STRATEGIA BEZPIECZENSTWA NARODOWEGO.doc

STRATEGIA BEZPIECZENSTWA NARODOWEGO

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa 2007

2

Wstęp ...............................................................................3

1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie bezpieczeństwa...........................................4

1.1. Interesy narodowe.................................................4

1.2. Cele strategiczne ......................................................5

2. Uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej ....6

2.1. Szanse dla bezpieczeństwa.......................................7

2.2. Wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa...................8

3. Koncepcja bezpieczeństwa narodowego. Cele i zadania sektorowe…………………..10

3.1. Bezpieczeństwo zewnętrzne.......................................10

3.2. Bezpieczeństwo militarne..............................................14

3.3. Bezpieczeństwo wewnętrzne .......................................................15

3.4. Bezpieczeństwo obywatelskie....................................................16

3.5. Bezpieczeństwo społeczne.........................................................16

3.6. Bezpieczeństwo ekonomiczne .........................................17

3.7. Bezpieczeństwo ekologiczne ...................................19

3.8. Bezpieczeństwo informacyjne i telekomunikacyjne................20

4. System Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej ............21

4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczeństwa narodowego…21

4.2. Podsystem kierowania bezpieczeństwem narodowym .......22

4.3. Podsystemy wykonawcze ...........................................23

Zakończenie .................................................................36

Wstęp

1. W pierwszej dekadzie nowego stulecia Rzeczpospolita Polska jest krajem bezpiecznym. Zawdzięcza to głębokim przemianom geopolitycznym, które dokonały się w Europie w końcu dwudziestego wieku. Polacy w sposób szczególny przyczynili się do ich zainicjowania. Ruch „Solidarności", odwołujący się do wartości chrześcijańskich, które ukształtowały cywilizacje europejska oraz idei suwerenności narodów i niepodległości państw, odmienił Europę. W wyniku rozpadu bloku państw komunistycznych, przekreślony został jej sztuczny podział na część wolna i zniewolona. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. spowodowało korzystną zmianę międzynarodowych uwarunkowań jej bezpieczeństwa. Polska stała się podmiotem współkształtującym proces integracji europejskiej.

2. Polska dobrze wykorzystała te najlepsza od dziesięcioleci międzynarodową koniunkturę. Wraz z innymi państwami Europy Środkowej przystąpiła do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, stając się częścią zachodniej wspólnoty wolnych narodów. Zdołała zagwarantować sobie nienaruszalność granic i integralność terytorium, a Polacy odzyskali możliwosć stanowienia o swoim bycie oraz uzyskali szanse cywilizacyjnego rozwoju i pełnego uczestnictwa w europejskiej i globalnej społeczności międzynarodowej.

3. W życiu narodów, podobnie jak w życiu jednostek, nic nie jest dane raz na zawsze. Porządek międzynarodowy nie jest zastygłą, i niewzruszalną formą. Rozwój sytuacji międzynarodowej, choć współcześnie korzystny, niesie ze sobą nowe wyzwania. Trzeba je umieć trafnie odczytywać i skutecznie stawiać im czoła. Ich zmienność i dynamika zmusza państwa i narody do stałego wysiłku. Podstawowym zadaniem i główna troska każdego państwa i jego obywateli jest zapewnienie sobie bezpieczeństwa w warunkach zrównoważonego rozwoju.

4. Prezentowany dokument jest wyrazem nowego podejścia do sprawy

bezpieczeństwa narodowego. Określa on interesy narodowe i formułuje cele strategiczne w zgodzie z aktem rangi najwyższej, jakim jest Konstytucja RP. Jest wyrazem troski konstytucyjnych organów państwa o zapewnienie Polsce i Polakom bezpieczeństwa i jednocześnie określa formy narodowego wysiłku w tej dziedzinie. Urzeczywistnienie zawartych w nim kierunków działań jest obowiązkiem władz Rzeczypospolitej Polskiej i całego społeczeństwa. Taki wysiłek zapewni Polsce bezpieczeństwo dzisiaj i w przyszłości oraz pozycje na arenie międzynarodowej na miarę jej aspiracji.

5. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej,

skorelowana ze strategiami sojuszniczymi - Koncepcja Strategiczna NATO i Europejska Strategia Bezpieczeństwa - stanowi podstawę do opracowania wykonawczych dyrektyw strategicznych, a w szczególności Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej RP, strategii poszczególnych dziedzin bezpieczeństwa narodowego, strategicznych planów reagowania obronnego i zarządzania kryzysowego oraz wieloletnich programów transformacji systemu bezpieczeństwa państwa, w tym programów pozamilitarnych przygotowań obronnych i programów rozwoju sił zbrojnych.

1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej

w dziedzinie bezpieczeństwa

6. Polska jest suwerennym i demokratycznym państwem w Europie Środkowej o znaczącym potencjale demograficznym, politycznym, wojskowym i ekonomicznym. Pragnie realizować swoje interesy narodowe i aspiracje obywateli do bezpiecznego i godnego życia w pokojowym i ustabilizowanym otoczeniu. Tworzy warunki dla osiągania dobrobytu przez swoich obywateli przy poszanowaniu prawa i demokratycznych wartości. Zarazem chce wnieść wkład do utrwalenia wspólnych wartości i rozwoju mechanizmów współpracy w ramach Unii Europejskiej, w przestrzeni euroatlantyckiej i w skali globalnej, celem zagwarantowania trwałego bezpieczeństwa światowego.

7. Dziś Polska działa w złożonym i rozbudowanym środowisku międzynarodowym. Jako państwo członkowskie silnych politycznie, militarnie i gospodarczo organizacji Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej – staje się coraz bardziej liczącym się uczestnikiem współpracy międzynarodowej. Członkostwo w NATO i UE oraz sojusz ze Stanami Zjednoczonymi zapewniły Polsce wysoki poziom bezpieczeństwa i stały się jednym z podstawowych gwarantów jej rozwoju wewnętrznego i pozycji międzynarodowej.

8. Rzeczpospolita Polska, będąc państwem granicznym NATO i UE, zajmuje ważne miejsce w europejskim środowisku bezpieczeństwa, a jej terytorium stanowi obszar o istotnym znaczeniu strategicznym.

9. Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w UE spowodowało poszerzenie i ewolucje pojęcia interesu narodowego oraz potrzebę umocnienia tożsamości narodowej i europejskiej Polski i jej obywateli w zjednoczonej Europie. Celowi temu służyć mają działania ukierunkowane na wzrost identyfikacji obywateli z państwem oraz rozwój wszechstronnej i równoprawnej integracji, opartej na poszanowaniu wspólnych wartości demokratycznych i społecznych.

1.1. Interesy narodowe

10. Podstawowe interesy narodowe są niezmienne i oparte na całościowej koncepcji bezpieczeństwa państwa, uwzględniającej aspekty polityczno-militarne, ekonomiczne, społeczne i ekologiczne. Interesy narodowe wynikają z fundamentalnych i niezmiennych wartości Polski, a ich realizacja stanowi dla państwa i jego mieszkańców potrzebę nadrzędną. Zgodnie z Konstytucja RP należą do nich: zapewnienie niepodległości, nienaruszalności terytorialnej, wolności, bezpieczeństwa, poszanowania praw człowieka i obywatela, a także zachowanie dziedzictwa narodowego oraz ochrona środowiska naturalnego w warunkach zrównoważonego rozwoju.

11. Interesy narodowe można podzielić na trzy grupy: żywotne, ważne oraz inne istotne. Żywotne interesy narodowe Rzeczypospolitej Polskiej wiążą się z zapewnieniem przetrwania państwa i jego obywateli. Obejmują potrzebę zachowania niepodległości i suwerenności państwa, jego integralności terytorialnej i nienaruszalności granic; zapewnienia bezpieczeństwa obywateli, praw człowieka i podstawowych wolności, a także umacniania demokratycznego porządku politycznego. Ich realizacja to bezwzględny priorytet polskiej polityki bezpieczeństwa.

12. Do ważnych interesów narodowych Polski należy zagwarantowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju cywilizacyjnego oraz gospodarczego kraju, stworzenie warunków do wzrostu dobrobytu społeczeństwa, do rozwoju nauki i techniki oraz do

należytej ochrony dziedzictwa narodowego i tożsamosci narodowej, a także środowiska naturalnego.

13. Inne istotne interesy narodowe Polski są związane z dążeniem do zapewnienia silnej pozycji międzynarodowej państwa oraz możliwości skutecznego promowania polskich interesów na arenie międzynarodowej. Do istotnych interesów należy również: umacnianie zdolności działania i skuteczności najważniejszych instytucji międzynarodowych, w których Polska uczestniczy, jak również rozwój stosunków międzynarodowych opartych na poszanowaniu prawa oraz efektywnej współpracy wielostronnej zgodnie z celami i zasadami określonymi w Karcie Narodów Zjednoczonych.

14. Realizacja interesów narodowych oraz wynikających z nich celów odbywa się w ramach działań wewnętrznych państwa oraz w jego relacjach z otoczeniem zewnętrznym. Zdolność Polski do skutecznego działania na zewnątrz jest uwarunkowana jakością wewnętrznego ładu politycznego, gospodarczego i społecznego.

1.2. Cele strategiczne

15. Cele strategiczne wynikają z interesów bezpieczeństwa i rozwoju

Rzeczypospolitej Polskiej, będącej członkiem NATO i Unii Europejskiej, a także z rosnących współzależności miedzy państwami i gospodarkami, jak również coraz intensywniejszymi kontaktami miedzy jednostkami i społeczeństwami

16. Nadrzędnym celem strategicznym Rzeczypospolitej Polskiej jest zapewnienie korzystnych i bezpiecznych warunków realizacji interesów narodowych poprzez eliminacje zewnętrznych i wewnętrznych zagrożeń, redukowanie ryzyka oraz odpowiednie oszacowanie podejmowanych wyzwań i umiejętne wykorzystywanie pojawiających się szans. Za główne cele strategiczne należy uznać:

- zapewnienie niepodległości i nienaruszalności terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej oraz suwerenności w decydowaniu o wewnętrznych sprawach życia narodu, jego organizacji oraz ustroju państwa;

- stworzenie warunków rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego, decydujących o możliwościach działania narodu i państwa;

- zapewnienie możliwości korzystania przez obywateli z konstytucyjnych wolności, praw człowieka i obywatela oraz stworzenie bezpiecznych warunków do godziwego życia obywateli i rozwoju całego narodu, w wymiarze materialnym i duchowym;

- zapewnienie możliwości aktywnego kształtowania stosunków w otoczeniu międzynarodowym i zdolności skutecznego działania poprzez obronę interesów narodowych i promowanie wizerunku wiarygodnego uczestnika stosunków międzynarodowych, a także realizacji zobowiązań sojuszniczych, stanowiących o wiarygodności Polski;

- zapewnienie bezpieczeństwa, ochrony i opieki nad obywatelami polskimi przebywającymi poza granicami kraju;

- promocja polskiej gospodarki i wspieranie polskich przedsiębiorców oraz budowa prestiżu Polski w otoczeniu międzynarodowym;

- zapewnienie poczucia bezpieczeństwa prawnego obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;

- ochronę duchowego i materialnego dziedzictwa narodowego (bogactw naturalnych, majątku indywidualnego obywateli i zbiorowego majątku narodowego) oraz zapewnienie możliwości jego bezpiecznego rozwijania we wszystkich sferach aktywności narodowej, w tym zwłaszcza ekonomicznej, społecznej i intelektualnej;

- ochronę środowiska naturalnego i ochronę przed skutkami klęsk żywiołowych, a także katastrof spowodowanych poprzez działalność człowieka;

- zapewnienie szerokiego dostępu do informacji, podniesienie poziomu edukacji narodowej oraz stworzenie silnego zaplecza naukowo-badawczego, połączonego z potencjałem wytwórczym, poprawiającym konkurencyjność gospodarki.

17. W ramach realizowanej polityki bezpieczeństwa powyższe cele przekładane są na zadania i konkretne działania, stosownie do uwarunkowań, uwzględniając potrzeby i możliwo...