Rafał Gan-Ganowicz - Kondotierzy.pdf - LEKTURA OBOWIĄZKOWA - Lary1918

Rafał GAN-GANOWICZ

K O N D O T I E R Z Y

MOTTO:

"Poprzez czarną narodową noc,

poprzez bagno tchórzostwa i podłości

pójdą młodzi zawzięci i prości

stawiać prawdy swe, jak kosy na sztorc..."

/Józef Łobodowski: "Polska rewolucja"/

O AUTORZE

RAFAŁ GAN-GANOWICZ urodził się w Warszawie w 1932 roku. Jest dziennikarzem.

Mieszka w Paryżu. Jako kilkunastoletni chłopiec przeżył powstanie warszawskie, w którym zginął

jego ojciec, żołnierz AK /matka zginęła już w 1939 roku/. Po powstaniu uciekł z transportu w

drodze do obozu w Pruszkowie. W 1948 zostaje członkiem grupy antykomunistycznej młodzieży

wzorującej się na tradycji "Małego Sabotażu" harcerzy w czasie wojny: ulotki, napisy na murach,

kolportaż prasy. Podczas jednej z akcji ubecki patrol zaczyna strzelać. Są pierwsze ofiary. Odtąd

chłopcy "pracują" z własną obstawą, która również strzela. W 1950 roku grupa wpada. Gan-

Ganowicz, ostrzeżony w ostatniej chwili, postanawia uciec na Zachód. Trzynaście godzin

spędzonych pod pociągiem z Warszawy do Berlina z Walterem P38 w ręku... Historia tej ucieczki

opisana jest na początku wspomnieli.

Po trzyletnim pobycie w Niemczech jedzie do Francji. Jest żołnierzem Oddziałów

Wartowniczych przy armii amerykańskiej. Równolegle przechodzi szkolenie dla komandosów.

Dyplom porucznika Wojska Polskiego dostaje z rąk generała Andersa.

Następnie zostaje nauczycielem w gimnazjum dla polskich uchodźców w Les Ageux pod

Paryżem. "Profesorowanie" nie trwa długo. Nie pozwala na to temperament Rafała. Będąc już

przekonanym, że w najbliższym czasie nie wyląduje w Polsce na spadochronie, Rafał postanawia

walczyć przeciw komunistom z bronią w ręku wszędzie tam, gdzie to jest możliwe. W 1965 roku

zostaje najemnikiem w Kongo. Jest jednym z trzech dowódców kierujących obroną Stanleyville i

pacyfikacją Prowincji Wschodniej. Po kapitanie Toporze-Staszaku przejmuje dowództwo słynnego

batalionu, który miał szczęście do polskich dowódców, batalionu "Czerwonych Diabłów" /żołnierze

tego batalionu nosili czerwone berety i czerwone chustki na szyjach/. W Kongo pozostaje przez rok.

Po upadku Czombego wraca do Europy, a następnie zostaje najemnikiem w Jemenie. Walczy po

stronie rojalistów przeciwko promoskiewskim siłom "republikańskim" wspieranym militarnie przez

Sowietów.

Walkom w Jemenie poświęcona jest druga część książki Gan-Ganowicza, książki jeszcze

nie skończonej, której fragmenty dotyczące Konga ukazywały się jedynie w polonijnej prasie

amerykańskiej. Lektura tych fragmentów, a także tych rozdziałów, które znam w maszynopisie,

pozwala mi stwierdzić, że książka Rafała jest pozycją zupełnie wyjątkową. Są to jedyne - znane mi

- wspomnienia Polaka, który był "psem wojny", jednym z najemników obszczekiwanych przez

prasę peerelowską w czasie wojny domowej w Kongo i w Jemenie, najemników, którzy sami siebie

nazywali ochotnikami, ponieważ słowo "najemnik" w stosunku do większości z nich nie było

prawdziwe. Już sam ten fakt przesądza o ważności książki. Ważności jako dokumentu. Ale oprócz

tego książka Rafała jest - a nie są to komplementy prawione przez przyjaciela - prozą artystyczną w

pełnym tego słowa znaczeniu, sytuującą się gdzieś pomiędzy wspomnieniem, reportażem a

beletrystyką.

Książka ta powinna być jak najszybciej wydana i dotrzeć do Czytelnika, szczególnie w

Kraju. Zmieniłaby w jego świadomości obraz "psa wojny" i motywacji, które nim kierowały.

Pomijając względy ideologiczne i dokumentalne byłaby także pasjonującą lekturą.

Tej satysfakcji Rafałowi życzę.

Jacek BIEREZIN

OD AUTORA

Nie jestem pisarzem. Byłem nauczycielem, kierowcą, stróżem nocnym, spadochroniarzem,

komandosem, doradcą wojskowym, monterem na rusztowaniu, elektrykiem przemysłowym /jak

Wałęsa/, kierownikiem warsztatu, dziennikarzem...

Książka ta powstała na skutek usilnych namów przyjaciół, którzy przy winie czy przy

whisky, ale zawsze przy papierosie słuchali moich wspomnień.

Pierwszym był Jurek Sowiński, dziś dziennikarz w Radio France Internationale, który już w

latach siedemdziesiątych namawiał mnie na spisanie wspomnień. Drugi był Henio Skwarczyński,

który popchnął mnie do publikowania opowiadań: drukowała je później amerykańska prasa

polonijna. Niektóre z nich wchodzą w skład tej książki. Największą jednak rolę odegrał Jacek

Bierezin, którego pozytywna opinia o mych opowiadaniach przezwyciężyła mój strach przed

czytelnikiem. Jackowi zawdzięczam również przedmowę, która służyła jako wstęp do opowiadań

drukowanych w "Tygodniku Nowojorskim".

Im to wszystkim trzem serdecznie dziękuję.

Książkę tę dedykuję "Solidarności Walczącej".

Autor

WSTĘP

NAJEMNICY? TO STARE JAK ŚWIAT...

Wojska najemne mają długą historię. Polakom wystarczy przypomnieć dzielnie walczące za

polskie pieniądze najemne oddziały niemieckie, o których pisze Sienkiewicz w "Potopie", albo

słynnych lisowczyków, którzy walczyli po stronie Dymitra Samozwańca. Jeden z tych dzielnych

wojaków został uwieczniony przez Rembrandta. Już greccy hoplici służyli za pieniądze egipskim

faraonom. Pierwsze nazwisko utrwalone w historii to Ksenofont. Filozof i pisarz o duszy

poszukiwacza przygód wziął udział w wyprawie dziesięciu tysięcy najemników greckich,

zaangażowanych przez Cyrusa Młodszego, który wystąpił przeciw swemu starszemu bratu,

Artakserksesowi. Mimo cudów męstwa, dokonywanych przez Greków, zwolennicy Cyrusa załamali

się w bitwie pod Kunaksa, w pobliżu Babilonu, w roku 401 przed Chrystusem. Powrót Greków do

ojczyzny poprzez wrogie terytoria opisał później Ksenofont. Znacznie później, gdyż wpierw służył

jeszcze wojskowo w Tracji i Sparcie.

Zarówno Rzym, jak i Kartagina korzystały z usług słynnych z umiejętnego miotania

kamieni procą, wyspiarzy z Balearów oraz niemniej słynnych łuczników z Krety. Rewoltę

najemników opisał Flaubert w "Salambo". Ale dopiero w epoce dekadencji imperia starożytne

rozpowszechniły użycie wojsk najemnych do obrony swego stanu posiadania. Rzym płacił za swą

obronę barbarzyńcom: Alamanom, Sarmatom i innym.

Siły wojskowe Bizancjum przez długie wieki składały się z cudzoziemców: Germanowie i

Normanowie stanowili elitarny korpus straży cesarskiej. W armii Bizancjum służyli również

Frankowie. Nie tylko zresztą chrześcijanie byli na żołdzie cesarstwa. Nie brakło również dawnych

nieprzyjaciół: Turków, Scytów i Pieczyngów...

W Europie Zachodniej dopiero w późnym średniowieczu wrócono do zwyczaju

najemnictwa wojsk. W XIII w. poszczególni książęta wynajmowali wojskowych na udział w jednej

tylko kampanii. Francusko-angielska wojna stulecia była okresem rozkwitu wojsk najemnych.

Jeden z wodzów najemniczych tego okresu, Arnaud de Cervol, znany był z okrucieństwa.

Opanował wiele zamków i wyduszał haracz z wielkich włości. Nawet papież w Avignon płacił mu

ogromne sumy, by mieć spokój.

Włochy były w tym okresie całkowicie w rękach wodzów najemnych wojsk, których

nazywano condottieri /stąd przydomek, jaki mi nadał w Kongo uroczy belgijski misjonarz/. Każde

miasto, każda prowincja miały swoich "condottieri" i to niekoniecznie Włochów. Wystarczy

wspomnieć słynnego Anglika Johna Hawkinsa. Aby uniknąć rozboju w czasach pokojowych

włoscy książęta pierwsi zrozumieli konieczność opłacania najemników nawet wtedy, gdy nie

prowadzili wojny. Był to początek istnienia wojsk zawodowych.

W początkach renesansu Karol Śmiały stworzył oddziały najemnej piechoty, która go

zresztą zdradziła, gdy nie miał czym płacić, w bitwie pod Nancy, co przypieczętowało jego koniec.

W tych też czasach rozniosła się sława wojenna Szwajcarów, toteż książęta na wyścigi kupowali

sobie ich usługi. Niebawem na wielu polach bitwy odziały szwajcarskie znajdowały się często w

przeciwnych obozach. Franciszek Pierwszy, którego kawaleria pokonała Szwajcarów, zapałał mimo

to takim podziwem dla ich męstwa, iż zawarł z Helwecją pokój wieczysty, w którego akcie

figurował obowiązek dostarczenia pod sztandary królewskie sześciu tysięcy żołnierzy. Korpus

Szwajcarski przetrwał w armii francuskiej aż do rewolucji. Po dziś dzień Gwardia Szwajcarska

służy Papieżowi.

Rafał Gan-Ganowicz - Kondotierzy.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: