07 - Wymiarowanie rysunkowe.pdf

(434 KB) Pobierz

Maszyny leśne

1. Wprowadzenie

Rzutyprzedmiotuodwzorowują jegobudowę i kształt,niestanowią jednak

informacji wystarczającej do jegowykonania.Wykonawca, poza kształtem

i budową,musiponadtoznaćwymiaryposzczególnych elementówgeome-

trycznychnarysowanegoprzedmiotu.Wymiarowanie jest objęte normaliza-

cją,regulują jenormyPN-ISO129iPN-ISO129/Ak.

Wymiar rysunkowy jest towielkość liniowa lubkątowa, wyrażonawokreś-

lonychjednostkachmiary,którejformągraficznąnarysunkujest zespół linii,

znakówi liczb.

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Na wymiar rysunkowy składa się kilka elementów graficznych: linia

wymiarowa(1),znakograniczenialiniiwymiarowej (2i6),liczbawymiarowa

(3)zodpowiednimznakiemwymiarowym(5), pomocnicza liniawymiarowa

(4)orazliniaodniesienia(7).

Grafika inżynierska

7. Wymiarowanie rysunkowe

Wymienione elementy nie zawsze występują równocześnie, ale każdy

znichmusi spełniaćokreślonewymaganiagraficzne.

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liniewymiarowe należyrysować:

 jakoliniecienkieciągłezakończoneznakamiograniczenia:

 przywymiarowaniuod-

cinkaprostoliniowego—

jako równoległe do te-

goodcinka(a),

 przywymiarowaniuką-

ta — jako łuk okręgu

zatoczonego z wierz-

chołkawymiarowanego

kąta(b),

 przywymiarowaniu łu-

ku — współśrodkowo

z wymiarowanym łu-

kiem(c),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liniewymiarowe należyrysować:

 jakoliniecienkieciągłezakończoneznakamiograniczenia:

 przywymiarowaniuod-

ległości między łukami

współśrodkowymi —

promieniowo do wy-

miarowanychłuków(c),

 przy wymiarowaniu

średnicy okręgu— jako

odcinki łączące dwa

punkty okręgu i prze-

chodząceprzezśrodek

okręgu(d),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liniewymiarowe należyrysować:

 w odległości nie mniejszej niż 10 mm od linii zarysu przedmiotu

i7mmodrównoległejliniiwymiarowej(e),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liniewymiarowe należyrysować:

 wprzypadkachszczególnych— jakourwanewodległości2 10mmpoza

środkiemokręgulubosiąsymetrii (f ig).

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liniewymiaroweniemogą:

 wzajemniesię przecinać (a)z wyjątkiem liniiwymiarowychokręgów kół

współśrodkowych,

 spełniać żadnych innych funkcji na rysunku poza określaniem wymia-

ru(b),

 oiletomożliwe,niepowinnysięprzecinaćzpomocniczymi liniamiwymia-

rowymi i liniamiodniesienia(c),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liniewymiaroweniemogą:

 leżećnaprzedłużeniuosi symetrii pomocniczych liniiwymiarowychoraz

liniizarysuprzedmiotu(d),

 leżeć na jednej prostej (przywymiarowaniu promieni łuków okręgów

współśrodkowych) (e).

1

273625163.072.png

273625163.083.png

273625163.094.png

273625163.105.png

273625163.001.png

273625163.012.png

273625163.023.png

273625163.025.png

273625163.026.png

273625163.027.png

273625163.028.png

273625163.029.png

273625163.030.png

273625163.031.png

273625163.032.png

273625163.033.png

273625163.034.png

273625163.035.png

273625163.036.png

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Znakami ograniczenia linii wymiarowych mogą być groty, ukośne kreski

ioznaczeniapoczątków liniiwymiarowych.Wymaganiagraficznedotyczące

tychznakówsąnastępujące:

 groty należy rysować krótkimi liniami pod kątem 15 90 jakootwarte,

zamkniętelubzamknięteizaczernione(najbardziejzalecane),

 ukośnekreski należyrysować jakoliniecienkienachylonepodkątem45

doliniiwymiarowej,

 oznaczeniepoczątku liniiwymiarowejnależyrysować jakoniezaczernione

kółeczkoośrednicyok.3mm,

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Znakami ograniczenia linii wymiarowych mogą być groty, ukośne kreski

ioznaczeniapoczątków liniiwymiarowych.Wymaganiagraficznedotyczące

tychznakówsąnastępujące:

 wielkość znakówograniczeniapowinnabyćproporcjonalnado wielkości

rysunku,naktórym jezastosowano, leczniewiększaniż jesttoniezbędne

doodczytaniarysunku,

 najednymrysunkunależystosować tylkojedenrodzajgrotu,

 grotyo kącie rozwarcia 90 nie należy stosować przywymiarowaniu

szeregowym,

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Znakami ograniczenia linii wymiarowych mogą być groty, ukośne kreski

ioznaczeniapoczątków liniiwymiarowych.Wymaganiagraficznedotyczące

tychznakówsąnastępujące:

 grotynależyrysować wewnętrznie (a);wprzypadkubrakumiejscanależy

rysować jezewnętrznie (b) lubpomijaćniektóreznich(c),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Znakami ograniczenia linii wymiarowych mogą być groty, ukośne kreski

ioznaczeniapoczątków liniiwymiarowych.Wymaganiagraficznedotyczące

tychznakówsąnastępujące:

 grotyniemogąbyćprzecięteprzezżadne linierysunkowe(d),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Znakami ograniczenia linii wymiarowych mogą być groty, ukośne kreski

ioznaczeniapoczątków liniiwymiarowych.Wymaganiagraficznedotyczące

tychznakówsąnastępujące:

 znakówograniczenianienależystosowaćwmiejscachzałamywania linii

zarysuprzedmiotu(e),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Znakami ograniczenia linii wymiarowych mogą być groty, ukośne kreski

ioznaczeniapoczątków liniiwymiarowych.Wymaganiagraficznedotyczące

tychznakówsąnastępujące:

 znakiograniczenia muszą dotykać pomocniczych liniiwymiarowych lub

linii rysunkowych.

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Pomocniczeliniewymiarowenależyrysować:

 jako liniecienkieciągłe, przeciągnięte 24mmpozaodpowiadające im

liniewymiarowe (a),

 prostopadledoodpowiadających imwymiarów liniowych(a),awszcze-

gólnychprzypadkachjakodwieukośnelinierównoległe (b),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Pomocniczeliniewymiarowenależyrysować:

 jakoprzedłużeniaosisymetrii,oilezachodzi takapotrzeba(c),

 prostopadledocięciwyłukuprzywymiarowaniu tejcięciwy (d),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Pomocniczeliniewymiarowenależyrysować:

 prostopadledocięciwy łuku przywymiarowaniułukuopartegonakącie

wierzchołkowymniewiększymniż90 (e),

 promieniowo — przywymiarowaniu łuku opartegona kącie wierzchoł-

kowymwiększymod90 (f).

2

273625163.037.png

273625163.038.png

273625163.039.png

273625163.040.png

273625163.041.png

273625163.042.png

273625163.043.png

273625163.044.png

273625163.045.png

273625163.046.png

273625163.047.png

273625163.048.png

273625163.049.png

273625163.050.png

273625163.051.png

273625163.052.png

273625163.053.png

273625163.054.png

273625163.055.png

273625163.056.png

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Należyunikaćwzajemnegoprzecinaniasiępomocniczychliniiwymiarowych

orazprowadzeniaichrównolegledolinii kreskowaniaprzekrojów/kładów.

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liczbywymiarowenależypisać:

 nadliniamiwymiarowymi,wzdłuż tychlinii,wpobliżu środkadługości,tak

abyniedotykały tychlinii (a),

 cyframio jednakowej wysokościnacałymarkuszu, zapewniającej dobrą

czytelnośćoryginałurysunku(b),

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liczbywymiarowenależypisać:

 przywymiarachdrobnych— przemiennie,nadipodlinią wymiarową, lub

nadliniąodniesienia(c),

 gdy brak jest miejsca na liczbę wymiarową (d), należy ją pisać nad

przedłużeniemliniiwymiarowej,

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liczbywymiarowenależypisać:

 gdy jest podawany wymiar dla celów orientacyjnych (tzw. wymiar

pomocniczy— e),topiszemygownawiasachokrągłych,

 gdypodawanywymiar jestniezgodnyzwymiarami liniowymiwprzyjętej

podziałcerysunku, wówczasnależygopisaćz podkreśleniem liniągrubą

(f).

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liczbywymiaroweniemogą:

 byćprzecięteprzezżadnelinierysunkowe(a),

 byćrozdzieloneprzezżadnelinierysunkowe(b),

 stanowićkolumnyliczb,wprzypadkuwymiarów równoległych (c).

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Liczbywymiarowe wymiarówpionowych, poziomych iniepoziomychoraz

wymiarów kątowych należypisaćwsposóbpokazanynaponiższym rysun-

ku.

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Przyjmujesię ogólną zasadę, że liczbywymiarowei inne informacjenależy

pisać tak, aby dawały się odczytywać w dwóch położeniach arkusza

rysunkowego:większość informacjiwpołożeniupodstawowym(a),pozostałe

zaśwpołożeniupomocniczym(b).

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Wolnoteż liczbyumieszczać tak,abywszystkiedawałysięodczytaćpatrząc

oddołuarkuszarysunkowego. Wówczas liniewymiaroweróżneodpozio-

mychnależyprzerwać.

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Wskładwieluwymiarów wchodzą równieżznakiwymiarowe.Zastosowanie

tychznakówupraszczawymiarowanie,ograniczaliczbę rzutóworazułatwia

odczytywaniewieluszczegółów kształtówgeometrycznychwymiarowanych

przedmiotów. Znaki wymiarowe są pisane tą samą wysokością co liczby

wymiarowe. Możnawyróżnić następująceznakiwymiarowe:

 długośćłuku,

 promieńkrzywizny,

 średnicakrzywizny,

 kulistośćpowierzchni,

Wymiary liniowenależy wyrażaćwmilimetrach, pomijającoznaczeniemm,

awymiarykątowe— wstopniach,minutachisekundachkątowych,pisząc ich

odpowiedniejednostkizaliczbamiwymiarowymi.

3

273625163.057.png

273625163.058.png

273625163.059.png

273625163.060.png

273625163.061.png

273625163.062.png

273625163.063.png

273625163.064.png

273625163.065.png

273625163.066.png

273625163.067.png

273625163.068.png

273625163.069.png

273625163.070.png

273625163.071.png

273625163.073.png

273625163.074.png

273625163.075.png

273625163.076.png

273625163.077.png

273625163.078.png

273625163.079.png

2. Elementy wymiaru rysunkowego

2. Elementy wymiaru rysunkowego

2. Elementy wymiaru rysunkowego

Stosowanie znakówwymiarowych umożliwia niekiedyograniczenie liczby

rzutów.

 niewidocznywymiar przedmiotuprzedstawionegowjednymrzucie,

 pochyleniepowierzchni,

 zbieżnośćpowierzchni,

 długośćrozwinięcia,

 bokkwadratu,

 kątwnazwien-kątoparzystejliczbiebokówn(opróczkwadratu).

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Powierzchniekołowe,walcoweikulistewymiarujesię,podającśrednicętych

elementówgeometrycznychzzastosowaniemodpowiednichznaków,takjak

naponiższych rysunkach.

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Krzywiznę łukuwymiaruje się, podając jegopromieńwrazzeznakiemR.

Wtymprzypadkulinię wymiarowąwyprowadzasię ześrodka łuku,dopro-

wadzadowymiarowanegołuku iograniczasię jągrotempowewnętrznejlub

zewnętrznejstroniełuku.

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Kiedypromieńłuku jest względnieduży,wtedywymiarowanienależywyko-

naćwgponiższych ustaleń:

 jeżeli położenie środka łukumusi być zwymiarowane,aśrodek tenleży

wpobliżuwymiarowanegorzutu, tolinię wymiarowąwyprowadzasię ze

środkałuku,

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Kiedypromieńłuku jest względnieduży,wtedywymiarowanienależywyko-

naćwgponiższych ustaleń:

 jeżeli położenie środka łukumusi być zwymiarowane,aśrodek tenleży

pozapolemarkusza, tośrodek łuku sprowadzasięumowniedodowol-

negowygodnegopołożenianapolurysunku,alinię wymiarowądwukrot-

niezałamujepodkątemprostym,

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Kiedypromieńłuku jest względnieduży,wtedywymiarowanienależywyko-

naćwgponiższych ustaleń:

 jeżeli położenie środka łuku można wyznaczyćzapomocąprostychkon-

strukcjigeometrycznych, tojegopołożenieniemusi byćzwymiarowane,

 jeżeli środek łukuniemusi być zwymiarowany, tolinię wymiarowąwolno

dowolnieskrócić.

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Przedmioty, których rzeczywistewymiarytrudnojest ustalić zewzględuna

ścięcia lubzaokrągleniawmiejscuprzecinaniasiępowierzchnipodkątem

ostrymlub rozwartym,wymiaruje się odkrawędzi teoretycznych.Wymiary

zarysu teoretycznegoorazpromienie łuków lub ścięć przy wierzchołkach

opisująjednoznaczniekształttakiegoprzedmiotu.

Zarysteoretycznyrysujesię liniącienką,zarysrzeczywisty,stycznydoniego

— liniąciągłągrubą.

4

273625163.080.png

273625163.081.png

273625163.082.png

273625163.084.png

273625163.085.png

273625163.086.png

273625163.087.png

273625163.088.png

273625163.089.png

273625163.090.png

273625163.091.png

273625163.092.png

273625163.093.png

273625163.095.png

273625163.096.png

273625163.097.png

273625163.098.png

273625163.099.png

273625163.100.png

273625163.101.png

273625163.102.png

273625163.103.png

273625163.104.png

273625163.106.png

273625163.107.png

273625163.108.png

273625163.109.png

273625163.110.png

273625163.111.png

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Powierzchnie pochylone względem kierunku pionowego lub poziomego

można wymiarować z użyciem tylko wymiarów liniowych (a), liniowych

ikątowych(b) lubteżliniowych ipochyleniapowierzchni (cid).

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Stożki można wymiarować podając ich trzy charakterystyczne wymiary

(aib)lubdwaznichorazzbieżność(c).

3. Wymiarowanie różnych elementów geometrycznych

Oznaczenie zbieżności stożka należy umieszczać na linii odniesienia,

asymbol graficznyzorientowaćwkierunkuwierzchołka stożka.

Pochyleniemoże byćpodanewpostaci ilorazu,alboteżwprocentachlub

wpromilach.

Pochylenie1:50oznacza, żenadługości50mmróżnica wysokości między

Hihwynosi1mm.

Pochylenie1:50wprzeliczeniunaprocentywynosi1/50100%=2%.

Przywymiarowaniuzeznakiempochyleniajest regułą,żeznaktenpiszesię

zawszewierzchołkiemwstronępochylenia.

Zbieżność stożkaCjest toiloraz różnicy średnic (D–d)dojego długościL.

Jestonapodawanawpostaci ilorazuidlaprzykładunp. zbieżność1:50oz-

nacza,żenadługości50mmróżnica międzyśrednicą większąDiśrednicą

mniejsządwynosi1mm.

Stożkiokątach izbieżnościachznormalizowanych,awszczególnościstożki

Morse’a lubstożkimetryczne,wymiaruje sięprzezpodanienazwy iodpo-

wiedniegonumerustożka(c).

4. Uproszczenia wymiarowe

Szereg powtarzających się jednakowych elementów można wymiarować

wuproszczeniu, podając wymiar pierwszegoelementu, odległość między

pierwszymidrugimelementemorazodległośćmiędzyelementamiskrajnymi

(tę wartość umieszcza się wnawiasach) jako iloczyn powtarzających się

elementówiodległościmiędzy sąsiednimielementami.

4. Uproszczenia wymiarowe

Jeśli na jednymrzucieprzedmiotu występują grupy elementów wówczas

jednakoweelementyoznacza się symbolemliterowym, awpobliżu rzutu

podajesięodpowiednieobjaśnienia.

4. Uproszczenia wymiarowe

Wprzemyślemaszynowymostrekrawędzieczęścimaszynstępiasię(ścina)

lubzaokrągla.Zabiegi tewykonujesięzewzględów bezpieczeństwa pracy

orazwcelu ułatwienia procesu montażu. Niewielkie ścięcia, których geo-

metria jest mało istotna,nie muszą być wymiarowane— wystarczywtym

przypadku umieścić na rysunkuprzedmiotuwwymaganiach technicznych

(nadtabelkąrysunkową) następującywpis:

Ostrekrawędziestępić

4. Uproszczenia wymiarowe

Istotneścięcia i zaokrąglenia muszą byćzwymiarowane.Ścięciapodkątem

45wymiarujesię tak,jaknaponiższymrysunku.

4. Uproszczenia wymiarowe

Ześcięciamipodkątamiróżnymiod45 postępujesiętrochę inaczej.Podaje

się wówczasalbodwawymiary liniowe,alboteż jedenwymiar liniowyi kąt

nachyleniaścięcia.

4. Uproszczenia wymiarowe

ZgodniezPN-ENISO1660zarysykrzywoliniowe można wymiarowaćwg

ogólnych zasad podając promienie i inne wymiary wystarczające do

narysowania tegozarysu lubprzezpodanie współrzędnych prostokątnych

(a,cid)albobiegunowych(b).

Niewielkiezaokrągleniawymiaruje się tak, jak toprzedstawiononaponiż-

szymrysunku.

5

273625163.112.png

273625163.113.png

273625163.114.png

273625163.115.png

273625163.002.png

273625163.003.png

273625163.004.png

273625163.005.png

273625163.006.png

273625163.007.png

273625163.008.png

273625163.009.png

273625163.010.png

273625163.011.png

273625163.013.png

273625163.014.png

273625163.015.png

273625163.016.png

273625163.017.png

273625163.018.png

273625163.019.png

273625163.020.png

273625163.021.png

273625163.022.png

273625163.024.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

09 - Tolerancje wymiarów liniowych.pdf (871 KB)
12 - Rysunek części klasy wałek.pdf (1241 KB)
11 - Rysowanie i wymiarowanie gwintów.pdf (1129 KB)
21 - Rysunek złożeniowy.pdf (918 KB)
Grafika inżynierska-Informatyka.pdf (221 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin