Rozdzia� IX Wiek XIX Kto�, kto zechcia�by si� zapozna� z opiniami, jakie na przestrzeni stuleci formu�owano na temat dzia�alno�ci Nostradamusa, przekona�by si�, jak cz�sto pot�piano go za szarlataneri� i szalbierstwo, zw�aszcza w naszych czasach. Obecnie bowiem tak zwana nauka uznaje za prawd� jedynie to, co potwierdzi rozum; uwa�a si�, �e wiedz� o przysz�o�ci czerpa� mo�na jedynie na podstawie wiedzy o przesz�o�ci... (Charles A. Ward, Oracles of Nostradamus, 1891, s. 35) Wsp�czesny Pary� zapomnia� chyba o Nostradamusie. �adna ulica, �aden bulwar, �aden plac nie nosi jego imienia. Niemniej w r�nych miejscach Babilonu - jak Nostradamus nazywa� niekiedy Pary� - dostrzec mo�na ukryte znaki, kt�re przypominaj� nam o wizjonerze z Salon. Tak na przyk�ad w Musee des Souverains przechowywane s� kr�tki i d�ugi p�aszcz cesarza Napoleona, oba ciesz�ce si� swego czasu du�� s�aw�. Wsp�czesny komenta- tor~ pism Nostradamusa s�usznie wskazuje na nie na dow�d prawdziwo�ci przepowiedni zawartej w czterowierszu VIII.57: De robe courte parviendra a la longue - Z kr�tkiego p�aszcza dojdzie do d�ugiego. Mimo pozornej niejasno�ci w wersie tym nie ma �adnego ezoterycznego przes�ania. Kr�tki p�aszcz nosi� Napoleon na co dzie�, a ten d�ugi - to jego gronostajowy p�aszcz koronacyjny. Nie jest wykluczone, �e oba p�aszcze przechowywane s� w muzeum nie tyle ku chwale Napoleona, ile w�a�nie Nostradamusa. Obaj ci m�owie ciesz� si� zas�u�onym szacunkiem swoich rodak�w i wielu francuskich uczonych docenia znaczenie, jakie przypad�o im w dziejach Francji. Inny �lad Nostradamusa zachowany w Pary�u trudno uzna� wy��cznie za dzie�o przypadku wobec r�nych burzliwych wydarze�, jakich do�wiadczy� pomnik na placu Vend�me, nosz�cy oficjalnie nazw� kolumny Austerlitz, a powszechnie nazywany kolumn� Vend�me. U jej podstawy widnieje wyry- ta rzymskimi cyframi data 1805. Zdobi�ce kolumn� p�askorze�by upami�tnia- j� bohaterskie dokonania armii francuskiej dowodzonej przez Napoleona w czasie kampanii niemieckiej. Pami�tkow� inskrypcj� otwiera napis: NE- APOLIO. IMP. AUG. Dwa ostatnie s�owa odnosz� si� do rzymskiego tytu�u cesarskiego Imperator Augustus i przypominaj� o rzymskich wzorach cesar- stwa Napoleona. Pierwsze s�owo inskrypcji Neapolio stanowi grecko-rzymsk� wersj� imienia cesarza. Niewykluczone, �e o wprowadzeniu tej w�a�nie formy imienia Napoleona na kolumn� Vend�me zadecydowa� tekst czterowiersza Nostradamusa. Francuski badacz le Pelletier pierwszy zwr�ci� uwag� na szczeg�ln� form� imienia Napoleona uwiecznion� na kolumnie. Nie dostrzeg� jednak konsekwencji, jakie z tego faktu wynikaj� dla czterowierszy I.76 i IV.542. Od czas�w le Pelletiera kolumna do�wiadcza�a zmiennych los�w historii. W 1871 roku zosta�a zniszczona w czasie Komuny Paryskiej. Odbu- dowano j� wiernie w roku 1875, g��wnie dzi�ki funduszom Gustave'a Cour- beta, i widniej�cy na niej napis zosta� odtworzony w pierwotnej postaci. Zar�wno Nostradamus, jak i Napoleon byli bez w�tpienia wybra�cami losu. W pewnym sensie uzna� mo�na, �e symbolizuj� oni biegunowo�� fran- cuskich osi�gni��. Z jednej strony mamy mistyka, kt�ry potrafi� pozna� przysz�o��, z drugiej wojskowego geniusza, kt�ry t� przysz�o�� tworzy�. Nic dziwnego, �e wizjoner po�wi�ci� �o�nierzowi tak wiele uwagi. Wsp�czesny badacz tradycji napoleo�skiej w przepowiedniach wizjonera z Salon, Stewart Robb, w przekonuj�cy spos�b dowi�d�, �e co najmniej czterdzie�ci jeden czterowierszy po�wi�conych jest dokonaniom wielkiego cesarza. W istocie, Napoleon musia� wywrze� na Nostradamusie ogromne wra�enie, gdy� nawet zagadnieniom bliskiej jego sercu dynastii Walezjuszy po�wi�ci� w swoich Propheties o wiele mniej miejsca. Napoleo�ski anagram W pierwszym czterowierszu Centurii VIII umie�ci� Nostradamus potr�jny anagram, stanowi�cy lekko jedynie zamaskowane imi� Napoleona. PAU, NAY, LORON plus feu qu'a sang sera PAU, NAY, LORON b�dzie bardziej ogniem ni� krwi� Powy�szy anagram jest chyba najbardziej znany spo�r�d bogatej kolekcji anagram�w Nostradamusa, g��wnie z powodu swojej jednoznaczno�ci. Ju� w czasach Napoleona dostrze�ono zwi�zek tego anagramu z imieniem cesa- rza i w�a�ciwie odczytano jego sens: NAPAULON ROY. W rezultacie pier- wsz� linijk� tego czterowiersza mo�na przet�umaczy� nast�puj�co: "Napoleon kr�l b�dzie bardziej ogniem ni� krwi�" i zachwyci� si� znakomit� charakte- rystyk� dokona� Napoleona, kt�ry zawdzi�cza� tron ogniowi wojny, a nie prawu dziedziczenia. Garencieres, podejmuj�c w 1672 roku4 pr�b� wyja�nienia przes�ania czte- rowierszy Nostradamusa, nie by� w stanie zrozumie� w�a�ciwego sensu prze- powiedni, kt�re - jak dzisiaj to widzimy - odnosi�y si� do Napoleona. Dla przyk�adu, czterowiersz I.60, kt�ry nam wydaje si� ca�kiem jasny, Garencieresowi sprawi� nie lada k�opot: Un Empereur naistra pres d'Italie, Qui a l'Empire sera vendu bien cher, Diront avec quels gens il se ralie Qu'on trouvera moins Prince que boucher. Cesarz urodzi si� w pobli�u W�och, I drogo b�dzie kosztowa� Cesarstwo, B�d� si� dziwi�, z kim si� przyja�ni, B�d� uwa�a� go mniej za Ksi�cia, a bardziej za rze�nika. Garencieres powiedzia�, �e "o takim cesarzu jeszcze nie s�yszano", i s�u- sznie odnosi� t� przepowiedni� do dalszej przysz�o�ci. Mo�na zrozumie� trudno�ci interpretatora z odczytaniem w XVII wieku sensu przepowiedni Nostradamusa, skoro wi�cej ni� czterdzie�ci czterowierszy zawiera�o odnie- sienia do Napoleona, miejsca jego urodzenia, zwi�zanych z nim symboli i odnosi�o si� do postaci, kt�ra na arenie dziejowej mia�a si� ukaza� dopiero za ponad sto lat. Dzikie imi� Nostradamus wielokrotnie podejmowa� kwesti� znaczenia imienia Napo- leona. W czterowierszu I.76, w kt�rym podziwia� mo�na jego mistrzostwo w pos�ugiwaniu si� Zielonym J�zykiem, przywo�uje imi�, kt�re ��czy� mo�na jedynie z imieniem Napoleona: D'un nom farouche tel profere sera, Que les trois soeurs auront fato le nom: Puis grand peuple par langue & fait duira, Plus que nul autre aura bruit & renom. Na razie zaproponujmy nast�puj�cy przek�ad tego czterowiersza: Dzikie imi�, takie jakie b�dzie widziane, �e trzy siostry wymieni� imi�: Nast�pnie poprowadzi wielkich ludzi swych j�zykiem i czynem Bardziej ni� ktokolwiek inny b�dzie s�awny i g�o�ny. Po pierwsze, musimy si� zastanowi� nad tym, co dzikiego kryje si� w imie- niu Napoleon. Co do nazwiska wodza mo�na powiedzie�, �e Bonaparte t�umaczy si� jako "dobry tylko w cz�ci" (buona to po w�osku dobty, a parte- cz�ciowo). Przyjrzyjmy si� teraz dok�adniej jego imieniu. Mo�na je wypro- wadzi� ze zlatynizowanej formy Novapolis, dzisiejszy Neapol, Nowe Miasto, z greckiego Nea Polis. Wykorzystuj�c pierwotne brzmienie tego imienia, kt�re w innym cztero- wierszu (IV.54) opisuje jako "nowe imi�", Nostradamus odwo�a� si� w ramach Zielonego J�zyka do s�owa Apollyon. Napoleon zosta� Nowym Apollyonem- Ne'apollyon. W literaturze okultystycznej, czerpi�cej z tradycji biblijnej demonologii, Apollyon jest przedstawiany jako niszczyciel. W imieniu tym widzi si� grecki odpowiednik Abaddona, demonicznego kr�la Czelu�ci, wymienionego w Apokalipsie. W dzie�ach okultystycznych, z pewno�ci� dobrze znanych Nostradamusowi, wspomina si�, i� na widok tej straszliwej istoty mo�na umrze� z przera�enia. Pr�bowano dowodzi�, �e wizjoner pos�u�y� si� pier- wotnym �aci�skim przeczeniem Ne, w znaczeniu Ne-Apollyon - "nie-niszczy- ciel". Jednak inskrypcja ku chwale cesarza na kolumnie Vend�me przeczy tej interpretacji. Pozostawiaj�c na boku pewne niejasno�ci, mo�na stwierdzi�, �e Napoleon pozostaje przyk�adem archetypicznego niszczyciela. Potwierdzenie tego przy- nosi rysunek Jamesa Gillraya (1756-1815), ukazuj�cy genera�a jako demoni- cznego Francuza z ostrymi rogami, w ogromnym kapeluszu, zwracaj�cego si� do swojej b�aze�skiej armii. Podpis pod rysunkiem brzmi "Appollyon, dia- belski generalissimus, zwracaj�cy si� do swoich legion�w". W tym kontek�cie staje si� zrozumia�e, dlaczego Nostradamus okre�li� imi� Napoleona jako dzikie (farouche), wyprowadzaj�c je od imienia jednej z naj- bardziej przera�aj�cych bestii wyst�puj�cej w literaturze okultystycznej. S�o- wa te wywar�y wp�yw tak�e na Lorda Byrona, kt�ry, pisz�c o Napoleonie, odwo�ywa� si� z pewno�ci� do obrazu, jaki wyszed� spod pi�ra proroka z Salon, i r�wnie� wspomina� o dzikim imieniu. Wydaje si� bardziej prawdopodobne, �e w tek�cie angielskiego poety do- strzec mo�na raczej �lad lektury czterowierszy Nostradamusa (nom farouche) ni� - jak s�dz� niekt�rzy komentatorzy - poszukiwanie greckich etymologii. W poematach Byrona, w Odzie do Napoleona Bonapartego czy Odzie fracu- skiej, jest wi�cej odwo�a� do tekstu wizjonera z Salon. Opr�cz "dzikiego imienia" w czterowierszu pojawiaj� si� trzy siostry- Que les trois soeurs auront fato le nom. Z pewno�ci� pod okre�leniem tym kryj� si� Parki prz�dz�ce ni� przeznaczenia. Maj� one na imi� fato. S�owo to nale�y wyprowadzi� z �aci�skiego fatum, przeznaczenie, kt�re z kolei pocho- dzi od imies�owu biernego czasu przesz�ego (fatere) czasownika facere. W dw�ch pierwszych linijkach omawianego czterowiersza wida� b�ysk prawdziwego geniuszu. Za pomoc� Zielonego J�zyka Nostradamus nie tylko przekaza� potomnym imi� niszczyciela Europy, lecz wskaza� r�wnie�, �e jego los okre�li�o przeznaczenie. Ju� imi� Napoleona zadecydowa�o o jego losie, gdy� Parki wplot�y w nie imi� w�adcy piekielnych Czelu�ci. Z czterowiersza wynika zatem, �e poprowadzi on za sob� wielki lud (chodzi, rzecz jasna, o armi� francusk�, kt�ra spustoszy�a Europ�) i zawiedzie do Czelu�ci - do piek�a. Dzi�ki swoim dokonaniom stanie si� on s�awny. Po odkryciu wszyst- kich szczeg��w Zielonego J�zyka odnosimy nieodparte wra�enie, �e w tek- �cie Nostradamusa pobrzmiewa silna nuta ironii. Nie brak danych, �e Napoleon by� �wiadom, i� niekt�re przepowiednie Nostradamusa odnosz� si� do jego osoby. Wiele przemawia za tym, �e nosi� fryzur� teste raze (ogolona g�...
MONIKA.SZADURA