie są: zmiana w układzie barków i łopatek. Postawa ciała jest bardzo podobna do postawy o typie pleców wklęsło - wypukłych, a uwagę zwraca przesunięcie górnej części tułowia ku tyłowi. Spojenie łonowe jest tu najbardziej wystającą ku przodowi częścią ciała. Mogą występować zaburzenia oddychania, krążenia, trawienia i miesiączkowania. W wielu przypadkach osoby z wadą postawy typu plecy kołyskowe uskarżają się na dolegliwości bólowe okolicy lędźwiowo - krzyżowej kręgosłupa.
* plecy płaskie,
* plecy okrągło-wklęsłe- Plecy wklęsło-okrągłe to wada, w której występują równocześnie cechy charakterystyczne dla pleców okrągłych i wklęsłych. U dziecka z tą wadą występuje zarówno pogłębienie kyfozy piersiowej, jak i lordozy lędźwiowej. W sylwetce dziecka stwierdza się:
* pogłębienie kyfozy piersiowej,
* wysunięcie głowy do przodu - broda nie rzutuje na mostek,
* wysunięcie i odstawanie od klatki piersiowej łopatek,
* pogłębienie lordozy lędźwiowej,
* zwiększenie przodopochylenia miednicy,
* wypięty (przodujący) brzuch,
* uwypuklenie pośladków.
Towarzysząca tej wadzie dystonia mięśniowa jest połączeniem dystonii występującej w plecach wklęsłych i okrągłych, a postępowanie korekcyjne jest sumą schematów opisanych na stronach poświęconym plecom wklęsłym i okrągłym. Należy jednak pamiętać o obowiązującej w korygowaniu tej wady zasadzie stabilizacji odcinkowej. Mówi ona o tym, że ruch korekcyjny jednego odcinka kręgosłupa nie powinien być przenoszony na odcinki sąsiednie, gdyż może być dla nich (i najczęściej jest) szkodliwy. Na przykład korekcja nadmiernej kifozy piersiowej przeniesiona na odcinek lędźwiowy kręgosłupa będzie sprzyjała pogłębianiu lordozy. Jeżeli lordoza lędźwiowa jest zbyt duża, to dalsze jej zwiększenie będzie pogłębianiem wady. Podobnie korygowanie nadmiernej lordozy lędźwiowej może pogłębiać kifozę w odcinku piersiowym. Należy więc uniemożliwić przenoszenie ruchu na odcinki sąsiednie. Można to osiągnąć przez:
1. ograniczenie zakresu ruchu, np.: w leżeniu na brzuchu uniesienie nad podłogę głowy i rąk bez odrywania klatki piersiowej,
2. pozycje ustalające odcinki sąsiednie, np.: skulne ustawienie nóg zabezpiecza odcinek lędźwiowy kręgosłupa,
3. przybory, np.: laska gimnastyczna umieszczona na plecach na wysokości łopatek zabezpiecza odcinek piersiowy kręgosłupa.
Jak we wszystkich wadach postawy również w przypadku pleców wklęsło-okrągłych należy przestrzegać zasad indywidualnego dostosowania do umiejscowienia i rozległości poszczególnych wygięć kręgosłupa, etiologii i stopnia zaawansowania. W korygowaniu pleców wklęsło-okrągłych zadanie to jest szczególnie ważne
* stopę szpotawą- uniesienie przyśrodkowego brzegu stopy i skierowanie jej przedniej części ku stopie drugiej,
przywiedzenia przodostopia, wada wrodzona lub nabyta, zagięcie osi kończyny (np.: ramienia, uda) w płaszczyźnie czołowej, zbliżające jej część dalszą do linii pośrodkowej ciała.
* stopę koślawą- oddalenie pięty (tyłostopia) od linii środkowej ciała. Wada utrwalona daje wystawanie kostki przyśrodkowej i przeciążenie przyśrodkowego brzegu stopy.
* stopę końsko-szpotawą-to zniekształcenie narządu ruchu, które występuje w postaci:
- wrodzonej - u 0,2-0,5% noworodków (częściej dotyczy chłopców),
- nabytej (rzadziej).Zniekształcenie polega na stopniowym zwichnięciu kości łódkowatej względem głowy kości skokowej i utrwaleniu tego nieprawidłowego ustawienia.,
Zaburzenie równowagi mięśniowej stopniowo nasila się, zwłaszcza podczas chodzenia, prowadząc do zmian strukturalnych w stawach. Nierównomierne obciążenie chrząstek wzrostowych powoduje dalsze, rozwojowe zniekształcenie kości stopy.
* płaskostopie,- platfus, wada stopy, cechująca się obniżeniem sklepienia podłużnego. W wadzie tej występują objawy: szybkie zmęczenie, bóle łydek i stóp, chód ciężki, nieelastyczny u dorosłych zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające stawów stępu.Płaskostopie może być wrodzone (zaburzenie rozwojowe u ustawieniu i budowie kości stopy), lub nabyte, np.: w wyniku chorób połączonych z długotrwałym leżeniem, w chorobie Heinego i Medina ze względu na porażenie mięśni, czy przy znacznej nadwadze ciała.łaskostopie zawsze jest obustronne. Najczęstszym powikłaniem płaskostopia są obrzeki i bolesność stóp uniemożliwiajaca chodzenie, przewlekłe stany zapalne stawów stopy, a także powstanie palucha koślawego.
* kolana szpotawe - wada kończyn dolnych polegająca na ustawieniu podudzia względem uda pod kątem otwartym do środka i wygięciu na zewnątrz trzonu kości udowej, piszczelowej i strzałkowej.(nogi w kształcie litery O) – rozpoznajemy, gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach tworzy się między kolanami odstęp większy niż 4-5 cm. Kolana szpotawe zazwyczaj zniekształcają całe nogi, ale czasami wygięcie dotyczy tylko podudzi (nogi pałąkowate).Najczęstszą przyczyną szpotawości jest krzywica (niedobór witaminy D), ale wadę te spotyka się również u dzieci z nadwagą, które zbyt wcześnie rozpoczęły chodzenie (brak fazy raczkowania). Do powstania kolan szpotawych usposabia również długie siedzenie w pozycji ze skrzyżowanymi nogami („po turecku”). Wada nasila się szczególnie w okresie intensywnego wzrostu i jest zwykle obustronna.
* kolana koślawe - (nogi w kształcie litery X) – występuje, gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach, między kostkami przyśrodkowymi tworzy się odstęp powyżej 4-5 cm.
Większe predyspozycje do tej wady mają dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym. Koślawość kolan sprawia, że dzieci mają tendencję do stawania w rozkroku. Takie ustawienie nóg zwiększa obciążenie wewnętrznych brzegów stóp, przez co utrudnia kształtowanie się prawidłowego sklepienia stopy i prowadzi do płaskostopia.
gosia092