ZABURZENIA W KRĄZENIU:
ZAKRZEPICA (thrombosis)
KRWOTOK (haemorrhagia)
WSTRZĄS (shock)
Skrzep krwi (łac. cruor, ang. blot, cloth)
pozanaczyniowe wykrzepianie się krwi lub posmiertne wykrzepianie się krwi w naczyniach krwionośnych
-wynaczynienia krwi do jam ciała
- skrzepy w kikutach naczyń krwionosnych
- po śmierci (z wyjątkiem: śmierci z uduszenia, czasami podczas duzego wysiłku, po zatruciu jadami niektórych węży)
Skrzeplina (łac. thrombosis) z gr. „τρόμβος” (thrombos) - 1. „grudka skrzepłej cieczy”, 2. „skrzep krwi”, 3. „twaróg”
wykrzepianie się krwi w naczyniach krwionośnych w żywym organizmie (krwi płynącej).
czynniki sprzyjajace (Virchow, 1848):
- zaburzenia przepływu krwi
- uskodzenie ścuiany naczyniowej
- zmiany składu krwi
Czynniki sprzyjajace zakrzepicy
Zaburzenia przepływu krwi:
zwolnienie przepływu krwi
• długotrwałe unieruchomienie
• przekrwienie bierne
• żylaki
zaburzenia laminarnego przepływu krwi
• tetniaki serca
• poszerzenie i migotanie przedsionków
• nad ubytkami śródbłonków
Uszkodzenie sródbłonka:
- ubytki miażdzycowe
- mechaniczne
- zapalenie naczyń i wsierdzia w miejscu zawału serca
- sztuczne (mechaniczne) zastawki serca
Zmiany składu krwi
zagęszczenie krwi (wzrost hematokrytu)
• choroby nerek
• policythemia
• po oparzeniach
zaburzenia biochemiczne
• nabyte
• przeciwciała antyfosfolipidowe
• disseminated intravascular coagualtion
• trombocytopenia poheparynowa
• uwolnienie tkankowych czynników krzepnięcia (urazy)
• hiperestrogenizm, doustne srodki antykoncepcyjne
• palenie papierosów
• wrodzone
Powstawanie skrzepliny
Losy skrzepliny:
· rozpuszczenie (tylko małe! makrofagi obładowane hemosyderyną)
· propagacja (narastanie skrzepliny)
· rozmiekanie > oderwanie > zator skrzeplinowy (embolus thromboticus)
* jałowe
* zakażone
· organizacja (rozwój tkanki łacznej)
> rekanalizacja (recanalisaltio)
> zarosniecie naczynia (obliteratio)
· zwapnienie (calcificatio dystrophica) > phlebolithes
Zator (gr.- łac. embolus) z gr. „ε̉μβόλιμος” (embolimos) - 1. „wtrącony, dodatkowy”, 2. „podrzucony”, 3. „fikcyjny” [► gr. „έ̉μβολον” (embolon) - 1. „zatyczka, wstawka”, 2. „klin”, 3. „zasuwa”, 4. „członek męski”]
Zatkanie naczynia krwionosnego przez czop zatorowy przeniesiony z pradem krwi
Podział zatorów:
I. ze względu na miejsce powstania materiału zatorowego
• zylne (vena femoralis, venae saphenae, splot zylny przymaciczny, żyła wrotna)
• tetnicze i sercowe (jamy serca, tetniaki, nad blaszkami miażdżycowymi)
• włośniczkowe (mikrozatory)
II. ze względu na drogę przemieszczania się
• proste (embolia simplex)
• skrzyżowane (embolia cruciata)
• wsteczne (embolia retrograda)
III. ze względu na materiał zatorowy
• emboliae thromboticae
• emboliae microbioticae
• emboliae areogenes (powietrzne i azotowe)
• emboliae neoplasmaticae
• emboliae adiposae
• emboliae artificales (embolizacja terapeutyczna, pociski)
• inne (przy masywnej martwicy watroby, płyn owodniowy)
Rózne rodzaje materiałow zatorowych
Embolae adiposae vasorum pulmonalium
Embolae medullae ossium vasorum pulmonalium
Embolia cellularis (neoplasmatica)
Embolie fibrinosae glomerulorum renalium
Atheroembolus renis
Embolie artificales renis
Krwotok (haemorrahia):
Z gr. „αί̃μα, αί̃ματος” (haima, haimatos)- 1. „krew”, 2. „zabójstwo, przelew krwi”, 3. „związki krwi, pokrewieństwo” + gr. „ρ̉ήγνυμι” (rhegnymai) - 1. „łamać, rozbijać, druzgotać”, 2. „przełamać”, 3. „rozbić, rozwalić”, 4. „pękać”, 5. „wypuścić”
Słowa „αι̉μορ̉ρ̉αγία” (haimorragia) używał Hipokrates z Kos (460-370 p.n.e.) na określenie wypływu („wypuszczenia”) krwi w pełnym składzie z naczyń krwionośnych
Podstawowe przyczyny krwotoków wyróżnił rzymski encyklopedysta Aulus Cornelius Celsus (53 p.n.e. - 7 n.e.) w dziele „De Medicina”, rozrózniając:
• z przeżarcia („διάβρωσν” - „per diabrosin”)
• pęknięcia („ρη̃ξιν” - „per rhexin”)
• przerwania („α̉ναστόμωσις” - „per anastomosis”)
Rodzaje wstrząsu:
1.wstrzas hypowolemiczny (oligowolemiczny):
2. wstrząs pourazowy
3. wstrząs kardiogenny
4. wstrząs neurogenny
5. wstrzas septyczny
...
bombelspec