Murphy_Roland_OC_-_Odpowiedzi_na_101_pytań_o_Psalmy_i_inne_pisma.pdf

ODPOWIEDZI NA 101 PYTAŃ

O PSALMY I INNE PISMA

Autor Roland E. Murphy OC

Wydawnictwo WAM

SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA

WPROWADZENIE

1. Co znaczy określenie „Pisma"?

2. Czym różnią się między sobą Biblia Żydów i Biblia chrześcijan?

3. Jaka jest różnica pomiędzy Pismami w różnych Bibliach?

4. Żydzi często mówią o księgach megillot, które są czytane podczas określonych świąt.

Czym one są?

PSALMY

5. Czy psalmy są modlitwami?

6. Istnieją psalmy zwane „psalmami przekleństwa". Co one robią w Biblii?

7. Czy są inne rodzaje psalmów, o których powinniśmy wiedzieć?

8. Czy można prosić o jakąś wskazówkę dla tych, którzy mają trudności w modleniu

się psalmami?

9. Czy muszę modlić się psalmami tak, jak wierzący w Starym Testamencie?

Chciałbym się modlić jak chrześcijanin!

10. Co oznacza stwierdzenie, że można modlić się psalmami w sposób

chrystocentryczny?

11. Czy istnieje związek pomiędzy poezją i modlitwą?

12. Wspomnieliśmy wcześniej o „światopoglądzie" Izraelitów. Czy poznanie ich wizji

świata jest istotne dla zrozumienia psalmów?

13. Istnieją również psalmy mesjańskie; dlaczego nie zostały one dotychczas

wymienione?

14. Do tej pory psalmy przedstawiane były z osobna według rodzajów. Czy można

jednak traktować je jako księgę, jako pewną całość?

15. Czy w Biblii można znaleźć jeszcze inne psalmy poza Księgą Psalmów?

16. Który psalm jest najkrótszy, a który najdłuższy?

KSIĘGA PRZYSŁÓW

17. Co to jest przysłowie?

18. Czy w świecie starożytnym istniały podobne do biblijnych zbiory przysłów?

19. Co oznacza określenie „personifikacja" Mądrości?

20. Personifikacja Mądrości jest bez wątpienia bardzo ważna, ale czy nie jest jedynie

wycinkiem literatury mądrościowej?

21. Chociaż literatura mądrościowa ma charakter religijny, to przecież znajdujemy

w niej przysłowia nacechowane samolubstwem i egocentryzmem, czyż nie?

22. Można zauważyć, że w nauczaniu mędrców nieustannie powtarza się zwrot

„mój synu". Czy nie dotyczy on również kobiet?

23. Jakie jest Ojca ulubione przysłowie?

KSIĘGA HIOBA

24. Skąd pochodzi idea „cierpliwego" Hioba?

25. Czy Hiob rzeczywiście istniał?

26. Co robi w tym opowiadaniu diabeł?

27. Jaki charakter ma umowa pomiędzy Szatanem a Panem?

28. Jeśli mamy tu do czynienia z zakładem, to jak można wierzyć w Boga, który tak źle

traktuje Hioba, jak ukazują to rozdziały 1-2?

29. Czy przyjaciele Hioba są tak niemądrzy, na jakich wyglądają?

30. Czy Hiob podziela teologię nagrody i kary prezentowaną przez jego przyjaciół?

31. Czy nie jest prawdą, że Hiob zwątpił w Boga?

32. Co oznacza „prawość" Hioba?

33. Czy Hiob, mówiąc „mój Wybawca żyje", nie wskazuje na to, że wierzy w życie

pozagrobowe?

34. W jaki sposób poemat o poszukiwaniu mądrości z rozdziału 28. znalazł się

w Księdze Hioba?

35. Jak zrozumieć Bożą „odpowiedź" daną Hiobowi (rozdz. 38-42)?

36. Jak można określić literacką formę Księgi Hioba?

37. Pojawiły się opinie, że Księga Hioba to komedia, a nawet utwór ironiczny.

Jak można je skomentować?

38. Jakie jest przesłanie Księgi Hioba?

39. Czy w samej Biblii albo w literaturze starożytnego świata można spotkać postacie

przypominające Hioba?

40. Czy Księga Hioba wpłynęła na wielkich myślicieli, takich jak filozofowie i teolodzy,

poeci i artyści?

PIEŚŃ NAD PIEŚNIAMI

41. Jaki jest właściwy tytuł Pieśni nad Pieśniami?

42. Jak wiele osób pojawia się w tej księdze?

43. Z trudnością śledzę tok dialogu, który toczy się w księdze; proszę wyjaśnić,

kto do kogo mówi

44. Jakie jest przesłanie Pieśni nad Pieśniami?

45. Czy to, że w Biblii znajdują się pieśni erotyczne, nie jest szokujące?

46. Podobno Pieśń nad Pieśniami może być interpretowana alegorycznie.

Co można powiedzieć o jej alegorycznym sensie?

47. Przedstawiono dotychczas dwa sensy Pieśń nad Pieśniami: dosłowny - wskazujący

na miłość między kobietą i mężczyzną, oraz duchowy - ukazujący miłość między

Bogiem a człowiekiem. Czy można przyjmować istnienie obydwu?

48. Wydaje się, że kaznodzieje ciągle na nowo interpretują obrazy zawarte w Pieśni

nad Pieśniami. Nawet kardynał Newman tak robił - czy to dopuszczalne?

49. Słyszałem, że fragment z Pieśni nad Pieśniami jest odczytywany podczas ceremonii

zaślubin? Czy można prosić o skomentowanie go?

KSIĘGA RUT

50. Czy Księga Rut jest relacją historyczną czy opowiadaniem?

51. Co znaczy zwrot „niezwykły artyzm literacki" tego utworu?

KSIĘGA KOHELETA

52. Co oznacza słowo „Kohelet"? Czy nie jest on zwany również Eklezjastesem?

53. Czy Kohelet nie jest również nazywany „synem Dawida" i „królem

w Jerozolimie"? Czy nie jest to zatem Salomon?

54. Czy Księga Koheleta została napisana przez jedną, czy przez więcej osób?

55. Koheleta uznaje się często za agnostyka i sceptyka. Czy te zarzuty są słuszne?

W jaki zatem sposób utwór ten znalazł się w Biblii?

56. Wspomniana została „wiara" Koheleta. Jak można określić wiarę człowieka

Starego Testamentu?

57. Czy Kohelet nie zachęca nas do jedzenia, picia i małżeństwa?

58. Co oznacza zwrot „marność nad marnościami"?

59. Śmierć nie stanowiła nigdy problemu w Starym Testamencie; była ona po prostu

przyjmowana z rezygnacją. Dlaczego więc Kohelet przeciwstawia się tej

rezygnacji?

60. Kohelet mówi o bojaźni Bożej. Czy był on człowiekiem bojącym się Boga, biorąc

pod uwagę wszystko to, co o Nim powiedział?

61. Co chciał powiedzieć Kohelet twierdząc, że kto kopie dół, ten może weń wpaść

(10, 8)?

62. Czy Kohelet był męskim szowinistą?

63. Czy epilog księgi (12, 9-14) jest krytyką Koheleta?

64. W jaki sposób Księga Koheleta została przyjęta przez Żydów i chrześcijan?

65. Dowiedzieliśmy się, że Księga Koheleta należy do mądrościowej tradycji, ale czy nie

jest ona w rzeczywistości „antymądrościowa"?

KSIĘGA ESTERY

66. Na jakiej podstawie można określić, czy Księga Estery ma charakter historyczny,

czy też jest opowiadaniem?

67. Co zatem jest celem Księgi Estery?

68. Skoro w Księdze Estery nie mówi się o Bogu, to jak to możliwe, że w odczytywanym

podczas liturgii fragmencie tej księgi, Bóg jest jednak wzmiankowany?

69. Czy Księga Estery ma znamiona krwawej opowieści?

KSIĘGA TRENÓW (LAMENTACJI)

70. Czy terminy „lamentacja" i „tren" oznaczają to samo?

71. Czy nie można było oczekiwać, że te pięć rozdziałów zostanie włączonych do Księgi

Psalmów?

72. Można zrozumieć lament z powodu śmierci człowieka, ale dlaczego lamentować

nad miastem?

73. Dlaczego Księga Trenów (Lamentacji) jest taka nieciekawa?

74. Czy istnieje jakaś historia wygnańców do Babilonii z lat 587-539?

PIERWSZA I DRUGA KSIĘGA KRONIK ORAZ KSIĘGI NEHEMIASZA I

EZDRASZA

75. W jakich księgach możemy znaleźć historię Izraela po jego powrocie do Jerozolimy

w 539 p.n.e.?

76. Słyszałem o Pierwszej i Drugiej Księdze Ezdrasza, ale te tytuły wydają mi się

zupełnie nowe. Czy są to te same księgi?

77. Czy można otrzymać wyjaśnienie dotyczące następstwa królestw i królów, o

których mowa w Pismach?

78. Ile „historii Izraela" można znaleźć w Biblii?

79. Dlaczego Kronikarz napisał jeszcze jedną historię dotyczącą czasów królewskich,

czyli okresu dobrze znanego?

80. Co oznacza termin „restauracja" wiązany z końcem niewoli babilońskiej?

81. Wspomniano już o Ezdraszu; czy jest to postać ważna?

82. Czy Nehemiasz był równie ważny jak Ezdrasz?

83. W jaki sposób można całościowo przedstawić okres powygnańczy?

KSIĘGA DANIELA ORAZ APOKALIPTYKA

84. Dlaczego Księga Daniela jest analizowana jako ostatnia? Nie jest przecież

umieszczona na końcu w spisie ksiąg należących do Pism

85. Terminy „apokaliptyczny", „apokaliptyka" i „eschatologia" wprawiają w

zakłopotanie. Czy można prosić o ich zdefiniowanie?

86. Te definicje wydają się zbyt abstrakcyjne. Może warto przedstawić jakieś

konkretne przykłady?

87. Czy Daniel rzeczywiście istniał?

88. Wyjaśnienie struktury literackiej Księgi Daniela z pewnością może pomóc nam w

określeniu czasu jej powstania.

89. Dlaczego uważa się, że kontekstem księgi jest walka Machabeuszów z Antiochem

Epifanesem?

90. Co to takiego „obrzydliwość spustoszenia"?

91. Gdzie można znaleźć Pieśń trzech młodzieńców?

92. Jakie jest znaczenie tajemniczego „napisu na ścianie"?

93. Jaki jest związek pomiędzy Danielem a Jeremiaszem?

94. Myślę, że „pomazaniec" w 9, 26 to mesjasz, a zatem Jezus Chrystus.

Czy można tak powiedzieć?

95. Kim jest „Syn Człowieczy" w Księdze Daniela?

96. Czy w Księdze Daniela pojawia się doktryna o zmartwychwstaniu?

97. Księga Daniela pozostawia pewien niedosyt. Nie jest tym, czym sugeruje, że jest, a

więc księgą napisaną przez człowieka o imieniu Daniel. Czy była to powszechna

praktyka literacka?

ZAKOŃCZENIE

98. Czy możemy mówić o „teologii" Pism, podobnie jak o „teologii" Pięcioksięgu czy

Proroków?

99. Wspomniano wcześniej o księgach kanonicznych i deuterokanonicznych. Jaka jest

właściwa lista biblijnych ksiąg natchnionych?

100. Dlaczego chrześcijanina powinny interesować księgi biblijne należące do Pism?

101. Proszę wskazać swoją ulubioną księgę pośród Pism

WYKAZ SKRÓTÓW

Indeks imion własnych oraz tematów

PRZEDMOWA

Gdy podczas corocznego zjazdu Society of Biblical Literaturę przechodziłem obok stoiska

wystawowego wydawnictwa Paulist Press, niestrudzony wydawca O. Lawrence Boadt, C.S.P,

wskazując na serię 101 Pytań zapytał mnie: „Czy nie zechciałbyś napisać tomiku o

Pismach?". Nie zabrało mi dużo czasu podjęcie decyzji odnośnie do tej końcowej sekcji Biblii

Hebrajskiej, wyrażającej tak różnorodne odcienie: od bardzo znanej, pełnej poufałości księgi

Psalmów aż po zupełnie egzotyczną Księgę Estery. Pomimo, że Pisma powstały jako ostatnia

część Biblii Hebrajskiej, to jednak obok utworów skromniejszych (Księgi Kronik) zawierają

arcydzieła (jak np. Księga Hioba).

Niektóre z omówionych tu „pytań" dotyczą spraw, o których jak dotąd ciągle zapominałem

wspomnieć, zaś inne wyrażone są lepszym, „wyczyszczonym" językiem. Tak to już bywa, że

przychodzi czas, w którym każdy wykładowca przypomina sobie niewykorzystane niegdyś

okazje: „Gdybym tylko pomyślał o tej odpowiedzi w odpowiednim czasie!", i pragnie temu

zaradzić. Zagadnienia, które poruszyłem w tej książce zostały wybrane spośród tematów

zgromadzonych w trakcie czterdziestoletnich wykładów na uczelniach, weekendowych

seminariach oraz tygodniowych sympozjach. Nie jest to sama śmietanka; zostały one

zweryfikowane przez doświadczenie i osąd dotyczący ich ważności. Walorem tej pozycji jest

to, że pozwala autorowi na większą precyzję w odpowiedziach na pytania.

Jeśli chodzi o sposób korzystania z tej książki, najbardziej pożyteczne będzie zapoznanie się

najpierw z określoną księgą biblijną, a następnie przejście do serii pytań i odpowiedzi.

Znajdują się w nich bowiem liczne odniesienia do tekstów biblijnych, mające na celu

ułatwienie skupienia się na samej Biblii. Uznałem, iż nie jest konieczne zamieszczanie na

końcu bibliografii, ponieważ jest ona łatwo dostępna w New Jerome Biblical Commentary

oraz w innych publikacjach. Pytania stawiane lub pomijane przez czytelników świadczą o

sposobie, w jaki czytają oni księgi biblijne: aktywnie czy pasywnie. Odpowiedzi zawarte w

tej publikacji zakładają, że odpowiednia księga została przeczytana z autentycznym

zaangażowaniem.

WPROWADZENIE

1. Co znaczy określenie „Pisma"?

Termin „Pisma" (hebr. Ketuwim) odnosi się, zgodnie z żydowską tradycją, do trzeciej i

ostatniej części Biblii Hebrajskiej. Pierwsze dwie części stanowią „Prawo" {Tora) i „Prorocy"

(Nebiim), które są wzmiankowane w Nowym Testamencie (Mt 7,12; Łk 16, 16; Dz 13, 15).

Podział Hebrajskiej Biblii na trzy części przedstawiony został już w greckim prologu do

Księgi Syracha (Eklezjastyk). Wnuk Jezusa, syna Syracha przetłumaczył dzieło swego

dziadka, Ben Syracha, na język grecki mniej więcej około 132 roku p.n.e. W swym prologu

mówi o „Prawie, Prorokach oraz o późniejszych autorach". Jest to wskazówka, że Biblia

Hebrajska przyjęła taką właśnie formę jeszcze przed czasami Chrystusa. Z pierwszych liter

hebrajskich tytułów powstał akronim Tanak, który oznacza: Tora, Nebiim, Ketuwim, czyli

Biblię. W 1988 r. Jewish Publication Sociaty wydało nowe [angielskie - przyp. tłum.]

tłumaczenie Hebrajskiej Biblii zatytułowane Ta-nakh: The Holy Scriptures. Pisma znajdują

się również w Biblii chrześcijan, choć nie stosuje się do nich tego tytułu. Chrześcijańska

Biblia dzieli się na cztery części: prawo (Pięcioksiąg), księgi historyczne, księgi poetyckie i

księgi prorockie. Ten podział nawiązuje do greckiego tłumaczenia Biblii Hebrajskiej, czyli

tzw. Septuaginty, którego dokonano w trzecim lub drugim wieku poprzedzającym erę

chrześcijańską. Ani żydowski, ani chrześcijański podział nie jest w pełni logiczny. W Tanaku

Pisma pozostawały otwarte na ostatnie księgi, które weszły do Biblii Hebrajskiej. W Tanaku

Prorocy dzielą się na „starszych" (chodzi o księgi, które obejmują historię Izraela: od Księgi

Jozuego do Ksiąg Królewskich) i „młodszych" (obejmują dzieła prorockie, takie jak Księgi:

Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela oraz Księgi Dwunastu). Terminem „Dwunastu" określa się

tradycyjnie księgi dwunastu proroków mniejszych, takich jak Amos czy Ozeasz. Są one takie

same w Biblii Hebrajskiej i w Biblii chrześcijan. Ściśle rzecz biorąc, nie wszystkie z dwunastu

ksiąg należą do gatunku pism prorockich (np. Księga Jonasza). W Biblii chrześcijan podział

na księgi poetyckie i prorockie jest mylący. Większość pism prorockich jest bowiem

wyrażona w poezji. Musimy jednak pamiętać, że obecny kształt Biblii jest wynikiem

skomplikowanego procesu, stąd szczegóły dotyczące jej podziałów nie zawsze są dla nas

jasne. Generalnie możemy przyjąć, że żydowski podział jest bardziej znaczący. Tora zajmuje

w nim wyjątkową pozycję i ten fakt pozostawił niezatarte piętno na judaizmie. W przypadku

chrześcijan, podział na cztery działy wydaje się czysto umowny i wynika z przesłanek

historycznych, które nie są do końca jasne.

2. Czym różnią się między sobą Biblia Żydów i Biblia chrześcijan?

Oprócz tego, że Biblia chrześcijan posiada Nowy Testament, istnieją inne drobniejsze

różnice, jak chociażby umieszczenie w niej Księgi Daniela po Księdze Ezechiela (stąd

czterech proroków większych). Znacząca różnica istnieje pomiędzy Biblią katolicką i

protestancką. (Biblia protestantów jest zgodna z hebrajską). Biblia katolicka zawiera bowiem o

siedem ksiąg więcej, a ponadto kilka małych fragmentów (jak np. Pieśń Azariasza i Pieśń

trzech młodzieńców w Księdze Daniela 3). Katolickie dodatki są znane jako księgi

deuterokanoniczne (ich status kanoniczny był przez wieki przedmiotem wątpliwości) albo

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: