146) Podział neo płuc(źródło: ćw.2, IVr.s.)
Uproszczona klasyfikacja histologiczna guzów płuc Światowej Organizacji Zdrowia z 1981 r., zmodyf. w 1999 r.
l. GUZY NABŁONKOWE (łac. TUMORES EPITHELIALES, ang. EPITHELIAL TUMORES)
A. łagodne (benigni, ang. benign)
1. brodawczaki (papillomata, ang. papillomas)
a. b. płaskonabłonkowy (papilloma planoepitheliale, ang. squamous cell papilloma)
b. b. z "nabłonka przejściowego" (papilloma "transitionale",ang."transitional" papilloma )
2. gruczolaki (adenomata, ang. adenomas)
a. g. wielopostaciowy /guz "mieszany"/ (Adenoma pleomorphicum /tumor "mixtus"/, ang. pleomorphic adenoma /"mixed" tumor/)
b. g. jednopostaciowy (A. monomorphicum, ang. monomorphic adenoma)
c. inne (łac. varia, ang. other)
B. dysplazja (łac. dysplasia, ang. dysplasia) i rak przedinwazyjny (łac. carcinoma in situ,
ang. carcinoma in situ)
C. złośliwe (łac. maligni, ang. malignant)
1. rak plaskonabłonkowy (łac. carcinoma planoepitheliale/carcinoma epidermoidale/,
ang. squamous cell carcinoma /epidemoid carcinoma/) odmiana (łac. varietas, ang. variant):
a. papillare (lac. Papillare, ang. papillary)
b. jasnokomórkowy (łac. clarocellulare, ang. clear-cell)
c. płaskonabłonkowy drobnokomórkowy (łac.. planoepitheliale microcellulare, ang small-cell)
d. podstawnokomórkowy (łac. basaloides, ang. basaloid)
e. rak wrzecionowatokomórkowy /płaskonablonkowy/ (Ca fusocellulare /planoepitheliale/, ang. spindle cell /squamous/ carcinoma/)
2. rak drobnokomórkowy (łac. carcinoma microcellulare, ang. small cell carcinoma)
a. rak owsianokomórkowy ( ca avenocellularis, ang. oat cell carcinoma)
b. rak pośredniokomórkowy (łac. carcinoma intermediocellulare, ang. intermediate celi type)
c. rak owsianokomórkowy złożony (łac. carcinoma avenocellularis combinatum, ang. combined oat celi carcinoma)
3. gruczolakorak (łac. adenocarcinoma, ang. adenocarcinoma)
a. gruczolakorak gronkowy (łac. adenocarcinoma acinare, ang. Acinar adenocarcinoma)
b. gruczolakorak brodaweczkowaty (adenoca papillare, ang. papillary adenocarcinoma)
c. rak oskrzelikowo-pęcherzykowy (ca bronchiolo-alveolare, ang. bronchiolo-alveolar ca)
d. rak lity, tworzący śluz (ca solidum mucum formans, ang. Solid ca with mucus formation)
4. rak wielkokomórkowy (łac. carcinoma macrocellulare, ang. large cell carcinoma)
odmiany (łac. varietas, ang. variants):
a. rak neuroendokrynny wielkokomórkowy (ang. neuroendocrine large-cell ca)
b. rak olbrzymiokomórkowy (ca gigantocellulare, ang. Giant cell carcinoma)
5. rak gruczołowo - płaskonabłonkowy /gruczolako -rakowiec/ (ca adenoplanoepitheliale, ang. adenosquamous carcinoma)
6. rakowiak (łac. carcinoidum, ang. carcinoid tumor)
rakowiak typowy (łac. carcinoidum typicum, ang. typical carcinoid )
rakowiak atypowy (łac. carcinoidum atypicum, ang. atypical carcinoid )
7. raki gruczołów oskrzelowych (łac. carcinomata glandularum bronchialium, ang.
bronchial gland carcinomas)
a. rak gruczołowo-torbielowaty (ca adenoides cysticum, ang. adenoid cystic carcinoma)
b. rak śluzowo-naskórkowy (ca mucoepidermoidale, ang. mucoepidermoid carcinoma)
8. inne (łac. varia, ang. other)
II. GUZY TKANEK MIĘKKICH (TUMORES TELLARUM MOLIUM, ang. SOFT TISSUE TUMOURS)
III. NEO MIĘDZYBŁONKA (TUMORES MESOTHELIALES, ang. MESOTHELIAL TUMOURS)
A. międzybłoniak łagodny (łac. mesothelioma benignum, ang. benign mesothelioma)
B. międzybłoniak złośliwy (łac. mesothelioma malignum, ang. malignant mesothelioma)
l. nabłonkowy (łac. epitheliale, ang. epithelial)
2. włóknisty /wrzecinowatokomórkowy/ (fibrosum/fusocellulare/, ang. Fibrous /spindle-cell/)
3. dwuskładnikowy (łac. biphasicum, ang. biphasic)
IV. GUZY ROZMAITE (łac. TUMORES MISCELLANEAE, ang. MISCELLANEOUS
TUMOURS)
A. łagodne (łac. benigni, ang. benign)
B. złośliwe (łac. maligni, ang. malignant)
1. mięsakorak (łac. carcinosarcoma, ang. carcinosarcoma)
2. guz zarodkowy płuc (łac. blastoma pulmonis, ang. pulmonary blastoma)
3. czemiak złośliwy (łac. melanoma maiłgnum, ang. malignant melanoma)
4. chłoniaki złośliwe (łac. lymphomata maligna, ang. malignant lymphomas)
5. inne (łac. varia, ang. other)
V. NEO WTÓRNE /PRZERZUTOWE/ (łac. TUMORES METASTATICI, ang. SECONDARY TUMOURS)
VI. NEO NIESKLASYFIKOWANE (łac. TUMORES NON CLASSIFICATI, ang.
UNCLASSIFIED TUMOURS)
VII. ZMIANY GUZOPODOBNE (łac. PSEUDOTUMORES, ang. TUMOUR -LIKE LESIONS)
A. hamartoma (łac. hamartoma, ang. hamartoma)
b. zmiany rozrostowe układu chłonnego (łac. laesiones lymphoproliferatice, ang.
lymphoproliferative lesiones)
C. guzeczek neuroendokrynny płuc (łac. tumoriculum pulmonalis, ang tumourlet)
D. ziarniniak kwasochłonny (łac. granuloma eosinophilicum, ang. eosinophilic granuloma)
E. "twardniejący naczyniak krwionośny" (łac. "haemangioma sclerosans", ang. "sclerosing
haemangioma" )
F. rzekomy guz zapalny (łac. pseudotumor inflammatorius, ang. inflammatory
pseudotumour, inflammatory myofibroblastic tumor, plasma cell granuloma)
G. inne (łac. varia, ang. other)
Najczęściej występują neo złośliwe, przerzutujące się z innych narządów.
147) Char. histoklin. Ca płaskonabł. oskrzeli (Kruś s523, Stachura)
- Stanowią 60% wszystkich neo oskrzeli wyst. w płucach.
- M>K,
-charakt. dla palaczy,
- różne stopnie zróżnicowania:- przypominające utkaniem raki płaskon. rogowaciejące wywodzące się z naskórka albo jak raki paraepidermoidalne bł. śluzowych albo przybierają formy mało zróżnic. nierogowaciejące
- Histologicznie: * podobnie jak raki płaskonbł. innych narządów, *rozpoznanie- stwierdzenie rogowacenia (PERŁY ROGOWE WALDEYERA) lub mostków międzykomórkowych,
*związany jest z poprzedzającą metaplazją i dysplazją w nabłonku...
-Lokalizacja: gł. duże oskrzela ->miejscowy, powolny rozrost w otoczenie,
Neo zawsze wpukla sie do światła oskrzela ( char. obraz w bronchoskopii)
Rak płaskonabł. brodawkowaty ( Ca planoep. papillare) rośnie przede wszystkim do światła oskrzela.
- nie leczony- najdłuższe przeżycie( >rok)
- Przerzuty (stos. późne):ww. chł. okołooskrzel, rozwidl. tchawicy, później drogą nacz. krw.
- Obraz klin: obj. zwężenia/ zatkania światła oskrz.-> przewl. zapal.miąższu, rozszerzenie oskrzeli, ropnie.
-Leczenie chirurgiczne- dobre wyniki, w zależn. od lokaliz. guza i oddaleniu od wnęki pł.
Guz Pancoasta (g. szczytu płucnego)- r. płaskon. w szczycie płuca, szerzy się przez ciągłość na ścianę kl.piersiowej. Charakterystyczne objawy: zespół Hornera, nerwobóle ze str. splotu barkowego i inne obj. uciskowe.
Adenocancroid- postać raka char. się 2-kier. różnicowaniem: nabł. płaskiego i gruczołowego. Ma cechy kliniczne i anatomiczne r. płaskonabł.
Papillomatosis bronchialis- mnogie płaskonabł brodawczaki; duże oskrzela, gł. dzieci. Mogą towarzyszyć podobnym zmianom w tchawicy i krtani. Utrzymują się b. uporczywie, mogą złośliwieć.
148) Char. histoklin. r. oskrzelikowo-pęcherzykowego płuc /Stachura 682/
- Szczególna postać r. gruczołowego, 1-9% raków oskrzela,
*Rodzaje: nie produkujący śluzu, produkujący (śluzowy), mieszany ( produkujący i nieproduk.) [ internet]
*Lokalizacja: Obwodowe części oskrzela,
*Makroskop: pojed. naciek lub wieloogniskowo
*Budowa.:- kk. walcowate lub kubiczne, niewielka atypia, kk. rosną wykorzystując zrąb płuca, bez niszczenia go-> obraz makroskopowy płuca przypomina zapalenie płatowe (specyficzne)
-punktem wyjścia mogą być pneumocyty, kk. Clara, nabłonki drobnych oskrzelików
*przebieg powolny
*przerzuty późne
*rozpoznanie: - obraz HP, wykluczenie przerzutów pierwotnego/ wtórnego r. gruczołowego
*owce-choroba o podobnej morfologii, wywoł. przez wirusy, których brak u ludzi- "Chor. pędzonych owiec"(jagziekte)
149) Char. histokliniczna rr. drobnokomórkowych płuc (stachura, zajęcia, preparat)
Rak drobnokomórkowy (łac. carcinoma microcellulare, ang. small cell carcinoma):
c. rak owsianokomórkowy złożony (łac. carcinoma avenocellularis combinatum, ang. combined oat celi carcinoma
Charakterystyka: (Stachura)
* Najbardziej złośliwa postać raka oskrzela,
* Morfologia: -drobne kk. wielkości limfocytu lub nieco większe, nieregularny kształt
- w preparatach cytologicznych nie posiadają jąderek,
- skąpa, zasadochłonna cytoplazma,
- ciemne, drobne (plamkowate) i wielokształtne jądra o zróżnic. barwliwości, liczne, często nieprawidłowe figury podziału,
- czasem wrzecionowate ( rak owsianokomórkowy),
- nie tworzą struktur gruczołowych ani warstwowych.
- kk. szybko rosnącego raka mogą ulegać martwicy; po rozpadzie zostaje materiał DNA- widoczny w prep. histol. jako niebieskie zabarwienie hematoksyliną ścian naczyń i niektórych innych struktur tkankowych ( OBJAW AZOPARDIEGO)
- często posiadają ziarnistości neuroendokrynne ( dodatnie w odczynie na chromograninę) i wywodzą się z kk. Kulczyckiego
*Mogą produkować hormony, które można wykazać immunohistochemicznie ( bombezyna, kalcytonina) lub manifestujące się zepołami endokrynnymi.
*Jego tkanki łatwo ulegają uszkodzeniu przy bronchoskopii,
*Przerzuty do innych narządów szybkie, wzrost szybki
* Leczenie:-nie kwalifikuje się do leczenia chirurgicznego,
-lecz. chemiczne i napromienne- dobra reakcja
Rak owsianokom. złożony- utworzony z utkania r. drobnokomórkowego i r. niedrobnokom. (najczęściej r. płaskonabł., gruczołowy lub wielkokom.)
150) Neo neuroendokrynne płuc i ich rodzaje (Kruś) i charakter.:
Rakowiak oskrzelowy (carcinoid bronchialis) -/def./ neo z kk. dokrewnych., złośliwy (złośl. mniejsza niż rak oskrzela)./Stachura/ Heterogenna grupa nowotworów określana mianem gruczolaków oskrzela /kruś/
- Pojedyncze guzy , K=M, 1-2 % wszystk. neo płuc., śr. w 40 r.ż., złośliwość miejscowa, powolny wzrost,
- Immunohistochem. - ziarna: chromograniny, synaptolizyna, neuronospecyficzna enolaza, serotonina, bombezyna, kalcytonina, ACTH.
*rodzaje/Stachura/: 1. typowy (opis niżej), 2.atypowy (drobniejsze , wrzecionowate kk. o cechach atypii, liczniejsze figury podziału ->2 na 10 dużych pól widzenia pod mikrosk.; gorsze rokowanie)
- inne podziały: położone centralnie i brzeżnie;
*Bud. mikroskopowa:(jak rakowiak przew. pok.)
- małe, lite, kuliste lub beleczkowate zgrupowania komórek barwiących się jednakowo (char. monotonia).
- Cytoplazma wodojasna, niekiedy kwasochłonna. Ziarnistości charakterystyczne dla rakowiaka przew. pok. są tu trudne do ujawnienia.
- Jądra okrągłe, nieliczne figury podziałowe
- zrąb- delikatna sieć naczyń włos. +włókna retikulinowe, niekiedy więcej tk. łącznej, która może szkliwieć, ulegać metaplazji chrzęstnej, kostnej.
- też: kk. gruczołowe wytwarzające śluz, najczęściej budowa mieszana.
*Diagn.- wystarczy ME bioptat.
-Odmiany mało dojrzałe, o kom. wydłużonych- rakowiak wrzeciowatokomórkowy- trudne do zdiagnoz., bo mylone z rakiem owsianokom. o właśc. endokrynnych! (kruś)
*lokalizacja: -oskrzele główne, płatowe lub segmentowe, zwykle przy rozwidleniach, rzadko-oskrzeliki końcowe( tu ze wzgl. na utkanie mylony z "mini-rak"/zmiany w otoczeniu np. włoknienie przemawiają za "mini-r."/)
- wpukla się guzowato do światła, pokryty nabłonkiem oskrzela
*przerzuty: późne, mogą je dawać r. zróżnicowane morfologicznie i czynnościowo, gł do regionalnych ww chł
151) Zapal. opłucnej, następstwa (Stachura)
Najczęściej mają charakter wysiękowy. Podział ze względu na rodzaj wysięku: surowicze, surowiczo- włóknikowe, włóknikowe, ropne.
Najczęstsza przyczyna: procesy zapalne w płucach, gruźlica, inne typy zapalenia, zawał krwotoczny płuca, choroby ogólnoustrojowe (toczeń trzewny, gośćcowe zapalenie stawów, mocznica, rozsiane procesy nowotworowe), napromienianie płuc/ śródpiersia
Włóknikowe: *morfol.- zmatowienie, zgrubienie opłucnej,
*klinicznie- tarcie opłucnowe, bolesność przy oddychaniu,
*zejście/ następstwa:
-usunięcia włóknika przez granulocyty;
-gdy włóknika więcej- organizacja przez tkankę ziarninową -> taśmowate/ płaszczyznowe zrosty opłucnowe (synechiae pleurales taenieformes seu planae), a nawet całkowite zarośnięcie opłucnej ( obliteratio cavi pleuri)
Ropne: Ropniak- wysięk ropny w worku opłucnej na skutek szerzenia się przez ciągłość procesu ropnego ( bakteryjnego/ grzybiczego) z płuc czy ściany klatki piersiowej.
Krwotoczne: Neo opłucnej- najczęściej wtórne ( świadczą zwykle o rozsiewie nowotworu, najczęściej r. oskrzela). Inne: gruźlica, zawał krwotoczny płuca
Zespół Meigsa- opisywany przez ginekologów, charakt. sie występowaniem płynu w prawej jamie opłucnowej i w otrzewnej jako następstwo otoczkowiaka (fibrothecoma) jajnika. Brak kk.neo w płynie opłucnowym.
153)Płuco wstrząsowe, następstwa (Stachura)
=ARDS, DAD( rozlane uszkodzenie pęcherzyków), mokre płuco pourazowe, shock lung
Przyczyny: czynniki infekcyjne ( wirusy, toksyczne gazy[czasem też O2], treść żołądkowa, leki, narkotyki), wstrząs, posocznica, ostre krwotoczne zap. trzustki, mocznica, rozległe oparzenia, czynn. neurogenne.
Patogeneza: (zależy od czynnika wywołującego) uszkodzeniu ulegają ściany naczyń włosowatych (śródbłonki) i nabłonki wyścielające pęcherzyki płucne.
Chory: ciężki stan, sinica oporna na podawanie O2, wielonarządowe zmiany związane z niedotlenieniem-> bezpośrednie zagrożenie śmiercią
152)Neo Śródpiersia (Stachura)
Śródp. górne:
-chłoniak/ziarnica
-grasiczak
-guzy tarczycy (najcz. wole zamostk. guzowate)
-rak przerzutowy
-guzy przytarczyc
Ś. przednie:
-potworniak
-chłoniak/ ziarnica
-gg tarczycy
-gg przytarczyc
Ś. Tylne:
-neo neurogene(80% Schwannoma)
-przepuklina rozworowa
Ś.środkowe:
-torbiele oskrzelopochodne,
-torbiele osierdzia,
-chłoniak/ ziarnica.
Układ moczowy
154) Ostra niezap. nwd nerek, przyczyny, obraz morfol. (ONNN)(zajęcia, net)
ONNN może wystąpić we wszystkich stanach chorobowych, w których przebiegu dochodzi do nagłego niedokrwienia i(lub) uszkodzenia cewek i tkanki śródmiąższowej nerek. Tak więc pod względem etiologicznym można rozróżniać ONNN pourazową, niedokrwienną, toksyczną i alergiczną. Z punktu widzenia klinicznego wyróżnia się postacie przebiegające z oligurią/anurią oraz z poliurią.
Przyczyny:
1.Przedłużająca się i nieprawidłowo leczona ostra przednerkowa niewydolność nerek
2.Zaburzenia w hemodynamice nerek w przebiegu:
•Zespołu zmiażdżenia
•Rozległych urazów, oparzenia
•Zabiegi operacyjne (krążenie pozaustrojowe)
•Powikłania położnicze (krwotoki i/lub posocznica)
•Wstrząs septyczny lub kardiogenny
•Przetaczanie niezgodnej grupowo krwi
•Ostre zapalenie trzustki
•Ostre zaburzenia żołądkowo-jelitowe z masywna utrata płynów z PP
•Rozległe oparzenia i urazy cieplne
•Choroby naczyń nerkowych
3. Toksyczne uszkodzenie nerek – egzogenne
•Leki nefrotoksyczne
•Kontrasty radiologiczne
•Rozpuszczalniki organiczne
•Trujace grzyby
•Fungi-ipestycydy
•Metale ciężkie
– endogenne
•Hiperkalcemia
•Hipokaliemia
•Hiperurykemia
•Mioglobinemia
•Hemoglobinemia
•Białko szpiczakowe,
Morfologia
Nerki mogą być prawidłowej wielkości lub nieco powiększone, gładkie; torebka złuszcza się łatwo. Kora jest szeroka, blada, rdzeń, zwłaszcza na granicy z korą, przekrwiony.
•różny stopień uszkodzenia nabłonka kanalików (od zwyrodnienia wodniczkowego aż po martwicę), zwłaszcza w obrębie kanalików krętych pierwszego rzędu,
• obrzęk podścieliska,
• przemieszczenie krwi do części rdzennej i cechy niedokrwienia kłębuszków (puste pętle naczyniowe), z pozornym poszerzeniem przestrzeni moczu pierwotnego w ich obrębie
• wałeczki białkowe, hemo- i mioglobinowe w świetle kanalików, zwłaszcza zbiorczych
155) Morfolog. wykładniki zesp. mocznicowego (Kruś, wykł)
Mocznica może być następstwem zarówno ostrej i przewlekłej nedomogi nerek.
Podstawowe zmiany: *zapal. bł. surowiczych, *w ukł.oddech, *w p.p. *w ukł. nerwowym,
* kostne.
Zmiany morfologiczne:
- charakterystyczny zapach narządów
*przewód pokarmowy: owrzodzenia, nadżerki, wybroczyny na błonie śluzowej żołądka i jelit; zapalenia jamy ustnej i przełyku; torbielowate rozszerzenie pęcherzyków zewnątrzwydzielniczych w trzustce
*włóknikowe zapalenie nasierdzia, czasem z domieszką krwi (czasem dochodzi do krwawienia do worka osierdziowego i tamponady serca)
* ...
bombelspec