Śladami klątwy.pdf

Józef Siemek

"Śladami Klątwy"

Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1970 wydanie II

(wydanie I 1966)

OD AUTORA

Praca "Śladami klątwy" nie wyczerpuje tematu klątwy-anatemy - ekskomuniki.

Nie ma takich ambicji i nie stawia sobie takiego zadania, bo to trud ponad siły

jednego człowieka, bo to cel wykraczający poza ramy jednej skromnej

publikacji. I chyba nie przesadzimy stwierdzając, że pełnej publikacji na ten

temat jeszcze długo, bardzo długo maszyny drukarskie ze swych kleszczy nie

wypuszczą, jeszcze bardzo długo nie ujrzy jej oko czytelnika. Bodaj

najistotniejszą przyczyną tej "niedomogi" jest prosty fakt, że zarówno

najważniejsze, jak i najtajniejsze dokumenty oświetlające zagadnienie klątwy są

troskliwe i "po żandarmsku" strzeżone przed okiem czy to naukowca-historyka,

czy to popularyzatora-publicysty, choćby nimi byli najżarliwsi wyznawcy religii

rzymskokatolickiej lub najwierniejsi członkowie rzymskiego kościoła.

Wybitny katolicki znawca historii papiestwa i autor wielotomowego dzieła na

ten temat, Ludwik Pastor, tak o tej sprawie pisze: "Zobrazowanie i ocena

działalności, jaką rozwijała za Pawla III inkwizycja, jest dla historyka

niemożliwe, gdyż nie ma do dyspozycji żadnych aktów. Wprawdzie archiwum

Santo Officio w Rzymie podobno zawiera częściowe akta, ale wgląd do nich jest

stanowczo zakazany" (L. Pastor: “Historia Papieży, t. V, s. 712.)

"Śladami klątwy" to nie traktat naukowy o klątwie, o całym okresie

przedinkwizycyjnym i o całym okresie inkwizycyjnym; to również nie

monografia historyczna, źródłowa i dokumentalna, sięgająca do korzeni tej

instytucji, jej działalności na wszystkich etapach rozwoju rodu ludzkiego i

społeczeństwa, skutków i odprysków tej działalności; to wreszcie nie żadna

sensacyjna ciekawostka, podobna do tych, które przed wojną ukazywały się co

tydzień w zeszytowym wydaniu i następnie z zapałem czytywane były w

czasie... skubania pierza na wsi. Dlaczego tytuł “Śladami klątwy"? Pragniemy w

formie możliwie najbardziej popularnej pokazać i przypomnieć, czym była

klątwa i jakkolwiek nie będzie tu mowy wyłącznie o stosach, torturach, świętej

inkwizycji, biologicznym i moralnym zabijaniu człowieczeństwa i społeczności,

to jednak zechcemy, by przemówiło wszystko to, co może pozornie

bezpośrednio nie wiąże się z ponurym ceremoniałem i jego społecznymi

następstwami, ale jest jego dziedzictwem w prostej linii, jego jeszcze

niezupełnie zagasłymi i zamarłymi przeżytkami. Boć przecie jasna jest dla

każdego sprawa dzisiejszej bezsiły instytucji klątwy czy interdyktu. Ale również

myliłby się grubo każdy, kto by sadził, że wraz z wygaśnięciem stosów i

przekazaniem narzędzi tortur do muzeów, że wraz z zamknięciem

inkwizycyjnych działów bibliotek i archiwum watykańskiego dla niemal

wszystkich “ciekawych", że wraz z przemianowaniem świętej inkwizycji na

Święte Oficjum, a na ostatnim soborze na Kongregację dla Doktryny Wiary -

równocześnie kościół katolicki zrezygnował z marzeń o "dawnych dobrych

czasach", porzucił myśl o klątwie.

Pamiętajmy więc, że do dnia dzisiejszego obowiązuje jako “nietykalna

świętość" prawo kanoniczne, w wielu przypadkach wyraz skrajnego

wstecznictwa i antyludzkiej ideologii średniowiecza. Zgodnie z tym, kodeksem

pozbawione są na przykład prawa do święceń kapłańskich dzieci

pozamałżeńskie i niewolnicy (!); zwłoki wyklętego publicznie winny być

usunięte z cmentarza (kanon 1242); jak w średniowieczu, tak i dziś

duchowieństwo winno podlegać sądom duchownym (kanon 120); papież może

zwolnić katolików od przysięgi złożonej władzy (kan. 1320), co rozciągano

niejednokrotnie na władzę państwową itd. itd.

W okresie międzywojennym podstawową normą konkordatu polskiego

zawartego w roku 1925 z Watykanem był przepis artykułu pierwszego, który

mówił o stosowaniu w Polsce bez ograniczeń "prawa bożego i kanonicznego".

Relikty klątwy, jako polityczno-społeczno-gospodarczego oręża inkwizycji -

tego "najregularniejszego" dziecięcia nietolerancji wszelkiej maści i

nienawistnych stosunków międzyludzkich- przetrwały do czasów dzisiejszych,

do drugiej połowy XX wieku. I chociaż "heretycy" nie płoną rozpięci na

belkach, to jednak na przykład w Hiszpanii w myśl konkordatu zawartego w

roku 1953 obowiązuje ustawowy zakaz cywilnej formy małżeństwa, a także

ustawowy przymus nauczania religii rzymskokatolickiej dla dzieci

niekatolickich, zakaz działalności publicznej wyznań niekatolickich. Nie istnieje

pojęcie bezwyznaniowości. Niekatolik nie może być nauczycielem, pełnić

odpowiedzialnej służby państwowej, być oficerem. W niektórych stanach USA

(Arkansas, Maryland, Missisipi, Tennessee, Południowa Karolina)

bezwyznaniowi odczuwają wiele konstytucyjnych szykan i ograniczeń.

Artykuł XII konstytucji stanu Arkansas mówi: “Ktokolwiek zaprzecza istnieniu

Boga, nie może pełnić urzędu w instytucjach publicznych tego stanu ani nie

może składać zeznań w jakimkolwiek urzędzie". W roku 1962 głośna była

sprawa, usunięcia z uniwersytetu im. św. Jana w Nowym Jorku dwu studentek i

dwóch studentów, z których jedna para zawarła ślub w urzędzie stanu

cywilnego, a druga występowała w charakterze świadków. List rektoratu głosił,

że "małżeństwo takie jest bardzo grzeszne i stało się przyczyną publicznego

skandalu". Warto dodać, że studenci zawarli ślub w maju, a w czerwcu mieli

otrzymać dyplom ukończenia studiów. ("New York Times", "New York Herald

Tribune" z 19 V 1962 r.)

Takich i podobnych śladów klątwy znajdziemy więcej zarówno w dobie

minionej, jak i nam współczesnej. Będą one różne, o rozmaitym zasięgu i

rozmiarach. Chcemy, by przypominały, by oburzały, by - czasem - śmieszyły.

Niechaj Czytelnik wraz z nami postępuje tymi nie całkiem zasypanymi tropami

klątwy i niech będzie wyrozumiały wobec niewątpliwych braków i błędów nie

do uniknięcia. Radzi będziemy, jeśli swoimi celnymi uwagami pomoże je w

przyszłości usunąć.

Józef Siemek

SPIS TREŚCI

AUTORA,

PRZEDMOWA

WYDANIA

DRUGIEGO

ROZDZIAŁ. I. KLĄTWA, POCHODZENIE I RYTUAŁ

Pochodzenie

Klątwa

kościele

katolickim

Rytuał

Interdykt

ROZDZIAL II."KRÓLESTWO MOJE NIE JEST Z TEGO ŚWIATA... 16

władzę

potęgę

królów

książąt

rodzinie

kościelnej

Przeciw

klątwie

ROZDZIAŁ

III.

STOS!

"Heretycy"

Czarownice

diabły

3. Sposoby walki z herezją i czarami

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: