Zaopatrzenie ortopedyczne:
Zajmuje sie urządzeniami, które ułatwiają życie osoby niepełnosprawnej, chorej, jak również rodzinie, która jest z osobą niepełnosprawną. Pomagają i ułatwiają proces fizjoterapii, a czasem nawet są niezbędne. Zaliczamy do nich wszystkie urządzenia od balkoników, urządzeń pionizacyjnych, lasek, kul.
Protezowanie kończyn dolnych:
Dynamika kończyn dolnych:
Kończyny dolne skłd. Się układu statycznego i dynamicznego(stawy, mięśnie, ścięgna).
Możemy utrzymać dzięki nim równowage, dzięki nim jesteśmy przenieść środek ciężkości w różnych kierunkach. Ułatwiają nam przemieszczanie się
Koordynacja jest zróżnicowana ze względu na wiek.
Wraz z wiekiem koordynacja się zmienia. Gdy stoi samodzielnie, stoi na szerokiej postawie. Postawa postawa jest bardzo szeroka, później jest mniej szerokie(węższe), w wieku starczym jest znów szersza. W wyniku zaburzeń układu statyczno-dynamicznego zaczynamy chodzić na szerokiej podstawie. Marynarze chodzą na szerokiej postawie.
Modelka chodzi po linii prostej, ma wąski typ chodzenia.
Na wąskiej podstawie na kampaniach honorowych chodzą również żołnierze
Żeby możliwe było chodzenie od przodu na stopach mamy piszczelowy przedni, strzałkowy długi i krótki odpowiadające za zgięcie, co pozwala unieść stopę do góry. Trójgłowy łydki odpowiada za propulsje stopy. Półbłoniasty, półścięgnisty uda. Czworogłowy odpowiada za prostowanie kd, zginanie w ST bidor. Pośladkowy wielki utrzymuje posturę prosta, pionową ciała . Jest najważniejszym mm.. M. biodr – lędźwiowy zgięcie kk i tułowia antagonista do pośladkowego wielkiego
Staw kolanowy- z tyłu od guzów kulszowych idą zginacze stawu kolanowego, od przodu antagonistą jest czworogłowy prostując staw kolanowy. Żeby miednica ustawiała się w miednicy takiej jak jest, od tyłu trzyma nas pośladkowy wielki, który jest najważniejszym mięśniem posturalnym, który utrzymuje naszą postawę. Antagonistą pośladkowego wielkiego jest biodrowo lędźwiowy, bedacy gł. zginacze stawu biodrowego, współdziała z czworogłowy.
Od tyłu mamy prostowniki grzbietu idące od kości krzyżowej idąc przez cały grzbiet do potylicy. przeciwnikiem jest mm prosty brzucha, przyzcepiajacy sie od zeber, do spojenia łonowego.
Pozycja siedząca jest najgorsza dla kręgosłupa, dla kręgosłupa najlepsza jest pozycja stojąca. 325% Wynosi pozycja siedząca.
Jeżeli amputujemy na wysokości
- ST skokowego nie ma w ogóle kontaktu podłożem
-poniżej ST kolanowego jest zgięcie, wyprost, odwodzenie, przywodzenie.
- powyżej ST kolanowego jest tylko odwiedzenie, przywiedzenie, zgięcie, wyprost nie ma rotacji
Zaopatrzenie ort. Na poszczególnych poziomach amputacji:
*Jeżeli amputujemy palce, tam gdzie brakuje palców wkłada się troszkę waty, filcu, do normalnych buty
* Jeżeli palce z paluchem – jak wyżej wkłądka filcowa z przodu.
*na wysokości śródstopia - mamy buty specjalne, wysokie za kostkę sznurowane,, podeszwa jest w kształcie suszki , półkolisty kształt ( bo nie ma propulsji stopy). W podeszwie jest metal, aby but nie pękł. Nie mamy przodu stopy, wkładka metalowa idzie od początku buta aż do kostki. Buty ortopedyczne.
*amputacja całej stopy, -stopy sztuczne. Główną stopą jest stopa drewniano – filcowo - gumowa.. Na wierzchu jest drewno, potem filc, na samym dole guma. Drewno jest po to, żeby zamatować stopę na protezie i żeby sie trzymała, filc jest po to żeby wyhamowywał stopę, guma, żeby zamortyzować i wspomóc wybicie stopy. Nos buta z gumy, powoduje to, że imituje propulsje, gdy robimy krok(powoduje wybicie)
*Modyfikacją powyższej stopy, jest stopa typu SACH - do tej stopy do pięty dodano gumę twardą, miękką poustawianą na przemian. Gdy pacjent staje, żeby zamortyzować uderzenie stopy i podłoże, dzięki temu stopa wjeżdża bardziej do buta, a amortyzuje uderzenie o podłoże.
Najnowocześniejsza stopa - ottobocka - jest w kształcie trójkąta, składa się z włókna węglowego płaskowniku odzwierciedlające nam kości śródstopia, stepu i palców, od spodu blacha imituje nam rozcięgno podeszwowe w stopie. To odzwierciedlenie stopy fizjologicznej. Chodzi się prawie jak na normalnej stopie, daje najwyższy komfort chodzenia. Obrana jest w pokrowiec silikonowy, wygląda jak normalna stopa.
Amputacje na poziomie goleni przez ST skokowy
Robi się odcisk z kończyny na podstawie odlewu gipsowego tworzy sie lej protezy, żeby można było zaprotezowac człowieka kikut należy specjalnie przygotować, musi mieć kształt stożka. Wsuwając go do leja, musi cały się zaklinować w leju. Jeżeli było by odwrotnie, nie przylegałby jak należy, przez co nie dałoby się chodzić, bo kikut by się nie trzymał w protezie. Kikut kolbowaty nie może być
Hartowanie kikuta - polega na utwardzeniu skóry, aby można było postawić na kikucie cały ciężar ciała. Zaczyna sie od delikatnego obmacywania kikuta. Po zagojeniu. Gdy to nie boli oklepujemy, szczotkujemy, tak, aby skóra stwardniałą na kikucie. Gdy nie boli przy szczotkowaniu, przechodzimy do obciążania. Bandażowanie kikuta z większym uciskiem na dole, mniejszym na górze, aby kształt kikuta był stożkiem.
pionizator przedni Kotek, lepiej znoszone jest to przez dzieci, bo nie boją się że fiknąć do przodu.
z przodu stolika jest dziura+taśmy z tyłu , żeby głowa była ustabilizowana.
inny służy do przedniej albo tylnej stabilizacji.
słonik, tylko do siedzenia, jest bardzo ubogi we wszelkie regulacje, firma zrobiła tani fotelik rehabilitacyjny.
kółka skrętne, jedynie stabilizacja stóp, klin rozporowy, peloty piersiowe, kamizelka przednia, regulacja oparcia i stóp. można dołożyć zagłówek z paskami
można dołożyć stolik, a przy przykurczu przywiedzeniowym, pasy odwodzące, aby nogi odpoczęły jedna od drugiej. rozsuwamy nimi nogi na boki, aby nie robiły się odleżyny przy ściśnięciu nóg ze sobą.
fotelik zebra
można zmieniać pozycje z siedzącej, leżącej na stojącą.
dla dzieci w ofercie też są wózki spacerowe, wewnątrz jest zamontowany klin rozporowy, peloty piersiowe po bokach, zagłówek z taśmą przednią dla dzieci co nie trzymają głowy.
wózek racer - klin rozporowy, peloty, miejsce na stopy, zagłówek,
więcej zabezpieczen niż w wózkach inwalidzkich, dziecko z niego nie wypada.
dodatkowe wysposażenie przeciwsłoneczne, przeciwdeszczowe
parapion active, za pomocą dwóch kólek i taśm pacjent może się przemieszczać. Różne przełożenia.
L5-S1 - środek ciężkości ciała
Środek ciężkości jest pomiędzy dwiema stopami na krzyż, a jeśli stoimy na 1-ej nodze to środek ciężkości jest na środku stopy, na której stoimy, gdyż ciężar przenosi się na tą nogę.
Dwa narządy zmysłu utrzymujące równowagi:
-Ucho środkowe określające położenie ciała w przestrzeni
-Móżdżek a konkretnie robak.
Chód idealny musi zawierać się w sinusoidzie 5cm do góry i w dół.
FAZY CHODU
-FAZA PODPOROWA (60% jednego cyklu chodu)
1.Kontakt pięty z podłożem
2.Ekscentryczne hamowanie – stopa płasko przylega do podłoża, staw kolanowy zgięty
3.Pełne obciążenie – druga kończyna nie ma kontaktu z podłożem
4.Propulsja – przetaczanie stopy – odrywanie stopy od podłoża od pięty do palców
5.Oderwanie palucha od podłoża
- FAZA PRZENOSZENIA (40% jednego cyklu chodu)
1.Przygotowanie do przenoszenia – palce odrywane od podłoża
2.Przyśpieszenie – kończyna zakroczna „goni” ciało
3.Przenoszenie właściwe – podudzie prostopadle do podłoża, kończyna zgięta we wszystkich stawach, najkrótsza
4.Hamowanie – kończyna przygotowuje się na kontakt z podłożem
-FAZA PODWÓJNEGO PODPARCIA
1.Kończyna zakroczna ma kontakt z podłożem poprzez przodostopie i paluch a kończyna wykroczna już zetknęła się z podłożem
2.Czas jej trwania zależy od szybkości chodu, im szybkość chodu większa tym faza podwójnego przenoszenia krótsza i odwrotnie,
Każdy z nas chodzi inaczej. Aby chód był idealny musi zawierać się w sinusoidzie, 5 cm do góry i do dołu, ponieważ idą mamy fazę podwójnego podparcia i pojedynczego podparcia Dzieci chodzą na podstawie szerokiej, później zmienia się to na podstawę wąskiej. Środek ciężkości opada o 5 cm po każdej stronie. Wykres środka ciężkości może być różny.70-100 kroków na min – chód normalny rytmiczny.
Przy amputacji kończyny, niektóre funkcje odpadają.
Chód zaczyna być patologiczny, a rola fizjoterapeuty polega na nauczeniu pacjenta chodzić normalnie.
Zmiany chodu następują wg pewnych określonych prawideł, tak że można wyodrębnić pewne typy patologicznego chodu:
1. Chód koszący (Objaw Wernickiego-Manna) - w niedowładzie połowiczym.
2. Chód spastyczny lub nożycowy - w niedowładzie spastycznym kkd (trudności
w oderwaniu stopy od podłogi, zaczepianie palcami o podłogę).
Protezy poniżej stawu kolanowego –W lej wkładamy kikut podudzia. Wiążemy protezę na udzie. Mając 2 szyny z boku z przegubem, aby można było zgiąć protezę, trzyma sie na szerokim pasie skórzanym wiązanym na udzie. Są również podciśnieniowe protezy zakładana jest pończocha na kikut, pierścień silikonowy, jest wciskany, a później odciskane zostaje powietrze, które znajduje się , między przestrzenią między kikutem a protezą. Protezy te są stosowane rzadko.
WÓZKI INWALIDZKIE.
Są indywidualnie dobierane do pacjentów,
NFZ finansuje tlyko uniwersalne wózki pokojowe.
Pierwsze wzmianki o wózkach inawalidzkich w grecji, w chinach(535 lat p.n.e.)
Wózek z 995 roku z zębatkami, regulowane od tyłu i od przodu.
Niemiec z norynbergii wynalazł wózek z napędem ręcznym.
1783 rok, anglik dawson wynalazł wózek z napędem ręczny, poprzez ślimak.
W 1881 roku powstał wózek przypominający dotychczasowe wózki. Poręcze, oparcie, z tyłu kółko skrętne, z przodu dwa duże kółka napędzane rękami.
po II wojnie światowej został skonstruowany wózek, który do dnia dzisiejszego służy,
wózek pokojowy, gumowe niepompowane koło, pochwyt, hamulec boczny, kółko tylne durzę, małe skrętne 360*, z tyłu rączki.
Można go złożyć, zwężając.
Dane ważny przy doborze wózka:
ciężar
dłg. podudzia,
długość kości udowej
wzrost całkowity człowieka
(opcjonalnie) od krętarza do barków w celu ustalenia wysokości oparcia.
czy pacjent trzyma głowę, czy nie.
Szerokość miednicy
Przy dwóch obręczach z jednej strony mamy regulację skrętu.
Wózek toaletowy!!!,
wózki sportowe
Materiał konstrukcyjne:
aluminium
tytan
kompozyty
stal
Pionizatory:
urządzenia d pionizacji
pionizacje zaczyna się w łóżku, stopniowo(etapowo)
przystosowywanie do pozycji pionowej,
*pierwsza pionizacja na łóżku chorego. wstępna pionizacja w pozycji leżącej
*pozycja siedząca
*pełna pionizacja
Activall - pionizator dynamiczny, służy do nauki chodzenia, ułatwienia chodzenia pacjentowi, składa się z 4 kółek, 360* skrętne, można zablokować w jednym kierunku jedne albo drugie kółka, aby można sterować pionizatorem. wyróżniamy separator stóp, dla pacjentów co chodzą i krzyżują nogi,
różne rozmiary wg wzrostu i wielkości pacjenta dwie kolumny, reguluje się nią pelotę biodrową, stabilizuje się ją biodra pacjenta, ustawia sie na wys. krętarzy
3. Chód paretyczny - w niedowładzie wiotkim (chory chodzi powoli, małymi krokami, z trudem przesuwa stopy).
4. Chód ataktyczny - w ataksji móżdżkowej (niemożność wykonywania ruchów celowych)
5. Chód tylnopowrózkowy - w zaburzeniach czucia głębokiego.
6. Chód parkinsowski - drobnymi krokami bez współruchów kkg (usztywnienie i pochylenie tułowia ku przodowi, brak fizjologicznych współruchów kkg).
7. Chód defiladowy - w uszkodzeniu układu pozapiramidowego.
8. Chód histeryczny - zaburzony czynnościowo, dziwaczny z elementami różnych nieprawidłowości.
9. Chód szczudłowy - w porażeniu zginaczy podeszwowych stopy.
10. Chód zapadający - w przykurczu zgięciowym stawów biodrowego i kolanowego.
11. Chód kłaniający - w przykurczu lub sztywności stawu biodrowego przy jednoczesnym ograniczeniu ruchów kręgosłupa lędźwiowego.
12. Chód brodzący - w obustronnej niewydolności mm. Zginaczy grzbietowych stopy (piszczelowy przedni, prostownik palców długi, prostownik paluch długi).
13. Chód kołyszący - przy koślawości i szpotawości kolan i podudzi.
14. Chód kaczkowaty - w przypadku dysplazji (niepełne ukształtowanie się stawu
Biodrowego) lub zwichnięcia (wysunięcie się głowy k. Udowej z panewki) obu stawów biodrowych.
15. Chód antalgiczny (przeciwbólowy) - w przypadku ostrogi piętowej, stanów
Zapalnych kości, więzadeł oraz stawów.
16. Chód na szerokiej podstawie podparcia - (niestabilny, przy zaburzeniach czucia powierzchownego i głębokiego, uszkodzeniu więzadeł bocznych piszczelowych i strzałkowych, zerwanie łąkotek stawu kolanowego.
Więzadło podkolanowe zabezpiecza kolano od tyłu, zby nie nastąpił przeprost w stawie kolanowym.
Przy amputacjach i braku kontaktu z podłożem chód zostaje zaburzony, bo nie mamy informacji na temat podłoża. Nie działa aparat czuciowy.
Amputacja - odjęcie części kk górnej, dolnej, części jelita, pewnej części ciała.
Wyróżniamy 2 rodzaje amputacje kk dolnych:
Amputacja fizjologiczna(planowana) - pacjent jest przygotowywany fizycznie i psychicznie przez terapeutów i rodzinę, na utratę kończyny
Przygotowujemy człowieka do tej amputacji, aby wzmacniać odpowiednie grupy mięśniowe, aby wzmocnić te, które potrzebne będą po amputacji.
Amputacja urazowa(szybka) niespodziewana, może nastąpić szok.
Nibymajtki na dwóch szybkozłączach zabezpieczają przed wypadnięciem z pionizatora.
Pelotę ustawia sie na wysokości pach, jeżeli jest dobra stabilizacja tułowia, pelotę górną można obniżyć, albo zdjąć.hamulec cierny, śróbki wkręca się w koło, aby utrudnić chodzenie, a pomóc w opanowania pionizatora, w późniejszym okresie odpina się śróbki pionizator ułatwia ludziom z SM chodzenie. dodatkowe wypossażenie:
*majtki
*kółko z blokadą kierunku/blokadą cofania
*zamiast pochwytu z przodu, można zastosować podłokietnik z uchwytem na ręce, można zapiąć paskiem za przedramie
aparat modułowy na goleń i udo,
Activall cross
większe kułka z jednej strony, inne
podwozie, dzięki czemu można wyjeżdżać tym sprzętem w teren(krawężniki itd itp), przy zmianie podwozia możemy zrobić normalny pionizator...można wykręcić stabilizator.
jest modułem dynamicznym
pionizator paramobil:
3.funkcje:
statyczną - służy tylko do stania, do postawienia pacjenta, kiedy jest porażony, albo nie jest w stanie chodzić, wtedy stoi w pionizatorze. nie wolno zostawić przy pionizacji pacjenta samego.
peloty kolanowe, podłoga z przypasanymi butami, pelota biodrowa i piersiowa,
rzut spastyki może spowodować, że mógł by wypaść bez pasków i odpowiedniego ufixowania
regulacja stóp, odwiedzenia, przywiedzenie stóp
przy pomocy 2 śrubek regulujemy wysokość podłogi
wystarcza na 4 lata wzrostu człowieka niepełnosprwnego
peloty kolanowe na wysokości rzepki regulowane są w 3 pozycjach, przód, tył; góra, dół; koślawość, szpotawość kolan.
pelota biodrowa ustawiona na krętarzach kości udowych, przód peloty można przesunąć do przodu, gdy jest ktoś szczupły, można ją przesunąć do tyłu, pacjent musi być otulony. pozycja musi być idealnie wyprostowana
pelota piersiowa taka sama regulacja jak biodrowa, z przodu jest stolik, z regulacją przód tył. z tyłu dwa zamki, zabezpieczające przed otwarciem.
Funkcja dynmiczna:
służy do nauki lub ułatwienia chodzenia. wygląda podobnie, ale bez podłogi i ufixowania na kolana, może oprzeć przedramiona i ręce na podstawkach
Funkcja rehabilitacyjna:
miejsce podłogi, separatora, zakłada się siodełko, na dole jest rower, elektryczny, mechaniczny, jeżeli jest władza w nogach.
powinno zdjąć się pelotę biodrową, bo pacjent będzie uderzał kolanami o tą pelotę, ustabilizowany jest u góry. nie jest raczej używany w placówkach służby zdrowia, bo zmiana funkcji zajmuje dużo czasu, dobrze nadaje się do domu pacjenta,
Przygotowanie do amputacji:
-ćwiczenia rozciągające mm.
- w amputacjach irazowych nie jest się w stanie przygotowac mm do nowej roli, gdyz nie ma na to czasu.
Prekursorem protezy tymczasowej byli profesor Grucaj i Weiss. Na stole operacyjnym pacjent dostawał protezę tymczasową, i miał ją po amputacji po operacji pod kołdrą. Przyzwyczajano pacjenta do tego, co stracił, inaczej teraz podchodzi się do tego tematu, odchodzi się od tej metody. Amputacje urazowe, jeżeli są wykonywane, nie przeżywają tego teraz tak bardzo jak dawniej. Po amputacji zostaje kikut.
Poziomy, na jakich wykonuje się amputacje:
*palce u stopy (1-4 bez dużego) - nie ma wpływu, na jakość chodzenia (duży palec u nogi - jest regulatorem pionowej postawy ciała, przy wychyleniu do przodu stoimy na paluchu, mamy tam dużo zakończeń nerwowych, jeżeli chodzi o równowagę człowieka.)
Amputacja 2 palców powoduje, ze nie jesteśmy w stanie trzymać pionowej postawy ciała. Mamy zaburzoną propulsje stopy. Możemy wykonać propulsje, jednak krok jest krótki i urywany, bo nie wybijamy się do góry. Przy amputacji 4 palców chodzimy w butach normalnych, gdy amputujemy palucha chodzimy w butach normalnych +............
*śródstopie - zostają kości stepu i śródstopia. Chód jest upośledzony w dużym stopniu, propulsja zostaje zaburzona. Nie jesteśmy w stanie podnieść się do góry, bo nie mamy palców i śródstopia, chód jest sztywny, kolana się uginają, kroki są krótki, należy założyć specjalne ortopedyczne obuwie
*przodostopie obcięte, zostaje pięta i staw skokowy( nie wykonuje się często takiej operacji). Nie ma układu dynamicznego z przodu, razem z kośćmi mięśnie strzałkowy długi i krótki zostały amputowane. Guz piętowy podchodzi do góry, co uniemożliwia założenie buta. (W Polsce takiego typu amputacji sie nie stosuje)
*staw skokowy (zostaje kostka boczna, staw skokowy, kostkę przyśrodkową, strzałkę kość piszczelową) Zostawiając kość i obcinając staw skokowy, pacjent był by zakwalifikowany do następnej amputacji, ze względu na skórę, gdzie zrobi się odleżyna.1/3 Dolna piszczeli na goleni kostki, powyżej stawu skokowego nie amputuje się kkonczyn.15 cm stawu kolanowego amputuje się. Można operować.
*Przez Staw kolanowy - kość udowa, jest zaokrąglona bez kłykcia by można było stanąć , żeby nie było odleżyn to amputuje się do uda. Im dłuższy kikut tym lepej steruje się nogą..
*Ostatnie miejsce to amputacja z wyłuszczeniem w stawie biodrowym, odjęcie całej kończyny dolnej. Pacjent traci wszystkie ruchy odnośnie protezy, prawie nie jest w stanie kontrolować protezy, proteza jest podporową, na nodze podporowej robi rotacje, stawiając nogą zaprotegowaną robi krok nogą zdrową. Należy wykorzystać laskę, kulę, dwójnóg i czwórnóg (whatever). Odblokowuje sie kolano, jeżeli można nauczyć pacjenta chodzenia w ten sposób. Zazwyczaj w przypadkach urazowych.
dodatkowe wyposażenie:
podpaszniki wysokie, niskie
dwie niezależne peloty kolan, przy przykurczach różnych w nogach.
stabilizator głowy
zamontować można stolik do terapii zajęciowej.
można przykręcić rowerek poza pionizator, za pomocą prądu sterowany może być nogami
Pionizator parapion, pionizator statyczny, służy tylko i wyłącznie do postawienia pacjent, występują 4 kółka, podłogą, stópki, ufixowane muszą być:
stopy
kolana
klatka piersiowa,regulacja podobna, mamy podłogę
pionizator smart, podobny, ale nieco uboższy, zrobiony pod NFZ, służy do biernej pionizacji pacjenta
pionizator rehasuv
ułatwia chodzenie
kółka skrętne tj w activall
siodełko do siedzenia skłądane
pochwyt
...
mkryszka