• Warzywa cebulowe – cebula zwyczajna, por, czosnek, cebula kartoflanka, szalotka, siedmiolatka, szczypiorek, cebula perłowa
• Rodzina liliowate
• Cebula zwyczajna - Morfologia – system korzeniowy wiązkowy, płytki (20 cm). W I roku wegetacji powstaje część jadalna- cebula, złożona z piętki (skróconej łodygi) i mięsistych nasad liściowych. Liście cebuli składają się z pochwy liściowej (łuski) i blaszki liściowej (szczypior)
• Suche, zewnętrzne części cebuli –łuski pełnią funkcję ochronną, a wewnętrzne magazynują zapasy pokarmowe. Górny odcinek liścia- blaszka liściowa, jest rurkowata, ostro zakończona, pokryta woskiem, osiąga do 50 cm długości
• W II roku wegetacji po spoczynku zimowym następuje rozwój generatywny. Tworzy się pęd kwiatostanowy do 1,2 m, kwiatostan- kulisty baldach, kwiaty są obupłciowe, owadopylne. Owocem jest torebka zawierająca czarne, kanciaste nasiona
• Jest to roślina dnia długiego.
• Schemat budowy cebuli na przykładzie jednorocznej cebuli tulipana.
• 1. łuska zewnętrzna (okrywająca)
• 2. łuski wewnętrzne (spichrzowe)
• 3. zawiązek części nadziemnej (liście, pęd kwiatostanowy, części kwiatu)
• 4. zawiązki cebul przybyszowych (przyszłorocznych)
• 5. piętka (przekształcony, silnie skrócony pęd)
• 6. Korzenie
• Odmiany cebuli różnią się
- Barwą i przyleganiem łusek okrywających ( żółte, brązowe, czerwone, fioletowe, białe)- do konserwowania lepiej nadają się odmiany o łuskach białych. Pozostałe nadają się do przechowywania. Cebula do przechowywania powinna mieć łuski okrywowe grube i ściśle przylegające do mięsistych bez skłonności do odpadania
- Barwa łusek mięsistych –biała, biało-zielone, żółte, czerwone, fioletowe
- Kształtem i wielkością cebul( spłaszczone, kuliste, wydłużone) jest to cecha odmianowa zależna od warunków uprawy: sadzenie zbyt głębokie kształt wydłużony, płytkie płaski
- Ostrością smaku-łagodne, ostre. Odmiany do konsumpcji bezpośredniej powinny mieć smak łagodniejszy
- Twardością cebuli związaną ze ścisłością przylegania łusek mięsistych. Do przechowywania powinny być bardziej przylegające
- Długością okresu wegetacji (od 4 do 6 miesięcy)
- Plennością –zależy od wielkości cebul, warunków i metod uprawy 10-50 t/ha
- Równomiernością załamywania szczypioru
- Zastosowaniem (do bezpośredniego spożycia, do przechowywania krótkiego lub długiego, na susz
- O wartości odmianowej decyduje w dużym stopniu stopień wyrównania w/w cech
• POLANOWSKA
• cechy odmiany:
• - odmiana późna do uprawy z siewu wiosennego
• - cebule średnie (100-150 g), kuliste do szerokojajowatych,
• - łuska mocna, dobrze przylegająca,
• barwy od żółtobrązowej do słomkowo-brązowej
• - średnia równoczesność załamywania szczypioru
• - miąższ twardy, białoseledynowy
• - plon: 50 t/ha z dużym udziałem cebul o średnicy powyżej 7,0 cm
• - odporna na uszkodzenia mechaniczne (mocna łuska
i twarde cebule) oraz na infekcje grzybow i warunki pogodowe (silny nalot woskowy)
• - szczególnie polecana do długotrwałego przechowywania i do bezpośredniego spożycia
• Wolska, Sochaczewska, Czerniakowska, Grabowska, Kutnowska, Ursusowska, Żytawska, Tęcza, Topolska, Polanowska
•
• Por – jest rośliną dwuletnią
• W I roku uprawy wytwarza organy wegetatywne – cebulę i liście będące częścią jadalną rośliny
• Łodyga właściwa tzw piętka jest silnie skrócona i zdrewniała, wyrastają z niej liście i korzenie
• Liście w górnej części są wydłużone, płaskie; w dolnej są soczyste, mięsiste, ściśle zachodzą na siebie tworząc łodygę rzekomą. Dolna część liści jest biała i tworzy wydłużoną cebulę
• Łuski okrywające są błoniaste i nie zasychają
• Cebula pora jest zawsze pojedyncza i ma tylko jeden stożek wzrostu
• W II roku wegetacji tworzą się pędy kwiatostanowe do 1,5-2 m wysokości, na całej długości jednakowo grube
• Kwiatostanem jest baldach
• Kwiaty są obupłciowe
• Owocem jest torebka z nasionami
• Odmiany pora różnią się:
• Kształtem –jednilicie gruby, przy podstawie cebulkowato zgrubiały
• długością cebuli: krótka 8-15 cm, długa do 30 cm
• Odmiany letnie maja cebule dłuższe niż zimowe
• Odmiany dzielą się na letnie i zimowe
• Letnie mają krótszy okres wegetacji, są wrażliwsze na niskie temperatury, giną przy –8-10 stopni C, mają liście jasnozielone, są delikatniejsze w smaku
• Zimowe –dłuższy okres wegetacji, wytrzymują do –15 stopni i mogą zimować w gruncie, są ostrzejsze w smaku, liście są ciemniejsze
• Odmiana zimowa, zgrubiała u podstawy, krótka cebula
• Odmiana letnia o jednakowej grubości długiej cebuli
• Baca, Bartek, Juhas, Orbital
• CZOSNEK – bylina, w uprawie roślina1 roczna
• CZĘŚĆ JADALNA – cebulka zwana
ząbkiem –(piętka + mięsisty liść)
System korzeniowy jest wiązkowy i słabo rozwinięty dorasta do 20-30 cm
Łodyga właściwa jest skrócona- piętka. Z jej górnej części wyrastają liście a z dolnej korzenie
Liście czosnku dzielą się na
1) ochronne - łuski,
2) asymilujące –blaszka liściowa
3) Spichrzowe –mięsiste pochwy liściowe
Piętka posiada pąki, z których wyrastają nowe ząbki tworząc główkę
• Czosnek można podzielić na grupy
1. Wytwarzający pędy kwiatostanowe( zimowy) - ma kilka większych ząbków w główce, gorzej się przechowuje, sadzi się go jesienią
W kwiatostanie zamiast nasion tworzą się małe ząbki, służące również do rozmnażania
Kwiatostanem jest baldach, ale z kwiatów nie tworzą się owoce i nasiona
1. Nie wytwarzający pędów kwiatostanowych – ma mniejsze ząbki ale większą ilość, dobrze się przechowuje, sadzić można jesienią i wiosną
Cechy odmianowe:
2. Czosnek nie wytwarza nasion, rozmnaża się go wegetatywnie
3. Wyselekcjonowano kilka odmian czosnku zimowego Pola, Mega, Orlik, Arkus, Harnaś, Huzar, Jankiel
4. W obrębie grup wyróżnia się typy, które różnią się pokrojem, wielkością części nadziemnej, plennością, terminem dojrzewania, kształtem, wielkością, liczbą, barwą ząbków
drakmorek