CZAS PRACY I URLOPY.pdf

INSTRUKCJA

ROZLICZANIA

CZASU PRACY

I URLOPÓW

Małgorzata Bogucka

Redaktor naczelna

Ewa Ziętek-Maciejczyk

Redaktor merytoryczna

Ewa Martyna

Redaktor techniczno-graiczny

Małgorzata Klimkiewicz

Korekta

Nina Anusik

Fotoskład

„Triograf”

INFOR Ekspert Sp. z o.o.

01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72

tel. (0-22) 530-43-70

www.infor.pl

Biuro Handlu

05-270 Marki, ul. Okólna 40

tel. (0-22) 761-31-97, fax (0-22) 761-30-34

Biuro Obsługi Klienta

tel. (0-22) 761-30-30, fax (0-22) 761-30-31(32)

e-mail: bok@infor.pl

infolinia: 0 801 626 666

www.ksiazki.infor.pl

Warszawa 2008

Publikacja jest chroniona przepisami prawa autorskiego. Wykonywanie kserokopii bądź

powielanie inną metodą oraz rozpowszechnianie bez zgody Wydawcy w całości lub części

jest zabronione i podlega odpowiedzialności karnej.

ISBN 978-83-7440-258-3

Spis treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

I. Ewidencja czasu pracy jako element dokumentacji kadrowej . . . . . 7

II. Regulacje prawne dotyczące czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1. Podstawowe pojęcia z zakresu czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Czas pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Dyspozycyjność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Gotowość do wykonywania pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Doba pracownicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Tydzień pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Praca zmianowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Pracownik zarządzający . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Norma czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Wymiar czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Odpoczynek dobowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Odpoczynek tygodniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Rozkład czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Okres rozliczeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

2. Rodzaje systemów czasu pracy oraz dopuszczalne okresy rozlicze-

niowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

III. Szczególne dyspozycje pracodawcy i ich wpływ na czas pracy . . . . 16

1. Dyżur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Dyżur pełniony w domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Dyżur pełniony poza domem (w zakładzie pracy, w innym wskazanym

miejscu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2. Podróż służbowa (delegacja) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

3. Uczestnictwo w szkoleniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Szkolenie z zakresu bhp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Inne szkolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

IV. Akty wewnątrzzakładowe jako źródło prawa pracy w kontekście czasu

pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

1. Układ zbiorowy pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

2. Regulamin pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

3. Obwieszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

4. Umowa o pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

5. Informacja indywidualna dla pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

V. Formalne obowiązki pracodawcy w związku z wprowadzeniem syste-

mów czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

1. Zapoznanie pracownika z aktami wewnątrzzakładowymi . . . . . . . . . . 37

2. Wydłużony okres rozliczeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

3. Uprawnienia związane z rodzicielstwem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

3 www.e-ksiazki.infor.pl

SPIS TREŚCI

Pracownik opiekujący się dzieckiem do lat 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Pracownik wychowujący dziecko w wieku do lat 14 .. . . . . . . . . . . . . . 40

VI. Rozkłady czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

VII. Zmiana obowiązujących rozkładów czasu pracy w trakcie okresu

rozliczeniowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

1. Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

2. Umowa w niepełnym wymiarze czasu pracy a godziny nadliczbowe . . . . 46

3. Udzielenie czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych . . . . 47

4. Odbiór dnia za niedzielę i święto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Niedziela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Święto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Możliwość rekompensaty pieniężnej za pracę w niedzielę (święto) . . . 50

VIII. Praktyczna ewidencja czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

1. Miesięczna ewidencja czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

2. Roczna ewidencja czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

3. Potwierdzanie obecności w pracy (lista obecności) . . . . . . . . . . . . . . . 59

IX. Ewidencjonowanie urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

1. Plan urlopów wypoczynkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

2. Udzielenie urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Prawo do urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Wymiar urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Zasada proporcjonalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Sposób udzielania urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

3. Przesunięcie terminu urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

4. Odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . . . 64

X. Inne nieobecności w pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

1. Urlop bezpłatny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Urlop bezpłatny na wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Urlop bezpłatny za zgodą pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

2. Urlop macierzyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

3. Urlop wychowawczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

4. Inne usprawiedliwione nieobecności w pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

XI. Wybrane przepisy Kodeksu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Wstęp

Według ostatnich danych Państwowej Inspekcji Pracy, do najczę-

ściej popełnianych przez pracodawców nieprawidłowości w zakresie

czasu pracy należy: niezapewnianie pracownikom dnia wolnego wy-

nikającego z pięciodniowego tygodnia pracy, nierzetelne prowadzenie

ewidencji czasu pracy (niewykazywanie faktycznej liczby przepraco-

wanych godzin, nieuwzględnianie pracy w porze nocnej, czasu dyżu-

rów pracowniczych), nieprawidłowe określanie systemów i rozkładów

czasu pracy, a także niezapewnianie nieprzerwanego dobowego i tygo-

dniowego odpoczynku.

Powyższe dane świadczą więc o licznych problemach, jakie stwa-

rza stosowanie w praktyce przepisów o czasie pracy.

Stąd pomysł opracowania, które ma charakter praktycznej instruk-

cji w tym zakresie, uzupełnionej dodatkowo o zagadnienie rozliczania

urlopów wypoczynkowych.

Jego podstawę stanowiły przepisy Kodeksu pracy, nie uwzględnio-

no więc w nim pragmatyk służbowych, dotyczących np.: nauczycieli,

pracowników samorządowych, służby zdrowia, pracowników niepeł-

nosprawnych, kierowców. Wobec tych grup pracowniczych odrębne

ustawy w odmienny sposób regulują czas pracy oraz w niektórych

przypadkach uprawnienia urlopowe.

W kolejnych rozdziałach przedstawiono m.in., jak prawidłowo

ustalać systemy czasu pracy i rozkłady czasu pracy oraz rozliczać

czas pracy, uwzględniając poszczególne dyspozycje pracownika, jak

wpływa na czas pracy i wynagrodzenie pracownika pełnienie dyżuru

czy odbywanie podróży służbowej, a także jak prawidłowo prowadzić

ewidencję czasu pracy.

Kolejna część obejmuje zagadnienia związane z urlopami wypo-

czynkowymi, innymi urlopami i nieobecnościami w pracy, które bezpo-

średnio wiążą się z ewidencją czasu pracy.

Ponadto instrukcja zawiera wiele praktycznych wzorów poszcze-

gólnych dokumentów, których sporządzenia wymagają przepisy prawa

pracy. Wzory te mogą zostać wykorzystane przez zespoły kadrowe

w każdym zakładzie pracy.

Wprawdzie wielu pracodawców prowadzi ewidencję czasu pracy

przy wykorzystaniu programów komputerowych, lecz nie zawsze moż-

na na nich bezkrytycznie polegać. Błędy mogą pojawiać się np. przy

stosowaniu magnetycznych kart ewidencjonujących wejścia i wyjścia

z zakładu pracy. Wzory praktycznej ewidencji czasu pracy, zamieszczo-

ne w niniejszym opracowaniu, będą stanowiły więc element edukacyjny,

5 www.e-ksiazki.infor.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: