Strony stosunków adm.-prawnych nie mogą się układać. Uprawnienia i obowiązki zarówno obywatela jak i urzędu ustalone są normami i nie podlegają kształtowaniu przez strony. Normy te należą do prawa publicznego, zabezpieczającego interes pub. z poszanowaniem interesu jednostki.
P.A. jako prawo powszechne.
- obowiązuje wszystkie osoby bez względu na przynależność do organizacji
- jest równe dla wszystkich
- normy prawa wewn., ustrojowego nie mają charakteru publicznego, nie traktują wszystkich równo
P.A. jako prawo, którego stosowanie i kontrola przestrzegania ma charakter niesporny.
- organy adm. Państwowej mają większe prawa i samodzielność w podejmowaniu decyzji w stosunku do innych osób ( pozw. na budowę) – nie oznacza to, że nie ma możliwości zrewidowania wydanej decyzji
P.A jako prawo obywatelskie.
- 99% zachowań organów adm. może być zaskarżane do sądów adm.
P.A. jako prawo sądowe.
- dysponuje własnymi środkami nacisku, własną odpowiedzialnością mającą na celu wymuszenie przestrzegania P.A. (np. 17,VI.1966-ust. O post. egzekucyjnym)
P.A. prawem nie skodyfikowanym.
- 200 lat to za mało aby sformułować uogulnienia
- reguluje bardzo różne dziedziny życia społ.
- są podejmowane próby sformułowania norm życia adm.
STOSUNEK P.A. DO INNYCH GAŁĘZI PRAWA.
P.A. a prawo konstytucyjne.
- P.K. – naczelne miejsce jako, że konstytucja to norma prawa nadrzędnego
- P.A. traktowane jest jako „przedłużenie” regulacji zawartych w Konstytucji
- rozszerza ogólne normy Konst. i je konkretyzuje
- niektóre „przestrzenie” są w Konst. pominięte – wówczas normy P.A. są pierwotnymi
P.A. a prawo cywilne.
- P.A. jako prawo publiczne wprowadza ograniczenia w korzystaniu z P.C. (niekiedy interes prywatny jednostki musi ustąpić interesowi publ. – PZP)
P.A. a prawo karne.
- niektóre obowiązki wynikające z P.A. mają duży ciężar gat. i należy je wspomóc środkami nacisku P.K.
- niektóre naruszenia obowiązków wynikających z P.A. uznawane są przez ustawodawcę za przestępstwa (zanieczyszczenie środowiska)
- P.K. urzycza P.A. swoich środków przymusu, sankcji zabezpieczających
- ustawowe – Konst. , ustawy zwykłe
- pozaustawowe – pozostałe
Źródło P.A. jest to akt normatywny zawierający w swojej treści normy prawa zaliczane do P.A.
- Konst. i ustawa zwykła zawierają w swojej treści normy P.A.
Umowy międzynarodowe ratyfikowane są źródłem P.A.
- są równe, a nawet mają pierwszeństwo przed ustawą (umowy ratyfikowane ustawowo)
Konstytucyjne uwarunkowania stanowienia prawa przez organy adm. pub.
- normy P.A. tworzą organy adm.
- naczelnym ustawodawcą jest władza ustawodawcza, która ma kom. autonomiczne w tworzeniu prawa
- kompetencje innych organów państwa tworzących normy prawne mają zawsze charakter zależny od woli parlamentu – „Kompetencje heteronomiczne (zależne)”
- Konst. wskazuje na organy adm. państwowej mające prawo stanowienia norm
- Konst. określa formę stanowienia norm prawnych
- Konst. określa warunki, które muszą zostać spełnione, aby organ adm. pub. mógł stanowić prawo
(„na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania”)
Stanowienie prawa przez naczelne organy adm. państwowej.
- Rozporządzenie – akt normatywny wydawany na podstawie upoważnień ustawowych )specjalnych lub generalnych) przez organy władzy wykonawczej, w hierarchii zajmuje pozycję niższą niż ustawa
- Rozporządzenie jest formą stanowienia prawa powszechnie obowiązującego, a uchwała i zarządzenie – prawa wewnętrznego
- Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzeń – Prezydent RP, Rada Ministrów, Prezes R.M., minister kierujący działem adm. rządowej, KRRiT
- Stosunek przepisu nadrzędnego do podrzędnego może przybierać dwojaki charakter: 1) przepis wyższego rzędu (ustawa) sam reguluje treść danej materii , upoważniając organ wydający przepisy niższego rzędu do uregulowania samego trybu wykonania tej regulacji, 2) w określonym przedmiocie i określonych granicach upoważnia organ niższy do samodzielnego regulowania stosunków w ramach tego upoważnienia
- na szczeblu województwa istnieją dwie organizacje: 1) adm. rządowa – wojewoda, 2) adm. samorządowa – sejmik
- na szczeblu powiatu i gminy - tylko adm. samorządowa
- kompetencje do tworzenia prawa posiadają tylko organy kolegialne oraz wojewoda
- rodzaje aktów prawa miejscowego: 1) akty zawierające statuty (np. statut województwa, powiatu i gminy – określa ustrój), 2) akty zawierające przepisy wykonawcze, tj. akty wydawane na podstawie upoważnień szczegółowych (np. przepisy dotyczące podatków), 3) przepisy porządkowe wydawane na podstawie upoważnień generalnych
- Subdelegacje – przekazanie praw do stanowienia prawa przez upoważniony organ – Konst. negatywnie odnosi się do Subdelegacji
Zwyczaj nie może odgrywać samodzielnej normy prawnej. Musi być poparty normą prawa skodyfikowanego, musi być inkorporatywny.
Warunkiem istnienia stanowionego prawa jest upublicznienie tego aktu. Jest to tak zwany akt promulugacyjny ( Dziennik Ustaw, Wojewódzki Dziennik Urzędowy)
ZAGADNIENIA STOSOWANIA MATERIALNEGO P.A. ( norm pośrednio kształtujących sytuację prawną adresatów ).
Stosowanie prawa – „proces ustalania przez organ państwowy konsekwencji prawnych (...) faktów w sposób wiążący (...) na podstawie norm prawa obowiązującego”
Etapy ( hipotetyczne ) stosowania prawa
1. ustalenie faktu, że norma obowiązuje i ustalenie treści normy (problemy walidacyjne i problemy interpretacji, wykładni)
2. uznanie za udowodniony faktu na podstawie materiałów i w oparciu o przyjętą teorię dowodów
3. Subsumpcja – sprawdzenie czy stan faktyczny „podpada” pod treść normy prawnej
4. ustalenie konsekwencji subsupcji
Sprawa administracyjna, interes prawny oraz strona w procesie stosowania P.A.
Interes prawny – jest to pewna zależność między toczącym się post. adm., a sytuacją prawną danego podmiotu prawa, polegająca na tym, że wynik tego postępowania może mieć wpływ na sytuację prawną tego podmiotu.
Decyzje administracyjne – rozstrzygnięcie w sprawie
- Sprawy administracyjne mogą dotyczyć uprawnień bądź obowiązków
a) przyznanie uprawnienia / obowiązku
b) zniesienie uprawnienia / obowiązku
c) zmiana zakresu uprawnienia / obowiązku
Uznanie administracyjne – pewna sfera działania adm., wolna od kontroli sądowej z tego względu, że działania podejmowane w tym obszarze nie są podejmowane przy uwzględnieniu kryterium legalności lecz innych kryt.
- NTA (1922-39) – nie obejmował katalogu działań adm. – tzw. Wg uznania adm.
- NSA (1980) – wszystkie działania adm. podlegają jego kontroli
- Uznaniem adm. nie są:
a) swoboda dat wydawania lub niewydawanie decyzji
b) swobodna ocena dowodów
c) swoboda w zakresie wykładni prawa
- uznanie ma miejsce gdy jest przewidziane wprost przez ustawodawcę – zwrot „może” przy określeniu kompetencji
- organ administracji publ. stosujący prawo nie pozostaje w stos. organ. z adresatem decyzji
- organ administracji publ. stosujący prawo jest zainteresowany efektami decyzji adm. w tym sensie, że osiąganie określonych efektów społ. jest wpisane w jego zakres działania, a decyzja jest instrumentem osiągania tych efektów
- organ administracji publ. stosujący prawo jest związany prawem powsz. obowiązującym oraz wytycznymi płynącymi od organów wyższego rzędu do granic kolizji z prawem powsz. obowiązującym
- organ działa na podstawie kompetencji szczegółowej
- decyzja adm. podejmowana jest w sytuacji niespornej tj. w sytuacji, w której między organ stosującym prawo a adresatem nie ma sporu oprawo
- decyzja adm. jest podejmowana w celu nałożenia obowiązku, uprawnień itp.
- proces stosowania prawa może być wszczęty na wniosek lub z urzędu
- sposób podejmowania decyzji jest uregulowany przepisami proceduralnymi zwanymi postępowaniem administracyjnym
- w państwach, gdzie istnieje sądowa kontrola decyzji adm., decyzja może być zaskarżona do sądów powszechnych lub adm.
Utrata mocy obowiązującej decyzji adm.
- może nastąpić ze względu na:
a) wady, którymi była objęta w chwili wydawania
b) zdarzenia bądź okoliczności, które wystąpiły po wydaniu decyzji
- może nastąpić z powodu
a) nie wykonania warunków zawartych w decyzji – uchylenie decyzji
z mocy prawa – np. nierozpoczęcie budowy w ciągu 2 lat
w drodze wydania nowej decyzji
Decyzja o pozbawieniu decyzji adm. jej mocy wiążącej jest decyzją sankcjonująca, gdyż nie dotyczy rozstrzygnięcia sprawy adm.
b) nie dopełnienia warunków decyzji lub naruszenia prawa – cofnięcie uprawnienia
c) nowych okoliczności faktycznych – cofnięcie uprawnienia
Decyzja adm. a akt adm.
Klasyfikacja – podział oparty na żelaznych zasadach logiki, obejmujący wszystkie elementy zbioru i żaden element nie należy do dwóch zbiorów
Typologia – objecie zbiorem elementów takich samych lub podobnych
Akt adm. – charakter władczy skierowany do indywidualnego adresata
- Szkoła gdańska odrzuca pojęcie aktu adm. Takie zjawisko jak akt adm. w tekstach nie występuje, istnieją jedynie decyzje i postanowienia, dlatego nie ma sensu tworzyć zbiorowego pojęcia aktu adm. Ta konstrukcja jest kompletnie bezużyteczna.
Zagadnienia kontroli przestrzegania prawa adm. ( normy prawa bezpośrednio kształtujących sytuację prawną adresata )
Przestrzeganie prawa – zachowanie zgodne z treścią norm prawnych. Stan, w którym adresaci obowiązków zachowują się zgodnie z nimi, a adresaci uprawnień nie wykraczają poza ich granice
Pojęcie kontroli – kontrola przestrzegania norm b.k.s.p. jest prowadzona przez organy adm. pub. rządowej lub samorządowej
- kontrola przestrzegania norm prawa adm. zbieżna jest gdy chodzi o jej pojęcie z ogólnymi przejawami kontroli, czyli:
1) zbadanie istniejącego stanu rzeczy
2) porównanie stanu istniejącego z pożądanym
3) wyjaśnienie przyczyn powstania rozbieżności
4) sformułowanie zaleceń mających na celu nie dopuszczenie do podobnych rozbieżności w przyszłości
magara2