5.10.2006 r.
1. Krajewski, Błachut, Gaberle „Kryminologia” g Czyt. rozdział pierwszy
2. „Atlas przestępczości 3” – A. Siemaszko, B. Gruszczyńska, M. Marczewski
3. „Granice tolerancji” A. Siemaszko
§ 1 nieobecność
§ Esej na jeden z sześciu tematów do 8 stron (30 wersów na stronie) – 1 czwartek po sylwestrze (4.1.2006 r.):
1) Dlaczego kobiety popełniają mniej przestępstw niż mężczyźni
2) Dlaczego na wsi popełnianych jest mniej przestępstw niż w mieście
3) Związek pomiędzy zmianą społeczną/biedą a przestępczością
4) Środki masowego przekazu a przestępczość
5) Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców osiedli o różnych typach zabudowy
6) Środowiskowo-przestrzenne uwarunkowania przestępczości
7) Czy istnieje sprawiedliwa kara?
12.10.2006 r.
Crimen, logos g kryminologia – nauka o przestępstwie.
1876 r. – publikacja Cesare Lombroso „Człowiek zbrodniarz” – pierwsza publikacja kryminologiczna (nazywana wtedy antropologią kryminalną).
Pojęcie kryminologia – Garofalo, Enrico Ferni (włoski kodeks karny) g L. Radzinowicz „Podstawy nauki o więziennictwie”.
Stanisław Batawia – ojciec polskiej kryminologii (1884 r.) – lekarz i prawnik. Interesował się nieletnimi przestępcami i recydywistami.
Lombroso (1835-1909) – lekarz więzienny, prof. antropologii kryminalnej w Turynie.
„Kobieta przestępczyni: prostytutka i kobieta normalna” – Lombroso i Ferrero.
Koncepcja zbrodniarza urodzonego; lata 80. i 90. XIX w. to lata rozwoju socjologii. Typy lombrozjańskie:
Ø anomalie w budowie czaszki (zbyt duża/zbyt mała),
Ø kąt twarzowy (zbyt nisko pochylone czoło),
Ø guzy na czaszce,
Ø zbyt duże/małe oczy, łuki brwiowe,
Ø płatki uszu przyrośnięte lub wyciągnięte,
Ø za duży/za mały nos,
Ø dodatkowe palce u rąk lub u nóg,
Ø jąkanie się,
Ø leworęczność,
Ø tatuaż,
Ø epilepsja,
Lombroso pracował z przestępcami, ale nie dokonał badań zgodnie z wymogami badań porównawczych – nie porównał badań nad przestępcami nad grupą nie-przestępców. Takie badania trwają ok. 5 lat (tyle czasu potrzeba, by pojawiła się recydywa).
Kryminologia jest nauką o
Ø przestępstwie,
Ø przestępczości,
Ø sprawcach przestępstw,
Ø ich związkach z ofiarami przestępstw (wiktymologia),
Ø o stosunkach społecznych, które sprzyjają popełnianiu przestępstw oraz
Ø o instytucjach, które maja na celu zapobieganie i ściganie przestępstw.
W Polsce kryminologię wykłada się na prawie, a w USA na socjologii.
Din Torah – sąd złodziejski (Piasecki „Kochanka wielkiej niedźwiedzicy”, Bożyczko „Złodzieje kieszonkowi…”)
Piotr Gillert – reportaż o zabójstwie afiszy (+/-) „Niech Bóg osądzi”.
19.10.2006 r.
Na następne zajęcia: Jan Nelken „Polska myśl kryminologiczna od schyłku XIX w. do 1939 r.” Archiwum Kryminologii t. XIII.
Działanie postdeliktualne ma swoje działanie zapobiegawcze – nieuchronność kary (prewencja ogólna).
Postępowanie karne jest bardzo długotrwałe. Długo trwa postępowanie przygotowawcze (np. stwierdzenie grupy krwi).
System polityczno-kryminalny
Wymiar sprawiedliwości karnej (criminal justice).
26.10.2006 r.
Orzeczenia sądowo-psychiatryczne dot. przestępczości osób wojskowych, usiłowanie wymuszenia rozbójniczego:
1) dane z obserwacji,
2) dane z wywiadu,
3) dane z zapisków własnych osoby badanej (z wytworami twórczości własnej),
4) dane z dokumentów – spraw karnych, jakie ktoś miał poprzednio.
Defekt moralny – brak uczuć wyższych; klasyfikacja psychopatii ze względu na podłoże:
- charakteropatia – wrodzone lub nabyte uszkodzenia;
- socjopatia – błędy wychowania.
Kodeks karny Makarewicza – za zabójstwo od 5 lat do dożywocia albo kara śmierci;
Obecnie od 8 lat + dodano formę kwalifikowaną.
Przypadek zabójstwa policjanta podczas zabawy – art. 282 kk
9.11.2006 r.
Rdz. 4 z podręcznika g statystyka policyjna, sądowa, więzienna; co jest podstawową jednostką rejestrowaną,
Atlas przestępczości 3 g tekst Siemaszki – charakterystyka przestępczości lat 90., przynieść atlas.
Historia polskiej kryminologii:
g Edmund Krzymuski
g Stanisław Batawia
g Leon Radzinowicz (Rabinowicz)
Twórcy kodeksu karnego z 1932 r.
g Adam Ettinger
g Juliusz Makarewicz
g Wacław Makowski
Kodeks karny 1932 r.:
I. Silny wpływ uregulowań niemieckich;
II. Szkoła klasyczna w kryminologii:
1. wolna wola,
2. człowiek podejmuje decyzję, czy popełni przestępstwo;
III. Art. 83 i 84 – pojęcie przestępcy zawodowego i z nawyknienia, sprawca pozostający w przestępstwie w związku ze wstrętem do pracy.
W latach 30. zakłady dla recydywistów – ośrodki przystosowania społecznego; o długości pobytu decydowała administracja więzienna, choć to sąd w wyroku karnym orzekał o umieszczeniu tam; rezerwuary pracowników fizycznych.
KK obowiązywał do 1974 r., choć do tego czasu wiele instytucji uchylono.
W szkole antropologicznej zwrócono uwagę nie tylko na osobę przestępcy. Lombroso (antropometria: kąty twarzowe J, stałe dane np. odległość między najdalszymi palcami) pod wpływem fizjonomistów francuskich – chodziło o identyfikację przestępców, zbadanie takich cech w każdym z nas, które są niepowtarzalne g np. daktyloskopia.
Krzymuski krytykował podział przestępców na przypadkowych i z nawyku.
Batawia – lekarz i prawnik – przeciwnik szkoły antropologicznej.
Radzinowicz – z 1934 „Wstęp do antropologii kryminalnej”, powołał do życia instytut kryminologii w Wielkiej Brytanii.
Makarewicz – absolwent uniwersytetu w Berlinie i Wiedniu.
16.11.2006 r.
Źródła informacji o przestępczości:
1. statystyka policyjna – półroczne biuletyny statystyczne Komendy Głównej Policji (www.kgp.gov.pl; www.kprm.gov.pl) – najbardziej wiarygodne źródło informacji
2. statystyka sądowa (www.ms.gov.pl) – odnotowuje osobę uwięzioną (skazany, tymczasowo aresztowani, ukarany [wykroczenia: 5-30 dni])
3. statystyka penitencjarna (www.czsw.gov.pl) – liczba uwięzionych w dniu 31.12; duże różnice w ilości przestępstw (może to być amnestia); współczynnik pryzonizacji
Każda ze statystyk odnotowuje inne dane.
Źródłem informacji o faktycznej przestępczości jest statystyka policyjna. Odnotowuje się tu przestępstwa stwierdzone.
Sądowa – osądzenie/skazanie (umorzenie, warunkowe umorzenie, skazanie, uniewinnienie), skazanie osób; jednostki, które się bierze przy tworzeniu statystyki: terytorium, czas.
Ważny jest moment wpisu do statystyki – np. w przypadku statystyki policyjnej od razu się nie wpisuje, bo kwalifikacja prawna jeszcze nie jest znana, zresztą może się okazać że nie popełniono przestępstwa.
Art. 207.
§ 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawcapodlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawcapodlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
W statystyce sądowej są „stare” przestępstwa.
Stopień kryminalizacji – liczba sprawców przestępstw w porównaniu do mieszkańców, którzy mogą ponosić odpowiedzialność karną
Stopień wiktymizacji – liczba ofiar
Wskaźnik wykrywalności -
g nieletni a przestępczość (rdz. VII)
23.11.2006 r.
Art. 10 k.k., NielU (26.10.1982);
Lata 80. – stan wojenny, „zbliżanie się” do transformacji ustrojowej, załamanie ekonomiczna.
Władza zaczęła zwracać uwagę na problemy: nieletni, alkoholicy, narkomani, pasożytnictwo społeczne, spekulanci
Nieletni byli karani wg k.k. do czasu uchwalenia ustawy, ale to był chwyt: uchwalono też wtedy ustawę o wychowaniu w trzeźwości, ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawę o pasożytnictwie społecznym, ustawa o spekulacji g wskazanie „winnego”.
g wentyl bezpieczeństwa (zepchnięcie odpowiedzialności za zły stan kraju).
Często przepisy powstają dlatego, że coś nieprzewidzianego się wydarzy.
30.11.2006 r.
Wg k.k. sądzone są osoby, które ukończyły 18 lat.
15. rok życia – w szczególnych sytuacjach opisanych w art. 10 k.k. nieletni MOŻE być sądzony wg k.k.; te przestępstwa zagrożone są bardzo wysokimi karami.
Art. 10.
§ 3. W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo;
sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.
Art. 54.
§ 2. Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności.
Art. 38.
§ 3. Jeżeli ustawa przewiduje obniżenie górnej granicy ustawowego zagrożenia, kara wymierzona za przestępstwo zagrożone karą dożywotniego pozbawienia wolności nie może przekroczyć 25 lat pozbawienia wolności, a za przestępstwo zagrożone karą 25 lat pozbawienia wolności nie może przekroczyć 15 lat pozbawienia wolności.
Kulesza uważa, że skoro dożywocia się nie orzeka, to nie bierze się go pod uwagę g kwestia art. 38 § 3 k.k., czyli nigdy nie orzekałoby nawet 25 lat pozbawienia wolności. Zoll z kolei uważał, że dożywocia się nie orzeka, ale tu chodzi o bardzo poważne przestępstwa. Dyskusja dot. 10 lat więcej-mniej.
Orzeka się o winie.
Podstawowe zasady ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich: preambuła do ustawy:
W dążeniu do
Olivkova