MÓZGOWE PORAŻENIE DZIECIĘCE
Przez pojęcie mózgowe porażenie dziecięce rozumie się niepostępujące zaburzenia czynności będącego w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, zwłaszcza ośrodkowego neuronu ruchowego, powstałe w czasie ciąży, porodu lub w okresie okołoporodowym. Mózgowe porażenie dziecięce nie stanowi określonej, odrębnej jednostki chorobowej, lecz jest różnorodnym etiologicznie i klinicznie zespołem objawów chorobowych, a co się z tym łączy, także z różnym obrazem anatomopatologicznym.Synonimy: zespół Little’a, paraliż dziecięcy; cerebral palsy, diplegia spastica infantilisCzynniki etiologiczne: niedotlenienie ośrodkowego układu nerwowego, procesy zapalne, wylewy śródczaszkowe, wcześniactwo, hiperbilirubinemia KLINICZNE POSTACIE PORAŻENIA MÓZGOWEGO Podział Ingrama zawiera następujące postaci kliniczne mózgowego porażenia dziecięcego:
· TETRAPLEGIA SPASTYCZNA- uogólniona spastyczność
· PORAŻENIE KURCZOWE POŁOWICZE- HEMIPLEGIA SPASTICA stały wzrost napięcia mięśniowego, skurcze zamierzone, spastyczne zaburzenia chodu
· OBUSTRONNE PORAŻENIE KURCZOWE-DIPLEGIA SPASTICA
· OBUSTRONNE PORAŻENIE POŁOWICZE- HEMIPLEGIA BILATERALIS
· POSTAĆ MÓŻDŻKOWA (ATAKTYCZNA)
· POSTAĆ POZAPIRAMIDOWA
· POSTAĆ MONO- lub TRIPARETYCZNA
· POSTAĆ DYSKINETYCZNA
o typ dyskinetyczno-hiperkinetyczny z atetozą
o typ dyskinetyczno-hiperkinetyczny z choreoatetozą
o typ dyskinetyczno-hipokinetyczny- dyskinezje i stały, mimowolny niepokój ruchowy
o dystonia torsyjna-powolne, skręcające ruchy przede wszystkim w obrębie tułowia i barku
· POSTAĆ HIPOTONICZNO ASTATYCZNA
o typ hipotoniczny-drżenia zamiarowe, ciężka niezborność chodu
o balizm- gwałtowne, wyrzucające ruchy
o drżenie- mimowolne, rytmicznie naprzemienne występujące inerwacje agonistów i antagonistów
· PORAŻENIE KURCZOWE POŁOWICZE-HEMIPLEGIA SPASTICA-porażenie jednostronne z przewagą najczęściej kończyny górnej, w 60% z towarzyszącymi objawami atetozyRozwój umysłowy jest prawidłowy lub nieznacznie obniżony, zaburzenia sferyemocjonalnej zwraca uwagę wyraźnie mniejsza aktywność i ograniczenie ruchów kończyn niedowładnych w porównaniu z kończynami po stronie przeciwnej ( nie objętej niedowładem)
·
· OBUSTRONNE PORAŻENIE KURCZOWE-DIPLEGIA SPASTICAniedowład w kończynach dolnych przeważa nad niedowładem w kończynach górnych. Szczególnie często występuje u wcześniaków. Cechuje ją duża różnorodność obrazu klinicznego zależna od lokalizacji zmian i nasilenia, jak również innych towarzyszących zaburzeń ( zaburzenia słuchu, wzroku, mowy) Rozwój umysłowy jest w dużym odsetku przypadków w granicach normy, rzadziej występuje padaczka i zaburzenia sfery emocjonalnej
· PARAPLEGIA;DIPLEGIA:występuje niedowład tylko w kończynach dolnych
· OBUSTRONNE PORAŻENIE POŁOWICZE- HEMILEGIA BILATERALIS- kończyny górne sa w większym stopniu niedowładne niż dolne. Jedna z najcięższych postaci. Chore dzieci wykazują często objawy znacznego upośledzenia umysłowego, często występuje padaczka
· POSTAĆ MÓŻDŻKOWA (ATAKTYCZNA)napięcie mięśniowe obniżonePostaci mieszane, np. ataksja poziom umysłowy najczęściej jest prawidłowy, ale zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, a także zaburzenia mowy (dysartia) utrudniają im znacznie naukę w szkole
· POSTAĆ POZAPIRAMIDOWAdystoniczna, atetotyczna, pląsawicza, lub objawiająca się częstymi zmianami w napięciu mięśniowym Nierzadko występują ruchy mimowolne oraz leworęczność Na ogól dzieci są dobrze rozwinięte umysłowo, ale często występuje i nich niedosłuch typu odbiorczego lub głuchota, porażenie spojrzenia ku górze, zez., zaburzenia mowy o charakterze dyskinetycznym, a u niemowląt trudności w połykaniu i ssaniu
· POSTAĆ MONO - dotyczy jednej kończyny górnej lub dolnejlub
· POSTAĆ TRIPARETYCZNA z zajęciem oby kończyn dolnych oraz jednej kończyny górnej, przebiega z reguły z padaczką oraz zmianami psychicznymi
· POSTAĆ TETRAPLEGICZNA- z zajęciem symetrycznym czterech kończyn i dobrym stanem psychicznym- uogólniona spastyczność
OBJAWY WSPÓŁISTNIEJĄCE
· NAPADY PADACZKOWE ( ok. 35%)
· ZABURZENIA SŁUCHOWE (ok 25%)
· ZABURZENIA MOWY (ponad 50%)
· ZABURZENIA WIDZENIA( ok. 50%). pierwotne, wtórne
· NIEDOROZWÓJ UMYSŁOWY (ok.75%) przede wszystkim w postaciach spastycznych i hipotonicznych, najmniej w postaci dyskinetycznej
· PSEUDODEBILIZM- rzekomy niedorozwój umysłowy : w postaciach dyskinetycznych z powodu trudności w ocenie
· ZABURZENIA ZACHOWANIA (ponad 50%) na podłożu uszkodzeń motorycznych i psychicznych
OBJAWY WSPÓŁISTNIEJĄCE (PSYCHICZNE)Objawy psychiczne w mózgowym porażeniu dziecięcym można podzielić na :
1. Pierwotne- jako bezpośredni wynik wczesnodziecięcego uszkodzenia mózgu.Zespół psychoorganiczny:
o Upośledzenie umysłowe
o Zaburzenia w sferze emocjonalno popędowej, chwiejność afektywna, drażliwość, wybuchowość ( u dzieci z obniżoną sprawnością umysłową)
o Brak cierpliwości i wytrwałości, zachowania często agresywne i niewspółmierne do siły bodźca, mała wrażliwość na nagany i pochwały, upór, obniżony krytycyzm w stosunku do swojego postępowania i wzmożona agresywność.
o Napady padaczkowe
2. Wtórne objawy psychiczne w mózgowym porażeniu dziecięcym są wywołane uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego i sytuacją psychospołeczną dziecka niepełnosprawnego( kalekiego.)
o Zaburzenia adaptacyjne, przejściowe zaburzenia zachowania powstałe na skutek sytuacji traumatyzujacej (hospitalizacja, rozpoczęcie nauki szkolnej, rozwód rodziców, utrata osoby bliskiej)
o Specyficzne odchylenia rozwojowe, zespoły objawów o wieloczynnikowej etiologii( opóźnione dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego na skutek jego wcześniejszego , uszkodzenia, czynniki emocjonalne...) takie jak moczenie mimowolne, tiki
o Zaburzenie zachowania i nieprawidłowy rozwój osobowości
o Zespoły nerwicowe, do występowania których szczególnie usposabia okres dojrzewania, a dodatkowym czynnikiem jest świadomość mniejszej atrakcyjności fizycznej, mniejszej wartości (nerwica lękowa, natręctw, histeryczna, neurastenia patrz nerwice).
o Zespoły psychotyczne, takie jak:
§ Zespoły psychotyczne reaktywne
§ Zespoły depresyjne
§ Autyzm wczesnodziecięcy
§ Psychozy symbiotyczne
Zaburzenia w sferze emocjonalno popędowej u dzieci bez istotnego obniżenia sprawności umysłowej:W około połowie przypadków mózgowego porażenia dziecięcego proces rozwój intelektualny dzieci nie odbiega istotnie od normy, a niekiedy bywa wyższy od przeciętnej. Zachowanie w większości wypadków odbiega wyraźnie od zachowania dzieci nie wykazujących zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego
kamila-mazur81