1. Co rozumiemy pod pojęciem higiena pracy?
Bezpieczeństwo i higiena pracy to zespół minimalnych warunków określonych przepisami prawnymi, mających na celu zabezpieczenie pracowników przed zagrożeniami dla ich życia lub zdrowia, występującymi podczas pracy.
2. Co rozumiemy pod pojęciem ergonomii?
Ergonomia - nauka stosowana, zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji i materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i społecznych człowieka (wg Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego).
3. Jaka jest różnica między katastrofą, wypadkiem a incydentem?
Katastrofa to zdarzenie nagłe, będące wynikiem niekontrolowanych wydarzeń powstałych w trakcie działalności produkcyjnej bądź transportu, prowadzące do poważnych niebezpieczeństw dla człowieka i powstawania strat, którego nie można opanować środkami miejscowymi.
Wypadek natomiast to ograniczone zdarzenie jw., które można opanować lokalnymi środkami,
incydent – wypadek, który nie powoduje strat.
4. Co to jest poważna awaria?
Poważna awaria (nadzwyczajne zagrożenie środowiska, NZŚ) – to nagłe, dużej skali zagrożenie wywołane wypływem niebezpiecznych substancji chemicznych i/lub energii do otoczenia, mogące powodować poważne straty obejmujące ludzi, majątek oraz szkody w środowisku, zarówno na terenie zakładu jaki poza jego granicami.
5. Co rozumiemy pod pojęciem ryzyka a co pod pojęciem straty?
Ryzyko to iloczyn prawdopodobieństwa (częstotliwości) występowania zagrożeń oraz skutków negatywnych dla zdrowia lub życia człowieka, środowiska naturalnego oraz środków pracy.
Strata natomiast to uszczerbek na zdrowiu lub utrata życia, zniszczenie środków pracy, środowiska naturalnego oraz szkody ekonomiczne i moralne.
6. Co rozumiemy pod pojęciem organizacji pracy?
Organizacją pracy – suma działań technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych, skierowanych na stworzenie optymalnego połączenia siły roboczej i środków produkcji (przedmiotów i środków pracy) oraz zapewnienia człowiekowi właściwych warunków pracy.
7.Wyjaśnij różnicę między rzemieślniczym a przemysłowym trybem pracy.
Istotą rzemieślniczego stylu produkcji jest to, że wyrób jest wykonywany od początku do końca przez tę samą grupę osób, z których jedna – mistrz – decyduje o przebiegu procesu wytwórczego i o wszystkich cechach wyrobu. Produkt ma znamiona indywidualne i może być utożsamiany z określonym stylem, charakterystycznym dla wytwórcy. Z czasem jednak, coraz wyraźniej zaznaczyła się tendencja do rozwijania specjalizacji, i to zarówno w odniesieniu do maszyn, jak i do pracy ludzkiej. Podział procesu pracy na coraz węższe zadania i przydzielanie tych zadań odpowiednio przeszkolonym pracownikom spowodował powstanie nowego stylu wytwarzania, zwanego przemysłowym trybem pracy.
8.Co to są straty ekonomiczne pośrednie?
Straty ekonomiczne pośrednie, to takie których wielkości nie można w prosty sposób oszacować (np. utrata zdrowia, duża płynność kadr, niszczenie materiałów, narzędzi i maszyn wskutek niedbalstwa i nielubienia swojej pracy).
9.Co to straty ekonomiczne bezpośrednie?
Straty ekonomiczne bezpośrednie, to takie których wielkość możliwa jest do oszacowania (np. mała wydajność i produkcja braków spowodowana zmęczeniem, nadmiernym hałasem, złym oświetleniem, wysoką temp., skutki wypadków przy pracy, choroby zawodowe, zwolnienia lekarskie).
10. Co to są straty moralne?
Straty moralne to straty nie poddające się ekonomicznej wycenie (np. cierpienie, złe samopoczucie spowodowane przemęczeniem, niski etos pracy, brak poczucia podmiotowości, wzrost bierności i apatii, zanik potrzeby wartości wyższych).
11. Korzyści uzyskiwane dzięki wysokiej jakości ergonomicznej urządzeń technicznych.
· Lepsza i wydajniejsza praca,
· Zmniejszenie biologicznych kosztów pracy,
· Zmniejszenie liczby oraz kosztów braków i błędów popełnianych w pracy,
· Zwiększenie bezpieczeństwa pracy i eliminacja chorób zawodowych,
· Lepsze wykorzystanie czasu pracy
· Ograniczenie absencji chorobowej
· Zwiększenie satysfakcji z pracy oraz pozytywnej motywacji
· Odczucie zadowolenia i przyjemności z kontaktu z urządzeniami technicznymi.
12. Straty powodowane niską jakością ergonomiczną urządzeń technicznych:
· Straty ekonomiczne bezpośrednie, których wielkość możliwa jest do oszacowania (np. mała wydajność i produkcja braków spowodowana zmęczeniem, nadmiernym hałasem, złym oświetleniem, wysoką temp., skutki wypadków przy pracy, choroby zawodowe, zwolnienia lekarskie)
· Straty ekonomiczne pośrednie, których wielkości nie można w prosty sposób oszacować (np. utrata zdrowia, duża płynność kadr, niszczenie materiałów, narzędzi i maszyn wskutek niedbalstwa i nielubienia swojej pracy)
· Straty moralne, nie poddające się ekonomicznej wycenie (np. cierpienie, złe samopoczucie spowodowane przemęczeniem, niski etos pracy, brak poczucia podmiotowości, wzrost bierności i apatii, zanik potrzeby wartości wyższych).
13. Wymień czynniki materialnego środowiska pracy:
• drgania mechaniczne, hałasy: infradźwiękowe, słyszalne, ultradźwiękowe, mikroklimat (temperatura, wilgotność i ruch powietrza oraz promieniowanie cieplne),
• emisja energii szkodliwej (promieniowanie elektromagnetyczne, przenikliwe),
• oświetlenie,
• zanieczyszczenia powietrza (gazami, aerozolami i pyłami),
• kontakt z substancjami agresywnymi, chorobotwórczymi, nieprzyjemnymi itp.
14. Główne czynniki techniczno- organizacyjne środowiska pracy:
• pozycja ciała przy pracy (uwarunkowana wymiarami urządzenia technicznego i sposobami pracy),
• rytm (powtarzalność) i tempo (szybkość ruchów) podczas pracy,
• przerwy w pracy,
• metody pracy.
15. 4 przykładowe sfery działań ergonomicznych:
• ergonomia mieszkania,
• ergonomia czasu wolnego, rekreacji i sportu,
• ergonomia dla ludzi starszych i niepełnosprawnych,
• ergonomia prac biurowych (w tym stanowisk komputerowych),
• ergonomia świata dziecięcego,
• ergonomia prac operatorskich, zautomatyzowanych i zrobotyzowanych.
16. Zadania ergonomii warunków pracy:
Do zadań ergonomii warunków pracy należy badanie wpływu na człowieka oraz odpowiednie kształtowanie warunków pracy. Tworzą je dwie grupy czynników:
• czynniki materialnego środowiska pracy,
• czynniki techniczno-organizacyjne.
17. Zadania ergonomii wyrobów:
• dostosowanie obiektów technicznych do wymiarów i kształtów człowieka,
• zapewnienie funkcjonalności obiektu technicznego (np. sprawności, odpowiedniości formy i funkcji, niezawodności, podatności na regulacje i naprawy, łatwości likwidowania po zużyciu)
• zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu użytkowania obiektu technicznego,
• eliminowanie negatywnego wpływu wyrobu na warunki środowiska człowieka,
• dbałość o estetykę kształtów i barw obiektu technicznego.
18. Ergonomia korekcyjna a koncepcyjna.
Ergonomia korekcyjna zajmuje się naprawą sytuacji istniejących. Jednak aby wprowadzić pożądane zmiany do systemów już istniejących, należy najpierw te zmiany zaprojektować – a to jest działalność z zakresu ergonomii koncepcyjnej.
Ergonomia koncepcyjna to wprowadzanie zasad ergonomii już w trakcie projektowania systemów (przedmiotów).
19. Wymień i krótko scharakteryzuj proste techniki organizatorskie.
W celu ograniczenia uciążliwości występujących przy pracach powtarzalnych i monotonnych (co jest częstym zjawiskiem w systemach wysoce zmechanizowanych i zautomatyzowanych), skuteczne są proste techniki organizatorskie.
• Rozszerzenie pracy- przydzielenie pracownikowi nowych, bardziej złożonych zadań, poszerzenie zakresu czynności wykonywanych na stanowisku pracy;
• Wzbogacenie pracy- scalenie czynności o różnym stopniu trudności w ramach jednego zadania, zwiększanie stopnia swobody podejmowania decyzji w zakresie wykonywanych przez pracownika czynności, umożliwieniu mu samodzielnego planowania i organizowania pracy.
• Wymienność pracy- zmiana rodzaju pracy, rodzaju czynności, która polega na zamianie jednego wykonawcy na innego przy danej pracy;
• Wymienność stanowisk pracy- zmiana miejsca pracy w ciągu dnia, tygodnia i dłuższych okresów.
20. Zespoły autonomiczne i założenia pracy w grupie.
Zespół autonomiczny- sam organizuje pracę i wspólnie wykonuje zadania ustalone dla całej grupy. Taki zespół decyduje o metodzie pracy, podziale zadań między poszczególnych członków, wyborze kierownika, a także o podziale wynagrodzenia, którego wzrost wyraźnie zależy od wzrostu wydajności pracy. Ich tworzenie eliminuje wiele ujemnych skutków ekonomicznych i społecznych spowodowanych zbyt głębokim podziałem pracy.
Założenia pracy w grupie:
• każdy członek zespołu autonomicznego produkuje całkowitą część
danego produktu, a grupa produkt kompletny,
• grupa liczy 4÷10 osób,
• grupa przejmuje obowiązki, które należały do brygadzistów lub mistrzów, kierownictwo zakładu określa organizację pracy grup autonomicznych,
• grupa samodzielnie rozdziela pracę pomiędzy stanowiska robocze,
• poszczególne grupy pracują samodzielnie,
• w grupie zwykle stosuje się systematyczną rotację prac,
• każda grupa ma swojego przedstawiciela,
• wszystkie sprawy płacowe są ustalane z góry,
• produkt grupy powinien być specjalnie oznaczony.
21. Na jakich stanowiskach można stosować elastyczne formy czasu pracy?
Ruchomy czas pracy może być z powodzeniem stosowany na wielu stanowiskach w przemyśle i w różnych urzędach, tam gdzie zadania wykonywane są stosunkowo samodzielnie i indywidualnie, gdzie efekty są wymierne i nie ma potrzeby ścisłego dostosowania godzin pracy do wymagań innych komórek organizacyjnych. Daje on ponadto pracownikowi poczucie swobody i możliwości samodzielnego decydowania, co dodatnio wpływa na jego motywację do wydajnej i uczciwej pracy.
23. Co to jest lista Fittsa?
Lista Fittsa - to zestawienie zadań i czynności, w których człowiek ma względną przewagę nad maszyną oraz zadań i czynności, w których maszyna ma względną przewagę nad człowiekiem.
24. Przewaga Maszyny nad Człowiekiem:
• Szybkość działania,
• Wielkość dysponowanej siły, mocy i ich stabilność,
• Niezmienność wykonywania stereotypowych czynności zadań,
• Przechowywanie informacji w postaci skróconej i kasowania informacji,
• Zdolność do wykonywania wielu operacji równocześnie,
• Odporność (zaprogramowana) na warunki środowiska zewnętrznego.
Przewaga człowieka nad maszyną:
• Wykrywanie słabych sygnałów, zarówno wzrokowych jak i słuchowych
• Wykrywanie sygnałów przypadkowych, pojawiających się na tle szumu,
• Odbiór, interpretacja i scalanie informacji cząstkowej oraz uzupełnianie brakujących informacji,
• Wykonywanie płynnych operacji terowania,
• Przechowywanie dużej ilości informacji przez długi okres i wykorzystywanie ich w odpowiedniej chwili oraz umiejętność kojarzenia ze sobą różnorodnych informacji,
• Myślenie indukcyjne,
• Zmiany z zakresie wykonywanych funkcji w wyniku uczenia się,
• Zdolność do działania w sytuacjach nieoczekiwanych i mało prawdopodobnych,
• Wykrywanie i poprawianie błędów, zarówno swoich jak i maszyny.
25.Praca zmianowa i jej mankamenty
W wielu zawodach wykonywanie pracy w różnych okresach dnia i nocy jest koniecznością. Dotyczy to, np. ciągłych procesów technologicznych w przemysłach: chemicznym, energetycznym, hutniczym, w transporcie, komunikacji, służbie zdrowia itd. Wykonywanie pracy w nocy jest sprzeczne z naturalnym dobowym rytmem biologicznym organizmu i wpływa negatywnie na jego wydolność, ciągłość pracy i efektywność jej wykonania. W nocy bowiem organizm człowieka regeneruje siły i zdolność do wykonywania pracy spada w niektórych przypadkach do 20% normalnych możliwości. Praca nocna pogarsza samopoczucie pracownika oraz przyspiesza narastanie zmęczenia, a tym samym zmniejsza zdolność do osiągania wysokiej wydajności i jakości.
Dlatego tam, gdzie to jest możliwe, należy unikać organizowania pracy w nocy, stosując rozwiązania automatyzujące przebieg procesów technologicznych. Ponadto należy odpowiednio wysoko wynagradzać pracę nocną, której nie można uniknąć.
26. Jakie są rodzaje przepisów powszechnie obowiązujących z elementami bhp?
• Konstytucja RP,
• Kodeks pracy,
• Inne ustawy,
• Polskie Normy.
27. Ważniejsze obowiązki pracodawcy w zakresie bhp.
• Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy w zakładzie.
• Prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bhp.
• Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie.
• Wydawać zatrudnionym polecenia dotyczące usunięcia uchybień w zakresie bhp oraz kontrolować ich wykonanie.
• Kontrolować wykonanie nakazów i zaleceń zewnętrznych organów nadzoru nad warunkami pracy, a także społecznego inspektora pracy.
• W sytuacji, gdy w tym samym miejscu pracują ludzie zatrudnieni przez różnych pracodawców, ich szefowie powinni:
• współpracować ze sobą,
• wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór w zakresie bhp nad wszystkimi pracownikami,
• ustalić sposób postępowania na wypadek powstania zagrożenia.
28. Ważniejsze prawa i obowiązki pracownika:
• Pracownik ma prawo przerwać wykonywanie pracy w sytuacji, gdy warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla jego zdrowia lub życia bądź dla innych osób. Powinien o tym natychmiast powiadomić przełożonego.
• W sytuacji zagrożenia pracownik może opuścić stanowisko pracy, ale powinien o tym natychmiast powiadomić przełożonego.
• Za czas powstrzymania się od pracy lub oddalenia się od stanowiska roboczego w warunkach zagrożenia pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.
• Pracownik ma obowiązek znać i przestrzegać przepisy oraz zasady bhp.
• Brać udział w szkoleniach i egzaminach z zakresu bhp.
• Współpracować z pracodawcą i przełożonym w wypełnianiu obowiązków dotyczących bhp.
29. Różnica między umiejętnościami a kwalifikacjami pracownika.
Kwalifikacje ocenia się zazwyczaj na podstawie dostarczonych przez pracownika dokumentów (dyplom ukończenia szkoły wyższej, świadectwa szkolne i zawodowe, zaświadczenia itp.). Umiejętności należy sprawdzić w praktyce, co odbywa się w ramach szkolenia wstępnego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a ściślej, w trakcie instruktażu na stanowisku pracy.
30. Przykładowy skład komisji bezpieczeństwa w dużej firmie.
W skład komisji wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy, tj. pracownicy służby bhp i lekarz sprawujący opiekę zdrowotną nad pracownikami, a także społeczny inspektor pracy oraz przedstawiciele pracowników wybrani przez zakładową organizację związkową lub w innym trybie.
Przewodniczącym komisji jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym - społeczny inspektor pracy.
31. Środki ochrony indywidualnej pracownika.
Dostarczone obowiązkowo i bezpłatnie przez pracodawcę środki zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy, m.in. odzież i obuwie ochronne.
32. Rodzaje szkoleń w zakresie bhp
• Wstępne szkolenie
• Okresowe szkolenia.
33. Na czym polega zasada asekuracji i jakich przykładowych prac dotyczy?
Prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji. Są to głównie prace niebezpieczne lub prace w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe, np. wewnątrz zbiorników, w kanałach i w innych przestrzeniach zamkniętych. W miejscach takich mogą wydzielać się toksyczne gazy lub pary
34. Rodzaje badań lekarskich pracowników.
• Wstępne,
• Okresowe,
• Kontrolne.
...
dahanlon