ANDRZEJ NOWICKI PAPIE�E PRZECIW POLSCE DO�WIADCZENIA DZIESI�CIU STULECI NASZYCH DZIEJ�W "KSI��KA I WIEDZA" WARSZAWA Printed in Poland Pa�dziernik 1949 rok Druk uko�czono dn. 28 XI 1949 r. Podpisano do druku 5 XI 49 r. T�oczono 50 500 egzemplarzy Obj. ark. 5 Papier rot. druk. sat. kl. V. 80 g. 63 cm Wielkopolskie Zak�ady Graficzne w Poznaniu, Zak�ad G��wny - 3576/1049 I. Podzia� dziej�w papiestwa na okresy ze wzgl�du na jego stosunek do �miertelnych wrog�w Polski Dzieli� dzieje papiestwa mo�na r�nie. Dla historii stosunk�w polsko-papieskich najistotniejszym b�dzie podzia� "pod k�tem widzenia stosunku papiestwa do naszego narodu i do jego wrog�w. Rzecz jasna, �e stosunek ten stanowi zasadniczy, czynnik w ustosunkowaniu si� patriot�w polskich do papiestwa. Podzia� ten pokrywa si� cz�ciowo z tradycyjnym podzia�em dziej�w papiestwa na okresy w licznych podr�cznikach. Oczywi�cie, interesuje nas tylko ostatnich dziesi�� stuleci. W pierwszym okresie (stulecia X�XI) g��wnym wrogiem Polski i ca�ej S�owia�szczyzny by�o Cesarstwo Niemieckie, kt�rego ekspansja ("Drang nach Osten") zagra�a�a biologicznemu istnieniu naszego narodu. Prof. Sawicki (skrypt uniwersytecki: "Historia stosunku Ko�cio�a do pa�stwa", Warszawa 1947, str. 15) nazywa ten okres okresem "upadku papiestwa". "Upadek ten wyra�a� si� w zale�no�ci papie�y od cesarzy niemieckich, g��wnych w owym okresie wrog�w Polski. W drugim okresie (stulecia XI�XV) papiestwo rozpoczyna i wygrywa walk� z cesarstwem niemieckim: z polskiego punktu widzenia jest to, oczywi�cie, korzystna walka dw�ch feudalnych imperializm�w; niestety, walka papiestwa z cesarstwem ma swoje odbicie w walce wy�szego duchowie�stwa z pa�stwem polskim, co rozbitej t� walk� Polsce uniemo�liwia wykorzystanie wielkiej szansy historycznej wywo�anej os�abieniem cesarstwa. Od trzynastego wieku g��wnym wrogiem Polski staje si� Zakon Krzy�acki. Papie�e, kt�rzy w�wczas stanowi� wielk� pot�g� polityczn� (od Grzegorza VII, poprzez Innocentego III, do Bonifacego VIII), popieraj� Krzy�ak�w przeciw nam, s� protektorami naszych wrog�w. Co wi�cej, Krzy�acy stanowi� w�a�nie zbrojne rami� papieskiego feudalnego imperializmu, or� papiestwa w walce o panowanie nad ca�ym �wiatem. W okresie tym wa�ne s� szczeg�lnie dwie daty: rok 1410, w kt�rym Zakon Krzy�acki otrzymuje z r�k polskich decyduj�cy cios pod Grunwaldem i rok 1415. W tym roku papie� Jan XXIII (kt�remu w r. 1411 biskup Zbigniew Ole�nicki w imieniu Jagie��y sk�ada� ho�d pos�usze�stwa) zostaje aresztowany i z�o�ony z papiestwa przez sob�r powszechny za pope�nienie "55 ohydnych i zbrodniczych przest�pstw" (D�ugosz). W trzecim okresie (stulecia XVI�XVIII) do g��wnych wrog�w Polski nale�y dynastia Habsburg�w, d���cych do podporz�dkowania Polski cesarstwu austriackiemu. Prawie wszyscy papie�e tego okresu s� sojusznikami Habsburg�w, a nuncjusze papiescy w Polsce (Commendone, Laureo, Hannibal di Capua, Martelli, Pallavicini i inni) s� p�atnymi agentami politycznymi i szpiegami Habsburg�w. Zreszt� z Habsburgami zwi�zani s� papie�e r�wnie� w ci�gu XIX stulecia a nawet i obecnie � jak to ujawni� proces kardyna�a Mindszentyego. Watykan my�li o restauracji cesarsko-habsburskich Austro-W�gier, obejmuj�cych Jugos�awi�, Bawari�, Czechos�owacj� i Galicj�. W czwartym okresie (stulecie XIX i pocz�tek XX) Polska podzielona by�a na trzy zabory, a papiestwo utrzymywa�o bliskie stosunki polityczne ze wszystkimi trzema rz�dami zaborczymi widz�c w nich zapor� przeciw rewolucji mieszcza�sko-demokratycznej, a od po�owy XIX wieku przeciw ruchowi robotniczemu. Jako sojusznik reakcyjnych rz�d�w zaborczych, Watykan pot�pia polskie powstania narodowe i wzywa nar�d do haniebnego tr�jlojalizmu. W drugiej po�owie XIX wieku papiestwo � ju� dawno jeden z najwi�kszych posiadaczy ziemskich � wyrasta do jednej z najwi�kszych pot�g finansowych �wiata. Z obro�cy feudalnego i p�feudalnego obszarnictwa staje si� papiestwo teraz r�wnie� nami�tnym obro�c� kapitalizmu. W pi�tym okresie, zamkni�tym wojnami �wiatowymi, papiestwo, jako wyraziciel ideowy wielkiego kapita�u i obszarnictwa b�d�cy zarazem sam wielk� instytucj� finansow� posiadaj�c� kapita�y ulokowane w bankach i sp�kach akcyjnych ca�ego �wiata, opanowane jest strachem przed klas� spo�eczn�, kt�r� historia przeznaczy�a na grabarza kapitalizmu; strachem przed klas� robotnicz�, przed rewolucj� socjalistyczn�, przed pierwszym pa�stwem socjalistycznym na �wiecie. Strach Watykanu o losy klasy, kt�rej interesy wyra�a, oraz o w�asne kapita�y pcha go do sojuszu z ruchami faszystowskimi W�och, Niemiec, Hiszpanii i innych kraj�w; do sojuszu z faszyzmem, jako rozpaczliw� pr�b� ratowania kapitalizmu dyktatur�, zbrodniami, obozami koncentracyjnymi i wojn�. �miertelnym wrogiem Polski mi�dzywojennej by� faszyzm niemiecki. Watykan u�atwi� faszyzmowi niemieckiemu doj�cie do w�adzy i utrzymanie si� przy w�adzy przez zawarcie konkordatu, zmuszenie katolickiego centrum do kapitulacji przed Hitlerem i polecenie duchowie�stwu niemieckiemu, aby popiera�o Hitlera. Podczas wojny papie� Pius XII powstrzyma� si� od pot�pienia napa�ci hitlerowskiej na Polsk� i inne kraje, duchowie�stwu katolickiemu zaleca� kolaboracj� z okupacj� niemieck� i przez ca�y czas prowadzi� intensywn� akcj� na rzecz "pokoju", opartego na uznaniu przez mocarstwa zachodnie przewagi hitlerowskiej w Europie. Dyplomatyczna akcja Watykanu na rzecz "pokoju" w toku drugiej wojny �wiatowej zmierza�a do zawarcia oddzielnego traktatu pokojowego mi�dzy pa�stwami osi a mocarstwami zachodnimi w celu urz�dzenia wsp�lnej krucjaty na Zwi�zek Radziecki. Rzecz jasna, �e taki oddzielny traktat musia� po�wi�ca� Niemcom Polsk� le��c� na drodze pochodu hitlerowskiego przeciwko ZSRR. Akcja ta by�a oczywi�cie sprzeczna z interesami Polski, kt�rej najlepsi synowie gin�li wtedy milionami w hitlerowskich obozach koncentracyjnych i lochach Gestapo. Polska mog�a odzyska� niepodleg�o�� jedynie dzi�ki zwyci�stwu Armii Czerwonej nad hitlerowskimi Niemcami, a Pius XII swoj� akcj� na rzecz "pokoju" stara� si� wszelkimi si�ami nie dopu�ci� do tego zwyci�stwa. Wreszcie sz�sty okres, kt�ry rozpocz�� si� po drugiej wojnie �wiatowej, jest okresem osi "Watykan-Waszyngton", okresem kiedy papiestwo staje si� sojusznikiem i narz�dziem ameryka�skiego imperializmu. Upadek hitleryzmu i faszyzmu spowodowa� na ca�ym �wiecie wzrost si� partii komunistycznych, robotniczych i ugrupowa� demokratycznych. Do wojny Zwi�zek Radziecki by� jedynym pa�stwem niekapitalistycznym; w wyniku zwyci�stwa Zwi�zku Radzieckiego nad hitleryzmem i jego satelitami powsta�y w Europie Wschodniej i �rodkowej pa�stwa demokracji ludowej, kt�rych przyk�ad dzia�a atrakcyjnie i rewolucyjnie na pozosta�e kraje Europy Zachodniej. Watykan jest �ywo zainteresowany w ratowaniu kapitalizmu. Jedynym ratunkiem wydaje mu si�, podobnie jak kapitalistom w�oskim, niemieckim, angielskim, francuskim itd., ostatnia stawka na imperializm ameryka�ski, bezwarunkowe podporz�dkowanie si� ameryka�skiemu dyktandu, oddanie mu si� wraz z ca�ym aparatem do dyspozycji dla uratowania kapitalizmu. Streszczaj�c: w ci�gu dziesi�ciu stuleci papiestwo prawie zawsze by�o w obozie naszych wrog�w zar�wno wtedy, gdy by�o zale�ne od pr�cego na wsch�d Cesarstwa Niemieckiego, jak wtedy, gdy wspiera�o przeciw nam Krzy�ak�w, jak wtedy, gdy wys�ugiwa�o si� Habsburgom, jak wtedy, gdy by�o sojusznikiem reakcyjnych rz�d�w zaborczych, jak wtedy, gdy wsp�dzia�a�o z faszyzmem niemieckim w okresie przygotowa� do wojny, w okresie napa�ci na Polsk� i w okresie okupacji Polski, jak wreszcie obecnie, gdy s�u�y reakcyjnym imperialistom ameryka�skim. W ich interesie j�trzy te� obecnie przeciw Polsce Niemc�w i stara si� rozbi� jedno�� naszego narodu, sk��ci� katolik�w z niekatolikami, wierz�cych z nie wierz�cymi, Polak�w z Polakami, aby os�abi� w ten spos�b wielki, antyimperialistyczny front obro�c�w pokoju i demokracji u�atwiaj�c imperializmowi ameryka�skiemu ekspansj�. Przez dziesi�� stuleci polityka papiestwa by�a prawie zawsze sprzeczna z interesami Polski. II. Papiestwo jako agentura wrogich Polsce cesarzy niemieckich W�a�ciwym tw�rc� niemieckiego "parcia na wsch�d" (Drang nach Osten) by� Henryk I Ptasznik (919�936) z dynastii saskiej, od kt�rego rozpoczyna si� "wzrost niemieckiej pot�gi" (Propylaen-Weltgeschichte, tom III, str. 302), oczywi�cie kosztem S�owian. Historycy niemieccy pisz�, �e "wznowi� on star� polityk� sask� w wielkim stylu, poniewa� toczy� wojny przede wszystkim przeciw S�owianom i to nie tylko tym mi�dzy �ab� a Odr�", ale r�wnie� przeciw S�owianom za Odr� i Nys�, przeciw Czechom i Polakom (Propylaen-Weltgeschichte, tom III, str. 303), a w roku 933 pobi� r�wnie� W�gr�w. W dziele niemieckiego podboju, w dziele t�pienia i germanizacji plemion s�owia�skich, zw�aszcza tych zamieszka�ych w samym sercu dzisiejszych Niemiec mi�dzy �ab� a Odr�, wielk� rol� odegrali katoliccy misjonarze niemieccy, kt�rzy jak pisze hr. Walerian Krasi�ski, "u�ywali chrze�cija�stwa jako narz�dzia do cel�w politycznych", "g�osz�c nikczemn� nauk� bezwarunkowego poddania si� wstr�tnemu jarzmu zaborczych cudzoziemc�w w imi� ewangelicznych zasad �agodno�ci, cierpliwo�ci i wyrozumia�o�ci". "Misjonarze germa�scy � pisze dalej ten sam autor � zawsze podporz�dkowywali spraw� chrze�cija�stwa celom politycznym i g�osz�c s�owo Bo�e torowali drog� panowaniu cesarzy niemieckich; wszystkie s�owia�skie kraje, nawr�cone przez zachodnich misjonarzy, podlega�y ca�kowitemu wp�ywowi German�w, kt�rzy z nieub�agan� zawzi�to�ci� niszczyli ich j�zyk i ustawy... dzie�o nawracania jednoznaczne by�o ze zniszczeniem" (hr. Krasi�ski, "Zarys dziej�w powalania i upadku Reformacji w Polsce", tom I, str. 18). Niemieckiemu "parciu na wsch�d" potrzebny by� or� ideologiczny i Niemcy znale�li ten or� w tak zwanym "uniwersalizmie chrze�cija�skim". Przyznaj� to r�wnie� historycy katoliccy. Zgadzamy si� ca�kowicie na definicj� "uniwersalizmu chrze�cija�skiego", zawart� w "Polsce Piast�w, Polsce Jagiellon�w" Mari...
janekdzony