Chronologia IV Rozbioru Polski.docx

Chronologia IV Rozbioru Polski

Chronologia IV Rozbioru Polski

Można wydzielić 3 okresy:

1.      wspólne działania Berlina i Moskwy przeciwko Polsce od momentu uzyskania przez Polskę niepodległości oraz uchwalenia Traktatu Wersalskiego przy bezradności i nieudolności Francji, Wlk.Brytanii i USA.

2.      rok 1939 faktyczny rozbiór Polski, od Paktu Ribbentrop-Mołotow do napaści ZSRR na Polskę i jej podziału między Niemcy i ZSRR i ich sojuszników – Słowacja, Litwa oraz ukraińskich faszystów z OUN-UPA.

3.      lata 1940-1945 walka Polaków ze wspólnym okupantem niemiecko – sowieckim oraz ich agenturą spod znaku OUN-UPA na terenie państwa polskiego zakończona konferencją w Jałcie, gdzie Polska została sprzedana Stalinowi przez USA i Wlk.Brytanię Zdrada Polski przez USA i Wlk.Brytanię oznaczało ostatecznie uznanie przez nich Paktu Ribbentrop-Mołotow a w sprawie polskiej granicy wschodniej, Paktu Hitler-Stalin co oznaczała ostatecznie – potwierdzenie IV rozbioru Polski.

Rok 1918

·         2 stycznia – generałowie Ludendorff i Hindenburg sprzeciwili się na konferencji niemieckiej Rady Koronnej pomysłowi rozwiązania sprawy Polski w oparciu o Austrię. Pod groźbą dymisji uzyskali decyzję włączenia do Niemiec przygranicznych terenów Królestwa Polskiego i pozbawienie go prawa do samodzielnej polityki zagranicznej.

·         8 stycznia – czternaście punktów Wilsona – trzynasty punkt mówił o utworzeniu niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza na terenach zamieszkanych w większości przez ludność polską.

·         3 marca – zawarcie pokoju w Brześciu Litewskim między Niemcami i Austrią a rewolucyjną Rosją.

·         11 listopada 1918 – uznanie niepodległości Polski na arenie międzynarodowej, kapitulacja Niemiec.

·         Wojna polsko-ukraińska 1918-1919 – konflikt zbrojny o przynależność państwową zamieszkanej przez Polaków i Ukraińców Małopolski Wschodniej. Stronami konfliktu były: proklamowana 1 listopada 1918 roku przez społeczeństwo ukraińskie Galicji Wschodniej Zachodnioukraińska Republika Ludowa po jednej stronie oraz polskie społeczeństwo Lwowa i lokalny lwowski Komitet Ochrony Dobra i Porządku Publicznego (Tymczasowa Komisja Rządząca), a po 11 (w rzeczywistości 22 listopada) odrodzone państwo polskie, po drugiej.

·         16 grudnia – utworzenie Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (zjednoczenie SDKPiL i PPS Lewicy).

Rok 1919

·         Wojna polsko-bolszewicka (wojna polsko-rosyjska 1919-1920) – wojna pomiędzy odrodzoną II Rzeczpospolitą a Rosją Sowiecką, dążącą do podboju państw europejskich i przekształcenia ich w republiki sowieckie zgodnie z doktryną i deklarowanymi celami politycznymi ("rewolucja z zewnątrz") rosyjskiej partii bolszewików. Wojna trwała w latach 1919-1920, a jej najważniejszymi epizodami militarnymi były: wyprawa kijowska, bitwa warszawska, kontruderzenie znad Wieprza, bitwa pod Komarowem i wreszcie bitwa nad Niemnem.

·         27 luty – na ziemiach Rzeczypospolitej powstaje powołany przez bolszewików, antypolski twór Litewsko-Białoruska Republika Rad (Litbieł). Teoretycznie obejmowała obszar obecnej Litwy, Białorusi i część Polski (Suwalszczyzna, Podlasie), faktycznie jej władza nie sięgała Podlasia i zachodniej części Litwy. Siedziba władz znajdowała się w Wilnie. Władze L-BRR wydały dekret o "Socjalistycznej Unii Narodów", w którym wzywały całe byłe Wielkie Księstwo Litewskie do rewolucji komunistycznej. Zlikwidowana przez polską ofensywę w sierpniu 1919 r. Formalnie zniesiona 1 września przez swój rząd, który uszedł do Smoleńska.

·         28 czerwca - podpisanie przez Niemcy i państwa zwycięskiej koalicji traktatu wersalskiego, ustanawiającego nowy porządek polityczny po pierwszej wojnie światowej.

·         Rozpad systemu wersalskiego był w dużej mierze wynikiem wycofania się USA z projektu Ligi Narodów (po wykluczeniu przez prezydenta Wilsona republikanów z amerykańskiej delegacji kongresowej i bezkompromisowego forsowania przez prezydenta ratyfikacji traktatu w Kongresie ) i wykluczenia z systemu wersalskiego Niemiec i Rosji Sowieckiej. Państwa te by przełamać postanowienia traktatu zawarły układ w Rapallo i do czasu dojścia Hitlera do władzy prowadziły ścisłą współpracę wojskową i polityczną, niezależną od różnicy systemów społeczno-politycznych. Współpraca obejmowała omijanie klauzul traktatu wersalskiego przez Niemcy poprzez produkcję i testy poligonowe na terytorium ZSRR broni zakazanych traktatem (nowe modele samolotów, czołgi, gazy bojowe) z udziałem żołnierzy niemieckich.Było to jednym z przyczyn bezzwłocznego rozwinięcia możliwości niemieckiego przemysłu zbrojeniowego i rozwoju Wehrmachtu po dojściu Hitlera do władzy i oficjalnym odrzuceniu przez Niemcy (omijanych do tej pory nieoficjalnie) ograniczeń traktatowych w zakresie zbrojeń.Sprzeciw wobec postanowień traktatu wersalskiego wśród Niemców stanowił jedno ze źródeł popularności NSDAP, która w efekcie doprowadziła do objęcia władzy przez Adolfa Hitlera. Wszystkie niemieckie partie polityczne ( od DNVP i NSDAP poprzez SPD do KPD) opowiadały się za rewizją traktatu wersalskiego, w szczególności postanowień dotyczących granicy niemiecko-polskiej,żądając przywrócenia granicy Cesarstwa Niemieckiego z 1914 r - przyłączenia do Niemiec należących zgodnie z traktatem do Rzeczypospolitej terytoriów Pomorza Nadwiślańskiego, Górnego Śląska i Wielkopolski z Poznaniem.W okresie Republiki Weimarskiej Gustav Stresemann poprzez zbliżenie z Wielką Brytanią, Francją i Włochami sfinalizowane w traktatach lokarneńskich próbował uzyskać zgodę mocarstw na rewizję granicy wschodniej Niemiec ustalonej traktatem wersalskim i skrócenie okresu pobytu wojsk okupacyjnych aliantów w Nadrenii.III Rzesza odrzuciła ograniczenia traktatu w zakresie ograniczenia liczebności Reichswehry i zakazu powszechnej służby wojskowej w roku 1935, złamała postanowienia co do demilitaryzacji Nadrenii w marcu 1936, postanowienia co do granicy niemiecko-austriackiej i zakazu Anschlussu Austrii w marcu 1938.Układ monachijski z września 1938 za zgodą czterech mocarstw (Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec i Włoch) dokonał rewizji granic Niemiec z Czechosłowacją, przyznając jednocześnie czterostronne gwarancje dla nowych granic Czechosłowacji i jej istnienia.15 marca 1939 III Rzesza poprzez utworzenie Protektoratu Czech i Moraw, zgodę na secesję Słowacji i aneksję Ukrainy Karpackiej przez Węgry unieważniła jednostronnie układ monachijski. Równolegle nastąpiła aneksja okręgu Kłajpedy przez Niemcy.Próba rewizji postanowień traktatu wersalskiego w odniesieniu do statusu Wolnego Miasta Gdańska i granicy niemiecko-polskiej zakończyła się agresją Niemiec na Polskę 1 września 1939 i rozpoczęciem II wojny światowej. 3 września 1939 Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę III Rzeszy.17 września 1939 ZSRR ( kontynuacja Rosji sowieckiej) dokonał zbrojnej agresji na Polskę, w wykonaniu postanowień paktu Ribbentrop-Mołotow. 28 września 1939 III Rzesza i ZSRR dwustronnym traktatem o granicach i przyjaźni ustanowiły wbrew prawu międzynarodowemu granicę na terytorium Polski. W listopadzie 1939 ZSRR dokonał agresji na Finlandię i został wykluczony z Ligi Narodów, co było ostatnim istotnym postanowieniem Ligi Narodów jako organizacji międzynarodowej . Był to ostateczny koniec systemu porozumień międzynarodowych ustalonych traktatem wersalskim, określanych jako ład wersalski.

·         16-24 sierpnia – wybuch i zakończenie I powstania śląskiego.

Rok 1920

·         21 stycznia – w Paryżu zakończyła się konferencja pokojowa po I wojnie światowej. Wzięło w niej udział 27 zwycięskich państw. Polska reprezentowana była przez Ignacego Paderewskiego, Romana Dmowskiego oraz Władysława Grabskiego. Państwa pokonane w I wojnie światowej (Niemcy, Austro-Węgry, Turcja i Bułgaria) nie zostały dopuszczone do konferencji. Przedstawiono im tylko traktat do podpisania. Rosja Radziecka nie została zaproszona, gdyż mocarstwa Ententy nie uznawały rządu bolszewickiego, który podpisał osobny pokój z Niemcami.

·         24 lutego – w Monachium Adolf Hitler przedstawił swój program dla Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP).

·         30 lipca – w Białymstoku utworzono Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski.

·         12-16 sierpnia – Wojna polsko-bolszewicka: bitwa warszawska zakończona zwycięstwem wojsk polskich nad oddziałami Armii Czerwonej dowodzonej przez Tuchaczewskiego.

·         17 sierpnia - Niemcy na fałszywą wieść o przegranej Bitwie Warszawskiej, rozpoczęli zajmowanie Śląska. Oddziały francuskie stacjonujące w Katowicach zmuszono do wycofania się.

·         20 sierpnia – wybuch II powstania śląskiego (trwało do 25 sierpnia).

·         25 sierpnia – wojsko litewskie zajęło Wilno.

·         31 sierpnia - w Pradze na I Zjeździe Zagranicznym Przedstawicieli Ukraińskich Organizacji Wojskowych,powstaje Ukraińska Wojskowa Organizacja (UWO), nielegalna i antypolska,organizacja ukraińska w II Rzeczypospolitej.Wzięli w nim udział przedstawiciele Korpusu Strzelców Siczowych, Ukraińskiej Armii Galicyjskiej (głównie jej VI Brygady), Związku Oficerów Ukraińskich z Wiednia, tzw. "sotni robotniczych" z Rusi Zakarpackiej oraz emigracji ukraińskiej z Ameryki. Na czele utworzonego Kolegium Naczelnego UWO stanął sotnik Iwan Nawroćkyj. Oprócz niego członkami Kolegium zostali : Mychajło Matczak, Jarosław Czyż, Jurij Polianśkyj, Wołodymyr Cełewycz.
Cele UWO:

o        zbrojna walka z państwem polskim [IIRP]

o        szkolenie wojskowe młodzieży

o        przeciwdziałanie porozumieniu Ukraińców z Polską oraz ZSRR

o        zamachy terrorystyczne

o        dywersja i szpiegostwo na rzecz Niemiec

Rok 1921

·         2 maja – wybuchło III powstanie śląskie.

·         2 czerwca – oddziały niemieckiego Selbstschutzu przerwały rozejm na Górnym Śląsku.

·         20 lipca - władzę w UWO objął Jewhen Konowalec, agent niemiecki w Polsce.

·         21 listopada 1921 – nieudany zamach na Józefa Piłsudskiego (tzw. ukraiński zamach na Józefa Piłsudskiego)

Działania UWO w Polsce

·         21 listopada 1921 – nieudany zamach na Józefa Piłsudskiego (tzw. ukraiński zamach na Józefa Piłsudskiego)

·         maj 1922 – zniszczenia w okolicach Przemyśla (spalenie magazynów wojskowych, uszkodzenie linii kolejowej i sieci telegraficznej)

·         lato 1922 – podpalenie 2.300 stogów zboża i licznych budynków gospodarczych w polskich folwarkach

·         1922 - zamach na wojewodę lwowskiego Kazimierza Grabowskiego

·         30 maja 1924 – napad na ambulans pocztowy pod Kałuszem

·         28 listopada 1924 – napad na ambulans pocztowy pod Kałuszem

·         1924 - nieudany zamach na prezydenta Stanisława Wojciechowskiego

·         19 marca 1925 – napad na pocztę główną we Lwowie

·         lato 1925 – napad na ambulans pocztowy pod Bohorodczanami, napad na urząd skarbowy w Dolinie, napad na urząd skarbowy w Śremie

·         19 października 1926 - zabicie lwowskiego kuratora szkolnego Stanisława Sobińskiego

·         zabicie ukraińskiego dziennikarza Sidora Twerdochliba

Rok 1922

·         3 kwietnia – Józef Stalin został sekretarzem generalnym Wszechrosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) – (RKP(b) - późniejszej KPZR).

·         16 kwietnia – Traktat w Rapallo między Niemiecką Republiką Weimarską, a Rosją Radziecką.

·         Układ zawarty niespodziewanie (z inicjatywy rosyjskiej) dnia 16 kwietnia 1922 roku o godzinie 1:15 między Niemiecką Republiką Weimarską, a Rosją Radziecką we włoskim mieście Rapallo. Układ podpisał Gieorgij Cziczerin, ówczesny Komisarz Spraw Zagranicznych Rosji Radzieckiej oraz Walther Rathenau, Minister Spraw Zagranicznych Niemiec.

·         Układ został podpisany w trakcie trwania światowej konferencji gospodarczej w Genui (10 kwietnia – 19 maja), na której próbowano włączyć Rosyjską FSRR w obieg światowej gospodarki. Doszło wtedy do nawiązania stosunków dyplomatycznych i przerwania izolacji Rosji Radzieckiej na arenie światowej. Traktat przewidywał, iż Niemcy mogli bez przeszkód, a wbrew postanowieniom traktatu wersalskiego szkolić swoich lotników i tworzyć kadrę wojsk pancernych na poligonach i w bazach położonych w głębi państwa rosyjskiego. Oprócz tego, obie strony zrezygnowały z roszczeń finansowych z okresu 1914 – 1918 i powojennego. Układ ten był korzystny dla obu stron: dla Niemiec, które w myśl traktatu wersalskiego nie mogły posiadać niektórych rodzajów broni, była to dobra okazja do wypróbowania zakazanej broni na poligonach radzieckich. Dla Rosji Radzieckiej nawiązanie kontaktów z Niemcami stwarzało możliwości dostępu do nowych technologii przemysłowych.Umowa została poszerzona 29 lipca 1922 roku, w wyniku czego zacieśniono współpracę w sprawach wojsk pancernych. Układ ten otwierał drogę do pełnej współpracy gospodarczej i politycznej Rosji i Niemiec. Postanowienia traktatu szybko rozciągnięto na inne republiki radzieckie, przełamując tym posunięciem izolację nowych państw, wcielonych do ZSRR, a przedstawianych jako wolne byty zrzeszone w jeden Związek Rad. Traktat ten został poszerzony tzw. układem berlińskim w 1926 roku. Był on przedłużany w latach 1931 i 1933.

·         26 września 1922 – Sejm RP uchwala ustawę o Autonomi Małopolski Wschodniej – przyznającą szeroką autonomię Małopolsce Wschodniej, przewidująca utworzenie dwujęzycznych samorządów i powołanie uniwersytetu ukraińskiego.Później przeciwko niej wypowiadziała się OUN - Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów nie tylko słowem ale również zbrojnie prowadząc akcje terrorystyczne przeciwko II RP aż do czasu IV rozbioru Polski.

·         30 grudnia – utworzono Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR).

Rok 1923

·         15 marca – polska granica wschodnia została uznana przez Radę Ambasadorów Ententy.

·         13 grudnia – Polska uznała ZSRR.

Rok 1924

·         21 stycznia – zmarł Włodzimierz Lenin – Józef Stalin rozpoczął intrygi wewnątrzpartyjne w celu pozbycia się konkurentów do władzy dyktatorskiej w ZSRR., obaj szczerze nienawidzili Polski.

·         marzec – Adolf Hitler rozpoczął w więzieniu w Landsbergu w Bawarii, aresztowany po puczu w Monachium, dyktowanie swej książki Mein Kampf (Moja walka).

·         20 grudnia – zwolnienie Adolfa Hitlera z więzienia.

Rok 1925

·         14 stycznia – rozpoczął się trzeci zjazd Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Zjazd uchwalił zmianę nazwy na Komunistyczną Partię Polski.

·         15 czerwca – początek wojny celnej z Niemcami.

·         18 lipca – w Niemczech ukazała się książka Adolfa Hitlera Mein Kampf.

·         3 listopada – niemiecki minister spraw zagranicznych Gustav Stresemann zakwestionował przebieg granicy z Polską.

·         1 grudnia – Polska podpisała traktat lokarneński. Traktat gwarantował nienaruszalność granicy niemiecko-belgijskiej i niemiecko-francuskiej. W ten sposób Niemcy ostatecznie godziły się z wyznaczoną w Wersalu zachodnią granicą swojego terytorium. Potwierdzając nienaruszalność swych granic zachodnich równocześnie odmówiły gwarancji w odniesieniu do granic z Polską i z Czechosłowacją. Dla Polski i Czechosłowacji było to dowodem na to, że odtąd granice w Europie dzielą się na nienaruszalne i na te, które naruszyć można. Było jasne że w przyszłości Niemcy będą chciały te granice zmienić na swoją korzyść. Zgoda Francji i Wielkiej Brytanii na takie stanowisko była wyrazem wzrostu potęgi i znaczenia Niemiec na arenie międzynarodowej

Rok 1926

·         24 kwietnia – zawarto Traktat Berliński między ZSRR a Niemcami.

·         8 września – w poczet stałych członków Rady Ligi Narodów przyjęto Niemcy.

·         16 września – Polska wybrana niestałym członkiem Rady Ligi Narodów.

Rok 1927

·         1 maja – w Berlinie została reaktywowana NSDAP.

·         27 maja - zerwanie stosunków dyplomatycznych między ZSRR i Wielką Brytanią.

·         23 września – Niemcy przystąpiły do Międzynarodowego Trybunału Rozjemczego w Hadze.

Rok 1928

·         27 sierpnia - Polska podpisała Pakt Paryski.
Pakt paryski, znany również jako Pakt Brianda-Kellogga, był międzynarodowym traktatem ustanawiającym wyrzeczenie się wojny jako instrumentu polityki narodowej. Po negocjacjach został on podpisany w Paryżu 27 sierpnia 1928 r. przez 11 krajów: Australia, Kanada, Czechosłowacja, Niemcy, Indie, Wolne Państwo Irlandzkie, Włochy, Nową Zelandię, Afrykę Południową. Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone. Wsparcia udzieliły cztery dalsze kraje - Polska, Belgia i Francja (w marcu) i Japonia (w kwietniu). Wejście Paktu w życie zostało proklamowane na 24 lipca 1929. Ostatecznie Pakt podpisały 62 kraje. Ponieważ Pakt Brianda-Kelloga został zawarty poza Ligą Narodów, nie został unieważniony wraz z jej zniknięciem. Formalnie w dalszym ciągu jest wiążącym aktem prawa międzynarodowego.

Rok 1929

·         6 stycznia - Heinrich Himmler został Reichsführerem SS (bojówek Schutzstaffel).

·         27 stycznia – 3 lutego 1929 - Powstała OUN w wyniku połączenia radykalnych grup nacjonalistów. OUN powstała na I Kongresie OUN w Wiedniu, w wyniku połączenia trzech emigracyjnych organizacji: Ukraińskiej Wojskowej Organizacji (UWO), Związku Ukraińskiej Młodzieży Nacjonalistycznej (SUNM), Legii Ukraińskich Nacjonalistów (LUN). Celem OUN była walka z Polską w celu utworzenia etnicznej Ukrainy, w granicach - od Donu aż po Małopolskę. OUN była od początku w II Rzeczypospolitej organizacją nielegalną i opowiadała się przeciwko polityce ugody polsko-ukraińskiej. Realizując politykę przeciwną zbliżeniu polsko-ukraińskiemu OUN organizowała, lub przyjęła odpowiedzialność polityczną za akty terroru indywidualnego oraz państwowemu przeciwko państwu polskiemu. OUN finansowana była przez wywiad niemiecki.

Kalendarium zamachów OUN

·         6 marca 1929 – napad członków OUN na listonosza Franciszka Kochanowskiego we Lwowie. Listonosz wyrwał się napastnikom i zbiegł alarmując policję. Jeden z napastników został zatrzymany w czasie pościgu, drugi postrzelony w czasie pościgu zmarł z odniesionych ran.

·         7 września 1929 – zamach bombowy UWO na budynek dyrekcji Targów Wschodnich we Lwowie, zniszczenie budynku..Dwa nieudane napady na ambulansy pocztowe w Suchodnicy (2 września) 1929 i Borysławiu (12 października 1929).

·         30 sierpnia 1930 napad UWO pod Bóbrką na wóz pocztowy, zrabowano 26.000 zł, zastrzelony został konwojent.

·         28 października 1930 - napad na ambulans pocztowy w okolicach Bełza, zrabowano 13720 zł, zabita została jedna, a ciężko ranna druga osoba (konwojent)

·         29 listopad...