państwo totalitarne.doc

Otóż państwo totalitarne, w odróżnieniu od typów państw, kóre opisałem Ci w
poprzedniej lekcji, dąży do rozciągnięcia kontroli na wszystkie przejawy życia
społecznego i osobistego obywateli. Z pomocą środków prawnych dąży również do
wpływania na nie. Można wyróżnić kilka charakterystycznych cech państwa
totalitarnego:
- Niepodzielna władza jest skupiona w rękach wąskiego gremium lub jednostki
(model dyktatorski) oparta na "jedynej i właściwej" ideologii.
- Rozbudowany system kontroli nad wszystkimi organizacjami o charakterze
społecznym.
- Ingerowanie w różne dziedziny życia obywateli, również te prywatne - jak
stosunki rodzinne, zachowania społeczne, przekonania i postawy, a nawet gusta
- Powszechna indoktrynacja również za pomocą środków masowego przekazu.
- Ujednolicenie wszystkich organizacji, instytucji i grup społecznych; tworzenie
grup integrujących.
- Centralizacja gospodarki i monopol państwa na broń.

W doktrynie przyjęło się, że wszystkie te cechy spełniały tylko III Rzesza
Adolfa Hitlera, Chiny Mao Zedonga i ZSRR pod wodzą Józefa Stalina. Po
przyjrzeniu się tym przykładom możemy wyliczyć jeszcze inne cechy państwa
totalitarnego:
- kult wodza,
- rozbudowany aparat represyjny,
- eliminacja opozycji na etapie kształtowania się modelu państwa,
- istnienie "zewnętrznego wroga" grożącemu nie tylko systemowi, ale i
społeczeństwu,
- istnienie obozów koncentracyjno - izolacyjnych etc.

W niektórych państwach dochodziło do wyklarowania się modelu państwa, w którym
władza przejmowała całkowitą kontrolę, również nad sferą prywatną obywateli. W
historii było to bowiem spowodowane:
- istnieniem słabej kultury politycznej ludności,
- rzeczywistym zagrożeniem wewnętrznym,
- działalnością ruchu socjalistycznego dążącego do szlachetnych haseł równości
społecznej (ZSRR),
- zawiedzeniem się modelem demokracji i styczność z wadami tego ustroju,
- społeczna apatia wywołana klęską wojenną i upokorzeniem państwa po traktatach
pokojowych (III Rzesza).

Niemałą rolę w powyższych przypadkach odegrała również charyzma samego przywódcy
i poparcie wojska, które było niezbędne do utrzymania wypracowanego modelu. Dziś
krajem totalitarnym pozostaje Korea Północna.