Locke.pdf

JohnLocke(ur29ierpnia1632wWrington,m28padiernika1704wOate)– angielski filozof,

lekar,politykiekonomitaTwórcaklaycnejpotaciempirymuorapodtawteoretycnych

rądówdemokratycnychWekonomiitworyłteoriwartocipieniąda,któratałaipocątkiem

kierunku ekonomicznego zwanego monetaryzmem.

Najważniejedieła

nEayConcerningHumanUndertanding(Roważaniadotycąceroumuludkiego)(1690)

Two Treatises of Civil Government (Dwa traktatyorądie)(1690)

Letters Concerning Toleration (Listy o tolerancji) (1689)

Myliowychowaniu

Młodoćiedukacja

JohnLockeurodiłiwrodiniepurytańkiejwWringtonpodLondynemJegoojciecbył

miejcowymprawnikiem,wmłodociaangażowanymwrewolucjpurytańkąCromwellaDiki

poparciupryjacielaojca,którybyłcłonkiemparlamentu,JohnLockeotałpryjtydoelitarnej

WetminterSchoolwLondynie,pokońceniuktórejdotałidorówniepretiżowegoChrit

ChurchCollegeUniwerytetuwOkordiew1652rokuWOkordietudiowałchemiimedycyn,

teologiiilooi,włacapimaKartejuza, Gassendiego i Hobbesa. W Christ Church Locke

otrymałtaranne,klaycnewyktałcenie,alejednoceniemiałteżokajponaćtakichludijak

RobertBoyleiIaacNewtonPrepewiencaopiekunemnaukowymLockeabyłRobertBoyle,

któryaponał goatomitycnąteoriąmaterii,ilooiąracjonalitycnąKartejuaora

koncepcjamiempirytycnymiBaconaPodwpływemtychideiLockenapiałpierwąwerj

wojegodiełailooicnegonEayConcerningHumanUndertanding(Roważaniadotycące

roumuludkiego),którebyłojednoceniejegoroprawądoktorkąOpróctegowramachtudiów

wChritCollegeLockeuykałtopieńmagitratukimedycnej

DiałalnoćwroliekretaraLordaShatebury

RoważaniaLockea,atakżejegouniwersalne humanistyczno-techniczno-medycnewyktałcenie

wróciłynaniegouwagwpływowegopolityka,tworącegowłanieminitertwodkoloniiw

brytyjkimrądie– LordaShateburyMianowałonLockeawoimoobitymekretaremi

lekarzem. Jonh LockewtąpiłdoTowarytwaKrólewkiegow1668rokuPrerceLockeapre

kilkanacielatprepływałacałaobitakorepondencjamidyrądamipocególnychkoloniia

rądemWielkiejBrytaniiOpróctego,Lockewraewoimmocodawcąodbyłkilkanaciepodróży

łużbowychponiemalwytkichkoloniachbrytyjkichJakgłoilegenda,Lockenapiałwtedy

kontytucjdlatanuKaroliny,którejjednakwowymcaienieatwierdiłjegoe,abdącą

póniejpraworemkontytucjiUSKarierarądowaLockeakońcyłai,gdywydałipiek

nthonyegohleyaCoopera(1tEarlOShatebury)preciwkrólowiKarolowiIILockemuiał

uciecngliidoFrancji,gdieprebywałwlatach(1675—1679)Prenatpnekilkanacielattułał

ipoEuropie, żyjącocdnoci,końcącotatecnąwerjRoważańipiącDwatraktatyo

rądieoraLityotolerancjiPonowympreladowaniuimierciShateburyegouciekłdoHolandii

w1683rokuipowróciłdopieropodetroniowaniuJakubaIIStuartawroku 1689. Anonimowo

ogłoił„Epitoladetolerantia”(1689)Wwoichpimach„TwoTreatieoGovernment”(1690)i

„TheReaonableneoChritianity”(1695)popierałpolitycnyireligijnyliberalimJegodieło

pedagogicne„SomeThoughtConcerningEducation”oddiałałoilnienaRoueau

Powrótwygnaniaipracawminitertwiekolonii

PomierciKarolaIIiobjciuwładyprenowegokrólaJakubaIILockemógłwrócićdokraju

PocątkowoająłiponowniekarierąnaukowąwChritChurchCollegewOkordie,obejmując

katedrmedycyny,ybkojednakpowołanogodoodtworeniaminitertwakolonii,wktórymdo

końcażyciapełniłpóniejunkcjoobyodpowiedialnejakoloniepółnocnoamerykańkie

Legendagłoi,żedikijegooobitemuwtawiennictwuudałoinaterenietychkoloniiałożyćw

miardemokratycnerądy,któretałyipóniejprapocątkiemdemokracjiwUS

JohnLockemarł28padiernika1704r,anawoimgrobiekaałwyryćnapiTupocywaJohn

Locke,którybyładowolonyewegolouJegoaletyąbytmałe,żebymógłinimichwalićJego

wadyniechprykryjetengróbJeliktoukażycia,najdiejewEwangelii,jeliktoukamierci,

najdiejątu,natymcmentaruiwdie

Poglądyilooicne

JohnLockeajmowałigłównieteoriąponaniaWjejramachtworyłaparatpojciowy,bdący

póniejpodtawąwieluytemówilooicnychodempirymupoenomenologiWyjciemdojego

roważańbyłajednejtronyacynacjajanociąmylenia Kartezjusza, a z drugiej

droworoądkowyoądrecywitociprejtyodRobertaBoyleaiFranciaBaconaCelemLocka

tałoitworenieytemupojć,którychklarownoćdorównywałabyytemowiKartejua,ale

bardiejgodnegoedroworoądkowympodejciemdorecywitoci

Zmyły,wrażenia,ideeproteiideełożone

Ówdroworoądkowypoglądprowadałidotego,żewbrewidealitomiracjonalitom

wikoćludiądi,żecałaichwiedapochodidonańmyłowych,niejet awynikiem

kontaktuinnąrecywitociąaniniejetwrodonaLockepodielałtenpoglądJegorewolucyjnym

pomyłembyłoto,żeideeawartewludkichumyłachnieąjakimitajemnicymi,amoitnymi

bytami,lecąpoprotueektemanaliydanychmyłowychdokonywanejpreumył

Lockeanaliującto,jakumyłtworyideenapodtawiedanychmyłowych,podałprotychemat

ich powstawania:

Bodcemyłowetworąwumylewrażenia,któreąnatpnieautomatycniegrupowanew

obiekty,któreLockenawałideamiprotymiIdeeprotetonpjedno,konkretnekreło

Ideeprotepodlegająjużproceowimylenia– tnmożnajeetawiać,porównywać,analiowaći

natejpodtawietworyćideełożone,bdącealbourednionymipojciamiawierającymiwobie

całebioryideiprotychowpólnychcechach(npkrełookrelającebiórwytkichkreeł),albo

urednionymipojciamiawierającymirelacjeitniejącemidyideamiprotymi(npdereniecyli

relacjaybkiegoetkniciaidwóchideiprotychebiorupredmioty)

Takpowtałeideełożoneacynajążyćwumylecłowiekawłanymżyciemtjulegajądalym

prektałceniom,uogólnieniomitd,nakutekcegopowtająwrecieideeabtrakcyjne– pozornie

całkowicienieależneodbodcówmyłowych,wrecywitocijednakbdąceawejakim

dalekim echem idei prostych.

Zpunktuwideniadiiejejnaukitakichematunkcjonowaniaumyłuwydajeiocywity,jednak

wcaachLockeaonacałoncałkowiteerwanieplatońkimpoobemroumieniawiataidei

jako bytu "samego w sobie" i potraktowania ich po prostu jako zjawiska psychicznego.

Zaadypoprawnociroumowaniaedytuj

Pryokajianaliyunkcjonowaniaumyłu,Lockeauważył,iżewgldunato,żeideełożoneżyją

włanymżyciemctodarai,żeroumowaniaopartewyłącnienaideachłożonychacynają

chodićnamanowce,tnpekulacjecynioneichużyciemtracącałkowiciejakiekolwiekodbiciew

realnejrecywitociStądpomył,abywyłącnienapodtawieawartociwłanegoumyłu

wynuwaćdalekoidącewniokinatematrealnejrecywitoci,jetpomyłemchybionyminiedaje

retelnejwiedyRetelnawiedamuiiopieraćnaideachprotych(wroumieniuLockea),cyliw

praktyce na danychmyłowychStądnajprotympoobemprawdeniapoprawnocinaego

roumowaniawakreieideiłożonychjetwyciągnicienichjakiegopraktycnego,dającegoi

badaćwniokuiprawdenie,cyjetongodnynaymiwrażeniamimyłowymi

Zmyłwewntrny

WpóniejychwerjachwojejkoncepcjiLocketarałiteżrociągnąćwojąteorinaame

jawikapychicneJegopierwikrytycyatakowaligobowiemato,żejegopierwotnychemat

diałaniaumyłunieuwgldniałwogóletwodcućwewntrnych,któreąprecieżaktycnymi

wrażeniamiodcuwanymiprekażdegocłowiekaLocketarałiporadićobietymproblemem,

tworącpojciemyłuwewntrnegoZmyłtenbyłbyodpowiedialnyaodbieraniebodców

naszego włanegowntra,napodtawiektórychtworąiideeprote,takiejakdonaniebólu,

pryjemnoci,ytoci,głoduitd,którekoleiprektałcająiwideełożoneodbieranejako

emocje.

Schematodcuwaniabodcówodmyłuwewntrnegobyłpotemjednakctokrytykowanyi

tenłabypunktteoriiLockeatałipotempunktemtartudlakolejnychempiryków,awłaca

Berkeleya.

Teoria polityczna

ByćmożenajwikymdokonaniemLockeawdiedinieilooiipolitykibyłoopracowanieteorii

rądówrepublikańkich,któraodwierciedlałapoglądycharakterytycnerównieżdlawieluinnych

mylicieliklaycytycnychTeoriaklaycnegorepublikanimucaemotałaprektałconaw

teorienowocenychdemokracji1NiektóreragmentygłównegodiełaLockeanatentemat,

DwóchtraktatóworądieąwcałocicytowanewDeklaracjiNiepodległociiKontytucjiUS,

tworącichilooicnąpodtaw

Lockewpierałidetrójpodiałuwłady2JednakżewpreciwieńtwiedoMontenkiua,twierdił,

żewładapowinnadielićinautawodawcą,wykonawcąoraajmującąipolitykąagranicną,

cyliwładederacyjną3

Siławpólnoty

Lockewyedłodkoncepcji,którąrowinąłwceniejThomaHobbeHobbeuaadniałitnienie

ilnejwładymonarchicnejtym,żeludieąnaturyegoitamiBraktakiejwładypowoduje

wedługHobbeaawepowtanietanuwojnywytkichewytkimi,cyliytuacji,gdykażdy,

wykorytującwojenaturalnedolnoci,taraiwydrećdlaiebiejaknajwicejbeoglądaniai

nablinich

LockegadałiwcciHobbeem– tnżeludieawycajkierująiintereemwłanym– ale

jednocenieauważał,żecaamijednakdolniądoachowańaltruitycnych,wynikających

pocuciawpólnotyiżeproporcjediałańcytointereownychdoaltruitycnychależyodiły

pocuciawpólnotowociSiłapocuciawpólnotowociależyaodtopniautożamianiaie

wpólnotą

Lockenieuaadniałtychpoglądównaludkąnaturteoretycnie,lecdoedłdotakichwnioków,

oberwującprelataamodielnieorganiująceipołecnociromaitychbrytyjkichkolonii

Pocuciewpólnotyależneodrecywitegowpływunarądyedytuj

DrugimważnymargumentemwtpnymLockabyłoto,żepocuciewpólnotowocijetilnie

ależneodrecywitegowpływunarądyprawowanewewnątrwpólnotyWkróletwie

Hobbea,gdieniepodielnierądijedenwładca,wycypootalicłonkowiewpólnotyą

całkowicieubewłanowolnieni,mająwicminimalnepocuciewpólnotyidlategodoachowań

altruitycnychtrebaichmuaćiłą,apoupadkukrólaitotnienatpujewojnawytkich

wytkimi,ażdocau,gdyktowygra,otanienowymkrólemimuipootałychdo

połueńtwaGdybyjednakudałoiatąpićjedynowładtwoytemem,którydaje

proporcjonalnyudiałwewładywytkimcłonkomwpólnoty,każdynichmiałbyproporcjonalne

pocuciewpólnotyibyłbygotówdoreygnacjicciwoichintereównajejrecTakiytem

byłbypewnociątabilniejyodrądówautokratycznych, pytanie tylko, jak to zrobić,byprawnie

unkcjonował

Warunki dla sprawnej republiki

Locketwierdił,żepredewytkimitakawpólnotamuibyćtworonaprewiadomychludi,

roumiejącychpodtawyjejunkcjonowania

Umowapołecna janoawartawkontytucjiPodtawytemożnaawrećwormalnejumowie,

wanejkontytucją,którąwpewnymeniekażdycłonkówwpólnotyawierałbyinnym

cłonkiemwpólnotyUmowatatanowićmuipodtawoweprawodanejwpólnoty,niemożebyć

"tajnaiwytkiepóniejeaktyprawneniemogąbyćniąprecneUmowatapowinnabyćtak

porądona,abydawaćtylkoabolutnieniebdnąwładwpólnocienadjejcłonkami,takaby

każdyjejcłonkówmuiałreygnowaćwjaknajmniejymtopniuintereuwłanegoUmowata

tajeipewnegorodajuuwerenemtakiejwpólnoty,tjcaławładawewpólnociemawoje

ródłowtymtekcie,aniewoobitymdaniujakiegopojedyncegocłowieka(npkróla)

Rądyprawa,anieiłyDrugimwarunkiemprawnegounkcjonowaniatakiejpołecnocimuąbyć

rądyprawa– cyliunanie,żewpólnotamaprawoużyćiłypreciwwojemucłonkowidopiero

wtedy,gdytenłamieprawoPrawotomuibyćtanowioneprewytkichcłonkówwpólnoty

na drodze dykujiinajdowaniawpólnegotanowika,ajegotrećmuibyćłatwodotpnadla

wszystkich.

Władadlacałejwpólnoty,dlarądutylkoprerogatywyTrecimwarunkiembyłotworenie

ytemu,wktórymwładawykonawca,ajmującaibieżącymarądaniemprawwpólnoty

(cylirąd)muitakżebyćwybierananaaadieugodywytkichjejcłonkównppoprewybory

Rądwtakiejwpólnocieniemawładyuwerena,lecjegowładajetdelegowanapre

wytkichcłonkówwpólnotynaaadieprekaaniaprerogatyw,któremówiątejwłady,coma

robićicojejwolnorobićPrerogatywyte,ewgldunaaadminimalnegoogranicaniawolnoci

pocególnychcłonkówwpólnoty,powinnybyćmożliwejaknajmnieje,tylkotakie,jakieą

absolutnie niebdnedoprawnegounkcjonowaniarądu

Wolnoćwypowiedi,reaniaiiprowadeniadiałalnocigopodarcejOtatnimwarunkiem

jetwrecieto,abyprawairądpodżadnympooremnieogranicałytwprawnaturalnych

cłonkówwpólnoty,awicprawadowypowiadaniawłanegodania,bektóregoniemaanna

prowadenieucciwychdyputpolitycnych,prawadoreaniai,bektóregoniemamożnoci

orowaniawłanychpoglądówwramachwpólnoty,oradoprowadeniawłanejdiałalnoci

gopodarcej,copociągateżaobąprawodopoiadaniawłanegomajątku

TeoriaLockeabyłapóniejrowijanaprewieluinnychpolitologówBeporednimnatpcami

LockeawtymłańcuchubyliDavidHume,damSmith,awcaachnowocenychnawiąywałJohn

Stuart Mill.

JohnLockeajmowałirównieżbadaniaminadreligiąJegoewolucjonitycnepodejciejawiłoi

wpoglądachnatadialnyrowójreligiiZapierwotnąjejormunawałateimpierwotny,natpnie

fetyszyzm, totemizm, szamanizm, idolatri(antropomorim)oramonoteimUważał,żeotopniu

religijnociwiadcytounekwynawcówwiarydoobiektówkultuNajwyżyacunekpoiadali

wynawcychrecijańtwa

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: